WEBVTT 00:00:00.001 --> 00:00:13.480 [MUZYKA] 00:00:13.480 --> 00:00:18.080 Dzień dobry, witam Państwa w kulturalnej odsłonie programu Wszystkie Strony Miasta. 00:00:18.080 --> 00:00:22.500 Dzisiaj będę próbowała Was wyciągnąć domu, zaprosić na spacer. 00:00:22.500 --> 00:00:27.040 Ja wiem, że połowa października, a nawet listopada to nie jest dobry czas, 00:00:27.040 --> 00:00:31.540 żeby wchodzić z domu i każdy marzy bardziej o kanapie i gorącej herbacie, 00:00:31.540 --> 00:00:37.640 ale przecież gdańszczanie są już naprawdę przetrenowani i wytrenowani w tym sporcie, 00:00:37.640 --> 00:00:45.240 ponieważ zbliża się - w piątek i sobotę - 15. edycja festiwalu Narracje. 00:00:45.240 --> 00:00:55.140 Więc wszyscy wiemy, tym razem będziemy peregrynować po dzielnicy Brętowo i osiedlu Niedźwiednik. 00:00:55.140 --> 00:01:02.540 I naszymi gośćmi, osobami, które opowiedzą nam, co nas czeka już niedługo, 00:01:02.540 --> 00:01:06.040 są kuratorzy tego festiwalu, Zuzanna Mielczarek. 00:01:06.040 --> 00:01:07.640 Dzień dobry. 00:01:07.640 --> 00:01:09.640 I Mateusz Włodarek. 00:01:09.640 --> 00:01:11.040 Dzień dobry, cześć. 00:01:11.040 --> 00:01:17.240 Państwo są architektami, ale też badaczami architektury. 00:01:17.240 --> 00:01:22.940 Mateusz jest socjologiem, Zuzanna jest architektką. 00:01:22.940 --> 00:01:30.240 Może Państwo nie znacie kulis przygotowywania takiego festiwalu, 00:01:30.240 --> 00:01:33.940 ale zazwyczaj jest tak, że zaraz po zakończeniu jednej edycji 00:01:33.940 --> 00:01:37.340 przygotowujemy się do zorganizowania następnej. 00:01:37.340 --> 00:01:40.340 Ogłaszany jest konkurs, ogłaszana jest dzielnica, 00:01:40.340 --> 00:01:44.940 która będzie miejscem naszych następnych spotkań. 00:01:44.940 --> 00:01:51.940 I zaproszenie dla kuratorów z całej Polski. Tym razem właśnie Zuzanna i Mateusz 00:01:51.940 --> 00:01:56.440 zgodzili się poprowadzić tę edycję. 00:01:56.440 --> 00:02:02.440 Zuzanna Mielczarek jest architektką i absolwentką Wydziału Architektury w Delft w Niderlandach, 00:02:02.440 --> 00:02:06.940 a teraz doktorantką Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, a 00:02:06.940 --> 00:02:12.440 Mateusz ukończył studia kuratorskie na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu, 00:02:12.440 --> 00:02:18.940 a obecnie jest również doktorantem na Wydziale Socjologii Uniwersytetu w Poznaniu. 00:02:18.940 --> 00:02:24.940 Jak to się stało że wy, którzy jesteście związani z Poznaniem, 00:02:24.940 --> 00:02:26.940 a teraz z Warszawą, 00:02:26.940 --> 00:02:31.940 zdecydowaliście się pokazać gdańszczanom, jak wygląda Niedźwiednik. 00:02:31.940 --> 00:02:36.523 Ja może poprawię, bo Mateusz to nie doktorant 00:02:36.723 --> 00:02:37.440 a doktor. Nie, nie... 00:02:37.440 --> 00:02:39.940 Doktor, przepraszam, tak mam tutaj tak napisane. 00:02:39.940 --> 00:02:43.440 Jakieś stare bio się tu pojawiło, ale to nic, spokojnie. 00:02:43.440 --> 00:02:49.440 A jeśli chodzi o to, skąd wzięliśmy się na Niedźwiedniku? 00:02:49.440 --> 00:02:53.440 To zaczęło się w trakcie naszych prac, warto też wspomnieć, 00:02:53.440 --> 00:02:57.440 że my na co dzień pracujemy w Narodowym Instytucie Architektury i Urbanistyki. 00:02:57.440 --> 00:03:02.440 Tam organizujemy i kuratorujemy wystawy o architekturze i przestrzeni. 00:03:02.440 --> 00:03:06.440 No i jedna z takich wystaw dotyczyła Starego Miasta w Elblągu, 00:03:06.440 --> 00:03:11.440 jego postmodernistycznej odbudowy w doktrynie retrowersji. 