WEBVTT 00:00:18.850 --> 00:00:24.840 Dzień dobry, witam w podkaście "Mój dom, moja dzielnica, moja pasja". 00:00:24.840 --> 00:00:32.170 Dzisiaj mam bardzo ciekawego gościa, człowieka, który o Gdańsku wie prawie wszystko, Stanisław Sikora. 00:00:32.970 --> 00:00:35.280 Dzień dobry państwu. 00:00:35.280 --> 00:00:43.580 Najpierw zacznijmy od dzielnicy. Mieszkasz na Chełmie, to jest dzielnica stara, ale w pewnym sensie sypialnia. 00:00:43.580 --> 00:00:44.670 Jak ty to widzisz? 00:00:46.200 --> 00:00:52.980 Rzeczywiście mieszkam tam od ponad 40 lat. Ojej, to aż jestem zdumiony, że to aż tyle lat. 00:00:52.980 --> 00:00:58.720 Ogromny plus tej dzielnicy to to, że w ciągu 6 minut jestem w centrum. 00:00:59.540 --> 00:01:06.720 Czy tramwajem, czy nawet samochodem, jeżeli pojadę Pohulanką albo dawną Doliną Biskupią, czyli dzisiejszą ulicą Stoczniowców, 00:01:06.720 --> 00:01:18.630 nie odczuwam tego, bo ta bliskość, jednak centrum, Śródmieścia jest taka, że nie odczuwam, żeby to była sypialnia, aczkolwiek infrastruktura, 00:01:18.630 --> 00:01:25.540 jest tam taka jaka jest potrzebna do zamieszkania, widzę, jak się coraz bardziej zmienia, czyli jak pojawia się sporo, 00:01:25.750 --> 00:01:32.820 są obiekty sportowe, są i miejsca rekreacyjne, są też i domy, i biblioteka, i kultura. 00:01:32.820 --> 00:01:43.210 Pamiętam jak właśnie 40 lat temu, to pętla była na Starym Chełmie, jeździł autobus 108 i koniec. 00:01:43.210 --> 00:01:49.180 I potem trzeba było iść pieszo, i było kartowlisko, i powstawały te bloki w tej dzielnicy. 00:01:49.180 --> 00:01:58.000 Ona jest fascynująca i ciekawa. Oczywiście tam turyści nie zaglądają, czasami jedna, że społeczności chełmskich robi święto chełmskie 00:01:58.100 --> 00:02:03.910 i miałem przyjemność tam parę razy prowadzić spacer po tej dzielnicy i człowiek ze zdumieniem odkrywa, 00:02:03.910 --> 00:02:14.420 a to niesamowity cmentarz żydowski, z końca XVII wieku, postawiono teraz kilkaset macew, ze starym ochelem, 00:02:14.420 --> 00:02:21.180 po prostu zniszczonym, ale ze starym ochelem. I raptem czytasz publikacja, że to dzielnica, która żyła swoim życiem, 00:02:21.180 --> 00:02:28.420 że były tam zakłady garncarskie, zduńskie, szewskie, że istniały klasztory. Fascynująca jest historia. 00:02:28.420 --> 00:02:32.300 To wydawałoby się taka ala sypialnia Gdańska. 00:02:32.560 --> 00:02:40.070 A gdybyś mógł sobie dzisiaj pomarzyć, to jaka byłaby ta dzielnica, twoich marzeń, gdzie chciałbyś się ewentualnie przeprowadzić? 00:02:40.070 --> 00:02:44.400 Chciałabym, żeby to była taka dzielnica, w której jest bardzo dużo zieleni. 00:02:44.400 --> 00:02:51.430 Mam taką ulicę w Gdańsku, przy której chciałbym mieszkać. To jest ulica Świętego Ducha. 00:02:51.430 --> 00:03:02.690 Na głównym mieście ulica, profesor Janosz Ejtys nazywa ją ulicą sławnych ludzi, ale tam jest bardzo dużo zieleni i bardzo ciekawa architektura. 