WEBVTT

00:00:04.517 --> 00:00:05.522
chciałbym państwa serdecznie

00:00:05.677 --> 00:00:07.682
powitać w instytucie kultury miejskiej

00:00:08.477 --> 00:00:10.002
yy ja się nazywam Grzegorz Sobczyk

00:00:12.680 --> 00:00:13.480
i dzisiaj mamy

00:00:13.963 --> 00:00:16.356
zaszczyt gościć pana doktora klaudiusza grabowskiego

00:00:16.443 --> 00:00:18.036
który wygłosi yy

00:00:18.243 --> 00:00:18.603
wykład

00:00:18.603 --> 00:00:20.716
na temat grunt grunwaldzkiej dzielnicy mieszkaniowej

00:00:21.682 --> 00:00:24.317
jest to część naszego dużego projektu

00:00:24.882 --> 00:00:25.957
urbact archetict

00:00:26.162 --> 00:00:30.357
który będzie przenosił dobre rozwiązania w stosowane

00:00:30.882 --> 00:00:32.997
jeśli chodzi o kłopotliwa architektura

00:00:33.602 --> 00:00:34.677
na grunt gdański

00:00:34.922 --> 00:00:36.837
i teraz już bym chciał oddać głos

00:00:37.676 --> 00:00:38.396
panu doktorowi

00:00:38.396 --> 00:00:39.843
okej yy dziękuję

00:00:40.116 --> 00:00:42.323
yy dziękuję za zaproszenie yy

00:00:42.323 --> 00:00:44.763
współpracujemy przy tym projekcie już OD zeszłego Roku

00:00:45.396 --> 00:00:49.083
yy dzięki czemu udało Nam się yy w muzeum gdańska

00:00:49.960 --> 00:00:52.046
yy kilka dni temu otworzyć wystawę

00:00:52.473 --> 00:00:55.006
poświęconą gruntowackiej dziedzinicy mieszkaniowej

00:00:55.593 --> 00:00:57.806
i zapraszam państwa na tą wystawę

00:00:57.806 --> 00:01:01.686
oczywiście Tam można zobaczyć szereg materiałów

00:01:02.193 --> 00:01:03.526
yy nieznanych

00:01:03.593 --> 00:01:06.966
mało znanych opowiadających o dziejach

00:01:08.520 --> 00:01:11.479
ym o pomyśle właśnie otworzenia w gdańsku takiej dużej

00:01:12.000 --> 00:01:14.690
handlowej dzielnicy jaką był gdm

00:01:14.690 --> 00:01:18.239
i dzisiaj na wykładzie opowiem państwu nieco yy

00:01:18.680 --> 00:01:19.480
o tej realizacji

00:01:20.400 --> 00:01:22.439
yy pokażę to czego nie zbudowano

00:01:23.480 --> 00:01:24.280
to co zbudowano

00:01:25.248 --> 00:01:26.071
i myślę że

00:01:26.648 --> 00:01:28.231
nasze spotkanie na co najmniej godzinę

00:01:29.128 --> 00:01:30.631
potrwa yy

00:01:30.928 --> 00:01:31.991
mówiąc o gdmie

00:01:32.528 --> 00:01:34.511
ym tutaj wskazałem daty kiedy oficjalnie

00:01:35.408 --> 00:01:37.311
budowano grunwaldzką dzielnicę mieszkaniową

00:01:38.168 --> 00:01:39.631
ale plany wobec wrzeszcza

00:01:40.536 --> 00:01:43.223
oczywiście powstawały zaraz tuż Po wojnie

00:01:43.976 --> 00:01:45.583
i takim najważniejszym

00:01:47.520 --> 00:01:49.399
yy projektem dla wrzeszcza

00:01:49.480 --> 00:01:50.280
dla całego gdańska

00:01:50.360 --> 00:01:51.759
dla zespołu GD w ogóle

00:01:51.760 --> 00:01:52.560
bo

00:01:53.000 --> 00:01:54.399
ym nie można analizować rozwoju

00:01:55.040 --> 00:01:58.359
wrzeszcza czy gdańska bez kontekstu całego trójmiasta

00:01:59.085 --> 00:02:03.714
bo tuż Po wojnie polscy urmaniści postanowili połączyć

00:02:04.485 --> 00:02:08.314
zespół miast nad zatoką gdańską w 1 aglomrację

00:02:09.365 --> 00:02:11.674
nazwano ten zespół zespołem GD

00:02:12.285 --> 00:02:15.380
a obecnie mówimy na to oczywiście Trójmiasto yy

00:02:15.380 --> 00:02:16.180
w opracowaniu

00:02:16.434 --> 00:02:18.405
uwzględniano także pruszcz i rumian

00:02:19.394 --> 00:02:23.205
ym także początkowo także używano nazwy pięciomiasto

00:02:23.874 --> 00:02:25.285
yy i 1 z takich podstawowych

00:02:25.754 --> 00:02:27.885
najważniejszych yy spraw dla

00:02:28.394 --> 00:02:30.365
zespołu GD było stworzenie

00:02:32.472 --> 00:02:33.272
ym odpowiedniej

00:02:33.752 --> 00:02:36.608
drogi łączącej wszystkie 3 yy miasta

00:02:37.072 --> 00:02:39.008
no i wytypowano yy

00:02:40.032 --> 00:02:41.887
no najkorzystniej położoną trasę

00:02:42.032 --> 00:02:44.960
czyli OD bramy oliskiej w gdańskim śródmieściu

00:02:44.960 --> 00:02:45.927
przez aleję zwycięstwa

00:02:46.432 --> 00:02:47.967
grunwaldzką w kierunku sopotu

00:02:48.552 --> 00:02:50.647
i problemem było to że

00:02:51.194 --> 00:02:52.045
EE grunwaldzka

00:02:52.914 --> 00:02:55.405
była wąska była wąską ulicą ym

00:02:56.474 --> 00:02:59.605
ona posiadała zaledwie 2 pasy ruchów obie strony

00:03:00.354 --> 00:03:03.485
więc yy już w 46. postanowiono

00:03:04.234 --> 00:03:06.445
grunwaldzką we wrzeszczu poszerzyć

00:03:07.154 --> 00:03:08.925
i na tym planie yy

00:03:09.911 --> 00:03:11.568
widać Jak to wyglądało

00:03:12.431 --> 00:03:15.460
yy u dołu jest yy aleja zwycięstwa

00:03:15.460 --> 00:03:16.928
wytyczona jeszcze w 18. wieku

00:03:17.511 --> 00:03:18.311
jako szeroka

00:03:18.471 --> 00:03:21.608
aleja lipowa i właśnie na wysokości parku phgena

00:03:22.111 --> 00:03:23.328
yy ona już się zwężała

00:03:23.969 --> 00:03:24.910
i żeby dostosować

00:03:25.649 --> 00:03:28.310
szerokość grunwaldzkiej do alei zwycięstwa

00:03:29.209 --> 00:03:30.009
wyburzono

00:03:30.689 --> 00:03:32.310
tą pierzeję wschodnio ulicy

00:03:33.169 --> 00:03:35.750
yy nie mam niestety wskaźnika ale tutaj państwo

00:03:36.729 --> 00:03:38.030
widzą taką czerwoną kreskę

00:03:38.689 --> 00:03:40.070
pokazującą właśnie Jak

00:03:40.878 --> 00:03:42.842
przesunięto linię zabudowy

00:03:43.518 --> 00:03:47.042
Po to aby tablica dostała no odpowiednią przepustowość

00:03:47.518 --> 00:03:49.562
dostała zresztą te kamienice

00:03:49.958 --> 00:03:51.562
w wyniku walk o tym jeszcze powiem później

00:03:51.998 --> 00:03:53.002
były w większości zniszczone

00:03:54.038 --> 00:03:54.838
dlatego Po prostu je

00:03:55.318 --> 00:03:57.042
bez żalu wyburzono

00:03:58.868 --> 00:03:59.971
tu widzą państwa zdjęcia

00:04:00.948 --> 00:04:01.811
z porządkowania

00:04:02.788 --> 00:04:03.811
ulicy grunwaldzkiej

00:04:05.748 --> 00:04:07.091
tu takie dosyć znane zdjęcie

00:04:10.205 --> 00:04:13.794
i to już widok na wysokości ulicy dmowskiego

00:04:16.890 --> 00:04:17.690
i

00:04:17.970 --> 00:04:18.830
ym na tym zdjęciu widać

00:04:19.210 --> 00:04:20.670
Jak właśnie przesunięto to jest ym

00:04:21.570 --> 00:04:23.350
zabudowa naprzeciwko manhattany obecnie

00:04:25.490 --> 00:04:26.790
ym ten pas właśnie gruzowiska

00:04:28.010 --> 00:04:28.810
yy no został

00:04:30.490 --> 00:04:32.230
nasz poszerzona właśnie ulica przez usunięcie

00:04:32.370 --> 00:04:33.170
tego gruzowiska

00:04:34.881 --> 00:04:37.198
i tu już ulica Po poszerzeniu

00:04:38.001 --> 00:04:38.801
i

00:04:39.401 --> 00:04:40.998
no tak słabo widać na tym zdjęciu

00:04:41.121 --> 00:04:43.758
ale mniej więcej w środku kadru jest data

00:04:49.746 --> 00:04:51.413
to może na chwilę czy może

00:04:53.706 --> 00:04:54.506
o widzą

00:04:56.440 --> 00:04:57.200
widzą państwo

00:04:57.200 --> 00:04:57.500
tak

00:04:57.500 --> 00:05:00.760
na środku kadru jest data ułożona na kostce urukowej

00:05:01.240 --> 00:05:02.120
yy data końcowa

00:05:02.360 --> 00:05:03.160
poszerzenie ulicy

00:05:03.320 --> 00:05:05.320
czyli 48. rok

00:05:05.840 --> 00:05:07.080
Tam w głębi widać jeszcze

00:05:07.480 --> 00:05:10.000
budynek snagogi przy ulicy partyzantów

00:05:10.560 --> 00:05:13.840
yy wtedy no widocznie obecnie zasłonięty przez budynek

00:05:14.280 --> 00:05:15.720
olimpu

00:05:16.910 --> 00:05:17.810
i tu już jest widok

00:05:19.110 --> 00:05:19.910
yy

00:05:20.630 --> 00:05:21.430
ulicy

00:05:25.566 --> 00:05:26.240
i to państwo widzą

00:05:26.240 --> 00:05:27.514
że ta przepustowość na początkowo

00:05:28.286 --> 00:05:29.794
jeszcze nie było dużo tych samochodów

00:05:29.886 --> 00:05:32.114
ale bez tego poszerzenia obecnie

00:05:32.966 --> 00:05:33.766
wrzeszcz byłby

00:05:34.086 --> 00:05:34.994
nieprzejezdny ym

00:05:37.118 --> 00:05:40.081
tu pokazuje państwu jeszcze taki znamienny cytat

00:05:40.798 --> 00:05:42.681
Jak postrzegano wrzeszcz

00:05:43.718 --> 00:05:46.601
yy Po wojnie no uważano uważano

00:05:46.638 --> 00:05:48.441
że był dosyć o dziękuję za

00:05:49.635 --> 00:05:51.000
pilota yy uważano

00:05:51.000 --> 00:05:53.564
że był dosyć chaotycznie zabudowany

00:05:54.555 --> 00:05:56.884
dlatego planiści mieli ten obszar Po prostu

00:05:57.475 --> 00:05:58.275
uporządkować

00:06:00.230 --> 00:06:02.089
no i to dosyć dosadnie właśnie określenie

00:06:02.270 --> 00:06:05.769
że wrzeszcz jest nowotworem wzrosu na osi oliwskiej

00:06:07.310 --> 00:06:09.506
drogi ym to kolejny cytat dosyć

00:06:09.894 --> 00:06:11.026
dosyć właśnie niepochlebny

00:06:11.734 --> 00:06:12.534
dla wrzeszcza

00:06:13.414 --> 00:06:14.120
mówiący o tym

00:06:14.120 --> 00:06:14.920
że no wrzeszcz ym

00:06:15.534 --> 00:06:17.786
no nie jest interesujący pod kątem

00:06:18.894 --> 00:06:19.694
z zwiedzania

00:06:22.047 --> 00:06:25.792
i tutaj już yy wracamy do tych planów urbanistycznych