00:03:11.440 --> 00:03:17.440 I jednym z autorów, jednym z architektów tego założenia był profesor Szczepan Baum. 00:03:17.440 --> 00:03:21.440 Również współautor projektu osiedle Niedźwiednik. 00:03:21.440 --> 00:03:27.440 Nieco wcześniejszego niż odbudowa Elbląga, która miała miejsce na przełomie lat 80., 90. i 2000-nych. 00:03:27.440 --> 00:03:32.940 Niedźwiednik zaczął się stosunkowo wcześniej w latach siedemdziesiątych. Jest to osiedle późno modernistyczne. 00:03:32.940 --> 00:03:43.440 Ja ci przerwę na moment, bo musimy przypomnieć, jakie jeszcze budynki związane są z profesorem Baumem w Gdańsku. 00:03:43.440 --> 00:03:53.440 To jest przede wszystkim Galeria Bałtycka, ale to jest też terminal lotniczy w Rębiechowie, Dom Technika i hotele Mercure i Hanza. 00:03:53.440 --> 00:04:02.440 Także jest kilka takich ikonicznych budynków w Gdańsku, które zawdzięczamy, już nieżyjącemu, profesorowi architektury. 00:04:02.440 --> 00:04:12.291 Tak, jest to architekt zasłużony i dla samego Gdańska, i dla regionu i okolic, z różnymi już bardzo znanymi, 00:04:12.491 --> 00:04:15.940 czy też mniej rozpoznanymi realizacjami. 00:04:15.940 --> 00:04:25.363 Jest autorem też wielu realizacji kościołów, na przykład przepiękny kościół we Władysławowie, ale również 00:04:25.563 --> 00:04:29.940 Sanctuarium w Matemblewie, zaraz obok Niedźwiednika. 00:04:29.940 --> 00:04:37.120 I on mieszkał na Niedźwiedniku, wracając do tej dzielnicy, prawda? Zbudował, wymyślił sobie. To bardzo komfortowa 00:04:37.320 --> 00:04:41.512 sytuacja - projektujemy sobie osiedle, na którym chcemy zamieszkać. 00:04:41.712 --> 00:04:48.394 Nie wiem, czy to było aż tak komfortowe, ponieważ jego mieszkanie znajdowało się, było przerobione z pracowni, 00:04:48.419 --> 00:04:52.322 które kiedyś były lokalizowane w blokach na ostatnich piętrach. I właśnie tam, Szczepan Baum przerobił sobie 00:04:52.347 --> 00:04:52.446 pracownię na mieszkanie, więc mieszkał na Niedźwiedniku, ale jednak nie był to dom szeregowy. 00:04:52.471 --> 00:05:01.586 I właśnie tam Szczepan Baum przerobił sobie taką pracownię na mieszkanie. Więc mieszkał na Niedźwiedniku, 00:05:01.643 --> 00:05:10.914 ale to nie był dom szeregowy, tylko przerobiona pracownia na swój dom. 00:05:11.014 --> 00:05:14.914 Ale teraz jeszcze mieszka córka, prawda? Bo mieliście z nią kontakt, prawda? 00:05:14.940 --> 00:05:23.044 Tak, i właśnie pracując nad wystawą dotyczącą Elbląga, co miało miejsce jeszcze przed ogłoszeniem naboru na kuratorów 00:05:23.244 --> 00:05:30.940 Narracji na Niedźwiedniku, spotkaliśmy się właśnie z panią Aleksandrą Wilde, córką Szczepana Bauma, na Niedźwiedniku. 00:05:30.940 --> 00:05:37.758 Oni rodzinnie mieszkali w takim wysokim punktowcu, jednym z tych najwyższych bloków na Niedźwiedniku 00:05:37.958 --> 00:05:39.940 z przepięknym widokiem na morze. 00:05:39.940 --> 00:05:47.143 Aktualnie córka profesora mieszka w niższej zabudowie, bo Niedźwiednik jest bardzo różnorodny, jeśli chodzi o zabudowę 00:05:47.343 --> 00:05:53.853 mieszkaniową. To nie są tylko te wysokie punktowce, które jawią nam się, gdy już zbliżamy się do osiedla, 00:05:54.053 --> 00:05:55.341 wyłaniają się ze wzgórz. 00:05:55.541 --> 00:06:00.940 Są też bloki niższe. Są to również szeregowce, które kaskadowo wcinają się we wzgórza. 00:06:00.940 --> 00:06:10.853 To w ogóle jest bardzo plastyczna przestrzeń, przyjazna do tego, żeby w niej zamieszkać. Wzgórza morenowe, 00:06:11.053 --> 00:06:18.940 park krajobrazowy i nagle pojawiają się te budynki, bardzo pięknie wpisujące się w to miejsce. 