WEBVTT 00:00:09.680 --> 00:00:13.720 Znajdujemy się w palmiarni w Parku Oliwskim, która jest domem. 00:00:13.800 --> 00:00:16.120 Około 100 gatunków roślin. 00:00:16.200 --> 00:00:22.520 Wielu gdańszczan i turystów przychodzi tutaj, żeby poczuć tą atmosferę tropiku. 00:00:22.600 --> 00:00:25.240 Będziemy poznawać niektóre z nich. 00:00:25.320 --> 00:00:30.120 Omówimy te najciekawsze. Zapraszamy. 00:00:32.920 --> 00:00:36.440 Awokado jest ciekawą rośliną egzotyczną. 00:00:36.520 --> 00:00:39.400 Jego owoce mają bardzo oryginalny smak. 00:00:39.480 --> 00:00:43.400 W sumie jest to jedyny owoc, który możemy spotkać przynajmniej w 00:00:43.480 --> 00:00:48.600 naszym kraju, który w smaku bardziej przypomina masło niż taki typowy owoc. 00:00:48.680 --> 00:00:51.800 Mamy tutaj w palmiarni spory okaz tej rośliny. 00:00:51.880 --> 00:00:56.200 Jak do tej pory nie wydawała owoców. 00:00:56.280 --> 00:01:00.920 Wiele kontrowersji na świecie budzi obecnie masowa uprawa tych owoców, 00:01:01.000 --> 00:01:06.800 ponieważ zużywają one bardzo dużo wody i przyczyniają się do wycinania naturalnej 00:01:06.880 --> 00:01:12.160 roślinności, przez co bioróżnorodność staje się mniejsza. 00:01:12.240 --> 00:01:18.920 Dlatego zachęca się, aby jeżeli już kupujemy awokado, kupować je 00:01:19.000 --> 00:01:23.640 z krajów leżących jak najbliżej Polski. 00:01:23.720 --> 00:01:27.560 Uważa się, że wtedy szkoda dla środowiska jest mniejsza, choćby 00:01:27.640 --> 00:01:32.040 ze względu na transport. 00:01:34.760 --> 00:01:41.920 Drugą rośliną, którą chciałbym omówić, jest daktylowiec kanaryjski. 00:01:42.000 --> 00:01:44.880 Potężna palma. 00:01:44.960 --> 00:01:48.920 Okazuje się, że nie jest tak stary, na jakiego wygląda. 00:01:49.000 --> 00:01:56.440 Porównując wysokość roślin w podobnym wieku i starszym wydaje się, że 00:01:56.520 --> 00:02:01.840 może mieć on zaledwie 60 lat. 00:02:01.920 --> 00:02:08.440 Przez niektórych nazywany jest babcią, ale chyba jest to nazwa nieadekwatna. 00:02:08.520 --> 00:02:14.800 Resztki kwiatostanów, które widać na szczycie rośliny, które dawno już 00:02:14.880 --> 00:02:20.040 przekwitły, świadczą, że prawdopodobnie jest to osobnik męski, a więc 00:02:20.120 --> 00:02:26.800 prawdopodobnie nigdy nie wyda daktyli, ale niewielka jest to strata, ponieważ daktylo 00:02:26.880 --> 00:02:33.840 wiec kanaryjski według większości źródeł daje daktyle niejadalne. 00:02:34.400 --> 00:02:41.440 Dopiero przy głębszej analizie literatury w źródłach hiszpańskojęzycznych 00:02:41.520 --> 00:02:46.080 można znaleźć informacje, że owszem, Daktyle kanaryjskie także były jadalne 00:02:46.160 --> 00:02:51.800 przez miejscową ludność na Wyspach Kanaryjskich, jednak składają się one 00:02:51.880 --> 00:02:59.400 głównie z nasiona otoczonego bardzo cienką skórką i nie zdradzającego 00:02:59.480 --> 00:03:01.880 jakichś specjalnych walorów smakowych. 00:03:02.000 --> 00:03:07.800 Jednym słowem, jak to się mówi co się ma, to się lubi. 00:03:07.880 --> 00:03:14.800 Daktylowiec kanaryjski jest za to bardzo piękną palmą o bardzo grubej kłodzinie, 00:03:14.880 --> 00:03:18.000 która stanowi odpowiednik pnia palm. 00:03:18.080 --> 00:03:23.160 Odpowiednik pnia drzew palm, która jest sadzona często w 00:03:23.240 --> 00:03:26.120 krajach śródziemnomorskich. 00:03:26.200 --> 00:03:32.640 Bardzo gęste zielone liście także przyczyniają się do tego obrazu. 00:03:38.880 --> 00:03:41.160 Banany. Tuż za nimi nie przepada. 00:03:41.240 --> 00:03:45.640 Mamy także kilka gatunków w palmiarni w Parku Oliwskim. 00:03:45.720 --> 00:03:48.240 Tutaj jest jeden z największych. 00:03:48.320 --> 00:03:53.320 Niestety ten bananowiec nie rodzi jadalnych owoców, ale przynajmniej można 00:03:53.400 --> 00:03:57.840 je zobaczyć, bo w tym roku akurat powstały owoce. 00:03:58.320 --> 00:04:03.440 Są stosunkowo niewielkie i zawierają wewnątrz nasionka, które absolutnie 00:04:03.520 --> 00:04:07.360 dyskwalifikują je jako owoce jadalne. 