00:06:26.087 --> 00:06:27.912
yy zaraz Po wojnie

00:06:28.367 --> 00:06:29.712
zespół kamila lisowskiego

00:06:30.607 --> 00:06:31.407
stworzył taki

00:06:32.927 --> 00:06:36.512
ym projekt rozwoju zespołu właśnie GD i ym

00:06:39.503 --> 00:06:40.336
tutaj już zaznaczono

00:06:40.823 --> 00:06:41.623
na tym

00:06:42.143 --> 00:06:44.856
planie na czerwono obszar przyszłej

00:06:45.063 --> 00:06:46.336
grunwaldzkiej dzielnicy

00:06:46.583 --> 00:06:47.456
mieszkaniowej

00:06:48.113 --> 00:06:49.000
i to jest właśnie istotne

00:06:49.000 --> 00:06:50.080
żeby państwo zobaczyli

00:06:50.080 --> 00:06:51.806
że ym czemu wybrano wrzeszcz

00:06:52.713 --> 00:06:55.246
wrzeszcz był niezwykle korzystnie położony

00:06:55.833 --> 00:06:59.366
mniej więcej w środku tego całego założenia

00:07:00.153 --> 00:07:01.486
tu oczywiście pruszcz

00:07:02.731 --> 00:07:04.620
wyżej jeszcze rumia

00:07:04.620 --> 00:07:07.068
także zespół GD był niezwykle rozciągnięty

00:07:08.131 --> 00:07:10.068
i uważano że pomiędzy śródmieściem

00:07:10.811 --> 00:07:11.611
gdańska

00:07:12.011 --> 00:07:13.148
a śródmieściem gdyni

00:07:13.976 --> 00:07:15.264
potrzebna jest taka

00:07:15.936 --> 00:07:17.424
3. dzielnica

00:07:17.976 --> 00:07:19.064
handlowo-usługowa

00:07:19.896 --> 00:07:20.696
obsługująca

00:07:21.336 --> 00:07:22.184
całą aglomrację

00:07:23.496 --> 00:07:24.784
wrzeż do tego był 1

00:07:25.336 --> 00:07:26.304
1 był największą

00:07:27.096 --> 00:07:28.344
dzielnicą mieszkaniową

00:07:28.896 --> 00:07:29.696
w całym zespole

00:07:31.090 --> 00:07:31.890
nie był zniszczony

00:07:32.730 --> 00:07:34.910
no i te czynniki sprawiały właśnie

00:07:34.970 --> 00:07:35.770
że

00:07:36.210 --> 00:07:37.860
tutaj ulokowano

00:07:37.860 --> 00:07:39.110
postanowiono ulokować

00:07:39.690 --> 00:07:41.190
główną dzielnicę handlową

00:07:44.154 --> 00:07:45.846
to jest taki z kolei schematyczny plan

00:07:46.394 --> 00:07:47.194
i na tym planie

00:07:47.674 --> 00:07:48.566
naniesiono tymi

00:07:49.354 --> 00:07:50.806
czarnymi kropkami właśnie te

00:07:51.474 --> 00:07:54.286
EE miejsca handlowo-usługowe

00:07:55.314 --> 00:07:57.366
tu we wrzeszczesz tak początkowo ten obszar

00:07:58.074 --> 00:07:58.834
nie był tak duży

00:07:58.834 --> 00:08:00.406
stopniowo go powiększano

00:08:03.487 --> 00:08:04.287
tu jest ciekawy

00:08:04.927 --> 00:08:05.727
yy projekt plan

00:08:06.567 --> 00:08:08.392
dzielnicy z końca lat czterdziestych

00:08:09.287 --> 00:08:10.592
i tu państwo właśnie widzą

00:08:11.487 --> 00:08:12.592
aleję zwycięstwa

00:08:13.607 --> 00:08:15.392
łączącą się z grunwaldzką już poszerzoną

00:08:16.207 --> 00:08:17.032
czyli to jest ten kręgosłup

00:08:17.847 --> 00:08:18.952
oś trójmiasta

00:08:20.000 --> 00:08:21.579
i tu już widać cały wrzeszcz

00:08:21.740 --> 00:08:26.139
Jak był projektowany ym gdm

00:08:26.540 --> 00:08:27.939
to jest obszar mniej więcej tutaj

00:08:28.380 --> 00:08:29.180
widzą państwo jeszcze

00:08:29.180 --> 00:08:31.940
że tuż powonie ten obszar miał być mniejszy

00:08:31.940 --> 00:08:33.579
koncentrować się no przed dworcem

00:08:34.700 --> 00:08:37.379
i ciekawe jest to jeszcze że między

00:08:38.450 --> 00:08:39.250
wrzeszczem

00:08:40.250 --> 00:08:43.110
a gdańskiem projektowano z takim rozmachem

00:08:43.770 --> 00:08:44.870
yy dzielnicę akademicką

00:08:45.830 --> 00:08:46.660
Nic o nie powiem

00:08:46.660 --> 00:08:48.409
bo ona się zazębiała z gdmem

00:08:49.230 --> 00:08:51.609
i yy no była 1 właśnie z części tego

00:08:52.430 --> 00:08:54.009
układu i tym właśnie takim

00:08:54.590 --> 00:08:56.169
żółtawym kolorem jest zaznaczona

00:08:56.910 --> 00:08:59.929
ta dzielnica akademicka gdzie miał

00:09:00.960 --> 00:09:02.840
było w planach zgrupowanie kilku

00:09:02.840 --> 00:09:04.400
kilku szkół wyższych

00:09:04.400 --> 00:09:05.684
to oczywiście już była politechnika

00:09:06.515 --> 00:09:07.315
gdańska

00:09:07.955 --> 00:09:08.804
tutaj akademia lekarska

00:09:09.475 --> 00:09:11.204
później jako akademia medyczna

00:09:11.204 --> 00:09:12.004
obecnie gumet

00:09:12.675 --> 00:09:14.764
i myślano żeby tutaj umieścić

00:09:15.635 --> 00:09:17.924
yy obecną ASP akademię sztuk pięknych

00:09:18.915 --> 00:09:20.962
ym i wyższą szkołę handlu morskiego

00:09:22.078 --> 00:09:24.402
yy co jednak się ostatecznie nie udało

00:09:28.207 --> 00:09:29.032
tu jeszcze jest

00:09:29.927 --> 00:09:31.712
ym 1 plan z tego okresu

00:09:32.647 --> 00:09:34.472
i co istotne już państwu tu pokażę

00:09:35.447 --> 00:09:37.552
tu na tej wysokości jest dworzec

00:09:38.047 --> 00:09:41.272
we wrzeszczu tu oczywiście biegnie grunwaldzka

00:09:42.308 --> 00:09:45.131
tu tym takim ciemnoróżowym zaznaczono tą dzielnicę

00:09:45.468 --> 00:09:46.451
handlowo-sługową

00:09:47.188 --> 00:09:51.411
i yy OD dworca już tutaj projektowano w 48. Roku

00:09:51.908 --> 00:09:53.211
poprowadzenie takiej zielonej

00:09:53.988 --> 00:09:57.211
osi zielonej alei w kierunku parku jaśkowej doliny

00:09:58.432 --> 00:09:59.727
to miało być dla wygody mieszkańców

00:09:59.872 --> 00:10:02.207
którzy tutaj mieli wysiadać i tą aleją trafiać

00:10:02.712 --> 00:10:04.127
w piękne tereny rekreacyjne

00:10:05.072 --> 00:10:07.367
później to no przewijało się w dalszych projektach

00:10:07.512 --> 00:10:09.367
a co z tego wyszło no państwo wiedzą

00:10:09.392 --> 00:10:10.327
ale też to pokażę

00:10:11.352 --> 00:10:12.287
dalej na zdjęciach

00:10:13.800 --> 00:10:15.800
i to jeszcze 1 plan z układem drogowym

00:10:16.760 --> 00:10:17.560
pokazującym

00:10:18.080 --> 00:10:20.760
Jak wrzeszcz przez te swoje centralne położenie

00:10:21.360 --> 00:10:24.280
był kluczowy dla całego zespołu

00:10:25.120 --> 00:10:27.960
yy GD dla gdańska i całego trójmiasta

00:10:28.657 --> 00:10:33.182
yy we wrzeszczu mieszkało 70.000 mieszkańców

00:10:34.177 --> 00:10:38.342
yy w 50. Roku ym to stanowiło 1/3 mieszkańców gdańska

00:10:39.577 --> 00:10:41.982
właśnie tutaj skupiała się ludność naszego miasta

00:10:43.262 --> 00:10:44.062
tu jeszcze zbliżenie

00:10:45.302 --> 00:10:47.657
yy projektowanie wrzeszcza co ciekawe

00:10:48.342 --> 00:10:49.337
powierzono kobiecie

00:10:50.160 --> 00:10:51.692
yy w gdańsku przed wojną

00:10:52.267 --> 00:10:53.372
nie działały architektki ym

00:10:54.467 --> 00:10:56.212
Po wojnie przyjechało tutaj kilka

00:10:56.707 --> 00:10:57.652
już wykształconych

00:10:57.787 --> 00:10:58.587
ukształtowanych

00:10:59.067 --> 00:11:01.772
yy pod kątem zawodowym yy architektek

00:11:02.227 --> 00:11:04.492
i 1 z nich była irena helmanowa

00:11:05.492 --> 00:11:06.292
irena helmanowa

00:11:06.812 --> 00:11:09.467
yy tworzyła mieszkała w wilnie przed wojną

00:11:10.252 --> 00:11:12.780
i ze względu na swoje doświadczenie

00:11:12.780 --> 00:11:13.600
powoli otrzymała takie

00:11:13.600 --> 00:11:14.667
no istotne zadanie

00:11:15.132 --> 00:11:17.547
czyli zaprojektowanie głównej dzielnicy mieszkaniowej

00:11:18.332 --> 00:11:20.027
yy gdańska yy

00:11:20.840 --> 00:11:23.759
wrzeszcz obejmował oprócz gdmu tą dzielnicę akademicką

00:11:24.560 --> 00:11:25.360
i tutaj

00:11:25.960 --> 00:11:26.760
no cóż się cofnę

00:11:28.040 --> 00:11:29.279
na tym właśnie takim małym

00:11:29.880 --> 00:11:30.719
planie z gazety

00:11:31.560 --> 00:11:32.360
widać

00:11:32.960 --> 00:11:34.279
układ tu jest akademia medyczna

00:11:35.700 --> 00:11:37.060
i tutaj część tej zabudowy

00:11:37.700 --> 00:11:39.500
którą stoi przy alei zwycięstwa

00:11:39.980 --> 00:11:41.360
no miała pójść do wyburzenia i na

00:11:41.360 --> 00:11:43.340
jej miejscu miały powstać akademiki

00:11:44.540 --> 00:11:46.860
tutaj miała być ulokowana szkoła wyższa szkoła

00:11:47.220 --> 00:11:48.020
sztuk plastycznych

00:11:48.100 --> 00:11:49.900
a tu wyższa szkoła handlu morskiego

00:11:51.983 --> 00:11:53.220
tu jeszcze yy

00:11:53.220 --> 00:11:54.020
to jest projekt

00:11:54.183 --> 00:11:56.536
znaleziony niedawno właśnie w archiwum państwowym

00:11:57.383 --> 00:12:00.056
yy pokazujący dokładnie Jak wyglądał

00:12:00.823 --> 00:12:02.176
yy wyglądały te pomysły

00:12:02.783 --> 00:12:03.936
tu jest budynek opery

00:12:05.063 --> 00:12:05.896
obecnie bałtyckiej

00:12:06.623 --> 00:12:07.976
on też miał być mocno przebudowany

00:12:08.303 --> 00:12:09.040
tu państwo widzą

00:12:09.040 --> 00:12:10.096
że on miał otrzymać takie

00:12:10.783 --> 00:12:11.816
podtyki kolumnowe

00:12:12.423 --> 00:12:15.176
czyli miał otrzymać taki no klasyczny wygląd

00:12:15.961 --> 00:12:17.358
yy no to się nie yy

00:12:17.601 --> 00:12:19.430
tego nie zrealizowano

00:12:19.430 --> 00:12:21.480
tutaj projektowano tak zwaną plac zabaw

00:12:21.480 --> 00:12:23.358
czyli miejsce spotkań

00:12:24.321 --> 00:12:25.438
oczywiście zabudowa

00:12:26.161 --> 00:12:27.638
politechniki gdańskiej

00:12:28.640 --> 00:12:29.440
a tutaj gdzie stoi

00:12:30.359 --> 00:12:32.600
kolonia bega obecnie wpisana

00:12:33.399 --> 00:12:34.440
do rejestru zabytków

00:12:35.119 --> 00:12:37.160
Po wojnie planowano wszystko to wyburzyć

00:12:37.399 --> 00:12:38.360
traktując tą zabudowę

00:12:39.319 --> 00:12:40.880
jako zabudowę o niskim standardzie

00:12:41.760 --> 00:12:45.420
i na miejscu tej niskiej zabudowy miały powstać

00:12:46.060 --> 00:12:48.100
akademiki dla studentów

00:12:49.380 --> 00:12:52.700
yy tutaj widzą państwo poszerzoną

00:12:53.540 --> 00:12:54.340
ulicę

00:12:55.220 --> 00:12:55.940
do studzienki

00:12:55.940 --> 00:12:56.860
w sumie przesuniętą

00:12:56.940 --> 00:12:58.300
bo ulica do studzienki biegła

00:12:59.328 --> 00:13:00.048
w innym miejscu

00:13:00.048 --> 00:13:00.848
tutaj nieco wyżej

00:13:01.328 --> 00:13:02.151
wtedy ulica morska

00:13:02.888 --> 00:13:05.911
i tu miała być taka wygodna szeroka aleja wytyczona

00:13:06.608 --> 00:13:07.471
i ulica

00:13:07.728 --> 00:13:11.911
yy dzielnica akademicka miała wchodzić na tereny gdemu

00:13:12.128 --> 00:13:13.311
późniejszego gdemu

00:13:14.841 --> 00:13:15.641
co no

00:13:16.241 --> 00:13:18.518
nie nie nie udało się w pełni tego zrealizować

00:13:20.281 --> 00:13:23.598
to są jeszcze realizacje ireny helmanowej yy z wilna

00:13:24.201 --> 00:13:26.078
to jest stannica harcerska

00:13:26.721 --> 00:13:28.478
a to kasa oszczędnościowa

00:13:29.041 --> 00:13:31.934
więc widać że helmanowa była yy no

00:13:32.265 --> 00:13:34.214
architektką modernistyczną ym

00:13:37.265 --> 00:13:39.174
to jeszcze taki ogólny schemat tej dzielnicy

00:13:39.665 --> 00:13:42.134
akademickiej z 49.

