WEBVTT 00:04:04.329 --> 00:04:13.829 [muzyka] 00:04:13.857 --> 00:04:23.514 [muzyka] 00:04:23.543 --> 00:04:33.429 [muzyka] 00:04:33.457 --> 00:04:43.271 [muzyka] 00:05:07.729 --> 00:05:17.443 [muzyka] 00:05:17.471 --> 00:05:27.286 [muzyka] 00:05:27.314 --> 00:05:36.886 [muzyka] 00:05:36.914 --> 00:05:46.800 [muzyka] 00:05:46.829 --> 00:05:56.757 [muzyka] 00:05:56.786 --> 00:06:06.400 [muzyka] 00:06:06.429 --> 00:06:16.271 [muzyka] 00:06:16.300 --> 00:06:26.071 [muzyka] 00:06:26.100 --> 00:06:35.957 [muzyka] 00:06:35.986 --> 00:06:45.871 [muzyka] 00:06:45.900 --> 00:06:55.743 [muzyka] 00:06:55.771 --> 00:07:05.629 [muzyka] 00:07:05.657 --> 00:07:15.457 [muzyka] 00:07:15.486 --> 00:07:17.486 [muzyka] 00:13:00.500 --> 00:13:02.000 Szanowni Państwo, 00:13:02.675 --> 00:13:06.000 4 czerwca 1989 roku 00:13:06.600 --> 00:13:10.000 skończył się w Polsce komunizm. 00:13:10.325 --> 00:13:12.000 I Bogu dzięki. 00:13:12.001 --> 00:13:16.000 Szanowni Państwo, bardzo serdecznie witamy Was w samo południe. 00:13:16.001 --> 00:13:18.000 Laura Haras. I Adam Aleksiejuk. 00:13:18.700 --> 00:13:20.735 Te pory spotkania wyznaczył nam słynny szeryf 00:13:20.736 --> 00:13:24.000 z plakatu wyborczego Tomasza Sarneckiego. 00:13:24.001 --> 00:13:27.533 Afisz inspirowany był amerykańskim westernem 00:13:27.534 --> 00:13:32.000 "W samo południe" z Oscarową rolą Gary'ego Coopera. 00:13:32.001 --> 00:13:34.667 Zamiast rewolweru, nasz szeryf trzymał w ręku 00:13:34.668 --> 00:13:38.000 kartę do głosowania i popierał Solidarność. 00:13:38.001 --> 00:13:42.258 O mandaty poselskie i senatorskie pod sztandarami 00:13:42.259 --> 00:13:46.000 Solidarności walczyło 261 kandydatów i kandydatek. 00:13:46.001 --> 00:13:48.000 Na mocy ustaleń 00:13:48.001 --> 00:13:54.000 przy Okrągłym Stole stronie opozycyjnej przysługiwało 35% mandatów. 00:13:54.001 --> 00:13:58.000 Komitet Obywatelski Solidarności zdobył 00:13:58.150 --> 00:14:00.000 wszystko, co było do zdobycia. 00:14:00.001 --> 00:14:08.000 99 miejsc w Senacie na 100 możliwych i 161 miejsc w Senacie. 00:14:09.400 --> 00:14:10.000 Pierwszy raz 00:14:10.150 --> 00:14:14.000 od ponad 40 lat w Polsce wpływ na władzę 00:14:14.001 --> 00:14:18.000 miał ktoś inny, niż tylko komuniści. 00:14:18.001 --> 00:14:22.292 Orkiestra Morskiego Oddziału Straży Granicznej odegra 00:14:22.293 --> 00:14:26.000 teraz hymn państwowy, który wspólnie odśpiewamy. 00:14:33.386 --> 00:14:37.971 [hymn Polski] 00:14:38.000 --> 00:14:40.000 [hymn Polski] 00:14:40.001 --> 00:14:42.000 [hymn Polski] 00:14:42.001 --> 00:14:44.000 [hymn Polski] 00:14:44.001 --> 00:14:46.000 [hymn Polski] 00:14:46.001 --> 00:14:48.000 [hymn Polski] 00:14:48.001 --> 00:14:50.000 [hymn Polski] 00:14:50.001 --> 00:14:52.000 [hymn Polski] 00:14:52.001 --> 00:14:54.000 [hymn Polski] 00:14:54.001 --> 00:14:56.000 [hymn Polski] 00:14:56.001 --> 00:14:58.000 [hymn Polski] 00:14:58.001 --> 00:15:00.000 [hymn Polski] 00:15:00.001 --> 00:15:02.000 [hymn Polski] 00:15:02.001 --> 00:15:04.000 [hymn Polski] 00:15:04.001 --> 00:15:06.000 [hymn Polski] 00:15:06.001 --> 00:15:08.000 [hymn Polski] 00:15:08.029 --> 00:15:09.971 [hymn Polski] 00:15:10.001 --> 00:15:12.000 [hymn Polski] 00:15:12.001 --> 00:15:14.000 [hymn Polski] 00:15:14.001 --> 00:15:16.000 [hymn Polski] 00:15:16.001 --> 00:15:18.000 [hymn Polski] 00:15:18.001 --> 00:15:20.000 [hymn Polski] 00:15:20.001 --> 00:15:22.000 [hymn Polski] 00:15:22.001 --> 00:15:24.000 [hymn Polski] 00:15:24.001 --> 00:15:26.000 [hymn Polski] 00:15:26.001 --> 00:15:28.000 [hymn Polski] 00:15:28.001 --> 00:15:30.000 [hymn Polski] 00:15:30.001 --> 00:15:32.000 [hymn Polski] 00:15:32.001 --> 00:15:34.000 [hymn Polski] 00:15:34.001 --> 00:15:36.000 [hymn Polski] 00:15:36.001 --> 00:15:38.000 [hymn Polski] 00:15:38.001 --> 00:15:40.000 [hymn Polski] 00:15:40.001 --> 00:15:42.000 [hymn Polski] 00:15:42.001 --> 00:15:44.000 [hymn Polski] 00:15:44.001 --> 00:15:46.000 [hymn Polski] 00:15:46.001 --> 00:15:48.000 [hymn Polski] 00:15:48.001 --> 00:15:50.000 [hymn Polski] 00:15:50.001 --> 00:15:52.000 [hymn Polski] 00:15:52.001 --> 00:15:54.000 [hymn Polski] 00:15:54.001 --> 00:15:56.000 [hymn Polski] 00:15:56.001 --> 00:15:58.000 [hymn Polski] 00:15:58.001 --> 00:16:00.000 [hymn Polski] 00:16:00.001 --> 00:16:02.000 [hymn Polski] 00:16:02.001 --> 00:16:04.000 [hymn Polski] 00:16:04.001 --> 00:16:06.000 [hymn Polski] 00:16:06.001 --> 00:16:08.000 [hymn Polski] 00:16:08.001 --> 00:16:10.000 [hymn Polski] 00:16:10.001 --> 00:16:12.000 [hymn Polski] 00:16:12.001 --> 00:16:14.000 [hymn Polski] 00:16:14.001 --> 00:16:16.000 [hymn Polski] 00:16:16.001 --> 00:16:18.000 [hymn Polski] 00:16:18.001 --> 00:16:20.000 [hymn Polski] 00:16:20.001 --> 00:16:22.000 [hymn Polski] 00:16:22.001 --> 00:16:24.000 [hymn Polski] 00:16:24.001 --> 00:16:26.000 [hymn Polski] 00:16:26.001 --> 00:16:28.000 [hymn Polski] 00:16:28.001 --> 00:16:30.000 [hymn Polski] 00:16:30.001 --> 00:16:32.000 [hymn Polski] 00:16:32.001 --> 00:16:34.000 [hymn Polski] 00:16:34.001 --> 00:16:36.000 [hymn Polski] 00:16:36.001 --> 00:16:38.000 [hymn Polski] 00:16:38.001 --> 00:16:40.000 [hymn Polski] 00:16:40.001 --> 00:16:42.000 [hymn Polski] 00:16:42.001 --> 00:16:44.000 [hymn Polski] 00:16:44.001 --> 00:16:46.000 [hymn Polski] 00:16:46.001 --> 00:16:48.000 [hymn Polski] 00:16:48.001 --> 00:16:50.000 [hymn Polski] 00:16:52.529 --> 00:16:53.971 Po hymnie. 00:17:02.001 --> 00:17:08.000 Nie byłoby wyborów 4 czerwca bez Poznańskiego czerwca '56, 00:17:08.050 --> 00:17:12.000 bez Dziadów Dejmka i protestu studentów w '68, 00:17:12.250 --> 00:17:14.637 bez Janka Wiśniewskiego oraz innych poległych w 00:17:14.638 --> 00:17:18.000 grudniu '70 na ulicach Gdańska, Gdyni i Elbląga. 00:17:18.001 --> 00:17:26.000 Nie byłoby wyborów 4 czerwca bez zamieszek i strajków w Radomiu w '76, 00:17:26.001 --> 00:17:30.000 bez porozumień sierpniowych w Szczecinie, Jastrzębiu-Zdroju, 00:17:30.450 --> 00:17:32.000 Hucie Katowice 00:17:32.125 --> 00:17:34.000 i tu, w Stoczni Gdańskiej. 00:17:34.001 --> 00:17:38.000 Nie byłoby wyborów 4 czerwca bez działaczy Solidarności 00:17:38.001 --> 00:17:42.000 pobitych przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej w Wojewódzkiej Radzie Narodowej 00:17:42.001 --> 00:17:52.000 w Bydgoszczy w marcu '81. Bez marszu głodowego łódzkich kobiet w lipcu 1981. 00:17:52.450 --> 00:17:58.000 Bez niemal 10 tysięcy pozbawionych wolności po 13 grudnia '81, 00:17:58.275 --> 00:18:02.000 bez oporu górników w kopalni Wujek w pierwszych dniach stanu wojennego. 00:18:02.800 --> 00:18:08.000 Nie byłoby wyborów 4 czerwca bez Wolnych Związków Zawodowych, 00:18:08.050 --> 00:18:11.933 Komitetu Obrony Robotników, Ruchu Młodej Polski, 00:18:11.934 --> 00:18:16.000 Pomarańczowej Alternatywy i wielu innych środowisk 00:18:16.250 --> 00:18:18.000 stawiających opór władzy. 00:18:18.001 --> 00:18:26.000 Nie byłoby wyborów 4 czerwca bez Lecha Wałęsy, Anny Walentynowicz, Jana Pawła II, 00:18:26.001 --> 00:18:30.000 Ronalda Reagana oraz setek innych osób z kraju i z zagranicy. 00:18:30.001 --> 00:18:38.000 Wreszcie nie byłoby wyborów 4 czerwca bez Okrągłego Stołu, debaty 00:18:38.150 --> 00:18:42.000 zamiast rozlewu krwi na ulicach. 00:18:42.001 --> 00:18:46.000 Dziękujemy za wolność wszystkim, którzy mieli w niej swój udział. 00:18:46.001 --> 00:18:48.000 Brawa dla twórców polskiej wolności! 