00:03:02.690 --> 00:03:15.100 Mimo, że numeracja tej ulicy jest fatalna, zmieniono ją po II Wojnie Światowej, to jednak ona jest pełna uroku i nawet w szczycie sezonu letniego nie ma tam aż tak dużo ludzi. 00:03:15.100 --> 00:03:22.170 Bo ludzie nie wątpliwie potrzebni są do życia naszego, nawet jeżeli mieszkasz w centrach turystycznych. 00:03:22.170 --> 00:03:24.120 I ta ulica Świętego Ducha ma swój urok i czar. 00:03:24.120 --> 00:03:31.290 Wspomniałeś profesor Januszajtisa, jesteś wiceprezesem Stowarzyszenia Nasz Gdańsk. 00:03:31.840 --> 00:03:40.420 Tak, pan profesor zaprosił mnie do współpracy, jeśli tak można powiedzieć, a członkowie stowarzyszenia byli tak mili, że powierzyli mi tę funkcję wiceprezesa. 00:03:40.420 --> 00:03:47.490 Natomiast z tym stowarzyszeniem pracuje od kilkudziesięciu lat, czyli od około 30 od momentu, kiedy ono powstało. 00:03:47.490 --> 00:03:57.070 Pracowałem w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym i to pokrewne rzeczy związane z odkrywaniem tajemnic Gdańska z promocją miasta regionu. 00:03:57.650 --> 00:04:03.860 To jest fascynująca współpraca i to jest fascynujący kontakt z tak wybitną osobowością. 00:04:04.970 --> 00:04:11.440 Czytałam Twój życiorys na Wikipedia i słuchaj, no ty po prostu jesteś kolekcjonerem dypromów. 00:04:11.440 --> 00:04:12.900 Ojej! 00:04:12.900 --> 00:04:20.850 Skończyłeś wiele uczelni, ale też oprócz tego, że jesteś przewodnikiem po Gdańsku i to jest jakby zupełnie naturalne. 00:04:20.850 --> 00:04:23.150 Ostatnio zainteresowałeś się również Warszawą. 00:04:23.150 --> 00:04:26.090 Tak, bardzo dziękuję za to pytanie. 00:04:26.090 --> 00:04:32.980 Muszę powiedzieć, że część mojej rodziny pochodzi z Warszawy, tata, wśród nich powstańcy styczniowi i warszawscy. 00:04:32.980 --> 00:04:47.430 I zawsze o tej Warszawie rozmawiano. Więc pomyślałem sobie, że skoro to moje życie zawodowe już nie jest tak absorbujące to zapiszę się na kurs przewodnicki po Warszawie i skończyłem. 00:04:47.700 --> 00:04:52.850 No i to jest tak, musisz, jeśli się nie uczysz, nie żyjesz, nie rozwijasz się. 00:04:52.850 --> 00:04:55.670 I Warszawa jest też fascynujący miastem. 00:04:55.670 --> 00:04:58.560 Teraz Zamek Królewski czy Muzeum Historii Polski. 00:04:58.560 --> 00:05:05.250 To są takie nowe miejsca, które odkrywam, a wspominałeś o tych dyplomach. 00:05:05.640 --> 00:05:12.650 Bo raptem okazuje się, że w tej podstawowej edukacji człowieka trochę czasu brakuje na inne dziedziny. 00:05:13.120 --> 00:05:19.380 I muszę powiedzieć, że na przykład z ogromną satysfakcją odkryłem studia podyplomowe z historii sztuki na Uniwersytecie Gdańskim. 00:05:20.110 --> 00:05:25.560 Jaka niesamowita kadra wykładowców. To była naprawdę wielka uczta intelektualna. Polecam. 00:05:26.500 --> 00:05:31.650 O pasjach trochę opowiemy. Przewodnik po Gdańsku 00:05:31.650 --> 00:05:34.860 I to chyba jeden z najbardziej znanych przewodników po Gdańsku. 