00:13:43.092 --> 00:13:45.228
rok później zaczęto budować gdm

00:13:45.228 --> 00:13:46.188
także to jest yy

00:13:46.812 --> 00:13:47.708
dokładnie rok wcześniej

00:13:48.572 --> 00:13:49.548
tu aleja zwycięstwa

00:13:50.172 --> 00:13:51.708
oczywiście obecnie

00:13:52.732 --> 00:13:53.532
opera

00:13:54.258 --> 00:13:55.058
bałtycka

00:13:55.538 --> 00:13:58.182
i mają państwo tutaj wypisane najważniejsze obiekty

00:13:58.938 --> 00:13:59.902
biblioteka centralna

00:14:00.098 --> 00:14:03.662
biblioteka miała obsługiwać cały tutaj wielki kampus

00:14:04.138 --> 00:14:05.462
i miała stanąć w miejscu

00:14:06.431 --> 00:14:08.448
ówczesnego cmentarza świętej trójcy

00:14:09.071 --> 00:14:09.871
to jest obecnie

00:14:10.471 --> 00:14:12.128
park gralata park zielony między

00:14:12.631 --> 00:14:14.460
ulicą ym marii skłodowskiej

00:14:14.460 --> 00:14:15.260
tiry-curie

00:14:15.911 --> 00:14:16.928
a smoluchowskiego

00:14:17.511 --> 00:14:20.605
czyli tutaj u podnóża akademii medycznej

00:14:20.605 --> 00:14:23.645
tutaj właśnie obszar akademii medycznej

00:14:23.645 --> 00:14:24.528
tutaj akademiki

00:14:26.227 --> 00:14:29.132
a tutaj yy państwa wyższa szkoła sztuk plastycznych

00:14:31.107 --> 00:14:32.012
ym i jeszcze co ciekawe

00:14:33.638 --> 00:14:34.521
tutaj projektowano

00:14:34.521 --> 00:14:36.001
myślano jeszcze o uniwersytecie

00:14:36.758 --> 00:14:38.681
i ten pas miał właśnie służyć

00:14:39.838 --> 00:14:41.521
uczelni wyższej humanistycznej

00:14:42.478 --> 00:14:43.278
co oczywiście

00:14:44.118 --> 00:14:47.020
no ileś lat później udało się zrealizować

00:14:47.020 --> 00:14:47.820
ale w zupełnie

00:14:48.198 --> 00:14:49.321
innym miejscu

00:14:53.628 --> 00:14:55.371
yy tutaj już jest kolejny

00:14:55.868 --> 00:14:58.171
projekt yy urbanistyczny zespołu GD

00:14:58.668 --> 00:15:02.131
te projekty co jakiś czas zmieniano dostosowując

00:15:03.268 --> 00:15:04.451
do bieżących zapotrzebowań

00:15:05.148 --> 00:15:07.211
i tutaj już jest 52. rok

00:15:07.708 --> 00:15:10.651
i w tym yy już projekcie jest uzmieniony

00:15:11.544 --> 00:15:13.695
uwzględniona jest grunwaldzka dzielnica mieszkaniowa

00:15:14.704 --> 00:15:16.575
jako właśnie ta główna

00:15:17.344 --> 00:15:18.415
dzielnica handlowa

00:15:19.344 --> 00:15:20.144
dla

00:15:20.704 --> 00:15:21.575
yy dla gdańska

00:15:22.144 --> 00:15:23.375
i całego trójmiasta

00:15:25.434 --> 00:15:27.405
i to już jest na tym poprawionym planie

00:15:27.874 --> 00:15:30.045
ten różowy obszar to właśnie Jak państwo widzą

00:15:30.514 --> 00:15:31.314
powiększony

00:15:31.794 --> 00:15:33.085
zespół ym

00:15:34.034 --> 00:15:35.045
handlowo-usługowy

00:15:38.030 --> 00:15:39.130
i tutaj jeszcze

00:15:39.670 --> 00:15:42.370
pokrótce chciałem omówić yy zniszczenia wrzeszcza

00:15:43.030 --> 00:15:44.050
to także plan

00:15:44.390 --> 00:15:45.110
odnaleziony

00:15:45.110 --> 00:15:46.890
niedawno w archiwum państwowym w gdańsku ym

00:15:48.560 --> 00:15:52.941
taka dokładna inwentaryzacja wrzeszcza z 48. Roku

00:15:53.498 --> 00:15:55.061
yy podzielono wrzeszcz

00:15:55.618 --> 00:15:57.461
na takie jednostki urbanistyczne

00:15:58.240 --> 00:16:00.813
i tutaj pani Jadwiga

00:16:01.306 --> 00:16:02.573
yy staroniewicz

00:16:03.066 --> 00:16:05.373
yy obliczyła ile budynków zniszczonych

00:16:05.826 --> 00:16:07.933
i zachowanych jest w każdym obszarze

00:16:08.666 --> 00:16:11.333
yy i Jak wysoka jest ta ta zabudowa

00:16:12.120 --> 00:16:14.276
i najwięcej zniszczeń było w obszarze h

00:16:15.323 --> 00:16:16.796
czyli wzdłuż ulicy grunwaldzkiej

00:16:17.523 --> 00:16:18.756
yy Tam gdzie miała powstać

00:16:19.283 --> 00:16:21.796
właśnie grunwaldzka dzielnica mieszkaniowa

00:16:22.600 --> 00:16:25.615
yy tu są wyliczenia też podane

00:16:26.144 --> 00:16:27.295
yy w rzeżu był zniszczony

00:16:27.904 --> 00:16:29.455
zaledwie w

00:16:29.455 --> 00:16:30.255
10 procentach

00:16:31.047 --> 00:16:32.272
niektóre obszary były zniszczone

00:16:32.327 --> 00:16:34.712
w zaledwie właśnie w kilku procentach

00:16:34.887 --> 00:16:37.552
także przy zniszczonym gdańsku

00:16:37.887 --> 00:16:40.712
przy zniszczonym śródmieściu wrzeszcz wydawał się

00:16:40.847 --> 00:16:44.392
no dobrze był dobrze zachowaną dzielnicą

00:16:44.687 --> 00:16:46.460
no dlatego były także takie pomysły

00:16:46.460 --> 00:16:47.260
żeby gdańska

00:16:48.000 --> 00:16:49.968
w centrum tutaj obecnym nie odbudowywać

00:16:50.351 --> 00:16:53.728
a główny ośrodek miasta w ogóle ulokować we wrzeszczu

00:16:56.175 --> 00:16:59.264
tu są jeszcze obliczenia dotyczące wysokości zabudowy

00:16:59.735 --> 00:17:01.864
ta zabudowa yy nie była wysoka

00:17:03.175 --> 00:17:04.704
yy także Po wojnie

00:17:05.535 --> 00:17:08.264
yy irena helmanowa no miała nadać taki wielkomiński

00:17:08.855 --> 00:17:09.904
charakter tej dzielnicy

00:17:10.695 --> 00:17:14.024
yy i to miało ono zmienić oblicze wrzeszcza

00:17:16.268 --> 00:17:18.371
to są jeszcze to jest cytat z epoki właśnie

00:17:18.828 --> 00:17:20.091
yy podsumowujący

00:17:20.308 --> 00:17:23.331
czemu wrzeszcz był jest tak ważny

00:17:24.388 --> 00:17:25.188
dla dla gdańska

00:17:25.588 --> 00:17:26.531
tu jeszcze wymieniono

00:17:26.988 --> 00:17:28.971
yy tradycję polonii

00:17:29.468 --> 00:17:34.011
yy wrzeszczańskiej z okresu międzywojnia

00:17:35.469 --> 00:17:37.850
yy budowa grunwaldzkiej dzielnicy mieszkaniowej

00:17:38.669 --> 00:17:40.610
yy ogłoszona w 1000/950

00:17:41.149 --> 00:17:43.170
miała oczywiście wymiar propagandowy

00:17:43.629 --> 00:17:46.330
i wpisywała się yy w plan sześcioletni

00:17:46.829 --> 00:17:47.770
który w tym tym

00:17:48.309 --> 00:17:50.330
Roku także ogłoszono yy w polsce

00:17:50.909 --> 00:17:52.050
więc tutaj państwu pokażę

00:17:53.392 --> 00:17:54.192
to jeszcze za chwilę ym

00:17:55.472 --> 00:17:56.767
pokażę wycinki z prasy

00:17:57.552 --> 00:17:58.487
yy do tak właśnie

00:17:59.752 --> 00:18:01.967
szumnie zapowiadające zmiany we wrzeszczu

00:18:03.011 --> 00:18:04.028
yy to jest taki

00:18:04.651 --> 00:18:08.348
1. szkicowy projekt gdemu jaki udało mi się znaleźć

00:18:09.011 --> 00:18:10.668
właśnie 1.950. rok

00:18:10.691 --> 00:18:12.228
czyli ten rok ogłoszenia realizacji

00:18:13.171 --> 00:18:14.428
i on jest niezwykle istotny

00:18:14.731 --> 00:18:15.531
bo pokazuje ym

00:18:16.331 --> 00:18:19.508
Jak początkowo myślano aby ukształtować dzielnicę

00:18:20.294 --> 00:18:22.385
to tutaj jest oczywiście ulica grunwaldzka

00:18:22.385 --> 00:18:24.185
biegnie główna oś gdmu

00:18:24.974 --> 00:18:26.545
yy i tu jest dworzec

00:18:26.974 --> 00:18:28.065
tu jest dworzec we wrzeszczu

00:18:28.654 --> 00:18:29.865
i wychodząc z tego dworca

00:18:30.694 --> 00:18:33.385
yy widzieliśmy byśmy widzieli gdyby to zbudowano

00:18:33.534 --> 00:18:35.374
oczywiście wysoki wieżowiec

00:18:35.786 --> 00:18:37.974
taką dominantę przestrzenną

00:18:38.306 --> 00:18:40.414
a tutaj budynek teatru

00:18:40.506 --> 00:18:42.600
który projektowano który

00:18:42.600 --> 00:18:43.529
miał być taką główną

00:18:44.230 --> 00:18:46.329
EE instytucją kultury w dzielnicy

00:18:47.150 --> 00:18:49.489
tutaj jakiś taki pomnik nawet wpisano

00:18:50.310 --> 00:18:52.649
yy te 3 wolnostojące budynki

00:18:53.775 --> 00:18:56.597
to pedet powszechny dom towarowy

00:18:56.597 --> 00:18:57.424
hotel robotniczy

00:18:57.695 --> 00:18:59.424
no 3. już nie zbudowano

00:19:00.535 --> 00:19:04.064
yy zresztą budowa pedetu i tego hotelu robotniczego

00:19:04.295 --> 00:19:06.944
to decyzja jeszcze sprzed ogłoszenia gdmu

00:19:09.542 --> 00:19:13.057
yy tutaj z kolei widzimy inną yy pierzeję

00:19:14.022 --> 00:19:15.617
yy alei grunwaldzkiej

00:19:16.142 --> 00:19:17.337
tu obecnie stoi Manhattan

00:19:17.902 --> 00:19:20.417
więc tutaj mamy wylot ulicy barcezantów

00:19:20.417 --> 00:19:22.657
zresztą jest tutaj to napisane

00:19:23.142 --> 00:19:25.137
a tutaj mamy wylot jaśkowej doliny

00:19:25.920 --> 00:19:27.840
i co ciekawe tutaj widać tymi kreskami

00:19:27.840 --> 00:19:31.120
że architekci kombinowali z wysokością tej zabudowy

00:19:31.760 --> 00:19:34.720
a także z umieszczeniem tutaj dominanty wysokościowej