00:18:58.001 --> 00:19:02.000 Głos oddajemy dziś tym, którzy mieli udział w przeszłości, 00:19:02.225 --> 00:19:04.944 jak i tym, którzy są odpowiedzialni za przyszłość. 00:19:04.945 --> 00:19:08.000 Jako pierwszy przemówi Pan prezydent Lech Wałęsa. 00:19:12.001 --> 00:19:18.709 W czerwcu 1989 roku Lech Wałęsa stał na czele demokratycznej opozycji. 00:19:18.710 --> 00:19:23.422 Miał 46 lat i na koncie pokojową Nagrodę Nobla. 00:19:23.423 --> 00:19:28.000 Był ojcem ośmiorga dzieci, a najmłodsze miało zaledwie 4 lata. 00:19:28.001 --> 00:19:32.000 Za niewiele ponad rok z powodzeniem będzie kandydował na urząd prezydenta, 00:19:32.001 --> 00:19:38.000 stając się pierwszym w historii prezydentem RP wybranym w wyborach powszechnych. 00:19:38.575 --> 00:19:40.000 Panie prezydencie, zapraszamy. 00:19:42.550 --> 00:19:44.000 Szanowni Państwo, 00:19:46.100 --> 00:19:48.000 co by nie powiedzieć, 00:19:48.950 --> 00:19:54.000 to jednak był to wielki sukces narodu polskiego. 00:19:56.000 --> 00:20:00.418 Ale ponieważ stałem na czele tego okrętu, to 00:20:00.419 --> 00:20:04.000 zastanawiałem się wtedy, jaki to jest sukces. 00:20:04.001 --> 00:20:08.000 35% 00:20:08.475 --> 00:20:14.000 do 65% to nie bardzo widzę tu sukces. 00:20:14.250 --> 00:20:20.000 A pragnęliśmy wszyscy kontynuować sukces. 00:20:20.001 --> 00:20:26.000 Tak jak dzisiaj, mamy podobną sytuację, chcemy następnych sukcesów. 00:20:26.001 --> 00:20:32.533 To musimy zauważyć, aby był ten sukces następny, że 00:20:32.534 --> 00:20:40.000 wtedy należało zrobić coś, co zmierzało do tego sukcesu. 00:20:42.000 --> 00:20:44.000 Nie będzie Wam się to podobać, bo będzie ja, ja i ja. 00:20:44.001 --> 00:20:46.000 Muszę powiedzieć: ja. 00:20:46.001 --> 00:20:54.000 Nie mogłem o tym Wam powiedzieć, mój dramat wtedy i nawet dziś polega na tym, 00:20:54.001 --> 00:20:58.000 że nie mogę wszystkiego do końca powiedzieć, ale nie żeby oszukiwać, 00:20:58.001 --> 00:21:02.000 tylko po to, że to się popsuje koncepcję. 00:21:02.001 --> 00:21:06.000 Wtedy musiałem udawać, że zależy mi na karierze, że chcę być prezydentem. 00:21:06.001 --> 00:21:10.584 A jednocześnie powiedziałem Państwu, że nie chcę 00:21:10.585 --> 00:21:14.000 być prezydentem, ale że muszę być prezydentem. 00:21:14.001 --> 00:21:17.740 Wyobraźcie sobie, Szanowni Państwo, gdybym nie zmienił 00:21:17.741 --> 00:21:24.000 generała Jaruzelskiego, czy on by nas 00:21:24.001 --> 00:21:26.000 doprowadził do NATO? 00:21:26.001 --> 00:21:28.000 Wyprowadził z Układu Warszawskiego? 00:21:28.001 --> 00:21:30.000 No nie żartujcie. 00:21:30.001 --> 00:21:34.000 I dlatego, aby to nam się udawało, należało to wykonać. 00:21:34.001 --> 00:21:36.000 Ale jak wykonać? 00:21:36.001 --> 00:21:38.000 To nie takie proste. 00:21:38.001 --> 00:21:46.000 Zauważcie to, że do tego sukcesu musiał być dalszy ciąg. 00:21:46.001 --> 00:21:52.000 Tak jak teraz mamy sytuację, jak mówiłem Państwu, bardzo podobną, 00:21:52.001 --> 00:21:58.000 a mnie bardzo zależy na sukcesie właśnie teraz Tuska i jego zespołu. 00:21:58.001 --> 00:22:08.000 Dlatego, że my rozbijaliśmy stary porządek, ale robiliśmy to po to, by zbudować nowy. 00:22:08.001 --> 00:22:10.000 Dalej w tamtym czasie, 00:22:10.150 --> 00:22:14.000 to dłużej bym musiał Państwu wyjaśniać, nie mogłem więcej, 00:22:14.001 --> 00:22:18.000 nie mogliśmy więcej, bo było zbyt niebezpiecznie. 00:22:18.001 --> 00:22:26.000 Dzisiaj po 40 latach możemy kontynuować i taką szansę ma dzisiaj Tusk. 00:22:26.001 --> 00:22:34.000 Proszę Was, na 8 lat, na dwie kadencje, dajcie mu wszystko, aby mógł zrealizować 00:22:34.001 --> 00:22:38.490 prowadzenie Polski do odzyskania straconych 00:22:38.491 --> 00:22:44.000 szans, do wyremontowania po PiS-ie naszej ojczyzny. 00:22:44.001 --> 00:22:48.000 On tego dokona, ale bez Was tego nie zrobi. 00:22:50.001 --> 00:22:58.000 Tak jak i ja bym był też więcej zrobił, żeby, no właśnie, żeby ktoś mnie nie zrobił 00:22:58.001 --> 00:23:04.000 agentem, żeby ktoś mnie nie zabrał, to byłem w stanie dokonać więcej. 00:23:04.001 --> 00:23:10.000 Więc nie popełnijcie tego błędu, nie wierzcie w te bzdury i oskarżenia, bo tak 00:23:10.001 --> 00:23:16.000 mnie załatwiono, a Wam i nam wszystkim przeszkodzono w dobrym, mądrym rozwoju Polski. 00:23:16.001 --> 00:23:20.000 Więc zróbcie wszystko, przekonajcie wszystkich, że Polska ma największą 00:23:20.001 --> 00:23:24.000 szansę w dziejach, ale pod przewodnictwem Tuska. 00:23:24.001 --> 00:23:30.000 Ja w to wierzę, znam się na tym, więc pomóżcie na 8 lat, aby Tusk 00:23:30.001 --> 00:23:34.019 mógł kierować sprawami Polski, a Polska będzie taka, 00:23:34.020 --> 00:23:38.000 jak o niej marzyliśmy, jak o nią walczyliśmy. Dziękuję. 00:23:39.001 --> 00:23:41.000 Dziękujemy, Panie prezydencie. 00:23:47.529 --> 00:23:52.971 Szymon Hołownia w 1989 roku miał 13 lat. 00:23:53.001 --> 00:23:57.000 Uczył się w Szkole Podstawowej nr 19 w Białymstoku. 00:23:57.001 --> 00:23:59.459 Rok wcześniej zaczął biegać z wykradzionym rodzicom 00:23:59.460 --> 00:24:04.000 znaczkiem, i tu cytuję, "pełzający kontrrewolucjonista". 00:24:06.001 --> 00:24:08.720 Przed wyborami 4 czerwca roznosił z tatą 00:24:08.721 --> 00:24:12.000 ulotki i rozlepiał plakaty kandydatów opozycji. 00:24:12.001 --> 00:24:14.134 W kolejnych, pierwszych wyborach, wolnych, 00:24:14.135 --> 00:24:18.000 samorządowych, wspierał już kandydującego tatę. 00:24:18.001 --> 00:24:24.000 Do zabrania głosu zapraszam marszałka Sejmu Rzeczypospolitej, Pana Szymona Hołownię. 00:24:24.001 --> 00:24:26.000 Zapraszamy. 00:24:28.001 --> 00:24:35.000 Może sobie pomogę tak. Szanowni Państwo, do tej krótkiej martyrologii, 00:24:35.001 --> 00:24:40.000 która tu została opisana, dodam, że moja mama wyrzuciła mnie z domu, 00:24:40.001 --> 00:24:45.000 co prawda na chwilę, kiedy okazało się, że na jakichś zajęciach z wiedzy 00:24:45.001 --> 00:24:52.000 o społeczeństwie, czy jak to się wtedy nazywało, zostałem przedstawicielem OPZZ. 00:24:52.001 --> 00:24:55.182 I jak wróciłem, się pochwaliłem mamie takim ładnym 00:24:55.183 --> 00:24:58.000 proporczykiem, tam inni koledzy Solidarność, proszę bardzo, 00:24:58.001 --> 00:25:03.000 a ja z OPZZ, to wylądowałem na chwilę poza domem, ale później szczęśliwie wróciłem. 00:25:03.001 --> 00:25:08.000 Także to rzeczywiście był czas niezwykle gorący. 00:25:08.001 --> 00:25:12.000 Ale zobaczcie Państwo, gdzie jesteśmy dzisiaj. 00:25:12.001 --> 00:25:15.000 Ja wtedy miałem 13 lat. 00:25:15.050 --> 00:25:20.000 Za chwilę, bo to jeszcze nie był Sejm pierwszej kadencji, dopiero następny 00:25:20.001 --> 00:25:23.000 zaczął być tym Sejmem, od którego kadencję liczymy. 00:25:23.001 --> 00:25:25.000 Ten już niekontraktowy. 00:25:25.001 --> 00:25:28.000 Dzisiaj jestem marszałkiem Sejmu 10. kadencji. 00:25:28.001 --> 00:25:31.000 Ile żeśmy przez to przeszli. 00:25:31.001 --> 00:25:33.000 Ile zakrętów wzięliśmy razem. 00:25:33.001 --> 00:25:36.000 Ile niebezpieczeństw po drodze się pojawiło. 00:25:36.001 --> 00:25:39.000 Ale jak wspaniale też razem wypracowaliśmy 00:25:39.250 --> 00:25:43.000 kawał wspaniałej, wolnej Polski. 00:25:43.001 --> 00:25:47.656 I dzisiaj jesteśmy w takim momencie, te 35 lat, po tym jak 00:25:47.657 --> 00:25:51.000 wybraliśmy wolność, jak pokolenie moich rodziców, dziadków, 00:25:51.200 --> 00:25:54.000 tę wolność nam faktycznie wypracowało. 00:25:54.250 --> 00:26:01.000 W której rzeczywistość stawia nam bardzo trudne pytania. 