00:06:18.940 --> 00:06:22.940 Czy Wam się to spodobało? Czy widzicie jakieś minusy, plusy tego osiedla? 00:06:22.940 --> 00:06:33.940 Nam się spodobało od pierwszego kontaktu z tym osiedlem. Pamiętam, to był kwiecień albo marzec 2022 roku. 00:06:33.940 --> 00:06:37.940 Wydziałam zdjęcia i śnieg jeszcze był wtedy jak chodziliście, tak? 00:06:37.940 --> 00:06:47.940 To już była kolejna, późniejsza okazja. A to było nasze pierwsze spotkanie, ten kwiecień albo marzec dwa lata temu. 00:06:47.940 --> 00:06:56.940 Byliśmy tam, pojechaliśmy na Niedźwiednik do domu pani Wilde po archiwa, pracując nad wystawą w Elblągu. 00:06:56.940 --> 00:07:05.568 I widok z jej okna na wzgórza morenowe, to sąsiedztwo Parku Krajobrazowego dookoła, było dla nas doznaniem 00:07:05.768 --> 00:07:15.940 bardzo magicznym, idyllicznym, bo rzadko się zdarza osiedle aż tak położone i zanurzone w zieleni 00:07:15.940 --> 00:07:23.940 i w tych wzgórzach. Widoki, które tam były - to było to coś, co nas tak poruszyło. 00:07:23.940 --> 00:07:24.940 Pamiętam to bardzo. 00:07:24.940 --> 00:07:29.940 Myślę, że gdybyśmy chcieli dzisiaj zamieszkać na takim terenie, to musieliśmy zapłacić mnóstwo pieniędzy, prawda? 00:07:29.940 --> 00:07:36.829 Myślę, że też charakterystyczne dla tego osiedla jest to, że ono jest taką enklawą otoczoną Parkiem Krajobrazowym, zielenią. 00:07:36.857 --> 00:07:39.357 Taką, swojego rodzaju, kieszonką w tym parku. I ono się już nie rozbudowuje. 00:07:39.429 --> 00:07:44.922 Nie powstaje tam nowa deweloperka, nowa infrastruktura, nowe mieszkania, nowe budownictwo. 00:07:45.122 --> 00:07:51.940 Jest to jakiś rodzaj rezerwatu mieszkaniowego. Stąd też przyszło nam to skojarzenie z uzdrowiskiem, czy sanatorium. 00:07:51.940 --> 00:08:04.940 Takim miejscem szczególnym dla dobrostanu człowieka, takiego spokoju, odpoczynku, relaksu. 00:08:04.940 --> 00:08:08.940 Mimo że jest to po prostu osiedle mieszkaniowe, a nie żaden kurort. 00:08:08.940 --> 00:08:16.162 Jeśli chodzi o plusy i minusy. Oczywiście dostrzegliśmy bardzo dużo plusów związanych z tym wyjątkowym krajobrazem, 00:08:16.362 --> 00:08:21.940 przyrodniczym kontekstem, niesamowitym mikroklimatem, widokami i też wyjątkową architekturą. 00:08:21.940 --> 00:08:30.697 Ale na pewno jest to osiedle, które nie jest aż tak stuprocentowo łatwe do życia. Chociażby te różnice w wysokości terenu 00:08:30.897 --> 00:08:32.940 i mnogość schodów do pokonania. 00:08:32.940 --> 00:08:34.940 Warto o tym wspomnieć. 00:08:34.940 --> 00:08:40.299 Jest to osiedle położone na wzgórzach. I architektom, i planistom zależało na tym, żeby to naturalne ukształtowanie 00:08:40.499 --> 00:08:41.940 krajobrazu jak najbardziej zachować. 00:08:41.940 --> 00:08:47.940 Oni w swoich oryginalnych projektach planowali schody, które wiły się bardziej łagodnie po tych wzgórzach. 00:08:47.940 --> 00:08:53.940 Ostatecznie zrealizowano schody, które często idą dosyć stromo, ostro przycinają te wzgórza. 00:08:53.940 --> 00:08:55.940 Tak kiedyś nie planowaliśmy tak? 00:08:55.940 --> 00:08:59.940 Architekci nie myśli o tej inkluzywności, o osobach, które mają problemy? 00:08:59.940 --> 00:09:02.940 Myślę, że myśleli, akurat ci myśleli, 00:09:02.940 --> 00:09:08.940 ale jak to później było realizowane, to druga kwestia. 00:09:08.940 --> 00:09:10.940 No tak, oszczędności, braki finansowania. 