00:19:35.280 --> 00:19:36.680
i 1. pomysłem było to

00:19:36.680 --> 00:19:39.840
żeby taki wieżowiec stanął przy jaśkowej dolinie

00:19:40.755 --> 00:19:41.340
tutaj widzimy

00:19:41.340 --> 00:19:45.244
że skreślono tą wysokość i szkicowo zrysowano

00:19:45.595 --> 00:19:48.084
wieżowiec tutaj w lotu partyzantów

00:19:48.315 --> 00:19:49.244
no i tak zostało

00:19:49.955 --> 00:19:52.564
yy tutaj w końcu no w innych formach

00:19:52.715 --> 00:19:55.004
ale taki wieżowiec Jak wiemy

00:19:55.555 --> 00:19:56.764
Olimp w końcu

00:19:57.195 --> 00:19:58.324
yy został zbudowany

00:20:00.955 --> 00:20:01.845
tutaj jeszcze

00:20:03.035 --> 00:20:05.445
ym pierrzeja OD przepraszam

00:20:08.033 --> 00:20:09.286
OD ulicy miszewskiego

00:20:10.833 --> 00:20:11.646
do waryńskiego

00:20:11.993 --> 00:20:14.366
wtedy libermana ulica konopnickiej

00:20:14.993 --> 00:20:15.966
i widzimy że

00:20:16.233 --> 00:20:18.006
no ta zabudowa została zrealizowana

00:20:18.949 --> 00:20:20.450
ale tutaj także projektowano

00:20:21.269 --> 00:20:23.330
budynek yy kulturalny to miało być

00:20:24.389 --> 00:20:26.650
kino na obecnym skwerze anny Walentynowicz

00:20:27.509 --> 00:20:28.330
co nigdy nie powstało

00:20:28.589 --> 00:20:29.770
później jeszcze powiem o tym szerzej

00:20:32.289 --> 00:20:33.150
tak no i właśnie

00:20:33.649 --> 00:20:34.460
to o czym mówiłem

00:20:34.460 --> 00:20:36.070
czyli ten wymiar propagandowy

00:20:36.689 --> 00:20:38.590
yy gdemu yy

00:20:39.129 --> 00:20:40.310
tu jest dokładna data

00:20:40.569 --> 00:20:43.750
kiedy rada miejska zatwierdziła realizację

00:20:44.769 --> 00:20:45.990
agd-emu i tutaj taki

00:20:46.489 --> 00:20:50.070
ciekawy można powiedzieć ówczesny logotyp gdemu

00:20:51.484 --> 00:20:52.395
z planem sześcioletnim

00:20:54.084 --> 00:20:57.115
no i tutaj te właśnie takie szumne nagłówki

00:20:58.040 --> 00:20:59.323
w prasi nie tylko lokalnej

00:20:59.396 --> 00:21:02.243
ale także ogólno-krajowej

00:21:02.916 --> 00:21:03.963
yy w trybunie ludu

00:21:04.316 --> 00:21:07.563
w stolicy można znaleźć artykuły i to bardzo ciekawe

00:21:07.836 --> 00:21:10.163
na temat gdemu i samego

00:21:12.276 --> 00:21:13.076
gdańska

00:21:13.812 --> 00:21:18.308
yy to właśnie no taki nagłówek yy stąd tytuł mojego

00:21:18.772 --> 00:21:19.572
dzisiejszego

00:21:20.372 --> 00:21:21.172
wykładu

00:21:22.317 --> 00:21:24.442
yy to już jest yy dziennik bałtycki

00:21:25.357 --> 00:21:27.802
i tutaj właśnie widzimy podkreślanie roli

00:21:28.437 --> 00:21:30.482
kobiet na gdańskich budowach

00:21:31.687 --> 00:21:33.912
to wybór właśnie wycinków

00:21:34.367 --> 00:21:36.712
no i te główne założenia gdemu

00:21:37.527 --> 00:21:39.352
które się utrzymały przez cały czas

00:21:40.087 --> 00:21:41.312
yy realizacji dzielnicy

00:21:41.927 --> 00:21:44.472
czyli no oczywiście grunwaldska jest główną osią

00:21:44.927 --> 00:21:45.992
całego założenia ym

00:21:48.207 --> 00:21:49.007
i

00:21:51.258 --> 00:21:52.541
to co ważne to powiązanie

00:21:52.698 --> 00:21:54.341
to jeszcze będę też później pokazywał

00:21:54.618 --> 00:21:55.901
właśnie u kowalskiej z

00:21:56.538 --> 00:21:57.861
yy jaśkową doliną

00:21:58.218 --> 00:22:00.261
yy z wzgórzami zaleśnionymi

00:22:00.898 --> 00:22:01.981
i w ogóle projekt zieleni

00:22:02.298 --> 00:22:03.741
dla gdmu jest niezwykle ciekawy

00:22:04.378 --> 00:22:06.101
o tym później jeszcze szerzej powiem

00:22:07.420 --> 00:22:08.980
yy no i tutaj właśnie

00:22:10.140 --> 00:22:10.980
ym jest pewna zmiana

00:22:11.060 --> 00:22:13.360
ja mówiłem o teatrze

00:22:13.360 --> 00:22:15.340
o kinie yy w 52.

00:22:16.020 --> 00:22:18.220
nieco koncepcję zmieniono i postanowiono że ym

00:22:19.415 --> 00:22:22.104
zbuduje się 1 dużą instytucję kultury

00:22:22.335 --> 00:22:24.944
dzielnicowy dom kultury dla całego wrzeszcza

00:22:25.535 --> 00:22:28.944
w gdańsku miały powstać takie 3 duże budynki

00:22:29.735 --> 00:22:30.535
1 we wrzeszczu

00:22:30.975 --> 00:22:31.775
1 w gdańsku

00:22:31.895 --> 00:22:34.984
mniej więcej w tym miejscu gdzie obecnie jesteśmy

00:22:35.781 --> 00:22:36.938
a 3. w nowym porcie

00:22:37.181 --> 00:22:38.978
no i oczywiście tylko ten 3. powstał ym

00:22:40.261 --> 00:22:42.858
a te 2 no pozostały w sferze projektów

00:22:45.442 --> 00:22:47.317
i tutaj 1. taki

00:22:48.042 --> 00:22:50.117
niestety nie mamy dokładniejszego planu taki ym

00:22:51.480 --> 00:22:52.677
taką kopię tylko z yy

00:22:53.002 --> 00:22:55.797
prasy yy 1. właśnie

00:22:56.962 --> 00:22:58.837
ym 1. 1. koncepcji gdmu

00:22:59.202 --> 00:23:01.597
1. koncepcja zakładała dosyć dużo wyburzeń

00:23:02.480 --> 00:23:04.492
yy i powstanie takich regularnych

00:23:04.587 --> 00:23:05.220
Jak państwo widzę

00:23:05.220 --> 00:23:06.692
tu jest oczywiście grunwaldzka biegnie

00:23:07.427 --> 00:23:08.227
tu jest dworzec

00:23:08.587 --> 00:23:10.460
on wydaje się miał być odsunięty OD

00:23:10.460 --> 00:23:10.947
tego miejsca

00:23:10.947 --> 00:23:13.132
gdzie jest obecny dworzec z takim placem tutaj

00:23:13.757 --> 00:23:16.202
a tutaj właśnie ta oś zielona idąca do jaśkowej

00:23:16.837 --> 00:23:18.562
doliny do wzgórz jaśkowej doliny

00:23:19.037 --> 00:23:22.402
i ten dom kultury tutaj projektowany na na osi

00:23:22.757 --> 00:23:25.562
tu miał być ten wieżowiec u wylotu ulicy partyzantów ym

00:23:27.464 --> 00:23:29.375
niestety no Jak mówię znamy tylko taki szkicowy ym

00:23:30.104 --> 00:23:33.015
taką kopię yy przy tym 1. projekcie pracowali

00:23:33.664 --> 00:23:34.495
yy Józef chmiel

00:23:34.544 --> 00:23:35.344
Władysław lew

00:23:35.858 --> 00:23:38.141
i prawdopodobnie głównym projektantem był

00:23:38.378 --> 00:23:39.421
wactwa frębiszewski

00:23:39.658 --> 00:23:41.901
on był najbardziej doświadczony z tej całej trójki

00:23:42.498 --> 00:23:44.781
i on jakby chyba nadawał jakby tutaj

00:23:45.578 --> 00:23:48.941
ym no był głównym pomysładowcom tych tych koncepcji ym

00:23:51.174 --> 00:23:51.985
i tu właśnie

00:23:52.574 --> 00:23:54.945
co znalazłem w trasie ogólnokrajowej informację

00:23:55.174 --> 00:23:55.774
że

00:23:55.774 --> 00:23:59.065
te 1. projekty zakładały budowę we wrzeszczu obiektów

00:23:59.734 --> 00:24:01.625
podobnych do domu prasy w gdańsku

00:24:02.584 --> 00:24:03.384
yy rebiszewski ym

00:24:04.504 --> 00:24:05.935
tak odczytywał socrealizm

00:24:06.224 --> 00:24:08.415
że no chciał nawiązać do lokalnej architektury

00:24:09.224 --> 00:24:10.024
więc był pomysł

00:24:10.184 --> 00:24:10.984
aby budować

00:24:11.104 --> 00:24:14.975
trzypiętrowe domy zadaszone takimi spalistymi dachami

00:24:17.539 --> 00:24:20.500
to jest tak że projekt remiszewskiego nie zbudowany

00:24:21.659 --> 00:24:22.459
zakład graficzny

00:24:23.019 --> 00:24:25.420
przy ulicy yy przy długich ogrodach

00:24:25.819 --> 00:24:28.500
tutaj jest wieża ratusza i kość mariacki

00:24:29.059 --> 00:24:31.940
także tutaj widzimy nawiązania do gdańskich kamienic

00:24:32.899 --> 00:24:34.340
yy i tak

00:24:35.296 --> 00:24:36.864
być może tak właśnie by wyglądał

00:24:37.376 --> 00:24:39.064
gdm gdyby pozwolono

00:24:39.736 --> 00:24:40.664
realizować pomysł

00:24:41.216 --> 00:24:42.224
gdańskim architektom

00:24:43.016 --> 00:24:43.376
ale

00:24:43.376 --> 00:24:46.104
na tą koncepcję nie zgodzili się architekci z warszawy

00:24:47.181 --> 00:24:48.138
uznali że tak

00:24:48.981 --> 00:24:51.778
budowanie w ten sposób to marnowanie przestrzeni

00:24:52.381 --> 00:24:53.498
i kazali budynki

00:24:54.408 --> 00:24:55.911
podwyższyć o 1 piętro

00:24:56.568 --> 00:24:58.231
dzięki temu uzyskano nieco mieszkań

00:24:58.728 --> 00:24:59.791
i zadaszyć na płasko

00:25:00.488 --> 00:25:01.640
no ich argumentem było to

00:25:01.640 --> 00:25:03.071
że w mieście 20. wieku

00:25:03.568 --> 00:25:07.551
nie można budować na skale wieku 17. czy 18.

00:25:08.128 --> 00:25:09.511
także Po kilku takich dosyć

00:25:09.728 --> 00:25:11.151
yy zażartych dyskusjach

00:25:11.758 --> 00:25:14.641
yy ta koncepcja warszawska no Jak widzą państwo

00:25:15.038 --> 00:25:15.838
przeważyła

00:25:16.118 --> 00:25:19.281
i to jest oczywiście ten 1. blok zabudowy OD ulicy

00:25:19.758 --> 00:25:20.558
miszewskiego

00:25:24.946 --> 00:25:27.253
yy dom książki stający tutaj na rogu

00:25:27.666 --> 00:25:28.893
jest budynkiem starszym

00:25:29.306 --> 00:25:35.453
yy Wacław Tomaszewski zaprojektował go yy w 48. 9. Roku