00:26:01.001 --> 00:26:06.000 Wiemy dobrze, że gdyby nawet wziąć tę wolność, którą mamy od 35 lat, 00:26:06.150 --> 00:26:10.000 dodać do tego komunizm, licząc go jako czasy wolności, 00:26:10.100 --> 00:26:13.000 dodać do tego dwudziestolecie międzywojenne, 00:26:13.075 --> 00:26:17.000 to nadal jest krótszy czas wolności, niż trwały rozbiory. 00:26:17.300 --> 00:26:20.000 My się tej wolności dopiero musimy uczyć. 00:26:20.001 --> 00:26:23.000 My cały czas ją testujemy. 00:26:23.001 --> 00:26:28.000 My cały czas sprawdzamy siebie w tych warunkach wolności, jako naród. 00:26:28.150 --> 00:26:31.222 I dzisiaj trzeba sobie powiedzieć, że dla wolności 00:26:31.223 --> 00:26:35.000 są trzy podstawowe rzeczy, trzy filary tej wolności. 00:26:35.001 --> 00:26:39.000 Po pierwsze to bezpieczeństwo, po drugie rozwój, po trzecie pojednanie. 00:26:39.001 --> 00:26:41.000 Dlaczego bezpieczeństwo? 00:26:41.001 --> 00:26:43.000 To chyba nie muszę nikomu tłumaczyć. 00:26:43.025 --> 00:26:46.000 I dzisiaj musimy być mądrzy przed szkodą. 00:26:46.001 --> 00:26:50.000 Popatrzcie Państwo, ile razy w naszej historii nie zdążyliśmy. 00:26:50.001 --> 00:26:52.000 Jakie lekcje dostaliśmy od naszych przodków. 00:26:52.001 --> 00:26:58.000 XVIII wiek, Konstytucja 3 maja, wspaniały dokument, cudowne porozumienie 00:26:58.001 --> 00:27:05.000 pomiędzy różnymi organizacjami politycznymi, frakcjami, tylko o 50 lat za późno. 00:27:05.001 --> 00:27:11.000 Gdyby udało się to zrobić wcześniej i zatrzymać ten rozpad wewnętrzny Polski, 00:27:11.001 --> 00:27:17.000 liberum veto i te wszystkie złe rzeczy, które nam na wolność narosły, 00:27:17.001 --> 00:27:20.000 może udałoby się potoczyć tę historię inaczej. 00:27:20.100 --> 00:27:23.000 Zobaczcie na lata 30. poprzedniego wieku. 00:27:23.001 --> 00:27:28.000 Zmobilizowaliśmy się, poszliśmy, 00:27:28.001 --> 00:27:32.000 tylko znowu trochę za późno, trochę za bardzo podzieleni. 00:27:32.001 --> 00:27:35.000 Dzisiaj mamy szansę być mądrzy przed szkodą, 00:27:35.200 --> 00:27:38.000 bo ta szkoda puka do drzwi. 00:27:38.001 --> 00:27:44.000 Ale mamy szansę być wreszcie na czas, tam, gdzie ojczyzna będzie nas potrzebować. 00:27:44.001 --> 00:27:46.000 I patrząc na to, jak się do tego przygotowujemy, 00:27:46.325 --> 00:27:49.000 jak o tym myślimy, wierzę, że będziemy gotowi. 00:27:49.001 --> 00:27:50.000 Druga rzecz to rozwój. 00:27:50.001 --> 00:27:55.000 Nie da się tylko ludzi od czegoś odprowadzać i pokazywać, skąd idziemy. 00:27:55.001 --> 00:27:57.000 Trzeba ku czemuś ich prowadzić. 00:27:57.001 --> 00:27:59.000 Ludzie chcą się dzisiaj zakochać w wizji Polski. 00:27:59.500 --> 00:28:03.000 W gospodarce, która się rozwija, w marzeniach, które mają nasze dzieci. 00:28:03.001 --> 00:28:06.000 Nie można tego zaniedbać, czy czas wojenny, czy czas pokoju. 00:28:06.075 --> 00:28:08.000 Musi nas prowadzić wizja. 00:28:08.250 --> 00:28:13.000 No i po trzecie, bardzo ważne i ostatnie, i najtrudniejsze do zrobienia w Sejmie. 00:28:13.001 --> 00:28:14.001 Pojednanie. 00:28:14.200 --> 00:28:16.000 Jak się wszyscy będziemy dzielić 00:28:16.001 --> 00:28:21.000 przez pączkowanie na dwie frakcje, albo trzy, albo pięć 00:28:21.200 --> 00:28:25.000 i te frakcje nie będą umiały ze sobą rozmawiać, to nie będzie bezpieczeństwa. 00:28:25.001 --> 00:28:27.495 Dlatego, że w ten spór wmiesza się zawsze ktoś z 00:28:27.496 --> 00:28:30.000 zewnątrz, kto będzie sztucznie podgrzewał emocje. 00:28:30.300 --> 00:28:35.000 Kto będzie próbował torpedować i sabotować to, co udało nam się wypracować. 00:28:35.001 --> 00:28:38.000 Ja wiem, że to jest najtrudniejsze, bo wiem, gdzie pracuję 00:28:38.001 --> 00:28:43.000 i wiem, z czym się wszyscy na sali sejmowej, która nas jakoś reprezentuje, zmagamy. 00:28:43.001 --> 00:28:45.000 Ale są rzeczy większe od tego. 00:28:45.001 --> 00:28:49.000 Są rzeczy większe od tego i dziś powinniśmy to zobaczyć. 00:28:49.400 --> 00:28:53.000 Dziś powinniśmy spróbować, jeżeli chcemy zrealizować ten testament 00:28:53.001 --> 00:28:59.000 pokolenia moich rodziców, naszych dziadków, spróbować spojrzeć na siebie inaczej. 00:28:59.050 --> 00:29:03.545 Tak, żebyśmy w tej wolności umieli uszanować siebie 00:29:03.546 --> 00:29:08.000 nawzajem, niezależnie od tego, z której strony przychodzimy. 00:29:08.001 --> 00:29:11.000 Ostatnia rzecz, bo za chwilę wybory. 00:29:11.625 --> 00:29:16.000 Wiecie Państwo dobrze, ile grozi nam również w tych wyborach. 00:29:16.001 --> 00:29:19.000 Ile mamy naokoło kandydatów, którzy wprost mówią, 00:29:19.001 --> 00:29:21.000 że trzeba wyprowadzić Polskę z Unii Europejskiej. 00:29:21.001 --> 00:29:23.600 Już nie przykrywają tego opowieściami o tym, że 00:29:23.601 --> 00:29:28.000 będą niskie podatki i wspaniały rozwój gospodarczy. 00:29:28.001 --> 00:29:30.000 Tylko mówią to wprost. 00:29:30.001 --> 00:29:32.000 Mają odwagę to powiedzieć. 00:29:32.001 --> 00:29:34.000 To dobrze, że mają odwagę to powiedzieć na ostatniej prostej. 00:29:34.001 --> 00:29:36.000 Że im hamulce puściły. 00:29:36.150 --> 00:29:39.000 Bo my dzisiaj musimy się zmobilizować 00:29:39.001 --> 00:29:45.000 i 9 czerwca dokonać jeszcze raz tego wyboru, którego dokonaliśmy 35 lat temu. 00:29:45.001 --> 00:29:46.001 Powtórzyć ten wybór. 00:29:46.550 --> 00:29:48.000 Wybór za wolnością. 00:29:48.025 --> 00:29:50.000 Wybór za samostanowieniem. 00:29:50.001 --> 00:29:56.000 Wybór za mądrą, wolną, solidarną, lepszą, gościnną, otwartą na innych Polską. 00:29:56.001 --> 00:29:58.000 To jest stawka tych wyborów. 00:29:58.500 --> 00:30:01.079 I dlatego nie może nas, niezależnie od tego, co będzie 00:30:01.154 --> 00:30:04.000 się wtedy działo, 9 czerwca przy urnach zabraknąć. 00:30:04.001 --> 00:30:06.000 Niech każdy głosuje zgodnie ze swoim sumieniem, 00:30:06.001 --> 00:30:10.000 przekonaniem, każdy z nas jest dojrzały i wie, w którą stronę iść. 00:30:10.001 --> 00:30:12.000 Ale zróbmy wszystko, 00:30:12.300 --> 00:30:15.000 żebyśmy nie powtórzyli tej 20% frekwencji, 00:30:15.001 --> 00:30:20.000 która stała się zmorą polskich wyborów europejskich od samego początku. 00:30:20.175 --> 00:30:22.000 Niech to się wreszcie zmieni. 00:30:22.001 --> 00:30:27.000 W wyborach '89 roku to było trochę ponad 60%. 00:30:27.300 --> 00:30:31.000 W wyborach 15 października 75%. 00:30:31.001 --> 00:30:35.000 Gdyby nam się udało zmieścić gdzieś pomiędzy tymi wartościami. 00:30:35.550 --> 00:30:41.000 Pokazalibyśmy, że te 35 lat to skarb, który nadal chcemy pielęgnować. 00:30:41.001 --> 00:30:43.000 Serdecznie Państwu dziękuję. 00:30:43.001 --> 00:30:46.000 Dziękuję za zaproszenie, Panie prezydencie, drogi Basilu, 00:30:46.001 --> 00:30:50.000 kochana Olu, Panie marszałku i wszyscy, Pani wojewodo, 00:30:50.001 --> 00:30:55.000 wszyscy, którzy tutaj jesteście i świętujecie tę bardzo ważną dla Polski rocznicę. 00:30:55.001 --> 00:30:56.628 Ja dzisiaj sobie na Facebooku wywiesiłem ten 00:30:56.629 --> 00:31:00.000 plakat z 4 czerwca z dwoma śpiącymi dzieciakami. 00:31:00.001 --> 00:31:03.000 Aby kiedyś były z nas dumne. 00:31:03.125 --> 00:31:05.612 I to jest chyba jedyny testament i jedyna 00:31:05.613 --> 00:31:08.000 misja, jaka przyświeca dzisiaj nam wszystkim. 00:31:08.001 --> 00:31:11.000 Dziękuję Wam bardzo. 00:31:11.001 --> 00:31:14.000 Dziękujemy bardzo, Panie marszałku. 00:31:14.001 --> 00:31:19.000 Teraz czas na Basila Kerskiego, dyrektora Europejskiego Centrum Solidarności, 00:31:19.001 --> 00:31:24.000 instytucji, która stoi na straży pamięci o polskiej drodze do wolności. 