00:05:34.860 --> 00:05:41.990 Już nie mówię o twojej wiedzy, ale też o wyglądzie takim charakterystycznym. Powiedz mi od czego to się zaczęło. 00:05:41.990 --> 00:05:50.480 Myślę, że to zawsze drzemało we mnie jeszcze w latach szkolnych, szkoły podstawowej i szkoły średniej. 00:05:50.480 --> 00:05:56.070 Nie jestem w stanie wskazać takiego impulsu, który był jakby ostatecznym. 00:05:56.750 --> 00:06:02.470 I powiedział, tak jest, musisz. Czułem tę historię miasta, bo też i o niej rozmawiało się w domu. 00:06:02.470 --> 00:06:07.930 I mieszkałem w takiej dzielnicy Dolne Miast ona ulicy Angielskiej Grobla, gdzie mieszkali jeszcze starzy Gdańszczanie. 00:06:07.930 --> 00:06:12.310 Od tego to się chyba zaczęło. Oni mówili z takim mocnym akcentem niemieckim. 00:06:12.310 --> 00:06:17.610 Potem mieszkali ludzie z południa Polski, z Wilna, z okolic. 00:06:18.020 --> 00:06:26.040 Myślę, że to był taki asumpt do tego, żeby zająć się wiedzą i historią, i odkrywaniem, i penetrowaniem tego miasta. 00:06:26.040 --> 00:06:31.530 A potem mówić o tym, że tak powiem nieprzymiejącym uroku tego miasta, bo to tak się dzieje. 00:06:32.160 --> 00:06:43.140 Uroku jak najbardziej. Słuchaj, czy są rzeczy, które w Gdańsku są w stanie... w historii Gdańska, w jego architekturze są w stanie Cię jeszcze zaskoczyć? 00:06:43.140 --> 00:06:47.520 Czy uważasz, że ta wiedza już jest pełna? Czy jeszcze cały czas się czegoś uczysz? 00:06:47.520 --> 00:06:54.260 cały czas siedzę w czytelniach, w bibliotekach czytam. 00:06:54.260 --> 00:07:00.150 Odglądam różne bardzo interesujące podcasty, spotykam się na różnych konferencjach, na prelekcjach. 00:07:00.150 --> 00:07:07.860 To jest przeogromna wiedza o tym mieście, którą człowiek stara się zgłębić i poznać. 00:07:07.860 --> 00:07:12.340 I widzę, że jeszcze wiele przede mną i to dobrze, bo to jest takie inspirujące. To daje zastrzyk do życia. 00:07:12.340 --> 00:07:20.920 I zaskakuje, no zaskakuje, kiedy teraz na przykład z okazji 11 listopada w ramach Stowarzyszenia Nasz Gdańsk, 00:07:20.920 --> 00:07:26.710 przewodnicy PTTK oprowadzali mieszkańców i turystów, którzy przyjechali na ten marsz niepodległości. 00:07:26.710 --> 00:07:32.290 I w grupie mieliśmy turystów ze Śląska, z Wielkopolski, z Lublina i oni byli kompletnie 00:07:32.560 --> 00:07:37.990 zaskoczenie, że ten wybuch niepodległości to w Polsce troszkę później. 00:07:37.990 --> 00:07:46.070 To nie ten 1918, że tutaj było wolne miasto, czyli to miasto jest pełne tajemnic, miasto pełne sprzecznych, 00:07:46.910 --> 00:07:50.980 jakby się wydawało z zewnątrz wydarzeń, ale z drugiej strony fascynujące. 00:07:50.980 --> 00:07:57.090 No bo jak inaczej można powiedzieć i widzę te zaokrąglone oczy turystów ze zdumieniem, 00:07:57.090 --> 00:08:03.920 kiedy na przykład opowiadam, że kiedy odbyła się wolna elekcja i szlachta wybrała Stanisława Leszczyńskiego, królem Polski. 