00:25:35.746 --> 00:25:37.693
także do niego dowiązano

00:25:38.466 --> 00:25:39.266
te budynki

00:25:39.946 --> 00:25:42.413
socjalistyczne

00:25:44.706 --> 00:25:46.733
ym tutaj jest jeszcze yy 1. koncepcja

00:25:49.226 --> 00:25:50.026
ym dawnego

00:25:50.626 --> 00:25:51.426
rynku we wrzeszczu

00:25:51.546 --> 00:25:52.653
czyli tutaj stoi Manhattan

00:25:52.746 --> 00:25:54.533
oczywiście i tu Jak mówiłem wcześniej

00:25:55.266 --> 00:25:56.093
miał być wieżowiec

00:25:56.826 --> 00:25:58.053
Po tej stronie to jest dom kupca

00:25:58.794 --> 00:25:59.605
on miał być właśnie

00:26:00.034 --> 00:26:02.285
yy ten budynek miał być wyższy Jak widać

00:26:04.794 --> 00:26:06.845
ym ten zespół rembiszewskiego

00:26:07.915 --> 00:26:08.715
został

00:26:09.555 --> 00:26:10.355
ym OD projektu

00:26:11.395 --> 00:26:14.164
ym no ponieważ no nie sprawdziły się te te pomysł

00:26:14.755 --> 00:26:18.444
yy odsunięty i yy kiedy m powierzono tak zwanemu

00:26:18.955 --> 00:26:19.884
zespołowi młodych

00:26:20.195 --> 00:26:21.764
to byli młodzi architekci tuż

00:26:22.075 --> 00:26:24.644
Po studiach na politechnice gdańskiej w składzie

00:26:27.842 --> 00:26:28.957
ym olecki hordyński

00:26:29.402 --> 00:26:30.517
poklewski szurowski

00:26:31.442 --> 00:26:33.717
yy i oni mieli przeprojektować gdm

00:26:35.217 --> 00:26:37.542
i nadać yy obiektom

00:26:38.097 --> 00:26:40.422
no taki kostium obowiązujący w tamtym czasie

00:26:40.457 --> 00:26:41.257
czyli

00:26:41.617 --> 00:26:42.502
w socjalistyczny

00:26:43.297 --> 00:26:45.340
tu na kolejnym odcinku prasowym widzą państwo

00:26:45.340 --> 00:26:47.462
że ten wieżowiec stąd znika

00:26:48.199 --> 00:26:49.800
i pojawia się tutaj

00:26:50.439 --> 00:26:52.080
tutaj znowu jakiś pomnik konny

00:26:52.839 --> 00:26:54.900
yy więc te koncepcje

00:26:54.900 --> 00:26:57.360
pomysły co jakiś czas się zmieniały

00:26:58.519 --> 00:26:59.319
i tutaj

00:26:59.959 --> 00:27:02.240
taki taka opracowana pierzeya do realizacji

00:27:03.239 --> 00:27:05.640
ten wieżowiec u wylotów partyzantów z pomnikiem

00:27:06.399 --> 00:27:07.280
to jest poczta

00:27:08.386 --> 00:27:09.413
we wrzeszczu oczywiście

00:27:10.346 --> 00:27:11.293
tutaj te budynki

00:27:11.386 --> 00:27:12.500
one mają 3 piętra

00:27:12.500 --> 00:27:14.653
miał być podwyższony o 1 poziom

00:27:15.186 --> 00:27:16.653
no i ten dom kultury

00:27:16.866 --> 00:27:18.093
o którym mówiłem wcześniej

00:27:18.826 --> 00:27:20.693
skupiający yy kino

00:27:21.266 --> 00:27:22.973
teatr świetlicę i bibliotekę

00:27:23.546 --> 00:27:25.413
tutaj też z jakimiś właśnie pomnikami

00:27:25.706 --> 00:27:26.613
yy pomnikami konnymi

00:27:28.176 --> 00:27:31.424
jako ozdobami i on miał być w parku tutaj dzielnicowym

00:27:32.776 --> 00:27:34.464
i tutaj jeszcze ten budynek

00:27:35.056 --> 00:27:36.824
niezrealizowanego wieżowca

00:27:39.495 --> 00:27:40.180
też państwo widzą

00:27:40.180 --> 00:27:41.384
że on tutaj noc się zmieniał

00:27:41.855 --> 00:27:43.840
tutaj dodano jeszcze mu sterczyny

00:27:43.840 --> 00:27:45.304
żeby był jeszcze smuklejszy

00:27:45.695 --> 00:27:46.664
jeszcze wyższy

00:27:48.018 --> 00:27:50.301
i ym cały obszar gdemu

00:27:50.978 --> 00:27:53.061
został podzielony na 18

00:27:53.378 --> 00:27:55.181
17 przepraszam bloków zabudowy

00:27:55.738 --> 00:27:59.221
tak szybko wybrało do dzisiaj pokażę takie najciekawsze

00:27:59.618 --> 00:28:00.661
jakie projektowano

00:28:00.661 --> 00:28:02.061
jakie zrealizowano

00:28:02.724 --> 00:28:03.715
blok 1. tutaj

00:28:04.124 --> 00:28:07.395
grunwaldzka ulica niszewskiego parkuphagena

00:28:08.444 --> 00:28:09.355
u góry są projekty

00:28:09.564 --> 00:28:10.955
jest projekt z 54.

00:28:11.564 --> 00:28:13.315
a na dole z 56.

00:28:14.284 --> 00:28:16.675
yy tu oczywiście korty tenisowe

00:28:17.604 --> 00:28:19.182
yy to także zachowane

00:28:20.297 --> 00:28:21.462
miały Tam być cały czas

00:28:21.897 --> 00:28:23.782
ale w miejscu gdzie stoi obecnie

00:28:24.217 --> 00:28:25.822
oddział banku narodowego

00:28:26.297 --> 00:28:27.302
miał być zbudowany

00:28:28.137 --> 00:28:28.937
teatr lalek

00:28:29.897 --> 00:28:30.902
w tym miejscu właśnie

00:28:31.697 --> 00:28:32.622
i otoczony zielenią

00:28:33.577 --> 00:28:34.377
tutaj tak samo

00:28:36.500 --> 00:28:38.580
yy i co z tego wyszło

00:28:39.740 --> 00:28:40.740
no tutaj akurat w tym

00:28:40.980 --> 00:28:42.900
bloku zabudowy niewiele znaczy niewiele

00:28:42.900 --> 00:28:44.220
zmieniono ten projekt ym

00:28:45.500 --> 00:28:47.180
pod koniec lat pięćdziesiątych zrezygnowano

00:28:47.380 --> 00:28:48.860
z budowy teatru

00:28:49.300 --> 00:28:52.940
dla lalek zbudowano właśnie oddział banku narodowego

00:28:53.793 --> 00:28:55.766
z budynkiem mieszkalnym dla pracowników

00:28:56.313 --> 00:28:58.686
i budynek biura budownictwa

00:28:59.233 --> 00:29:00.446
projektów komunalnych

00:29:01.273 --> 00:29:02.073
dosyć istotne

00:29:02.233 --> 00:29:04.606
później jeszcze pokażę lepsze zdjęcia

00:29:05.713 --> 00:29:06.513
tego tego budynku

00:29:07.273 --> 00:29:08.073
yy

00:29:08.775 --> 00:29:09.575
także widzą państwo

00:29:09.575 --> 00:29:11.024
że no z tych pomysłów czasami

00:29:11.175 --> 00:29:13.344
no one się zmieniały Po prostu dosyć mocno

00:29:14.375 --> 00:29:15.704
z kolei 2. blok zabudowy

00:29:16.535 --> 00:29:18.264
stolica miszewskiego grunwaldzka

00:29:19.415 --> 00:29:20.360
yy tu widzą państwo

00:29:20.360 --> 00:29:21.984
że początkowo projektowano taki

00:29:22.415 --> 00:29:23.824
na rzucie prostokątnym budynek

00:29:24.495 --> 00:29:26.184
później zmieniono na wieżowiec

00:29:27.892 --> 00:29:28.692
i generalnie

00:29:29.772 --> 00:29:30.572
tu jest ten wieżowiec

00:29:30.772 --> 00:29:34.307
więc ten blok zabudowy niemal w całości

00:29:34.812 --> 00:29:35.747
został tak zrealizowany

00:29:36.372 --> 00:29:37.907
poza jeszcze tutaj się

00:29:38.492 --> 00:29:39.347
cofnę budynkiem

00:29:39.852 --> 00:29:42.480
tu i tu tego kina

00:29:42.480 --> 00:29:43.667
które pokazywałem wcześniej

00:29:46.096 --> 00:29:49.303
kina nie ma jest parking i nieco zieleni blok

00:29:51.856 --> 00:29:52.663
3. zabudowy

00:29:53.776 --> 00:29:56.703
tu w 54. ciekawe yy ciekawa koncepcja

00:29:57.816 --> 00:30:00.223
postanowiono tutaj ściąć to jest ulica dmowskiego

00:30:00.616 --> 00:30:01.623
prowadząca na dworzec

00:30:03.329 --> 00:30:06.030
ym był pomysł aby ściąć tą zabudowę i stworzyć taki

00:30:06.889 --> 00:30:07.910
placyk yy

00:30:08.729 --> 00:30:10.510
z pięknymi tutaj plombami kwiatowymi

00:30:11.209 --> 00:30:12.510
przed samym kościołem na czarnej

00:30:14.012 --> 00:30:15.267
tutaj już 56.

00:30:16.132 --> 00:30:17.787
jest odejście OD tego pomysłu

00:30:18.412 --> 00:30:20.347
ta zabudowa no postanowiono ją zachować

00:30:21.172 --> 00:30:22.067
nie nie nie wyburzać

00:30:24.130 --> 00:30:25.950
no i tak to właśnie wygląda

00:30:26.490 --> 00:30:28.310
nie ścięto tutaj tego

00:30:29.130 --> 00:30:32.030
zakola i kościół jest zasłonięty

00:30:32.730 --> 00:30:33.680
OD ulicy dmowskiego

00:30:33.680 --> 00:30:35.190
a ten pierwotny projekt zakładał

00:30:35.730 --> 00:30:39.270
odsłonięcie tutaj stworzenie dojścia do świątyni

00:30:41.196 --> 00:30:43.163
no i tutaj taki kluczowy

00:30:44.316 --> 00:30:45.403
yy moment dla dzielnicy

00:30:46.436 --> 00:30:47.236
czyli dworzec

00:30:48.196 --> 00:30:49.083
i wyjście z niego

00:30:49.796 --> 00:30:50.596
i tu widzą państwo

00:30:50.636 --> 00:30:51.803
że w 1. projekcie

00:30:52.796 --> 00:30:53.596
zakładano

00:30:54.596 --> 00:30:55.396
yy

00:30:55.749 --> 00:30:56.549
utworzenie takiego

00:30:57.349 --> 00:30:59.050
placu obszernego placu grunwaldzkiego

00:30:59.989 --> 00:31:02.420
w warszawskim mdmie

00:31:02.420 --> 00:31:05.130
GD miał oczywiście nawiązywać do warszawskiego mdmu

00:31:05.589 --> 00:31:06.770
jest plac konstytucji

00:31:07.469 --> 00:31:10.250
a w gdańsku miał powstać plac grunwaldzki

00:31:11.345 --> 00:31:15.094
yy także otoczony wysoką zabudową

00:31:15.985 --> 00:31:16.785
wewnątrz miała być

00:31:17.265 --> 00:31:19.214
na środku placu okazała fontanna

00:31:20.145 --> 00:31:22.654
a sama to jest no przebieg ulicy klonowej

00:31:23.305 --> 00:31:24.734
yy to była taka aleja jeszcze

00:31:25.265 --> 00:31:26.974
z sadzawką parkową pośrodku

00:31:27.105 --> 00:31:29.494
dookoła aleje lipowe strzyżone

00:31:30.400 --> 00:31:32.188
i taką przestrzeń projektowaną

00:31:33.931 --> 00:31:34.988
tu już jest zmiana

00:31:35.691 --> 00:31:38.588
zmiana w 56. widzą państwo

00:31:38.651 --> 00:31:40.748
że ten plac już jest mniejszy

00:31:41.251 --> 00:31:42.228
już bez fontanny

00:31:42.971 --> 00:31:45.268
tu zachowano jeszcze tą sadzawkę

00:31:46.158 --> 00:31:47.761
yy oczywiście budynek dworca

00:31:47.958 --> 00:31:51.361
i tutaj nieco już zmieniono koncepcję tej zabudowy

00:31:53.035 --> 00:31:54.620
i tu są już zdjęcia makiet

00:31:54.620 --> 00:31:55.604
powstało kilka makiet

00:31:56.235 --> 00:31:59.084
udało się yy no te zdjęcia pozyskać

00:31:59.195 --> 00:32:02.764
dzięki pani danucie olęckiej w dowie Po głównym

00:32:03.035 --> 00:32:06.324
projektancie gdmu Po danielu oleńskim yy

00:32:06.395 --> 00:32:07.444
i te zdjęcia pokazują

00:32:07.715 --> 00:32:09.644
Jak zmieniała się właśnie koncepcja

00:32:10.275 --> 00:32:11.204
czyli tu mamy tą 1.