00:09:10.940 --> 00:09:17.940 Ponieważ mamy dostęp do oryginalnych planów tego osiedla i tam się to widać, że chociażby schody szły bardziej łagodnie, 00:09:17.940 --> 00:09:24.940 a ostatecznie zostały zrealizowane w taki sposób, no pewnie bardziej oszczędny i też łączący szybciej punkt z punktem. 00:09:24.940 --> 00:09:32.940 Można pokonać też pewne odległości niekoniecznie idąc po schodach, ale przemierzając te kręte drogi czy uliczki. 00:09:32.940 --> 00:09:39.940 Co nie zmienia faktu, że na pewno jest to rodzaj terenu dosyć wysiłkowego, wymagającego kondycji. 00:09:39.940 --> 00:09:46.940 To pewnie może pozytywnie wpływać w ogóle na kondycję również seniorów, którzy tam zamieszkują, 00:09:46.940 --> 00:09:50.940 ale osoby z jakimiś ograniczeniami ruchu mogą mieć trochę trudniej. 00:09:50.940 --> 00:09:56.940 Koncepcja kuratorska tego festiwalu pomyślona została więc jako wędrówka. 00:09:56.940 --> 00:10:05.940 Zapraszacie na spacery w piątek i w sobotę, od godziny 17 do późnej nocy, tak jak to zwykle jest na Narracjach. 00:10:05.940 --> 00:10:15.556 Będziemy chodzić z kuratorami, z przewodnikami. Jakbyście mogli trochę opowiedzieć o tym, bo to nie są tylko spacery. 00:10:15.756 --> 00:10:23.940 Jest to festiwal sztuki współczesnej, więc mamy też jakieś miejsca, w których się będziemy zatrzymywać 00:10:23.940 --> 00:10:26.940 i dzieła sztuki, które będziemy podziwiać. 00:10:26.940 --> 00:10:29.940 Ile tych artystów w ogóle? 00:10:29.940 --> 00:10:37.940 Ponad 20 artystów na festiwalu, powstaje 18 instalacji artystycznych. 00:10:37.940 --> 00:10:42.940 Niektóre będą pojawiały się w kilku miejscach. 00:10:42.940 --> 00:10:48.940 Ta wędrówka po morenowych wzgórzach, do której zapraszamy Państwa w piątek i w sobotę, 00:10:48.940 --> 00:10:55.940 jest opowieścią o historii osiedla, ale także zaprasza do refleksji nad tym, czym to osiedle jest, czym może być, 00:10:55.940 --> 00:11:01.940 ale także mówi o współczesnej kondycji tego, jak zwykliśmy odpoczywać. 00:11:01.940 --> 00:11:04.940 Jak też zwykliśmy spędzać wolny czas. 00:11:04.940 --> 00:11:10.940 Takim punktem wyjścia do myślenia o pracach, które zobaczyć będą mogli Państwo na festiwalu 00:11:10.940 --> 00:11:16.940 były dla nas, w pierwszym kroku, plany osiedla. Te zrealizowane i też te niezrealizowane. 00:11:16.940 --> 00:11:19.940 o których właśnie mówiła Zuzia. 00:11:19.940 --> 00:11:26.940 W ramach tych planów szukaliśmy miejsc, które z różnych powodów nie powstały. 00:11:26.940 --> 00:11:33.940 Na przykład jest taki świetny ogród społeczny, który miał powstać w miejscu, 00:11:33.940 --> 00:11:39.940 które aktualnie poddają pod swoją obserwację artyści Krystyna Jędrzejewska-Szmek i Kasper Jakubowski, 00:11:39.940 --> 00:11:47.940 i badają tam na przykład, jak migrują zwierzęta po osiedlu. To jest też bardzo ciekawy wątek. 00:11:47.940 --> 00:11:54.940 Więc w ramach tych prac zobaczymy nie tylko prace, które odnoszą się do warstwy architektonicznej, 00:11:54.940 --> 00:11:59.940 ale także wchodzą w dialog z roślinnością, czy ze zwierzętami, 00:11:59.940 --> 00:12:02.940 ale także z historią tego miejsca, co też jest ważne. 00:12:02.940 --> 00:12:09.940 Na przykład powstaje praca Zuzy Golińskiej, która odnosi się do przemysłowej historii tej części miasta, 00:12:09.940 --> 00:12:17.940 gdzie wcześniej wydobywano węgiel, którym zasilano zlokalizowane tam wiejskie gospodarstwa. 00:12:18.140 --> 00:12:26.886 Czy też powstaje praca Jana Domicza, która jest inspirowana widokami Szczepana Bauma z jego mieszkania, 00:12:26.914 --> 00:12:31.914 który dokumentował wschody, zachody słońca, różnego rodzaju zjawiska atmosferyczne. 