00:08:04.300 --> 00:08:13.190 I wybrano mu konkurenta ze strony rosyjsko - saskiej. Pojechał do Gdańska, bo Gdańsk stanął w jego obronie. 00:08:13.190 --> 00:08:20.540 I gdańszczanie żołnierze gdańscy składali przysięgę na wierność królowi polskiemu, specjalną przysięgę, w języku niemieckim. 00:08:20.540 --> 00:08:22.460 Fascynujące, prawda? 00:08:22.460 --> 00:08:25.240 I przez pół roku trwa oblężenie i gdańszczanie walczą. 00:08:25.240 --> 00:08:31.720 I kiedy dochodzi do sytuacji, że królu Stanisław Leszczyński będzie opuszczał Gdańsk. 00:08:31.720 --> 00:08:38.010 To jeden z przedstawicieli kwartału rybackiego, kiedy otrzymuje tę wiadomość, w sali czerwonej, 00:08:38.010 --> 00:08:40.620 czyli w tej najpiękniejszej naszej sali dostaje ataku serca. 00:08:41.050 --> 00:08:42.060 Na tę wiadomość jak to? 00:08:42.060 --> 00:08:46.080 No przecież my gdańszczanie walczymy tu w obronie prawo i tego wybranego króla. 00:08:46.550 --> 00:08:48.440 Jest tych fascynujących rzeczy Gdańska mnóstwo. 00:08:49.500 --> 00:08:58.460 Czy w Gdańsku jest jakaś historia, która szczególnie cię zafascynowała i którą mógłbyś opowiedzieć gdańszczanom? 00:08:58.460 --> 00:09:05.040 Ostatnio wyczytałam również, że coraz więcej gdańszczan przychodzi do ciebie, 00:09:05.040 --> 00:09:12.400 żebyś im przedstawił historię naszego pięknego miasta i żebyś ją wprowadził po tych tajemniczych miejscach, 00:09:12.400 --> 00:09:18.560 które dla Ciebie nie są tajemnicze, ale dla nich są czymś zupełnie nowym, świeżym, taką czystą kartką. 00:09:18.560 --> 00:09:22.900 Kapitalną rzeczą jest to, że w ludziach nadal jest taka chęć poznawczą 00:09:22.900 --> 00:09:31.440 oprócz tego zjawiska, które obserwujemy i które w turystyce od kilkunastu lat nazywa się neurotyzmem turystycznym, 00:09:31.440 --> 00:09:37.100 a mianowicie, że chcemy bardzo szybko gdzieś pojechać, coś zobaczyć, dotknąć i jechać dalej. 00:09:37.290 --> 00:09:38.630 Japończycy tak robią, prawda? 00:09:38.630 --> 00:09:43.820 Wpadają, wszystko fotografują, bo mają bardzo mało czasu i potem sobie oglądają 00:09:43.820 --> 00:09:52.620 ale to zjawisko też pojawia się u nas i niektórzy nawet używają takiego określenia o zaliczaniu pewnych rzeczy. 00:09:52.620 --> 00:09:55.800 Czyli, że musi zaliczyć Gdańsk, Kraków, Toruń. 00:09:55.800 --> 00:10:07.810 Nie, ja myślę, że całość smaku i radości z odkrywania miasta Gdańska to jest to, że wchodzisz w szczegóły. 00:10:08.550 --> 00:10:10.290 Co mnie tutaj fascynuje? 00:10:10.290 --> 00:10:15.610 Fascynuje mnie kilka rzeczy, o których moglibyśmy porozmawiać, ale na przykład ostatnio. 00:10:15.610 --> 00:10:23.370 Postać znanego nam Jana Heweliusza. Myślę, że do końca nie zdajemy sobie sprawy z tego, 00:10:23.370 --> 00:10:29.880 jaką gigantyczną postacią w tym 17. stuleciu był nasz Gdańszczanin. 00:10:30.090 --> 00:10:38.740 No, ta będzie nasz kolega rajca, tak, bo przecież był rajcą też, który, no, zrewolucji rozpoczął to nowożytne patrzenie na naukę. 