00:32:12.094 --> 00:32:15.745
z dworcem z obszernym placem grunwaldzkim fontanną

00:32:16.494 --> 00:32:18.465
szeroką aleją prowadzącą do jaśkowej

00:32:18.814 --> 00:32:19.785
parku jaśkowej doliny

00:32:21.294 --> 00:32:22.865
tu jest perspektywa jeszcze OD dworca

00:32:25.780 --> 00:32:27.660
EE tu jeszcze kolejne ujęcie

00:32:29.740 --> 00:32:32.100
to już jeszcze wycinek klasowy właśnie to państwo widzą

00:32:32.740 --> 00:32:35.420
yy fontanna wyrysowana i Jak ta zabudowa

00:32:36.260 --> 00:32:37.060
miała wyglądać

00:32:37.100 --> 00:32:38.460
czyli miała być mną monumentalna

00:32:39.460 --> 00:32:40.260
podcienia

00:32:40.816 --> 00:32:42.783
no nawiązująca właśnie do tych rozwiązań

00:32:43.696 --> 00:32:45.343
warszawskich i no

00:32:45.616 --> 00:32:46.400
stosowanych także

00:32:46.400 --> 00:32:48.183
no w całym bloku wschodnim w tym czasie

00:32:50.634 --> 00:32:52.285
to zdjęcie właśnie już yy

00:32:53.114 --> 00:32:53.914
całościowe

00:32:54.754 --> 00:32:55.725
i tu są o tu już

00:32:55.834 --> 00:32:56.645
tu są już zmiany

00:32:57.114 --> 00:32:59.045
Tam mieliśmy 54. jeszcze rok

00:32:59.154 --> 00:32:59.954
a tutaj już wchodzimy

00:33:00.840 --> 00:33:02.040
już wchodzimy w odwilż

00:33:02.360 --> 00:33:04.480
yy Stalin w 56. umiera

00:33:04.840 --> 00:33:06.040
yy więc już nieco wcześniej

00:33:06.160 --> 00:33:08.080
architekci odchodzili OD socjalizmu

00:33:08.480 --> 00:33:09.500
i tu widzą państwo

00:33:09.500 --> 00:33:10.840
że są yy już zmiany

00:33:11.520 --> 00:33:13.640
i projektuje się taki ciąg

00:33:14.080 --> 00:33:15.760
yy pawilonów połączonych

00:33:16.807 --> 00:33:17.607
wieżowcami

00:33:18.127 --> 00:33:20.472
dworzec także tu jeszcze pani jeszcze się cofnę

00:33:20.687 --> 00:33:21.360
widzą państwo

00:33:21.360 --> 00:33:23.792
że dworzec ma taką tradycyjną formę

00:33:24.247 --> 00:33:25.832
z wieżą z zegarem

00:33:26.207 --> 00:33:28.992
tutaj yy boczne yy skrzydła

00:33:30.127 --> 00:33:31.272
a tu już jest całkowicie

00:33:31.847 --> 00:33:33.032
nowoczesna forma

00:33:33.487 --> 00:33:35.632
i także ta zabudowa zmienia charakter

00:33:37.184 --> 00:33:39.495
yy co przypomina rozwiązania z warszawy

00:33:39.584 --> 00:33:42.415
ale już właśnie doby modernizmu podwilży

00:33:42.584 --> 00:33:44.135
czyli to jest ściana wschodnia

00:33:44.864 --> 00:33:46.820
przy ulicy marszałkowskiej także państwo widzą

00:33:46.820 --> 00:33:50.255
że pawilony i za nimi stoją wieżowce

00:33:51.254 --> 00:33:52.640
to oczywiście jest na mniejszą skalę

00:33:52.640 --> 00:33:53.865
no Gdańsk jest mniejszym miastem

00:33:53.934 --> 00:33:56.505
także dostosowano tą skalę do zabudowy miasta

00:33:58.134 --> 00:33:59.385
no i tu jest makieta z kolei właśnie

00:34:00.334 --> 00:34:01.745
ściany wschodniej w warszawie

00:34:03.782 --> 00:34:05.297
tu następne rozwiązanie

00:34:05.862 --> 00:34:06.662
czyli mamy taki

00:34:07.222 --> 00:34:08.080
niski pawilon

00:34:08.080 --> 00:34:09.057
bez wieżowców

00:34:09.462 --> 00:34:11.857
a wieżowce kieruje się tutaj

00:34:13.595 --> 00:34:15.324
ustawia się 3 właśnie w tym miejscu

00:34:16.595 --> 00:34:17.395
dalej

00:34:17.915 --> 00:34:19.364
tu także w innej formie

00:34:19.675 --> 00:34:21.244
ale także takie większe szefowe

00:34:22.275 --> 00:34:24.244
punktowce wieżowce yy

00:34:24.875 --> 00:34:26.484
w kierunku yy oliwy

00:34:28.958 --> 00:34:30.441
no i co yy co powstało

00:34:31.198 --> 00:34:34.120
yy oczywiście to budynek sprzed kilku lat

00:34:34.120 --> 00:34:37.001
tutaj stał wcześniej pedet także no też widać na tym

00:34:37.478 --> 00:34:38.561
yy zdjęciu że

00:34:39.358 --> 00:34:42.321
ykhm Jak taka zabudowa no zaburza cały układ

00:34:42.935 --> 00:34:46.104
yy to jest ten yy blok 4. zabudowy czulca dmowskiego

00:34:46.655 --> 00:34:47.784
tu jest wyjście z dworca

00:34:48.415 --> 00:34:49.504
no nie ma niestety tutaj

00:34:50.015 --> 00:34:51.984
yy sadzawki parkowej z ym

00:34:52.735 --> 00:34:54.624
aleją lipową no i ten

00:34:55.135 --> 00:34:55.860
plac Grunwald

00:34:55.860 --> 00:34:57.184
który miał być tutaj obszerniejszy

00:34:57.215 --> 00:34:59.841
jest właśnie w takiej formie szczątkowej

00:35:00.518 --> 00:35:03.761
no i Po tej stronie mamy te 3 wieżowce czyli już

00:35:04.238 --> 00:35:06.241
według tej zmienionej koncepcji

00:35:08.350 --> 00:35:10.529
yy blok 11. jest takim ciekawym przykładem

00:35:11.190 --> 00:35:13.849
yy w 54. Roku widzą państwo też takie

00:35:14.510 --> 00:35:15.769
ym projektowano niższe budynki

00:35:16.470 --> 00:35:21.089
yy na rzucie prostokątnym 56. tu się wprowadza wieżowce

00:35:22.434 --> 00:35:25.045
ta zabudowa tutaj to jest zabudowa zachowanych kamienic

00:35:25.314 --> 00:35:26.485
które postanowiono zachować

00:35:27.434 --> 00:35:28.645
i Jak to zbudowano

00:35:28.834 --> 00:35:30.245
no zbudowano także faktycznie

00:35:30.394 --> 00:35:32.125
tutaj wprowadzono te wieżowce

00:35:33.034 --> 00:35:35.165
a kilka lat temu nie wiem dokładnie ile

00:35:35.634 --> 00:35:39.485
deweloper takim wężykiem tutaj wprowadził jeszcze sobie

00:35:40.681 --> 00:35:42.678
zabudowę taką dosyć wysoką

00:35:43.081 --> 00:35:44.118
a to Jak widzą państwo

00:35:45.041 --> 00:35:46.798
yy Po prostu ta przestrzeń była

00:35:47.321 --> 00:35:49.558
zarezerwowana na zieleń

00:35:53.024 --> 00:35:54.215
no i ten blok 12.

00:35:54.784 --> 00:35:55.584
gdzie miał stanąć dom

00:35:56.944 --> 00:35:59.215
kultury trójca grunwaldzka

00:35:59.664 --> 00:36:02.735
to ten plac właśnie grunwaldzki wchodząc do parku tak

00:36:02.735 --> 00:36:03.855
żebyśmy napotkali na taką

00:36:04.344 --> 00:36:05.455
taki basen parkowy

00:36:06.424 --> 00:36:08.855
yy w parku miały znajdować się rzeźby

00:36:09.584 --> 00:36:10.615
i dalej Jak państwo widzą

00:36:11.905 --> 00:36:13.260
tutaj OD

00:36:13.260 --> 00:36:14.974
tyłu dochodziło się

00:36:15.745 --> 00:36:17.494
do parku jaśkowej doliny

00:36:17.625 --> 00:36:19.054
to jest 54. rok

00:36:19.751 --> 00:36:21.768
w 56. nieco zmieniono tą koncepcję

00:36:22.071 --> 00:36:23.208
bo Jak to państwo zauważyli ym

00:36:23.831 --> 00:36:24.928
to jest ulica partyzantów

00:36:25.431 --> 00:36:28.568
więc pod budowę tego obiektu no trzeba byłoby wyburzeń

00:36:28.951 --> 00:36:30.448
i trzeba byłoby wyburzyć budynek

00:36:30.591 --> 00:36:31.608
choćby straży pożarnej

00:36:32.391 --> 00:36:34.288
więc w 56. zmieniono tą koncepcję

00:36:34.831 --> 00:36:36.088
tu jest budynek straży pożarnej

00:36:36.831 --> 00:36:39.048
zachowano go i zmieniono formę

00:36:39.910 --> 00:36:41.490
yy samego domu kultury

00:36:41.710 --> 00:36:44.130
ale sam pomysł zieleni pozostał

00:36:44.710 --> 00:36:47.090
no to zrezygnowano z tego basenu parkowego zbyt

00:36:48.070 --> 00:36:48.870
kosztownego

00:36:49.830 --> 00:36:51.730
do wyburzeń miało pójść kilka kamienic

00:36:51.750 --> 00:36:52.970
w szujce partyzantów

00:36:53.956 --> 00:36:55.883
uznawano je że są warte poświęcenia

00:36:56.916 --> 00:36:57.963
no i co z tego powstało

00:36:58.236 --> 00:36:59.683
no powstało to czyli

00:37:00.756 --> 00:37:03.083
mamy taki no szczątkowy ten park dzielnicowy

00:37:03.996 --> 00:37:05.700
ta zieleń pochodzi jeszcze z ogrodów

00:37:05.700 --> 00:37:07.603
domów które tu stało przed wojną

00:37:08.839 --> 00:37:10.640
tych kamienic nie wyburzono

00:37:11.599 --> 00:37:13.449
został parking

00:37:13.449 --> 00:37:14.800
straż pożarna została rozbudowana

00:37:16.079 --> 00:37:18.240
a tutaj jeszcze u do ulicy sosnowej kilka lat temu

00:37:18.959 --> 00:37:21.920
wybudowano właśnie takie małe osiedle deweloperskie

00:37:22.679 --> 00:37:23.720
także z tego pomysłu

00:37:24.774 --> 00:37:26.906
pasa zieleni do jaśkowej doliny

00:37:27.494 --> 00:37:28.294
no niestety

00:37:29.094 --> 00:37:30.866
tego się nie udało zrealizować

00:37:31.760 --> 00:37:32.840
mówię niestety bo myślę

00:37:32.840 --> 00:37:37.233
że obecnie takie dojście byłoby wygodne i by mieszkańcy

00:37:37.806 --> 00:37:38.873
korzystali z niego

00:37:39.606 --> 00:37:42.273
yy zabudowa bloku 14.

00:37:42.726 --> 00:37:43.526
tu ją pokazuję

00:37:43.526 --> 00:37:44.753
ponieważ był pomysł aby

00:37:46.166 --> 00:37:47.073
ulicę pniewskiego

00:37:48.415 --> 00:37:50.865
przebić ulica precyzantów miała mieć taki

00:37:51.615 --> 00:37:53.860
ym osiedlowy charakter ojca pniewskiego

00:37:53.860 --> 00:37:56.745
miała być właśnie główną tutaj odnogą jaśkowej doliny

00:37:57.682 --> 00:38:00.237
yy tu jest ta szkoła przy ulicy matki polki

00:38:00.362 --> 00:38:01.597
to jest ulica matki polki

00:38:02.922 --> 00:38:03.722
ulica batorygo

00:38:04.002 --> 00:38:05.157
i właśnie pniewskiego

00:38:06.042 --> 00:38:07.717
ona gdzieś tutaj się obecnie kończy

00:38:07.722 --> 00:38:08.557
a miała być pociągnięta

00:38:09.942 --> 00:38:11.097
do partyzantów

00:38:11.942 --> 00:38:12.897
Jak to wygląda obecnie

00:38:13.822 --> 00:38:14.540
tu jest szkoła

00:38:14.540 --> 00:38:15.340
szmatki polki

00:38:15.582 --> 00:38:17.337
to jest stolica matki polki no i tutaj

00:38:18.382 --> 00:38:19.297
gniewskiego no

00:38:20.142 --> 00:38:21.377
nie nie przebito i

00:38:22.062 --> 00:38:25.657
około no 15 lat temu chyba już yy zbudowano to osiedle

00:38:26.884 --> 00:38:28.995
tych wysokich wieżowców

00:38:30.684 --> 00:38:31.875
i jeszcze blok 17.

00:38:32.644 --> 00:38:34.515
także ciekawy ulica grunwaldzka

00:38:35.324 --> 00:38:36.635
yy do studzienki

00:38:37.484 --> 00:38:38.395
właśnie do studzienki jest

00:38:38.444 --> 00:38:40.955
tutaj proponowano przebić do studzienki

00:38:41.524 --> 00:38:42.795
w sumie nową ulicę poprowadzić

00:38:43.284 --> 00:38:44.084
w tym miejscu

00:38:45.044 --> 00:38:45.844
to otrzymano

00:38:47.250 --> 00:38:48.990
w tym projekcie z 56.