00:12:31.940 --> 00:12:37.940 Więc są też prace, które wyrastają z kontekstu miejsca, 00:12:37.940 --> 00:12:42.940 ale także wiele jest prac, które mówią właśnie o wytchnieniu, o odpoczynku, 00:12:42.940 --> 00:12:50.940 jak na przykład praca Kai Domińskiej, która zbierała rośliny na Niedźwiedniku i stworzyła z nich kadzidło 00:12:50.940 --> 00:12:56.593 inspirowane kadzidłami Cystersów, którzy w tym rejonie w XII wieku się osiedlili. 00:12:56.793 --> 00:13:03.643 Tak, bo nie wspominaliśmy jeszcze o historii tego miejsca, ale dawniej teren ten należał do Cystersów 00:13:03.743 --> 00:13:11.914 i był wypożyczany w wieloletnią dzierżawę i powstawały tam młyny. 00:13:11.940 --> 00:13:15.940 Właściwie była to część, aż do powojnia, to była część przemysłowa, 00:13:15.940 --> 00:13:21.940 przemysłowy obszar, dopiero później zamienił się w osiedle mieszkaniowe. 00:13:21.940 --> 00:13:26.940 Ale myślę, że takie spojrzenie artystów, niekonwencjonalne, na ten teren 00:13:26.940 --> 00:13:30.940 może dać jakiś impuls dla władz miasta, żeby zmienić coś, 00:13:30.940 --> 00:13:36.940 albo uzupełnić te plany, które nie powstały, jak na przykład ogród. Brzmi to fantastycznie. 00:13:36.940 --> 00:13:41.940 Tak, my też przyglądamy się inicjatywom samych mieszkańców. 00:13:41.940 --> 00:13:47.940 Rzeczywiście to, że pomysły artystów mogą być punktem wyjścia, 00:13:47.940 --> 00:13:53.940 ale dla samych poszukiwań artystów punktem wyjścia było również to, co mieszkańcy, 00:13:53.940 --> 00:13:56.940 w jaki sposób społecznie działają na tym osiedlu. 00:13:56.940 --> 00:13:59.940 A rozmawialiście z mieszkańcami? Była taka okazja? 00:13:59.940 --> 00:14:04.940 Tak, oczywiście. Nie raz byliśmy na osiedlu i rozmawialiśmy, czy ze zwykłymi mieszkańcami, 00:14:04.940 --> 00:14:11.940 czy z radą dzielnicy. Przykładem takich oddolnych czynów społecznych mieszkańców 00:14:11.940 --> 00:14:15.940 jest chociażby ich stosunek do żab, które żyją na osiedlu. 00:14:15.940 --> 00:14:23.940 I które przekraczają jedną z ulic zmierzając ze stawów w stronę Parku Krajobrazowego 00:14:23.940 --> 00:14:28.940 i na wiosnę wracają do tego stawu. Wzdłuż tej ulicy rozstawiane są ręcznie zrobione znaki drogowe 00:14:28.940 --> 00:14:31.940 informujące o tym, że żaby przekraczają tę ulicę. 00:14:31.940 --> 00:14:36.940 Są porozstawiane wiaderka ratunkowe do przenoszenia żab, 00:14:36.940 --> 00:14:39.940 aby nie rozjechały ich samochody. 00:14:39.940 --> 00:14:45.940 I taka żabka pojawia się też na istniejącej już pracy na osiedlu 00:14:45.940 --> 00:14:50.940 - betonowej rzeźbie Marka Targońskiego, który niegdyś na Niedźwiedniku mieszkał. 00:14:50.940 --> 00:14:53.940 Rzeźbiarza, który stworzył betonową rzeźbę niedźwiedzicy, 00:14:53.940 --> 00:14:58.940 wraz z małym niedźwiadkiem oraz żabką, która przysiadła na plecach tej niedźwiedzicy. 00:14:58.940 --> 00:15:03.940 Artysta zwrócił w ten sposób uwagę na najmniejszych mieszkańców osiedla, 00:15:03.940 --> 00:15:07.940 którzy może są niezauważalni, ale na którymi warto się pochylić. 00:15:07.940 --> 00:15:14.940 I do tej pracy, i w ogóle do sytuacji populacji żab na osiedlu, nawiązuje Tosia Kiliś w pracy Żaba, 00:15:14.940 --> 00:15:20.940 tworząc formę przestrzenną - fontannę - na tafli stawu. 00:15:20.940 --> 00:15:31.940 Który zresztą też rok temu z inicjatywy mieszkańców został odnowiony, zrenaturalizowany, ponieważ wysychał. 