00:10:38.740 --> 00:10:42.820 Jakiego publikacje rozsiane są po całym świecie. 00:10:43.430 --> 00:10:49.320 Dobrze było, żebyśmy, my Gdańszczanie, mogli mieć dostęp i oglądać jego dzieła również w Gdańsku. 00:10:49.320 --> 00:10:58.250 Ja muszę pojechać do Warszawy, żeby zobaczyć jego dzieło, bo to jest miejsce eksponowania, cały czas Gdańsk nie jest, a szkoda. 00:10:58.250 --> 00:11:05.600 No, jest to jeden z takich gdańszczan, który rzeczywiście jest znany na całym świecie i to jest fajne. 00:11:05.600 --> 00:11:16.160 Ale jacy są jeszcze gdańszczanie, których ty uważasz za tych najważniejszych w historii, no, nie tylko nowożytnej, ale też tej bardzo, bardzo dawnej. 00:11:16.380 --> 00:11:22.580 Jasne. Patrzę i odpowiadam z punktu widzenia też tych moich kontaktów i doświadczeń przewodnickich. 00:11:22.580 --> 00:11:26.890 Amerykanie robią ogromne oczy, że tutaj urodził się ktoś, kto im zrobił skalę. 00:11:26.890 --> 00:11:34.430 no jakto tutaj, im się wydaje, że to powinno być na Florydzie, gdzieś w Texasie, a tu raptem okazuje się 00:11:34.430 --> 00:11:39.490 że na Ogarnej kilkadziesiąt metrów od termometrów, czy barometrów, który stoi na Długim Targu. 00:11:39.490 --> 00:11:49.010 No i jest tej światowej sławy filozof artur Schopenhauer, który też przypomina o tym, że coś, co dopiero się zaczyna, 00:11:49.010 --> 00:11:52.070 no dobrą sprawę jest już początkiem końca. 00:11:52.070 --> 00:12:03.010 Są kupcy pochodzący z 15, 16, 17 stulecia, których dzięki obrazom działom sztuki możemy zobaczyć. 00:12:03.690 --> 00:12:10.190 Którzy okazują się, że reprezentowali to miasto, czy w czasach Hanzy, gdzieś w Londynie, w Paryżu. 00:12:10.190 --> 00:12:21.580 Mam na myśli teraz mieliśmy dni Hanzy i mam na myśli portret Holbeina przedstawiający jednego z gdańskich przedstawicieli w Anglii Jerzego Gizego. 00:12:21.580 --> 00:12:35.900 Myślę, że wreszcie mieszkańcy tego miasta, których nie możemy wskazać palcem, nie możemy wskazać ich epitafium, 00:12:35.900 --> 00:12:46.710 ale oni tworzyli tę tkankę miejską i tworzą nadal. To jest fascynujące, że ich się widzi, mimo że czasami są bezimienni, 00:12:46.710 --> 00:12:50.060 budowali tę historię. To jest fantastyczne. 00:12:50.060 --> 00:12:58.370 Wiemy wszyscy, że tak naprawdę co dzisiaj nazywamy starym miastem zostało dzięki fascynatom historii odbudowane. 00:12:58.370 --> 00:13:11.400 Powiedz mi dla Ciebie, jakie miejsce jest najbardziej charakterystyczne, ukochane i takie, które powinno się pojawiać na wszystkich pocztówkach świata? 00:13:11.400 --> 00:13:19.160 Myślę, że widok z góry i gradowej w dalszym ciągu. To jest miejsce, w którym tam, kiedy pojawiają się po raz pierwszy miasto, 00:13:19.160 --> 00:13:26.080 mnie zachwyciło. Jeśli mam taką możliwość znajomych przyjaciół i wycieczki tam zaprowadzam, tam widać miasto jak na dłoni. 