00:31:24.600 --> 00:31:28.000 Szanowni Państwo, uczono mnie, że najgorszą rzeczą jest przemawiać 00:31:28.001 --> 00:31:31.000 po Lechu Wałęsie, ale teraz wyjątkowe wyzwanie, 00:31:31.001 --> 00:31:36.000 najgorzej po Lechu Wałęsie i Szymonie Hołowni. 00:31:36.001 --> 00:31:43.000 Szanowni Państwo, przed nami Eurowybory, decyzja na temat naszej przyszłości. 00:31:43.001 --> 00:31:51.000 Nie jestem historykiem, ale pozwólcie, że na chwilę wrócę do 3-4 czerwca 1989 roku 00:31:51.001 --> 00:31:57.174 z prostego względu, żebyśmy zrozumieli wartość zwycięstwa 00:31:57.175 --> 00:32:01.000 tamtego, wartość naszej dzisiejszej demokracji i wolności. 00:32:01.001 --> 00:32:03.429 Pytano mnie kilka dni temu, co się działo na 00:32:03.430 --> 00:32:08.000 świecie w tym czasie, na początku czerwca 1989 roku. 00:32:08.001 --> 00:32:13.000 Świat był wtedy skupiony na Europie Środkowej i był skupiony na Chinach. 00:32:13.001 --> 00:32:17.000 Świat był pełen nadziei, ale świat był lekko przerażony. 00:32:17.001 --> 00:32:18.000 O co chodzi? 00:32:18.001 --> 00:32:22.895 3-4 Polacy przygotowywali się do pierwszych, może nie w 00:32:22.896 --> 00:32:28.000 pełni wolnych wyborów, ale jednak do senatu już pełnych. 00:32:28.001 --> 00:32:31.000 Wynik senatu był w pełni demokratyczny, jednoznaczny. 00:32:31.001 --> 00:32:35.000 Nawet jednego mandatu władza rządząca nie otrzymała. 00:32:35.001 --> 00:32:41.000 To była katastrofa nie tylko dla komunistów, dla całego imperium sowieckiego. 00:32:41.001 --> 00:32:47.000 Ale niestety Polki, Polacy przy urnach to niestety to nie był ten obraz, 00:32:47.001 --> 00:32:52.000 który 4 czerwca się zakotwiczył w pamięci świata, 00:32:52.001 --> 00:32:55.000 zahipnotyzował świat, 00:32:55.001 --> 00:32:59.568 bo to przypomnę, to był dramatyczny dzień, kiedy wojska 00:32:59.569 --> 00:33:05.000 Partii Komunistycznej Chin wjechały do centrum Pekinu. 00:33:05.001 --> 00:33:10.000 Zaczęły likwidować miasteczko pokojowych protestów studenckich, 00:33:10.001 --> 00:33:18.000 ale też likwidować struktury wolnych związków zawodowych Pekinu. 00:33:18.001 --> 00:33:19.001 Wolne związki zawodowe, 00:33:19.250 --> 00:33:22.333 które zorganizowały się też formalnie w maju 00:33:22.334 --> 00:33:26.000 '89 roku na wzór Lecha Wałęsy i Solidarności. 00:33:26.001 --> 00:33:29.000 Chińska Partia Komunistyczna rozumiała bardzo dobrze, 00:33:29.250 --> 00:33:32.000 do czego to prowadzi. 00:33:32.001 --> 00:33:39.000 Szanowni Państwo, tego dnia doszło do słynnej rzezi na Placu Niebiańskiego Spokoju. 00:33:39.001 --> 00:33:43.000 Szanowni Państwo, według ustaleń Amnesty International 00:33:43.001 --> 00:33:49.000 w tych dniach prawdopodobnie zamordowano 2600 osób. 00:33:49.001 --> 00:33:52.000 Tysiące osób zniknęło w więzieniach. 00:33:52.001 --> 00:33:57.000 Zatrzymano pokojową rewolucję w Chinach. 00:33:57.001 --> 00:34:00.000 Efekt jest nam dzisiaj znany. 00:34:00.001 --> 00:34:04.000 Mamy bardzo silne mocarstwo autorytarne. 00:34:04.001 --> 00:34:08.000 Partię Komunistyczną, która stworzyła taki państwowy kapitalizm. 00:34:08.001 --> 00:34:13.000 Partię Komunistyczną Chin, która trzyma się co prawda na dystans, 00:34:13.450 --> 00:34:18.000 ale wspiera, finansuje Rosję Putina, działania Iranu. 00:34:18.175 --> 00:34:27.000 Szanowni Państwo, w '89 roku może drużyna Lecha szła z radością po Okrągłym Stole, 00:34:27.001 --> 00:34:31.000 po legalizacji Solidarności, do urn, ale wszyscy w głowie wiedzieli, 00:34:31.001 --> 00:34:37.000 że ta walka o wolność jest otwarta, że możliwa jest krwawa reakcja. 00:34:37.001 --> 00:34:41.000 Ona nastąpiła w Azji, ona nastąpiła w Moskwie, 00:34:41.175 --> 00:34:46.000 na szczęście dla nas za późno, w sierpniu '91 roku. 00:34:46.001 --> 00:34:52.000 A szanowni Państwo, wiecie, kto był podpułkownikiem KGB w '89 w Dreźnie? 00:34:52.001 --> 00:34:56.000 Jego zadaniem było zatrzymanie tej pokojowej rewolucji w Europie Środkowej. 00:34:56.350 --> 00:34:58.000 Pan Putin, prezydent Rosji. 00:34:58.001 --> 00:35:02.037 Jego wojna przeciwko Ukrainie dzisiaj jest próbą nie 00:35:02.038 --> 00:35:06.000 tylko zniszczenia Ukrainy, odebrania jej niepodległości. 00:35:06.001 --> 00:35:11.000 Jest atakiem na naszą wolność, na ten ład, który powstał, 00:35:11.001 --> 00:35:15.000 który gwarantuje nam naszą wolność, niepodległość. 00:35:15.001 --> 00:35:20.897 Szanowni Państwo, dlatego wyrażę wielki respekt przed 00:35:20.898 --> 00:35:27.000 odwagą, niewyobrażalną odwagą kobiet i mężczyzn Solidarności. 00:35:27.250 --> 00:35:32.000 Dziękuję Lechowi Wałęsie, Bogdanowi Lisowi, jest Henryka Krzywonos z nami. 00:35:32.001 --> 00:35:34.000 My tego nie doceniamy. 00:35:34.001 --> 00:35:37.000 Dziękuję Wam za Waszą odwagę. 00:35:37.001 --> 00:35:40.387 A po 4 czerwca spójrzcie, wyciągnijcie z 00:35:40.388 --> 00:35:43.000 archiwum konferencje prasowe z Lechem Wałęsą. 00:35:43.550 --> 00:35:45.000 To był wielki zwycięzca. 00:35:45.425 --> 00:35:51.000 Był pełen nadziei, ale był bardzo ostrożny, przerażony obrazami, które płynęły z Chin. 00:35:51.250 --> 00:35:54.000 Ale szanowni Państwo, dzisiaj tutaj między nami 00:35:54.001 --> 00:35:57.000 są ludzie, którzy bronią naszej polskiej wolności. 00:35:57.400 --> 00:36:01.000 Są przedstawiciele parlamentu Ukrainy, są nasi przyjaciele z Ukrainy. 00:36:01.001 --> 00:36:04.000 Bardzo Was witam i bardzo Wam dziękuję. 00:36:04.001 --> 00:36:11.000 Są przedstawiciele opozycji demokratycznej z Białorusi, minister Pawieł Łatuszka. 00:36:11.001 --> 00:36:13.000 Bardzo Wam dziękujemy za Waszą odwagę. 00:36:13.001 --> 00:36:16.000 Pamiętamy o ofiarach wojny w Ukrainie. 00:36:16.001 --> 00:36:18.486 Pamiętamy o tysiącach ludzi, którzy siedzą dzisiaj 00:36:18.487 --> 00:36:22.000 w więzieniach w Białorusi i bronią naszej wolności. 00:36:22.001 --> 00:36:24.000 Dlaczego o tym wszystkim mówię? 00:36:24.001 --> 00:36:28.000 Wybory 9 czerwca, to jest pytanie, kto wejdzie do Europarlamentu. 00:36:28.001 --> 00:36:30.000 Ludzie, którzy szanują pokój, 00:36:30.450 --> 00:36:34.436 chcą narodów, które ze sobą rozmawiają, czy ludzie, którzy 00:36:34.437 --> 00:36:38.000 będą wspierali Putina, będą chcieli jego zwycięstwa. 00:36:38.001 --> 00:36:42.000 Szanowni Państwo, idźcie ponownie do wyborów, jak 4 czerwca, 00:36:42.001 --> 00:36:46.000 brońcie niepodległej, demokratycznej Rzeczypospolitej i demokratycznej Europy. 00:36:46.001 --> 00:36:48.000 Dziękuję Wam bardzo. 00:36:48.001 --> 00:36:50.000 Panie dyrektorze, dziękujemy za te słowa. 00:36:54.225 --> 00:36:59.000 O wystąpienie poprosimy teraz Beatę Rutkiewicz, wojewodę pomorską i pierwszą kobietę 00:36:59.001 --> 00:37:03.000 na tym stanowisku w dziejach województwa pomorskiego. 00:37:04.001 --> 00:37:09.000 W czerwcu 1989 roku Beata Rutkiewicz była uczennicą 00:37:09.001 --> 00:37:12.000 6. klasy szkoły podstawowej w Sierakowicach. 00:37:12.350 --> 00:37:14.000 Miała pięcioro rodzeństwa. 00:37:14.075 --> 00:37:16.000 Wciąż pamięta, że ich największym marzeniem 00:37:16.001 --> 00:37:19.000 było w tamtych czasach zjedzenie banana albo pomarańczy. 00:37:19.001 --> 00:37:22.035 Niestety, jak Państwo wiecie, owoce egzotyczne trafiały do 00:37:22.036 --> 00:37:26.000 sklepów rzadko, głównie przed świętami Bożego Narodzenia 00:37:26.001 --> 00:37:29.000 i trzeba było cierpliwie stać po nie w kolejce. 