00:38:49.730 --> 00:38:52.470
trzeba było wyburzyć tutaj 2 budynki

00:38:53.810 --> 00:38:54.610
yy

00:38:54.930 --> 00:38:55.730
ale tego

00:38:56.370 --> 00:38:57.170
nie zrobiono

00:38:58.200 --> 00:38:59.000
ostatecznie

00:39:00.000 --> 00:39:01.840
EE tutaj miała iść ta ulica

00:39:02.560 --> 00:39:03.360
w tym miejscu

00:39:03.800 --> 00:39:04.640
czyli ten dom

00:39:05.312 --> 00:39:07.047
i skrzydło tego domu miało być wyburzone

00:39:07.752 --> 00:39:09.927
a ulica do studzienki miała być taką osiedlową ulicą

00:39:10.072 --> 00:39:12.007
i tu miała powstać właśnie główna wygodna ulica

00:39:13.072 --> 00:39:14.367
no postanowiono inaczej

00:39:15.112 --> 00:39:17.607
tutaj poszerzono w tym miejscu ulicę do studzienki

00:39:18.592 --> 00:39:22.327
żeby ten wlot w ulicę grunwaldzką no był przepustowy

00:39:25.547 --> 00:39:26.893
ym jeszcze a propos właśnie zieleni

00:39:27.307 --> 00:39:28.773
yy projektowanej w gdmie ym

00:39:30.387 --> 00:39:32.053
ulicę grunwaldzką tak projektowano

00:39:32.987 --> 00:39:35.573
że tutaj ciągną się wzdłużnie i pas zieleni

00:39:36.600 --> 00:39:37.689
i z nasadzeniami

00:39:37.870 --> 00:39:39.209
z zielenią z krzewami

00:39:39.270 --> 00:39:40.070
z drzewami

00:39:40.270 --> 00:39:43.489
i co jakiś czas właśnie rytmicznie przewidywano

00:39:43.550 --> 00:39:47.529
że EE będą Tam stać ławki dla wygody mieszkańców

00:39:48.030 --> 00:39:51.289
a także osób robiących zakupy w gdmie

00:39:55.043 --> 00:39:58.036
yy tutaj yy te żywopłoty

00:39:59.043 --> 00:40:01.276
wzdłuż rowisk ym sądziłem

00:40:01.443 --> 00:40:04.280
że no to głównie cel ozdobny jest tych żywopłotów

00:40:04.280 --> 00:40:05.620
ale to miało tak

00:40:05.620 --> 00:40:06.755
że taki cel praktyczny

00:40:07.405 --> 00:40:09.755
no kiedyś nie było ani no nie pamiętam yy jeszcze

00:40:10.165 --> 00:40:11.995
Jak jeździły tramwaje bez automatycznie

00:40:12.125 --> 00:40:12.925
zamykanych drzwi

00:40:12.925 --> 00:40:13.795
na kiedyś tak jeździły

00:40:14.165 --> 00:40:15.995
no i ludzie Po prostu wyskakiwali w dowolnym miejscu

00:40:16.845 --> 00:40:18.035
z tych yy tramwajów

00:40:18.405 --> 00:40:20.115
i żeby ograniczyć ten no niebezpieczny procedur

00:40:21.205 --> 00:40:22.475
właśnie to wsadzono

00:40:23.245 --> 00:40:25.228
wzdłuż rowisk żywopłoty

00:40:28.371 --> 00:40:30.428
yy na tych planach może państwo zauważyli

00:40:30.531 --> 00:40:33.148
że w pewnych miejscach no zaznaczono plomby kwiatowe

00:40:33.491 --> 00:40:34.291
ich było całkiem

00:40:35.051 --> 00:40:36.068
sporo w całym gdmie

00:40:36.731 --> 00:40:37.531
yy

00:40:37.887 --> 00:40:38.912
kwiaty sadzono ym

00:40:40.367 --> 00:40:41.167
wiosną latem

00:40:41.247 --> 00:40:43.512
jesienią te kolory się zmieniały na plombach

00:40:44.047 --> 00:40:45.432
i we wrzeszczu chociażby

00:40:46.286 --> 00:40:49.713
Po raz 1. w gdańsku posadzono różę japońską

00:40:50.406 --> 00:40:51.793
to było w 61. Roku

00:40:51.886 --> 00:40:53.233
róża japońska przez lata była

00:40:53.806 --> 00:40:54.633
1 z ulubionych

00:40:55.766 --> 00:40:57.793
ym yy ulubionych nasadzeń właśnie ogrodników

00:40:57.806 --> 00:40:58.566
nie tylko w gdańsku

00:40:58.566 --> 00:40:59.473
ale ale i w polsce

00:41:00.870 --> 00:41:03.210
no i tutaj jeszcze pokazuję właśnie z perspektywy

00:41:03.590 --> 00:41:05.970
jaśkowej z wzgórz jaśkowej doliny

00:41:06.590 --> 00:41:09.850
cały gdm miał mieć obszar około 100ha

00:41:10.510 --> 00:41:11.410
a parki leśne

00:41:12.030 --> 00:41:14.810
miały zajmowały około 110ha

00:41:15.520 --> 00:41:17.345
także ten przydział zieleni na mieszkańca

00:41:18.254 --> 00:41:20.745
w tej części wrzeszcza był niezwykle korzystny

00:41:22.969 --> 00:41:27.390
no i tu jeszcze są zdjęcia właśnie z budowy punktowców

00:41:27.969 --> 00:41:29.190
yy przy ulicy grunwaldzkiej

00:41:29.689 --> 00:41:32.590
one powstały w takiej technice gruzo-betonu

00:41:33.289 --> 00:41:35.670
na politechnice gdańskiej opatentowano taki

00:41:37.169 --> 00:41:38.270
yy system budowy

00:41:38.529 --> 00:41:40.910
wykorzystujący gruz ze zniszczonego miasta

00:41:41.656 --> 00:41:42.623
dodawano kruszywo

00:41:42.816 --> 00:41:45.343
i spoiwo i w szalunkach wylewano właśnie

00:41:45.896 --> 00:41:47.103
yy poszczególne tutaj

00:41:47.976 --> 00:41:50.583
ym poziomy zaczęto takie budynki budować

00:41:51.136 --> 00:41:52.663
w gdańsku nad kanałem raduni

00:41:53.179 --> 00:41:55.701
później zaczęto realizować się we wrzeszczu

00:41:56.179 --> 00:41:57.181
później także w oliwie

00:41:57.619 --> 00:41:58.621
jest taki na siedlcach

00:41:59.419 --> 00:42:00.741
yy także poza gdańskiem

00:42:01.379 --> 00:42:03.301
zaczęto budować takie punktowce

00:42:06.226 --> 00:42:07.413
ym to oczywiście grunwaldzka

00:42:07.786 --> 00:42:10.653
z z pedetem i hotelem robotniczym

00:42:11.106 --> 00:42:13.173
i tymi 3 punktowcami

00:42:16.134 --> 00:42:17.185
wersja w kolorze

00:42:18.934 --> 00:42:20.225
i to jest budowa właśnie

00:42:20.774 --> 00:42:24.145
pedetu 50. 51. rok

00:42:25.637 --> 00:42:26.522
yy to jest

00:42:27.397 --> 00:42:29.402
ym ciekawy projekt pokazujący

00:42:29.797 --> 00:42:31.882
że już w latach sześćdziesiątych

00:42:32.597 --> 00:42:33.762
niekoniecznie yy

00:42:34.197 --> 00:42:35.991
dobrze postrzegano tą architekturę z lat

00:42:35.991 --> 00:42:36.791
pięćdziesiątych

00:42:37.301 --> 00:42:38.120
i tu był pomysł

00:42:38.120 --> 00:42:38.920
aby

00:42:39.141 --> 00:42:41.618
pedet to jest tutaj i ten hotel robotniczy

00:42:42.261 --> 00:42:43.418
połączyć w taką 1

00:42:43.741 --> 00:42:45.500
całość i nadać mu taki nowoczesny

00:42:45.500 --> 00:42:47.498
modernistyczny charakter

00:42:48.181 --> 00:42:49.258
tutaj stoi crystal

00:42:49.981 --> 00:42:51.698
już właśnie zbudowany w nowoczesnych formach

00:42:52.421 --> 00:42:53.100
ale był pomysł

00:42:53.100 --> 00:42:55.738
żeby tą pierzeję właśnie unowocześnić

00:42:58.354 --> 00:43:00.765
ym to jest budynek o którym już mówiłem

00:43:00.874 --> 00:43:04.325
budynek yy biura projektów budownictwa komunalnego

00:43:04.994 --> 00:43:05.794
yy przy ulicy

00:43:06.434 --> 00:43:07.325
yy miszewskiego

00:43:08.034 --> 00:43:08.845
i tu widzą państwo

00:43:08.994 --> 00:43:11.285
że no tu mamy centrum jakby miasta

00:43:12.097 --> 00:43:14.102
to jest 62. rok

00:43:14.457 --> 00:43:15.822
tu jeszcze są jakieś no działki

00:43:16.297 --> 00:43:21.422
tu niebawem wybuduje się oddział banku narodowego ym

00:43:22.045 --> 00:43:23.154
a ten biurowiec właśnie

00:43:23.565 --> 00:43:27.194
yy był 1. tak wysokim budynkiem przeznaczonym na biura

00:43:27.605 --> 00:43:28.794
i do budowy zieleniaka

00:43:28.845 --> 00:43:31.114
był właśnie najwyższym biurowcem

00:43:31.925 --> 00:43:32.725
w gdańsku

00:43:34.645 --> 00:43:37.114
był nazywany domem na nogach przez te

00:43:37.845 --> 00:43:39.714
przypory w kształcie litery v

00:43:42.253 --> 00:43:43.053
ym tu już jest crystal

00:43:43.773 --> 00:43:45.746
i obecnie plac czerwonych gitar

00:43:46.133 --> 00:43:47.026
a projektowany jako

00:43:47.653 --> 00:43:48.453
plac grunwaldzki

00:43:49.143 --> 00:43:49.943
czy tutaj biuro

00:43:50.023 --> 00:43:52.216
projektów budownictwa ym komunikacyjnego

00:43:53.143 --> 00:43:55.056
w miejscu gdzie jest obecnie galeria bałtycka

00:43:55.783 --> 00:43:57.816
EE już także zbudowane pod wilży

00:43:57.943 --> 00:44:00.056
więc w nowoczesnych formach

00:44:00.983 --> 00:44:02.016
i to jest budynek

00:44:02.463 --> 00:44:05.376
yy to jest projekt yy szkoły przójcy matki polki

00:44:06.320 --> 00:44:07.120
to państwo widzą

00:44:07.251 --> 00:44:10.108
to przejście z socjalizmu do modernizmu

00:44:10.731 --> 00:44:11.988
yy tu jeszcze

00:44:12.891 --> 00:44:15.500
Witold Wierzbicki projektował

00:44:15.500 --> 00:44:17.628
kombinował projektant z takim spadzistym dachem

00:44:17.811 --> 00:44:19.948
tradycyjnym to jakaś antyka

00:44:20.251 --> 00:44:22.708
żeby nadać ozdobności temu temu obiektowi

00:44:23.171 --> 00:44:24.228
ale ostatecznie właśnie

00:44:25.130 --> 00:44:26.350
nawet to zostało usunięte

00:44:26.690 --> 00:44:27.510
z projektu i

00:44:27.810 --> 00:44:29.270
budynek powstał już w zupełnie nowoczesnych

00:44:30.090 --> 00:44:30.890
formach

00:44:31.490 --> 00:44:32.350
no i to jest ten budynek kina

00:44:34.210 --> 00:44:35.630
który miał zostać zbudowany

00:44:36.930 --> 00:44:37.830
yy NAS obecnie

00:44:39.250 --> 00:44:40.110
skwerze skwerze anny Walentynowicz

00:44:40.902 --> 00:44:41.702
tu jest oczywiście

00:44:41.942 --> 00:44:42.977
tu była restauracja

00:44:43.142 --> 00:44:44.137
yy kawiarnia morska

00:44:44.382 --> 00:44:45.617
obecnie kolonii artystów

00:44:46.102 --> 00:44:48.817
a w tym miejscu miał stanąć budynek kina

00:44:52.810 --> 00:44:53.790
no i to rozmieszczenie

00:44:54.410 --> 00:44:56.430
lokali gastronomicznych

00:44:57.010 --> 00:45:01.030
EE w gdmie gdm Jak mówiłem miał przyjąć funkcję

00:45:02.210 --> 00:45:05.670
ym dzielnicy handlowej dla gdańska dla trójmiasta

00:45:06.415 --> 00:45:09.704
i sieć sklepów miały uzupełniać kawiarnie

00:45:09.855 --> 00:45:10.944
restauracje i bary

00:45:11.535 --> 00:45:13.744
dla mieszkańców i dla gości dzielnice

00:45:15.603 --> 00:45:19.036
i tu yy wnętrze restauracji

00:45:19.723 --> 00:45:21.100
kawiarni gdańskiej

00:45:21.100 --> 00:45:23.676
przepraszam kawiarnia gdańska była położona pod

00:45:24.280 --> 00:45:25.409
yy delikatesami

00:45:25.870 --> 00:45:28.329
przy grunwaldzkiej Tam gdzie obecnie jest yy biedronka

00:45:29.350 --> 00:45:31.889
yy wnętrza tej kawiarni projektował

00:45:32.190 --> 00:45:34.249
Adam chałupt i Franciszek duszeńko

00:45:34.750 --> 00:45:37.169
którzy później yy Po kilku latach projektowali

00:45:37.780 --> 00:45:38.980
yy całe Westerplatte

00:45:39.380 --> 00:45:41.300
pomnik i założenie prekowe na Westerplatte

00:45:41.740 --> 00:45:44.080
no ale architekci yy projektują różne rzeczy

00:45:44.080 --> 00:45:45.820
to jest właśnie przykład wnętrza kawiarni

00:45:46.580 --> 00:45:49.220
ona miała nawiązywać do takiej gospody

00:45:50.060 --> 00:45:51.620
także widzą państwo takie proste meble

00:45:52.380 --> 00:45:55.700
tutaj takie nawiązania do dawnych gdańskich monet

00:45:57.702 --> 00:45:58.937
to z kolei akwarium

00:45:59.462 --> 00:46:01.657
czyli słynny lokal z dancingiem

00:46:02.222 --> 00:46:04.657
na rogu obecnej dmowskiego i grunwaldzkiej

00:46:05.502 --> 00:46:06.697
lokal był dwupoziomowy

00:46:07.502 --> 00:46:08.697
na górze była kawiarnia

00:46:09.342 --> 00:46:11.377
a na dole był danceing z restauracją

00:46:12.529 --> 00:46:14.950
yy akwarium ruszyło w 52.