00:13:26.550 --> 00:13:37.170 Widać to miasto Dantyszka, widać to miasto właśnie Fahrenheit'a, widać jego, również i tę część, która tak mocno zmieniła oblicze Europy, 00:13:37.170 --> 00:13:44.290 czyli mam na myśli stocznie, solidarność. To jest to powiązanie hanzratyckiego miasta, później tego miasta należącego do Rzeczypospolitej, 00:13:44.290 --> 00:13:54.400 ze współczesnym Gdańskiem, ze współczesnymi wydarzeniami. Czyli Góra Gradowa i otoczenie, które się ucywilizowało kilkanaście lat temu i to jest też bardzo fajne miejsce. 00:13:54.640 --> 00:14:03.390 Bardzo też jestem dumny z tego, że tam stoi ten potężny maszt. Teraz byliśmy na, w momencie wciągania flagi biało - czerwonej na ten maszt. 00:14:03.530 --> 00:14:09.690 Gdzieś to chyba czterdziesto dwumetrowej wysokości. Czułeś, że jesteś u siebie. Czułeś, że jesteś u siebie. 00:14:10.880 --> 00:14:25.040 To też rzeczywiście ważne miejsce. Tak naprawdę ten maszt wymyślił sobie Paweł Adamowicz nasz ukochany prezydent i zostawił po sobie taką pamiątkę. 00:14:25.350 --> 00:14:39.760 Ja na koniec zakończenia chciałabym cię zapytać, czego w kontekście miasta sobie życzysz, czego nie ma w Gdańsku, o czym byś marzył, czego byś chciał, czego byś oczekiwał? 00:14:39.760 --> 00:14:52.820 Bardzo chciałem, żeby w tej części, wśród mieścia, na głównym mieście, na starym mieście, było jak najwięcej drobnych zakładów rzemieślniczych, bo miasto to są ludzie. 00:14:52.820 --> 00:15:03.190 Dzisiaj w Gdańsk przeżywa oczywiście bum i najazd turystów, ale ludzie też i uciekają ze środka miasta. Nie chcą mieszkać na Długiej, na Ogarnej. 00:15:03.190 --> 00:15:14.620 To wszystko jest oddawane turystą. Przez to miasto traci swojego ducha. Turysta, który przyjeżdża, tak jak my przyjeżdżamy, gdzieś po kilku latach, ja idę do tej samej piekarni i patrzę, czy jest ten sam Pan. 00:15:14.620 --> 00:15:23.800 Idę do tego samego fryzjera, idę do tego samego szewca. U nas jest, nie chcę powiedzieć, że za dużo restauracji i hoteli. Nie, nie, nie. 00:15:23.800 --> 00:15:38.810 Ale wydaje mi się, że przez ten brak ludzi, obywateli w centrum miasta miasto traci ducha. Zostają tylko mury, zostają tylko wspaniałe obiekty, a muszą być mieszkańcy w centrum miasta. 00:15:38.810 --> 00:15:51.910 No i to jest wielkie wyzwanie dla władz Gdańska, żeby zatrzymać ten proces, wyprowadzania się mieszkańców ze starego miasta, głównego miasta do sypialni, na Chełm, na Jasień... 00:15:51.910 --> 00:16:09.590 To już wiemy, czego sobie życzyć.. Więcej ludzi, więcej zakładów drobnych, rzemieślniczych, więcej ducha na starym mieście, bo to jest rzeczywiście taka wizytówka naszego Gdańska, którą wydaje mi się, że znają wszyscy. 00:16:09.590 --> 00:16:19.750 Ja, pytając swoich znajomych spoza Gdańska, z czym kojarzą Gdańsk, oni zawsze mówią z Netunem. Dziękuję bardzo za rozmowę. 00:16:19.750 --> 00:16:20.580 Dziękuję bardzo. 00:16:20.170 --> 00:16:30.390 [muzyka]