00:37:29.225 --> 00:37:31.020 Pani wojewodo, proszę nam powiedzieć, jakie są dziś 00:37:31.021 --> 00:37:37.000 Pani największe marzenia, te obywatelskie marzenia? 00:37:37.400 --> 00:37:39.000 Dzień dobry Państwu. 00:37:39.001 --> 00:37:41.785 Szanowni Państwo, bardzo się cieszę, że nas jest dzisiaj tylu 00:37:41.786 --> 00:37:46.000 tutaj zgromadzonych, pomimo tego, że jest to dzień roboczy 00:37:46.450 --> 00:37:52.000 i świeci słońce, a to pokazuje, jakie wartości są dla nas ważne. 00:37:52.001 --> 00:37:54.000 Faktycznie wtedy miałam 12 lat 00:37:54.775 --> 00:37:57.000 i te marzenia, które były takie 00:37:57.100 --> 00:38:00.000 z dzisiejszego punktu widzenia pospolite, 00:38:00.001 --> 00:38:02.000 to dzisiaj je wszyscy mamy. 00:38:02.001 --> 00:38:08.000 Jako dorosła kobieta parę lat później mam dostęp do całego świata 00:38:08.300 --> 00:38:13.000 i właściwie głównie dlatego, że jesteśmy członkiem Unii Europejskiej, 00:38:13.001 --> 00:38:19.000 że ktoś za nas kiedyś podjął trudne, ale dobre decyzje. 00:38:19.001 --> 00:38:23.000 I tutaj myślę o Panu Wałęsie oczywiście, o Panu prezydencie Lechu Wałęsie 00:38:23.001 --> 00:38:31.000 i jego całym sztabie pracowników i współpracowników, którzy byli obok. 00:38:31.001 --> 00:38:33.000 Ale o tym, że dzisiaj możemy korzystać 00:38:33.001 --> 00:38:38.000 z tych wszystkich dobrodziejstw naokoło, to również nasze bezpieczeństwo, 00:38:38.300 --> 00:38:41.000 to również to, że należymy do NATO 00:38:41.400 --> 00:38:44.000 i o tym nie wolno nam zapominać, 00:38:44.250 --> 00:38:48.000 że te rzeczy bardzo trudno przyszło nam wypracować. 00:38:48.600 --> 00:38:51.000 A teraz przechodząc do tych marzeń, to jest takie powiedzenie 00:38:51.001 --> 00:38:55.000 "Uważaj, o czym marzysz", ale ja trochę popłynę, 00:38:55.001 --> 00:38:59.000 ponieważ gdyby nie te marzenia tych ludzi, którzy wtedy za nas walczyli, 00:38:59.001 --> 00:39:03.000 patrzę tutaj na Panią posłankę również, to nie mielibyśmy tego świata. 00:39:03.001 --> 00:39:06.000 A więc o jakim świecie marzę? 00:39:06.250 --> 00:39:09.000 Dla siebie i dla moich dzieci. 00:39:09.200 --> 00:39:11.000 O świecie, w którym nie będzie 00:39:11.200 --> 00:39:13.000 marszów równości. 00:39:13.150 --> 00:39:17.000 O świecie, w którym nie będziemy dyskutować o równouprawnieniu kobiet. 00:39:17.650 --> 00:39:23.000 O świecie, w którym nie musimy nawoływać do zwiększonej frekwencji wyborczej. 00:39:23.825 --> 00:39:28.000 Czy nie będzie kampanii na rzecz niezależnego życia. 00:39:28.800 --> 00:39:32.000 Bardzo Państwu tego życzę, aby to po prostu było standardem, 00:39:32.001 --> 00:39:37.000 abyśmy już nie musieli o tym mówić, abyśmy po prostu żyli w takim świecie. 00:39:37.001 --> 00:39:40.000 W świecie, w którym będziemy pamiętać 00:39:40.001 --> 00:39:45.000 i mam nadzieję, że dzisiaj ci wszyscy, którzy są tutaj, również tą zasadę stosują, 00:39:45.850 --> 00:39:49.000 że nasza wolność, nasza osobista wolność 00:39:49.150 --> 00:39:53.000 kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność drugiej osoby. 00:39:53.100 --> 00:39:56.000 Tego Państwu życzę i Waszym dzieciom. 00:39:58.001 --> 00:40:00.000 Dziękujemy bardzo. 00:40:02.100 --> 00:40:08.000 A teraz głos zabierze Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego. 00:40:08.250 --> 00:40:16.000 W czerwcu 1989 roku Marszałek Struk sprawował funkcję naczelnika Jastarni. 00:40:16.001 --> 00:40:19.000 Choć powołał go wojewoda z Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, 00:40:19.001 --> 00:40:24.000 to mówiło się, że był pierwszym naczelnikiem, którego nie przywieziono w teczce. 00:40:24.450 --> 00:40:30.000 1989 rok był przedostatnim rokiem działalności Rad Narodowych. 00:40:30.400 --> 00:40:32.000 Panie marszałku, proszę nam powiedzieć, 00:40:32.001 --> 00:40:38.000 jak udała się reforma samorządowa po 1989 roku? 00:40:38.001 --> 00:40:49.000 Tak, rzeczywiście w tamtych latach miałem 27 lat i wróciłem w swoje rodzinne strony. 00:40:49.001 --> 00:40:53.895 Namawiano mnie bardzo do tego, żeby zmieniać okolicę, żeby 00:40:53.896 --> 00:40:59.000 zwrócić uwagę na rozwój tej części Półwyspu Helskiego. 00:40:59.075 --> 00:41:02.000 I rzeczywiście, tak naprawdę 00:41:02.400 --> 00:41:05.000 na przestrzeni tych wielu już lat, 00:41:05.450 --> 00:41:10.000 35 lat, wiele nastąpiło zmian. 00:41:10.375 --> 00:41:16.000 Pamiętamy wszyscy, że wybory 4 czerwca 00:41:16.700 --> 00:41:20.000 to nie była tylko ta jedna cezura, od której się wszystko zaczęło. 00:41:20.900 --> 00:41:25.000 Wcześniej przecież była debata Lecha Wałęsy 00:41:25.250 --> 00:41:27.000 z Alfredem Miodowiczem. 00:41:27.001 --> 00:41:32.000 Myślę, że starsze pokolenie na pewno tę debatę wspomina. 00:41:32.175 --> 00:41:35.841 Pamiętamy również inne fakty, o których tutaj 00:41:35.842 --> 00:41:41.000 już dzisiaj mówiliśmy, jak choćby Okrągły Stół. 00:41:41.001 --> 00:41:46.052 Ale też wcześniej, pamiętam, wtedy byłem słuchaczem 00:41:46.053 --> 00:41:52.000 Technikum Okrętowego i spotkałem Lecha Wałęsę tutaj na terenie Stoczni Gdańskiej, 00:41:52.100 --> 00:41:55.000 kiedy Lech Wałęsa mówił, jeszcze wcześniej, 00:41:55.001 --> 00:41:58.000 podczas strajku, o tym, że tutaj na tym placu 00:41:58.125 --> 00:42:02.561 stanie pomnik poświęcony tym, którzy w 1970 roku, 00:42:02.562 --> 00:42:07.000 tym stoczniowcom, którzy wtedy zostali tutaj zabici. 00:42:07.150 --> 00:42:09.000 I tak też się złożyło. 00:42:09.100 --> 00:42:13.000 Pamiętam, kiedy te krzyże, Panie prezydencie Lechu, 00:42:13.001 --> 00:42:18.000 leżały na wózkach i były ciągnięte tutaj na ten plac. 00:42:18.001 --> 00:42:21.000 I pamiętam też jeszcze, myślę, że tutaj w tym audytorium 00:42:21.001 --> 00:42:26.049 są też ludzie, którzy pamiętają ten moment, kiedy 00:42:26.074 --> 00:42:31.000 odbyła się tutaj msza święta pod tymi krzyżami. 00:42:31.450 --> 00:42:35.000 To tłum ludzi wspominający etos Solidarności 00:42:35.001 --> 00:42:41.000 ciągnął się aż pod Dworzec Główny Gdańska, Gdańska Głównego PKP. 00:42:41.050 --> 00:42:43.000 Wtedy było tyle ludzi. 00:42:43.001 --> 00:42:50.000 Dzisiaj zdecydowanie mniej przychodzi na tego typu uroczystości, choćby 31 sierpnia. 00:42:50.001 --> 00:42:52.000 A warto wspominać ten czas, 00:42:52.250 --> 00:42:55.000 ponieważ od tego czasu wszystko się zaczęło. 00:42:55.001 --> 00:43:01.000 I samorządność, o którą Pani pytała, i nasze członkostwo w Unii Europejskiej, 00:43:01.001 --> 00:43:08.000 a jeszcze wcześniej wyprowadzenie wojsk radzieckich, za którym stał Lech Wałęsa. 00:43:08.001 --> 00:43:11.000 Dziękujemy, Panie Lechu. 00:43:11.001 --> 00:43:17.000 Ten fakt jest często przemilczany albo wręcz zapomniany. 00:43:17.075 --> 00:43:23.000 Ale przecież w Polsce wtedy, kiedy Lech Wałęsa objął urząd prezydenta, 00:43:23.001 --> 00:43:28.000 kilkaset tysięcy wojsk radzieckich przebywało na terenie Rzeczypospolitej. 00:43:28.001 --> 00:43:30.000 Dziś już ich nie ma. 00:43:30.300 --> 00:43:35.000 Lechu, Panie prezydencie, bardzo dziękujemy za tamte fakty. 00:43:38.001 --> 00:43:45.000 Panie i panowie, mowa jest dzisiaj o najbliższych wyborach do europarlamentu. 