00:15:31.940 --> 00:15:37.940 Przyglądamy się również temu, co dla mieszkańców na osiedlu jest ważne, o co dbają 00:15:37.940 --> 00:15:40.940 i na to też chcemy zwracać uwagę. 00:15:40.940 --> 00:15:42.940 A co jeszcze wam mówili, jak tu się mieszka? 00:15:42.940 --> 00:15:48.940 Są zadowalani? To rzeczywiście jest takie miejsce dobre, takie sanatorium? 00:15:48.940 --> 00:16:00.940 Generalnie tak. Myślę, że wśród mieszkańców jest dużo afirmacji, i dla architektury, i dla krajobrazu. 00:16:00.940 --> 00:16:02.940 A czy to jest starsza społeczność? 00:16:02.940 --> 00:16:07.940 No bo, jak mówicie, tam nie ma przestrzeni, żeby budować nowe bloki, 00:16:07.940 --> 00:16:12.940 w związku z tym, ludzie często mieszkają tam od lat. Czy to jest tego typu społeczność? 00:16:12.940 --> 00:16:14.940 Tak to widzicie? 00:16:14.940 --> 00:16:19.940 Tak, to znaczy, nie wszystkie bloki pochodzą z lat 70. 00:16:19.940 --> 00:16:25.940 Te bloki i szeregowce budowały się w latach 70. i 80. i również na początku lat 90. 00:16:25.940 --> 00:16:33.940 Także ta populacja demograficznie jest w miarę zróżnicowana. Jest wielu seniorów, zwłaszcza w najstarszych blokach. 00:16:33.940 --> 00:16:44.940 Jest jakaś różnorodność, są też dwie szkoły na terenie osiedla, także mieszkają też rodziny z dziećmi. 00:16:44.940 --> 00:16:51.721 Można powiedzieć, że jest w miarę zróżnicowana, ale na pewno jest wielu seniorów ze względu na charakterystykę 00:16:51.921 --> 00:16:54.940 tych najwcześniej powstałych bloków. No to właściwie... 00:16:54.940 --> 00:16:56.940 Funkcjonuje też Klub Seniora. 00:16:56.940 --> 00:16:58.940 Nie - Niedźwiednik, a Żabkowo bardziej? 00:16:58.940 --> 00:17:00.940 Żabkowo. 00:17:00.940 --> 00:17:06.940 No tak, Żabkowo, Niedźwiednik, ale też Dzikowo trochę. 00:17:06.940 --> 00:17:09.940 To tak, jak w wielu miejscach w Trójmieście. 00:17:09.940 --> 00:17:14.940 Tak, wątek dzików też się pojawia - artystka Dominiki Olszowy 00:17:14.940 --> 00:17:23.940 podobnie jak Tosia Kiliś, która przygląda się i pochyla nad tymi pozaludzkimi istotami, którym są żaby, 00:17:23.940 --> 00:17:28.940 Dominika Olszowy z kolei przygląda się dzikom i im składa hołd w swojej pracy. 00:17:28.940 --> 00:17:38.940 Także... co charakterystyczne właśnie dla tego terenu, że jest on tak przyrodniczy, tak blisko położony przy lesie i parku krajobrazowym, 00:17:38.940 --> 00:17:52.940 że mieszkańcy pozaludzcy wkraczają na teren osiedla, koegzystują ze społecznością i są równoważnymi, ważnymi bytami. 00:17:52.940 --> 00:18:02.940 Te takie spacery po nocy, po nieznanych nam osiedlach brzmią kusząco, chociaż czasami trochę przerażająco. 00:18:02.940 --> 00:18:06.940 Mam nadzieję, że pogoda będzie na tyle fajna, żeby nie przemarznąć. 00:18:06.940 --> 00:18:14.940 Chociaż pamiętam takie edycje, gdzie padał śnieg, ludzie mieli ze sobą termosy i nikomu to naprawdę nie przeszkadzało, 00:18:14.940 --> 00:18:19.940 ale wy proponujecie w sobotę przyjść trochę wcześniej, 00:18:19.940 --> 00:18:24.940 na zajęcia edukacyjne. Czy możecie coś na ten temat więcej powiedzieć? 00:18:24.940 --> 00:18:31.940 To nie tylko zajęcia edukacyjne, ale takie też czynności powiedziałbym sportowe, bo myśląc o koncepcji uzdrowiska 00:18:31.940 --> 00:18:38.940 myśleliśmy o tym, że dbanie o zdrowie ma różne formy, między innymi pewne aktywności sportowe. 00:18:38.940 --> 00:18:46.940 Zapraszamy od g. 10 na bieg z Janem Domiczem. Będzie to bieg po niedźwiednickich wzgórzach, razem. 