00:04:07.440 --> 00:04:09.960 Tym niemniej wyglądają uroczo. 00:04:10.520 --> 00:04:16.600 Sama roślina, co ciekawe, nie jest drzewem, mimo swojego monumentalnego 00:04:16.680 --> 00:04:22.600 rozmiaru, a jedynie przerośniętą byliną, czyli rośliną zielną. 00:04:22.680 --> 00:04:25.200 Oznacza to wieloletnią rośliną zielną. 00:04:25.280 --> 00:04:31.480 Oznacza to, że te pnie, które tutaj widzimy, te nibypnie tak naprawdę są 00:04:31.560 --> 00:04:37.760 bardzo mocno połączonymi ogonkami liściowymi, które nadają roślinie 00:04:37.840 --> 00:04:43.120 odpowiednią wytrzymałość wytrzymując wiatry, bo muszą przecież 00:04:43.200 --> 00:04:48.120 stawić im czoła dźwigając te potężne liście. 00:04:48.200 --> 00:04:53.040 Co ciekawe, pęd, który wydał owoce zamiera. 00:04:53.120 --> 00:04:56.560 Wygląda to niemal tak, jakby zamierał, a cała roślina. 00:04:56.640 --> 00:05:02.440 Jednak z kłącza po jakimś czasie wyrasta nowy pęd i zaczyna rosnąć. 00:05:02.520 --> 00:05:08.280 Czasami dzieje się często dzieje się to nawet jeszcze w czasie, gdy na tym 00:05:08.360 --> 00:05:12.960 matecznym starym pędzie dojrzewają owoce. 00:05:16.800 --> 00:05:23.040 Naszej palmiarni posiadamy także prawdziwego roślinnego węża boa dusiciela 00:05:23.120 --> 00:05:30.880 tak naprawdę nazywa się figowiec bengalski i rzeczywiście dusi inne rośliny. 00:05:30.960 --> 00:05:35.920 Wyrosło u nas dość spore drzewko, natomiast w naturze są to 00:05:36.000 --> 00:05:38.160 naprawdę ogromne drzewa. 00:05:38.240 --> 00:05:41.040 Ale wszystko zaczyna się bardzo niepozornie. 00:05:41.120 --> 00:05:45.960 Niewielkie nasionko przypominające wielkością te małe 00:05:46.040 --> 00:05:50.680 orzeszki, które znajdziemy w figach jadalnych, albo jeszcze mniejsze, kiełkuje 00:05:50.760 --> 00:05:54.120 w zagłębieniu kory drzewa gospodarza. 00:05:54.200 --> 00:05:58.960 Przez jakiś czas żyje jako epifit, czyli roślina żyjąca na innej roślinie, 00:05:59.040 --> 00:06:01.600 czerpiąc energię słoneczną. 00:06:01.680 --> 00:06:06.400 Co prawda nie ma tam zbyt dużo wody, ale za to słońca pod dostatkiem. 00:06:06.480 --> 00:06:13.160 Całą swoją zgromadzoną energię pożytkuje na wytwarzanie malutkiego, cieniutkiego 00:06:13.240 --> 00:06:16.240 korzonka, który spuszcza się powoli w dół. 00:06:16.320 --> 00:06:22.080 Z chwilą, gdy osiągnie poziom gleby, zaczyna się właściwy akt 00:06:22.160 --> 00:06:24.840 niszczenia drzewa gospodarza. 00:06:24.920 --> 00:06:31.400 Korzeń szybko grubieje, wytwarza masę korzeni bocznych, które oplatają 00:06:31.480 --> 00:06:33.760 szczelnie pień żywiciela. 00:06:33.840 --> 00:06:39.480 Dochodzi do zatrzymania transportu substancji w pniu żywiciela i w 00:06:39.560 --> 00:06:41.400 rezultacie drzewo zaczyna obumierać. 00:06:41.480 --> 00:06:48.080 Dodatkowo korona naszego figowca zaczyna się rozrastać i zacieniać 00:06:48.160 --> 00:06:49.640 koronę żywiciela. 00:06:49.720 --> 00:06:53.240 W rezultacie drzewo żywicielskie obumiera. 00:06:53.320 --> 00:07:00.400 Po jakimś czasie jego resztki zbutwiałe zostaną wypłukane przez wiatr i powstanie. 00:07:00.480 --> 00:07:08.960 Ten charakterystyczny pień Dzień złożony z wielu pozrastanych korzeni, ale nasza 00:07:09.040 --> 00:07:12.920 roślina na tym nie kończy swojego wzrostu. 00:07:13.000 --> 00:07:19.480 Po osiągnięciu maksymalnych rozmiarów zaczyna wytwarzać korzenie powietrzne 00:07:19.560 --> 00:07:25.920 gdzieś daleko od głównego pnia, które wędrują, rosną w dół do ziemi i stają 00:07:26.000 --> 00:07:27.920 się z czasem dodatkowymi pniami. 00:07:28.000 --> 00:07:34.400 Tworzy się cały las, Potężny las zajmujący czasami tysiące metrów 00:07:34.480 --> 00:07:40.080 kwadratowych, złożony w zasadzie z jednego organizmu. 00:07:40.160 --> 00:07:46.560 Nie powinno zatem dziwić, że w Indiach drzewo jest drzewem czczonym.