00:43:45.001 --> 00:43:48.000 I rzeczywiście ta niska frekwencja nas bardzo zatrważa, 00:43:48.001 --> 00:43:52.000 bo warto zwrócić uwagę na te wartości, które nam przyświecały, 00:43:52.001 --> 00:43:55.000 przyświecały tym ludziom, którzy są też na tym placu 00:43:55.001 --> 00:43:59.000 i którzy uczestniczyli w wielkiej rewolucji, pokojowej rewolucji Solidarności, 00:43:59.325 --> 00:44:05.000 jak Bogdan Lis, jak Henia Krzywonos, jak nieżyjąca już Anna Walentynowicz, 00:44:05.001 --> 00:44:08.000 o której przecież wspominamy, mimo tego, że co jakiś czas nam zarzucano, 00:44:08.001 --> 00:44:12.000 że tutaj nie ma mowy o Annie Walentynowicz, 00:44:12.001 --> 00:44:15.000 ale przecież to jest nieprawda. 00:44:15.175 --> 00:44:18.001 Wiele ludzi Solidarności, którym zawdzięczamy, 00:44:18.250 --> 00:44:23.000 my, także samorządowcy, że możemy mówić o samorządzie terytorialnym. 00:44:23.001 --> 00:44:25.000 Jest tutaj mnóstwo samorządowców na tym placu. 00:44:25.225 --> 00:44:31.000 Mój serdeczny przyjaciel z Poznania, marszałek Woźniak, 00:44:31.001 --> 00:44:34.000 ale też wielu innych samorządowców, którzy są też tutaj 00:44:34.001 --> 00:44:39.000 i zawdzięczamy to właśnie rewolucji Solidarności, że mamy taki silny samorząd. 00:44:39.001 --> 00:44:41.905 Dziś mówimy o tych marzeniach, o których była dzisiaj też 00:44:41.906 --> 00:44:46.000 mowa z tej sceny, że chcemy, aby Polska była bezpieczna, 00:44:46.200 --> 00:44:51.000 chcemy, aby Polska była demokratyczna, chcemy, aby Polska była praworządna, 00:44:51.001 --> 00:44:56.000 chcemy, aby Polska, nasz kraj, nasza ojczyzna, była europejska 00:44:56.001 --> 00:45:01.000 i chcemy, żeby była zielona, żeby była czysta i radosna. 00:45:01.001 --> 00:45:06.000 Dlatego nie bądźmy obojętni, idźmy na wybory do europarlamentu, 00:45:06.001 --> 00:45:09.100 wybierzmy swoich przedstawicieli, którzy w zasadniczy, 00:45:09.101 --> 00:45:12.000 w godny sposób będą reprezentować nasz kraj. 00:45:12.001 --> 00:45:14.000 Dziękuję bardzo. 00:45:15.001 --> 00:45:18.000 Dziękujemy bardzo. 00:45:18.001 --> 00:45:21.134 A teraz o zabranie głosu prosimy Panią Agnieszkę 00:45:21.135 --> 00:45:25.000 Owczarczak, przewodniczącą Rady Miasta Gdańska. 00:45:25.001 --> 00:45:30.000 10 lat miała Agnieszka Owczarczak w czerwcu 1989 roku. 00:45:30.001 --> 00:45:33.134 Jej rodzina mieszkała na gdańskiej Zaspie nieopodal 00:45:33.135 --> 00:45:36.000 Lecha Wałęsy, a tata działał w Solidarności. 00:45:36.001 --> 00:45:39.000 Pamięta plakaty wyborcze i powszechne podekscytowanie. 00:45:39.001 --> 00:45:44.000 Jednak największe wrażenie zrobiły na niej początki wolnego handlu. 00:45:44.001 --> 00:45:46.000 Na drodze ze szkoły pojawiały się samochody, 00:45:46.001 --> 00:45:48.001 z nich w bagażniku sprzedawano artykuły spożywcze, 00:45:48.250 --> 00:45:51.000 w tym również słodycze. 00:45:51.001 --> 00:45:53.000 Jaki jest pożytek z opowiadania o wyborach 00:45:53.001 --> 00:45:57.000 4 czerwca młodym, urodzonym już w wolnej Polsce? 00:45:57.001 --> 00:46:01.000 Czy o tej historii opowiada Pani własnym dzieciom? 00:46:01.250 --> 00:46:06.000 Opowiadam. Rozmawiamy w domu z dziećmi bardzo dużo. 00:46:06.001 --> 00:46:10.000 Nasz syn ma 13 lat, córka 18. 00:46:10.001 --> 00:46:13.000 A mi z wiekiem coraz częściej przychodzi na wspominki 00:46:13.001 --> 00:46:17.000 i przypominanie sobie różnych historii z dzieciństwa 00:46:17.001 --> 00:46:20.000 i korzystam czasem z okazji, jak dzieci chcą posłuchać. 00:46:20.001 --> 00:46:23.000 Chociaż muszę Państwu powiedzieć, że mam takie poczucie, 00:46:23.001 --> 00:46:26.000 że one z pewnym niedowierzaniem jednak słuchają tych historii. 00:46:26.001 --> 00:46:28.321 Pewnie z takim samym niedowierzaniem, z jakim ja 00:46:28.322 --> 00:46:33.000 słuchałam historii opowiadanych przez moich dziadków. 00:46:33.150 --> 00:46:39.000 Ale to ważne, żebyśmy o tym rozmawiali, bo musimy mieć wszyscy świadomość tego, 00:46:39.001 --> 00:46:43.000 jaka była historia, żeby ta historia się ponownie nie wydarzyła. 00:46:43.001 --> 00:46:49.000 Moje dzieci są urodzone w Polsce, która jest członkiem Unii Europejskiej. 00:46:49.001 --> 00:46:53.000 Obydwoje urodzili się już po wejściu Polski do Unii Europejskiej. 00:46:53.225 --> 00:46:56.000 Dla nich zastana rzeczywistość jest oczywista. 00:46:56.350 --> 00:46:59.000 To jest oczywiste, że w sklepach można kupić wszystko. 00:46:59.001 --> 00:47:02.000 To jest oczywiste, że się podróżuje po Europie bez paszportu, 00:47:02.001 --> 00:47:06.000 tylko z dowodem osobistym, że można w każdej chwili podjąć decyzję, 00:47:06.001 --> 00:47:10.000 że chce się gdzieś wyjechać i nie trzeba się starać o żadne pozwolenie. 00:47:10.001 --> 00:47:13.041 Gdy ja im opowiadam, że w moim dzieciństwie było inaczej, to oni się dziwią. 00:47:13.250 --> 00:47:16.000 No ale jak to, nie było pomarańczy w sklepach, słodyczy? 00:47:16.125 --> 00:47:18.086 Przecież sklep, w którym nic nie ma, powinien 00:47:18.087 --> 00:47:21.000 zostać zamknięty, bo nie przynosi żadnych zysków. 00:47:21.001 --> 00:47:24.000 I jest to dla nich pewna abstrakcja. 00:47:24.001 --> 00:47:28.000 Ważne, żebyśmy o tym mówili, bo ja na przykład też nigdy nie myślałam, 00:47:28.001 --> 00:47:35.000 że zobaczę to, co moja babcia widziała, moja babcia przeżyła II wojnę światową. 00:47:35.001 --> 00:47:38.666 I kiedy Rosja zaatakowała Ukrainę, moja pierwsza myśl była: ale jak to? 00:47:38.667 --> 00:47:42.000 Przecież to nie może się dziać tuż za polską granicą 00:47:42.001 --> 00:47:46.000 naprawdę. Przecież to są obrazki, które mi pokazywała babcia na zdjęciach, 00:47:46.001 --> 00:47:52.000 a my to oglądamy w tej chwili prawie na żywo i w kolorze, taką straszną tragedię. 00:47:52.050 --> 00:47:57.000 I dlatego trzeba o tym mówić, żeby ci młodsi mieli poczucie, 00:47:57.001 --> 00:48:02.000 że każde wybory są ważne, że to jak zagłosują jest niezwykle istotne. 00:48:02.125 --> 00:48:07.000 W '89 roku Polki i Polacy pokazali, jak ważna jest frekwencja. 00:48:07.001 --> 00:48:11.000 Wygrali wówczas absolutnie wszystko, co mogli wtedy wygrać. 00:48:11.001 --> 00:48:15.000 Dzisiaj przy każdych wyborach ta frekwencja też ma znaczenie. 00:48:15.001 --> 00:48:21.000 Każdy głos się liczy, bo można jednym głosem wygrać i jednym głosem przegrać wybory. 00:48:21.001 --> 00:48:26.000 Moja córka ma już wakacje, a najbliższe wybory w najbliższą niedzielę 00:48:26.001 --> 00:48:30.000 będą pierwszymi, w których będzie mogła wziąć już udział, 00:48:30.001 --> 00:48:35.000 będzie mogła oddać swój głos. I tak się składa, że nie będzie jej wtedy w Polsce, 00:48:35.001 --> 00:48:39.000 ale ona już się o to zatroszczyła. Już się zgłosiła do odpowiedniego konsulatu, 00:48:39.001 --> 00:48:43.000 pójdzie z koleżanką rano zagłosować, a później pójdą na plażę. 00:48:43.001 --> 00:48:46.092 Także życzę nam wszystkim takich świadomych 00:48:46.104 --> 00:48:50.000 obywateli, którzy będą chcieli brać udział w wyborach, 00:48:50.001 --> 00:48:54.000 bo to jest naprawdę ważne, żebyśmy wszyscy poszli głosować. 00:48:59.001 --> 00:49:05.000 A teraz głos oddajemy Jankowi Peruckiemu, najmłodszemu gdańskiemu radnemu, 00:49:05.001 --> 00:49:10.000 którego w czerwcu '89 roku jeszcze nie było na świecie. 00:49:10.001 --> 00:49:18.000 Janek Perucki urodził się już w wolnej Polsce. W 1996 roku, w tym samym roku, 00:49:18.001 --> 00:49:21.520 w którym powołano Komitet Integracji Europejskiej 00:49:21.532 --> 00:49:26.000 koordynujący politykę zjednoczeniową Polski z Unią Europejską. 00:49:26.625 --> 00:49:32.000 Jakie są obecnie, z perspektywy Pana pokolenia, najważniejsze wyzwania dla świata? 