00:18:46.940 --> 00:18:49.940 Naprawdę będziemy biegać? Tak, będziemy biegać. Będziemy biegać po niedźwiednickich wzgórzach. 00:18:49.940 --> 00:18:56.940 Artysta Jan Domicz, który przygotował pracę na Narracje, jest także aktywnym biegaczem i zaprasza na bieg. 00:18:56.940 --> 00:19:02.940 Zapraszamy także na spacer, z tak zwanymi kijkami, jak to się mówi u nas w Polsce. 00:19:02.940 --> 00:19:11.940 I ten spacer poprowadzi, będzie też po wzgórzach morenowych. 00:19:11.940 --> 00:19:19.940 Ale zapraszamy także na warsztaty tworzenia glinianych misi, które będzie prowadziła Tosia Kiliś, 00:19:19.940 --> 00:19:30.940 także na warsztaty robienia kadzideł inspirowanych cysterskimi zapachami, czy też recepturami. 00:19:30.940 --> 00:19:36.071 Ale także zapraszamy... A to są warsztaty dla dorosłych? 00:19:36.100 --> 00:19:39.729 Dla dorosłych, dla dzieci, dla wszystkich. 00:19:39.757 --> 00:19:48.814 Ale takim kluczowym momentem programu jest odwiedzenie ogrodu państwa Leksyckich 00:19:48.843 --> 00:19:51.271 który znajduje się na Niedźwiedniku. 00:19:51.302 --> 00:19:53.940 Pan Tadeusz od 2004 roku tworzy rzeźby zwierząt w technice ze zrębki drzewnej. 00:19:53.940 --> 00:20:01.940 Bierze zrębki drewna i z tego tworzy bardzo duże rzeźby zwierząt, np. niedźwiedzia, który jest w dużej skali. 00:20:01.940 --> 00:20:09.940 Ogród zlokalizowany jest na zboczu Niedźwiednika i tam troszkę trudno dojść wieczorem, gdy jest już ciemno. 00:20:09.940 --> 00:20:18.940 Więc zapraszamy w sobotę, o godz. 15, aby poczuć atmosferę magicznych zwierząt, które stworzył Pan Tadeusz w swoim ogrodzie. 00:20:18.940 --> 00:20:23.940 To jest dla nas ważne, ponieważ tworzy bardzo istotny kontekst lokalny w tym festiwalu. 00:20:23.940 --> 00:20:25.940 Właśnie też pokazujemy... 00:20:25.940 --> 00:20:28.940 Nie tylko artyści z zewnątrz, ale też nasi rodzimi. 00:20:28.940 --> 00:20:30.940 Tak, dokładnie tak, 00:20:30.940 --> 00:20:35.940 z samego z Niedźwiednika. Także rzeczywiście, ten ogród Tadeusza Leksickiego jest wyjątkowy. 00:20:35.940 --> 00:20:45.940 On nie może być częścią oficjalnego spaceru, który odbywa się po ciemku, ze względu na położenie tego ogrodu, jak również nagromadzenie rzeźb, które są dosyć delikatne. 00:20:45.940 --> 00:20:52.897 Także stąd rozszerzyliśmy ten standardowy program Narracji, który odbywa się wieczorem, o taką wizytę. Obowiązują na nią 00:20:52.943 --> 00:20:57.940 zapisy, więc zachęcamy, żeby zapisać się na trochę wcześniejszą godzinę, jeszcze przed zmrokiem. 00:20:57.940 --> 00:21:01.940 A już macie zamknięte te grupy? 00:21:01.940 --> 00:21:05.940 Nie, jeszcze się ludzie zapisują, można się zapisać. 00:21:05.940 --> 00:21:13.940 Jeszcze ciekawym spacerem jest praca, a propos zwierząt na Niedźwiedniku, którą będzie prowadziła Krystyna Jędrzejewska-Szmek i Kasper Jakubowski. 00:21:13.940 --> 00:21:26.123 Krystyna to artystka-biolożka, a Kasper jest architektem krajobrazu i razem mapowali szlaki i wędrówki zwierząt po Niedźwiedniku. 00:21:26.323 --> 00:21:33.596 I oni zapraszają w sobotę na spacery szlakami zwierząt po Niedźwiedniku. 00:21:33.796 --> 00:21:47.940 Ale mamy jeszcze coś wyjątkowego - obserwowanie zjawisk na niebie. Wydarzenie towarzyszy pracy Kacpra Tomaszewskiego, 00:21:47.940 --> 00:21:59.940 który proponuje odtworzenie układu gwiazd w kształcie Wielkiej Niedźwiedzicy, która kiedyś istniała na jednym z bloków. 00:21:59.940 --> 00:22:07.940 Kacper badał tę opowieść mieszkańców, dotarł do archiwów i właśnie tworzy taką instalację przestrzenną. 