00:49:32.900 --> 00:49:37.000 Słuchajcie, widzę całe morze flag, biało-czerwonych, Unii Europejskiej. 00:49:37.001 --> 00:49:40.623 Podnieście je proszę chwilę do góry. Będzie mi troszkę 00:49:40.635 --> 00:49:44.000 prościej tłumaczyć, jak mój czerwiec '89 wyglądał. 00:49:44.001 --> 00:49:47.417 Dzisiaj pewna mądra osoba, która była świadkiem, 00:49:47.429 --> 00:49:51.000 trochę inaczej niż ja, świadkiem tamtych wydarzeń, 00:49:51.001 --> 00:49:55.162 powiedziała, dosłownie 100 metrów stąd, pokazuję, 00:49:55.174 --> 00:49:59.000 studenci powołali w tamtym de facto miejscu, 00:49:59.450 --> 00:50:05.000 właśnie tutaj, przy Bramie Stoczniowej, Niezależny Związek Studentów. 00:50:05.001 --> 00:50:08.519 Już wiedzieli, że 1 października zawiążą swój ruch młodzi 00:50:08.531 --> 00:50:12.000 ludzie, którzy nie zgadzali się z tamtą rzeczywistością, 00:50:12.250 --> 00:50:16.452 z tą szarą rzeczywistością, tą brunatną rzeczywistością. 00:50:16.464 --> 00:50:20.000 Dzisiaj, jeśli chodzi o wyzwania młodych ludzi, 00:50:20.001 --> 00:50:27.000 one są cięższe do zidentyfikowania. One nie są takie biało-czarne na pierwszy rzut oka. 00:50:27.001 --> 00:50:32.000 Tej definicji cały czas poszukujemy. Co jest faktycznie tym złem? 00:50:32.001 --> 00:50:39.000 Czym powinniśmy się przeciwstawić? Dzisiaj karta wyborcza ma moc. 00:50:39.001 --> 00:50:42.550 Te dwie, co najmniej dwie przecinające się linie w obrębie 00:50:42.562 --> 00:50:46.000 kratki decydują faktycznie, w którym kierunku pójdziemy. 00:50:46.001 --> 00:50:52.000 Już w najbliższą niedzielę każda i każdy z nas powinien wziąć sprawy w swoje ręce. 00:50:52.950 --> 00:50:56.029 Jestem dumny, że córka Agnieszki Owczarczak, że 00:50:56.041 --> 00:50:59.000 takich młodych osób jest zdecydowanie więcej. 00:50:59.001 --> 00:51:04.000 Mimo różnych trudności i niedogodnień i tak pójdą w niedzielę zagłosować. 00:51:04.001 --> 00:51:09.000 Pójdą współdecydować o tym, jak Polska, jak Europa ma wyglądać. 00:51:09.001 --> 00:51:13.000 Bezpieczeństwo, Sojusz Północnoatlantycki. 00:51:13.543 --> 00:51:22.900 Też trudno sobie wyobrazić te obrazy, ta śmierć, ta zagłada, jak kilka osób może 00:51:22.926 --> 00:51:27.000 sprowadzić takie niebezpieczeństwo, takie zło na bratni naród za wschodnią granicą. 00:51:27.575 --> 00:51:30.960 Dzisiaj czerwiec '89 to wspomnienie, z którego 00:51:30.972 --> 00:51:34.000 powinniśmy czerpać dobrą lekcję historii. 00:51:34.125 --> 00:51:37.000 Niestety dla nas, młodych ludzi, już tylko historii. 00:51:37.001 --> 00:51:41.402 Ale pamiętajcie, ludzie młodzi, dzisiaj bierzecie sprawy w swoje ręce. 00:51:41.414 --> 00:51:44.000 To Wy wchodzicie dzisiaj na rynek pracy. 00:51:44.001 --> 00:51:50.000 To Wy tą codziennością, za tą codzienność jesteście odpowiedzialni. 00:51:50.001 --> 00:51:55.000 Współodpowiedzialni. To jest nasz kraj. Bierzemy sprawy w swoje ręce. 00:51:57.001 --> 00:51:58.000 Dziękujemy bardzo. 00:52:01.001 --> 00:52:07.000 A teraz poprosimy o głos Pana Jacka Bendykowskiego, prezesa Fundacji Gdańskiej. 00:52:07.001 --> 00:52:15.000 W 1989 roku Jacek Bendykowski miał 22 lata i studiował prawo na Uniwersytecie Gdańskim. 00:52:15.001 --> 00:52:18.160 Działo m.in. w nielegalnym, wówczas jeszcze ogólnopolskim, 00:52:18.172 --> 00:52:22.000 parlamencie studenckim i pisał pierwszą ustawę o szkolnictwie wyższym. 00:52:22.300 --> 00:52:27.000 Mówi, że to był jeden z najintensywniejszych okresów jego życia. 00:52:29.000 --> 00:52:32.844 1 i 2 czerwca w Gdańskiej Strefie Społecznej Święta Wolności i Praw 00:52:32.856 --> 00:52:37.000 Obywatelskich spotkało się 200 organizacji pozarządowych z całej Polski. 00:52:37.001 --> 00:52:41.000 Jak ma się dzisiaj nasza obywatelskość? 00:52:41.400 --> 00:52:43.000 Dzień dobry Państwu. 00:52:44.000 --> 00:52:47.906 Panie prezydencie, szanowni Państwo, bohaterowie 00:52:47.918 --> 00:52:52.000 tamtych czasów, droga Henryko, Bogdanie, Krzysztofie. 00:52:53.000 --> 00:52:57.042 Z tą obywatelskością, o niej mówi się różnie w Polsce dzisiaj, ale ja muszę 00:52:57.054 --> 00:53:01.000 powiedzieć, że od wielu miesięcy jestem naładowany niebywałym optymizmem. 00:53:02.000 --> 00:53:05.903 Tę perspektywę oczywiście wzmaga coś takiego jak Strefa Społeczna, bo 00:53:05.915 --> 00:53:10.000 tam gościliśmy ponad 200 organizacji pozarządowych, które są solą ziemi. 00:53:10.001 --> 00:53:13.921 To są ci ludzie, którzy poświęcają swój cenny czas, często 00:53:13.933 --> 00:53:18.000 własne pieniądze na to, żeby służyć innym, żeby nieść pomoc. 00:53:18.001 --> 00:53:21.989 Budzą wielki optymizm społeczny. Ale z tym społeczeństwem obywatelskim 00:53:22.001 --> 00:53:26.000 w Polsce, drodzy Państwo, jest znacznie lepiej, niż się o tym opowiada. 00:53:26.001 --> 00:53:32.000 To społeczeństwo obywatelskie w końcu obaliło komunizm w 1989 roku. 00:53:32.050 --> 00:53:35.000 To ono dało nam wolność i demokrację. 00:53:35.429 --> 00:53:41.951 To społeczeństwo obywatelskie zapewniło, że te ostatnie 35 lat III Rzeczypospolitej 00:53:41.976 --> 00:53:46.000 było znacznie lepsze przez realizację tysięcy inicjatyw społecznych i humanitarnych. 00:53:46.001 --> 00:53:49.625 To społeczeństwo obywatelskie dało nam dumę, kiedy 00:53:49.637 --> 00:53:54.000 otworzyliśmy serca dla ponad 2 milionów uchodźców z Ukrainy. 00:53:54.001 --> 00:53:59.000 W samym Gdańsku ponad 14 tysięcy rodzin przyjęło Ukraińców pod swój dach. 00:53:59.557 --> 00:54:07.839 To społeczeństwo obywatelskie wreszcie nie dało sobie wydrzeć wolności, 00:54:07.864 --> 00:54:12.000 demokracji i praworządności i kursu na zachód w październiku ubiegłego roku. 00:54:12.075 --> 00:54:14.546 Teraz przed nami jako społeczeństwem obywatelskim stoi jeszcze 00:54:14.558 --> 00:54:17.000 jedno wyzwanie, o którym mówią tutaj wszyscy moi przedmówcy. 00:54:17.001 --> 00:54:20.000 To są wybory 9 czerwca, drodzy Państwo. 00:54:20.250 --> 00:54:24.000 To są najważniejsze wybory w Europie od kilkudziesięciu lat. 00:54:24.375 --> 00:54:27.275 Bo od bardzo wielu lat nie zadawaliśmy sobie 00:54:27.287 --> 00:54:30.000 pytania fundamentalnego o bezpieczeństwo. 00:54:30.250 --> 00:54:33.084 A nikt w Europie nie będzie bezpieczny tak długo, 00:54:33.096 --> 00:54:36.000 jak na świecie będą istniały państwa chuligańskie. 00:54:37.000 --> 00:54:40.859 My mamy państwo chuligańskie za miedzą. Nie dalej jak 110 km 00:54:40.871 --> 00:54:45.000 stąd w linii prostej jest wielka baza wojennej floty rosyjskiej. 00:54:45.525 --> 00:54:48.908 My musimy w krótkim czasie w Europie odbudować wspólną 00:54:48.920 --> 00:54:52.000 politykę obronną, odbudować przemysł zbrojeniowy. 00:54:52.475 --> 00:54:55.897 Do tych poważnych reform potrzebujemy mocnej, demokratycznej 00:54:55.909 --> 00:54:59.000 legitymacji, a tę może nam dać tylko dobra frekwencja. 00:54:59.001 --> 00:55:02.865 My tu na Pomorzu od wieków byliśmy światłem dla 00:55:02.877 --> 00:55:07.000 Rzeczypospolitej. Zawsze dawaliśmy dobry przykład. 00:55:07.001 --> 00:55:10.774 I ja wierzę, że jesteśmy w stanie dać dobry przykład, 00:55:10.786 --> 00:55:14.000 wykręcić tutaj najlepszą frekwencję w Polsce. 00:55:14.001 --> 00:55:17.687 Bo ja wierzę, że gdańszczanki i gdańszczanie, pomorzanki 00:55:17.699 --> 00:55:21.000 i pomorzanie to potrafią. Bardzo Państwu dziękuję. 00:55:25.001 --> 00:55:29.052 Szanowni Państwo, i na koniec gospodyni tego wspaniałego miejsca, 00:55:29.064 --> 00:55:33.000 prezydent tego wspaniałego miasta, Pani Aleksandra Dulkiewicz. 00:55:34.457 --> 00:55:40.057 Aleksandra Dulkiewicz w czerwcu 1989 roku miała 10 lat. Jej rodzinny dom 00:55:40.085 --> 00:55:44.000 pełen był opozycjonistów, bo rodzice należeli do ruchu Młodej Polski. 00:55:44.001 --> 00:55:50.000 Już wkrótce zostanie gospodynią klasy, a później przewodniczącą samorządu szkolnego. 00:55:50.571 --> 00:55:55.943 4 czerwca brała udział w wyborach towarzysząc babci Marylce, a 00:55:55.968 --> 00:56:00.000 punkt wyborczy znajdował się w Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku. 00:56:02.000 --> 00:56:06.800 Nie jestem pewien, czy wszyscy Państwo wiedzą, ale że to tutaj zaczyna się Europa. 00:56:06.812 --> 00:56:10.000 Tu na tym placu i w Stoczni Gdańskiej. Pani Prezydent. 00:56:11.000 --> 00:56:16.013 Tak to prawda. Kochani, to miejsce, Plac Solidarności 00:56:16.038 --> 00:56:20.000 w grudniu 1970 roku był świadkiem krwawych wydarzeń. 00:56:20.529 --> 00:56:27.486 To tu spłynęła krew robotników, nieopodal w Gdyni również. 00:56:27.515 --> 00:56:32.000 Ale to także w tym miejscu ta brama stała się symbolem po długim strajku, 00:56:32.571 --> 00:56:38.138 podpisania porozumienia gdańskiego, ale symbolem tego, że możemy 00:56:38.163 --> 00:56:42.000 się dogadać nawet z władzą komunistyczną dla dobrych celów. 00:56:43.000 --> 00:56:46.922 Dlatego to miejsce, ten plac także został odznaczony Znakiem 00:56:46.934 --> 00:56:51.000 Dziedzictwa Europejskiego, przyznawanym przez Unię Europejską. 00:56:51.125 --> 00:56:56.000 My jesteśmy tutaj w Gdańsku, na Pomorzu i w Polsce bardzo, bardzo z tego dumni. 00:56:56.514 --> 00:57:03.057 Ale dzisiaj, kiedy obchodzimy 35. rocznicę pierwszych częściowo wolnych 00:57:03.086 --> 00:57:07.000 wyborów, mając w pamięci to, co dzisiaj już także padło z tej sceny, 00:57:08.000 --> 00:57:12.023 zadajmy sobie pytanie, obchodząc nasze święto, ile jeszcze 00:57:12.035 --> 00:57:16.000 wyzwań u nas w Polsce, w Europie i na świecie przed nami? 00:57:17.000 --> 00:57:20.762 Czy wiedzą Państwo, że na całym świecie niemal 200 00:57:20.774 --> 00:57:25.000 milionów dzieci każdego dnia wykonuje niewolniczą pracę? 00:57:25.800 --> 00:57:34.743 Czy wiedzą Państwo, że w odległej Australii w ubiegłym roku w referendum Australijczycy odmówili 00:57:34.771 --> 00:57:41.000 rdzennym mieszkańcom ich kraju, Aborygenom, prawa do współdecydowania o ich wspólnym kraju? 00:57:42.150 --> 00:57:48.000 A prawa kobiet są łamane nie tylko w Iranie. Znamy te obrazki z całego świata. 00:57:48.957 --> 00:57:56.286 I dzisiaj, w 35. rocznicę wyborów 4 czerwca, nie może nam stanąć przed 00:57:56.314 --> 00:58:02.000 oczyma także fakt, że demokracja, wolność, nie są dane raz na zawsze. 00:58:02.150 --> 00:58:06.540 Są z nami tutaj dzisiaj przedstawiciele narodu ukraińskiego, 00:58:06.552 --> 00:58:10.000 który stawia dzielnie czoła rosyjskiej agresji. 00:58:10.001 --> 00:58:13.989 Są z nami przedstawiciele Białorusinów, ale pamiętajmy 00:58:14.001 --> 00:58:18.000 także o opozycji rosyjskiej, która siedzi w aresztach. 00:58:18.001 --> 00:58:24.000 Wtedy, kiedy ośmielają się mówić o prawach człowieka, o demokracji, o wolności. 00:58:24.001 --> 00:58:29.000 Mi stają także przed oczyma obrazki z Korei Północnej. 00:58:29.001 --> 00:58:34.000 Tam ludzie siedzą w więzieniach. O Chinach też już wspominaliśmy. 00:58:34.900 --> 00:58:40.857 Dlatego dzisiaj bądźmy dumni z tego, co osiągnęliśmy wspólnie. 00:58:40.886 --> 00:58:47.000 Te 35 lat temu wielkie porozumienie, które otworzyło zmiany w Polsce, w Europie. 00:58:48.000 --> 00:58:51.721 Ale pamiętajmy, że nie możemy sobie tego odebrać. 00:58:51.733 --> 00:58:56.000 Budzik, który tutaj stoi z hasłem właśnie sprzed 35 lat, 00:58:57.000 --> 00:59:00.552 "Nie śpij, bo cię przegłosują" - dzisiaj w barwach unijnych. 00:59:00.564 --> 00:59:05.000 Dziękuję Paniom pięknie, że wskazujecie także to hasło w wersji oryginalnej. 00:59:05.001 --> 00:59:11.000 Wtedy, kiedy widzieliśmy je na ulicach w czerwcu '89 roku. 00:59:11.001 --> 00:59:17.000 To wezwanie dla każdej i każdego z nas. 9 czerwca nie prześpijmy. 00:59:17.001 --> 00:59:20.000 Bo to nie jest sprawa tylko jakiejś odległej Brukseli. 00:59:21.000 --> 00:59:25.296 To jest sprawa nas tutaj, w Gdańsku, na Pomorzu, w Białymstoku, 00:59:25.308 --> 00:59:29.000 na Podlasiu, tam, skąd pochodzi Pan marszałek Hołownia. 00:59:29.001 --> 00:59:32.489 To jest sprawa nas wszystkich. Dlatego błagam 00:59:32.501 --> 00:59:36.000 Was, 9 czerwca nie śpijmy, bo nas przegłosują. 00:59:39.214 --> 00:59:41.500 Dziękujemy bardzo. 00:59:43.001 --> 00:59:45.224 Szanowni Państwo, nim zakończymy nasze 00:59:45.236 --> 00:59:48.000 zgromadzenie, odśpiewamy hymn Unii Europejskiej. 00:59:48.001 --> 00:59:51.909 Przypomnijmy, że w najbliższą niedzielę wybieramy 00:59:51.921 --> 00:59:56.000 naszych reprezentantów do Parlamentu Europejskiego. 00:59:56.001 --> 00:59:58.728 Im więcej z nas pójdzie do urn, tym więcej 00:59:58.740 --> 01:00:02.000 mandatów przypadnie dla naszego okręgu wyborczego. 01:00:02.350 --> 01:00:07.000 Zatem nie śpij, bo cię przegłosują. 01:00:08.543 --> 01:00:14.767 Dziękujemy bardzo za Państwa obecność w imieniu Miasta Gdańska, Samorządu 01:00:14.792 --> 01:00:19.000 Województwa Pomorskiego, Europejskiego Centrum Solidarności i Fundacji Gdańskiej. 01:00:19.657 --> 01:00:25.771 Za pomoc w organizacji święta dziękujemy dowódcom i żołnierzom Garnizonu Gdańsk z 7. 01:00:25.797 --> 01:00:30.000 Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej oraz Orkiestrze Morskiego Oddziału Straży Granicznej. 01:00:37.001 --> 01:00:40.000 A na koniec ważna obietnica. 01:00:40.001 --> 01:00:43.416 Szanowni Państwo, od dziś, co roku, 4 czerwca w 01:00:43.428 --> 01:00:47.000 samo południe będziemy spotykać się na tym placu. 01:00:47.001 --> 01:00:50.279 Na Placu Solidarności, aby upamiętnić narodziny 01:00:50.291 --> 01:00:54.000 polskiej demokracji i naprawdę cieszyć się wolnością. 01:00:54.001 --> 01:00:57.450 Zatem szanowni Państwo, do zobaczenia za rok, 01:00:57.462 --> 01:01:01.000 a dziś koniecznie zajrzyjcie jeszcze do ECS-u. 01:01:01.001 --> 01:01:04.989 A po uroczystości zapraszamy wszystkich Państwa 01:01:05.001 --> 01:01:09.000 do wspólnego pamiątkowego zdjęcia przy budziku. 01:01:10.686 --> 01:01:17.023 Poproszę Orkiestrę Morskiego Oddziału Straży Granicznej o odegranie "Ody do radości", 01:01:17.048 --> 01:01:21.000 hymnu Unii Europejskiej, a Państwa bardzo gorąco zapraszam do wspólnego śpiewania. 01:01:24.271 --> 01:01:33.986 [hymn Unii Europejskiej] 01:01:34.014 --> 01:01:43.943 [hymn Unii Europejskiej] 01:01:43.971 --> 01:01:53.857 [hymn Unii Europejskiej] 01:01:53.886 --> 01:02:03.671 [hymn Unii Europejskiej] 01:02:03.700 --> 01:02:13.229 [hymn Unii Europejskiej] 01:02:13.257 --> 01:02:23.029 [hymn Unii Europejskiej] 01:02:23.057 --> 01:02:32.500 [hymn Unii Europejskiej] 01:02:32.529 --> 01:02:42.386 [hymn Unii Europejskiej] 01:02:42.414 --> 01:02:52.357 [hymn Unii Europejskiej] 01:02:52.386 --> 01:03:01.700 [hymn Unii Europejskiej] 01:03:01.729 --> 01:03:11.657 [hymn Unii Europejskiej] 01:03:11.686 --> 01:03:21.600 [hymn Unii Europejskiej] 01:03:21.629 --> 01:03:27.186 [hymn Unii Europejskiej] 01:03:28.000 --> 01:03:29.971 Bardzo Państwu dziękujemy. 01:03:30.001 --> 01:03:32.000 Do zobaczenia za rok. 01:04:22.000 --> 01:04:28.000 4 czerwca '89 roku skończył się w Polsce komunizm.