00:22:07.940 --> 00:22:14.235 Ten program jest bardzo obfity, więc zapraszamy. I bardzo zróżnicowany, prawda? 00:22:14.435 --> 00:22:23.142 Niedźwiednik, las, noc - to wiadomo, że obserwacje astronomiczne są jak najbardziej mile widziane. 00:22:23.342 --> 00:22:27.940 Ale jest jeszcze coś takiego jak klub festiwalowy, prawda? Jak już się tak strasznie zmęczymy, nie będziemy mieć sił, albo 00:22:27.940 --> 00:22:37.940 właśnie będziemy mieć siłę po tym spacerze na jeszcze jakieś atrakcje. Jakieś potańcówki planujecie? 00:22:37.940 --> 00:22:46.722 Tak, klub festiwalowy w tym roku jest wyjątkowy, organizowany przez grupę Turnus. To jest grupa kuratorsko-artystyczna, 00:22:46.922 --> 00:22:57.940 która w swojej praktyce kuratorskiej czy organizacyjnej, artystycznej przywiązuje dużą uwagę do rozrywki, zabawy, wspólnotowości. 00:22:57.940 --> 00:23:06.814 Także idealnie wpisuje nam się to w kontekst sanatoryjnej potańcówki. Ukojenie i odpoczynek na koniec wędrówki 00:23:07.014 --> 00:23:10.940 znajdziemy właśnie na takiej sanatoryjnej potańcówce. 00:23:10.940 --> 00:23:20.630 będzie tam coś do jedzenia, do picia? Tak, będzie jedzenie, picie, będzie wodzirej, DJ-ie, rozwiązywanie krzyżówek 00:23:20.830 --> 00:23:27.940 oraz wspominki z Niedźwiednika. Także będzie można i poszaleć i trochę sobie odpocząć. 00:23:27.940 --> 00:23:37.657 A jeśli chodzi o jedzenie, to warto wspomnieć, że artysta Tomek Pawłowski-Jarmołajew podjął współpracę z lokalnymi punktami 00:23:37.686 --> 00:23:44.100 gastronomicznymi: z kebabem, z pizzerią, punktem z frytkami czy kawą. 00:23:44.129 --> 00:23:55.271 Prawdziwie polskie jedzenie - kebab! nooo, prawdziwe polskie sanatoryjne jedzenie. Ale tam właśnie wprowadza do menu 00:23:55.471 --> 00:24:06.575 swoje autorskie pomysły, oparte na polskich składnikach, ale też takich jesiennych, też trochę prozdrowotnych daniach 00:24:06.775 --> 00:24:10.940 tworząc sieć mini - stołówek sanatoryjnych. 00:24:10.940 --> 00:24:16.940 A gdzie szukać tego klubu festiwalowego? Gdzie on się mieści? 00:24:16.940 --> 00:24:19.940 Przy hydrofornii na Niedźwiedniku. 00:24:19.940 --> 00:24:22.940 Jest taki namiot, który będzie zbudowany. 00:24:22.940 --> 00:24:26.940 Teraz polecamy wszystkim słuchaczom, słuchaczkom, widzom taką mapę, taką ulotkę. 00:24:26.940 --> 00:24:29.940 Tak, ta pomarańczowa ulotka nie jest bez powodu tutaj. 00:24:29.940 --> 00:24:35.081 Tutaj jest wspaniała mapa i na tej mapie znajdą Państwo wszelkie wskazówki, tropy, informacje, 00:24:35.281 --> 00:24:36.940 jak poruszać się po Niedźwiedniku. 00:24:36.940 --> 00:24:38.940 Nie zasłaniaj się tą mapą. 00:24:38.940 --> 00:24:40.293 Mapa ważniejsza niż ja. 00:24:40.493 --> 00:24:49.940 Znajdą tutaj Państwo wszelkie informacje, jak dotrzeć do każdej pracy, do każdego punktu, ale także znajdą Państwo informację, gdzie jest nasz klub festiwalowy. 00:24:49.940 --> 00:24:57.940 A ja, żeby powiedzieć Państwu, gdzie on się znajduje, to powiem, że on znajduje się przy ulicy Leśna Góra 76. 00:24:57.940 --> 00:25:04.940 Wszystkie atrakcje są za darmo, zapraszamy. Nie bójcie się, listopad też jest dla ludzi. 00:25:04.940 --> 00:25:11.940 A jeśli będziecie mieli jakieś pretensje i nie będzie się Wam podobało, to to są autorzy tego programu. 00:25:11.940 --> 00:25:14.940 Ja mam do nich numery telefonów. 00:25:14.940 --> 00:25:19.940 Także dziękujemy bardzo, zapraszamy, widzimy się już jutro. Do zobaczenia. 00:25:19.940 --> 00:25:35.940 [muzyka]