00:46:15.489 --> 00:46:16.670
i to państwo widzą tak

00:46:17.649 --> 00:46:20.390
zwany wirujący parkiet czyli obrotową podłogę

00:46:22.253 --> 00:46:23.546
dla tańczących gości

00:46:24.853 --> 00:46:26.426
a tu taki ciekawy wycinek z prasy

00:46:27.733 --> 00:46:29.786
z 53. bodajże Roku

00:46:30.613 --> 00:46:32.226
yy 2. zmiana nie chce czekać

00:46:32.613 --> 00:46:34.426
no pokazywałem ładne zdjęcia

00:46:34.533 --> 00:46:37.106
ale rzeczywistość no nie do końca tak wyglądała

00:46:37.973 --> 00:46:38.773
yy

00:46:39.304 --> 00:46:40.495
tutaj jest notka informująca

00:46:40.544 --> 00:46:42.615
że w akwarium klienci muszą czekać aż

00:46:43.064 --> 00:46:45.180
sąsiedni stolik skonsumuje swój posiłek

00:46:45.180 --> 00:46:46.055
by brakowało naczyń

00:46:46.264 --> 00:46:47.064
Po prostu

00:46:47.424 --> 00:46:49.535
także tutaj taki przykład niedoboru gospodarki

00:46:50.224 --> 00:46:52.175
polskiej ludowej

00:46:53.820 --> 00:46:56.540
yy czytam to są także yy inne

00:46:57.100 --> 00:46:58.400
negatywne komentarze tego co

00:46:58.400 --> 00:47:00.220
się dzieje w gdmie

00:47:00.825 --> 00:47:02.334
silnik kowalskiej dzielnicy mieszkaniowej

00:47:02.465 --> 00:47:04.614
o tym że te podwórka nie są porządkowane

00:47:05.025 --> 00:47:05.894
są pełne śmieci

00:47:06.385 --> 00:47:07.654
i te dzieci muszą właśnie

00:47:07.985 --> 00:47:09.294
no dziewczynka jest trochę podłamana

00:47:09.985 --> 00:47:11.414
chłopiec Tam się lepiej odnalazł

00:47:11.425 --> 00:47:12.294
nurkuje w tych śmieciach

00:47:13.105 --> 00:47:13.905
yy

00:47:14.235 --> 00:47:15.044
i Po prostu to jest

00:47:15.355 --> 00:47:18.324
mieszkanka zgłasza do prasy swoje problemy

00:47:19.475 --> 00:47:21.164
pokazywałem ten wycinek koleżankom

00:47:21.475 --> 00:47:22.195
które się wychowały

00:47:22.195 --> 00:47:23.564
w latach dziewięćdziesiątych we wrzeszczu

00:47:23.635 --> 00:47:26.084
i mówiły że no dużo się nie zmieniło OD lat

00:47:26.635 --> 00:47:27.435
pięćdziesiątych

00:47:29.298 --> 00:47:31.662
tu wracamy jeszcze do ładnych wnętrz wnętrze

00:47:32.738 --> 00:47:33.538
kawiarni

00:47:34.338 --> 00:47:35.782
morskiej uruchomionej w 54.

00:47:36.840 --> 00:47:40.556
ym w kawiarni ustawioną meble władysława wołkowskiego

00:47:41.643 --> 00:47:43.876
yy artysty działającego jeszcze przed wojną

00:47:45.563 --> 00:47:46.363
ym jego meble

00:47:47.043 --> 00:47:49.156
wiklinowe tutaj jest taki zestaw kwiatowy

00:47:50.043 --> 00:47:53.316
obecnie taki zestaw kosztuje zł50.000 ym

00:47:56.186 --> 00:47:58.853
niestety Nam wystawa agdemie jest w katowni

00:47:58.986 --> 00:48:00.333
Tam powierzchnia jest za mała

00:48:00.906 --> 00:48:01.666
i nie mogliśmy

00:48:01.666 --> 00:48:03.733
tych mebli wypożyczyć na potrzeby ekspozycji

00:48:03.786 --> 00:48:05.933
ale w olkuszu jest muzeum wołkowskiego

00:48:06.226 --> 00:48:09.093
i te meble te oraz inne można zobaczyć

00:48:09.626 --> 00:48:12.180
yy w Tam tamtymszym muzeum

00:48:12.180 --> 00:48:13.373
natomiast jeszcze w 57.

00:48:14.542 --> 00:48:17.577
yy księżna Liliana żona króla belgii

00:48:18.262 --> 00:48:19.537
tak się zachwyciła tymi meblami

00:48:19.622 --> 00:48:22.901
że zamówiła je do swojej rezydencji

00:48:22.901 --> 00:48:23.701
do swego pałacu

00:48:25.192 --> 00:48:27.648
no i tutaj już mamy chlube wrzeszcza

00:48:28.512 --> 00:48:31.288
crystal kombinant gastronomiczny

00:48:32.472 --> 00:48:34.008
bar restauracja z dancingiem

00:48:34.552 --> 00:48:36.848
koktajl bar zbudowany właśnie

00:48:37.392 --> 00:48:38.659
ym na tym głównym

00:48:39.420 --> 00:48:40.220
placu dzielnicy

00:48:40.540 --> 00:48:42.299
w 61. uruchomionym

00:48:43.140 --> 00:48:45.339
EE to taki właśnie też powiew nowoczesności

00:48:46.140 --> 00:48:48.099
w nowym porcie powstał wiking

00:48:48.860 --> 00:48:50.539
yy w sopocie zbudowano algę

00:48:51.100 --> 00:48:51.900
a we wrzeszczu

00:48:52.820 --> 00:48:53.739
stanął crystal

00:48:55.380 --> 00:48:56.339
tu są jego wnętrza

00:48:58.884 --> 00:49:00.315
yy kuchnię tak zaprojektowano

00:49:00.324 --> 00:49:02.715
albo mogła wydawać setki posiłków dziennie

00:49:03.724 --> 00:49:06.755
yy to z kolei budynek przy ulicy dmowskiego na końcu

00:49:06.755 --> 00:49:07.875
ulicy stanął taki

00:49:08.724 --> 00:49:10.075
ym wyższy dom

00:49:10.644 --> 00:49:11.835
yy i tutaj na dole

00:49:13.484 --> 00:49:15.515
zaprojektowano kawiarnię mokka

00:49:17.273 --> 00:49:19.046
tu jest rysunek projektu

00:49:19.913 --> 00:49:21.686
anatola martkowicza

00:49:22.633 --> 00:49:23.433
yy

00:49:23.873 --> 00:49:25.846
martkowicz był karaimem

00:49:26.153 --> 00:49:27.206
to taka mniejszość

00:49:28.313 --> 00:49:30.811
yy z sterynów ym litwy

00:49:30.989 --> 00:49:32.771
która Po wojnie no karaimi

00:49:33.509 --> 00:49:34.309
przybyli do polski

00:49:34.549 --> 00:49:35.349
martkowicz właśnie

00:49:35.909 --> 00:49:37.211
zamieszkał w gdańsku i

00:49:37.749 --> 00:49:39.811
zatrudnił się w miasto projekcie jako projektant

00:49:42.327 --> 00:49:44.912
i był bardzo uzdolniony plastycznie stąd jego rysunek

00:49:44.967 --> 00:49:46.872
taki jest projekt dosyć

00:49:48.087 --> 00:49:50.592
mocno ożywiony przez tutaj ludzki sztafarz

00:49:52.691 --> 00:49:54.548
yy to już lata 70.

00:49:55.091 --> 00:50:00.748
i yy ten właśnie dawny wrzeszczański rynek z budynkiem

00:50:02.451 --> 00:50:05.548
ym mieszkalnym spółdzielni mieszkaniowej wybrzeże

00:50:08.415 --> 00:50:09.304
i Jak państwo widzą

00:50:09.735 --> 00:50:10.335
w miejscu

00:50:10.335 --> 00:50:12.544
gdzie projektowano ten socjalistyczny wieżowiec

00:50:13.015 --> 00:50:14.904
no powstał nowoczesny budynek

00:50:15.615 --> 00:50:19.464
projektu yy Stanisława michela Romualda kokoszki

00:50:20.175 --> 00:50:22.624
ukończony w 72. Roku

00:50:25.021 --> 00:50:26.578
i to jest akurat koniec

00:50:27.541 --> 00:50:28.341
mojej prezentacji

00:50:29.141 --> 00:50:30.658
yy chyba się zmieściłem w czasie

00:50:30.901 --> 00:50:32.458
i oczywiście zapraszam do dyskusji

00:50:33.621 --> 00:50:35.058
do opowiedzenia o swoich spostrzeżeniach

00:50:35.501 --> 00:50:36.978
i tutaj jestem gotowy na

00:50:38.061 --> 00:50:39.338
odpowiadanie na pytania dziękuję

00:50:42.723 --> 00:50:45.156
jeżeli macie państwo jakieś pytania to zachęcam

00:50:54.668 --> 00:50:56.211
czy możemy coś yy pokazać jeszcze raz

00:50:56.228 --> 00:50:57.651
mogę państwo to zrealizowało

00:51:05.160 --> 00:51:06.160
co ty masz zrobić

00:51:13.550 --> 00:51:15.769
jeżeli państwo się wstydzicie to nie ma czego

00:51:16.510 --> 00:51:19.609
yy my będziemy projekt prowadzili jeszcze przez

00:51:20.110 --> 00:51:22.929
półtora Roku i będzie jeszcze okazja

00:51:24.150 --> 00:51:26.649
yy zapoznać się z naszymi kolejnymi odkryciami

00:51:26.790 --> 00:51:27.729
na kolejnych wykładach

00:51:28.870 --> 00:51:30.969
na najbliższe państwa zapraszam we wrześniu

00:51:32.356 --> 00:51:33.244
yy najprawdopodobniej

00:51:33.836 --> 00:51:35.724
będzie go prowadził profesor szczepański

00:51:35.876 --> 00:51:36.804
z politechniki i gdańskiej

00:51:37.396 --> 00:51:38.844
jeszcze nie znamy tematu wykładu

00:51:38.956 --> 00:51:41.084
ale już serdecznie zapraszamy we wrześniu

00:51:41.756 --> 00:51:44.124
do instytutu kultury miejskiej na kolejny wykład

00:51:55.328 --> 00:51:56.551
yy to jeszcze powiem przy okazji

00:51:56.808 --> 00:51:58.351
yy że z profesorem szczepańskim ym

00:51:59.288 --> 00:52:00.151
zaczynamy pracę nad

00:52:00.151 --> 00:52:01.711
książką ogdemie i wrzeszczu

00:52:02.088 --> 00:52:04.391
i do listopada musimy ją napisać

00:52:04.608 --> 00:52:06.031
także w tej książce na pewno

00:52:06.665 --> 00:52:08.695
yy te wszystkie informacje będą zawarte

00:52:08.825 --> 00:52:10.935
te i oczywiście jeszcze dużo

00:52:11.105 --> 00:52:12.840
dużo więcej więc myślę

00:52:12.840 --> 00:52:15.975
że w przyszłym Roku ta książka chyba powinna się okazać

00:52:20.980 --> 00:52:21.940
ja mam pytanie 1

00:52:22.260 --> 00:52:23.100
ykhm już nie powiem

00:52:24.140 --> 00:52:27.260
bo tutaj yy mówił pan o tych zmianach w projektach

00:52:27.860 --> 00:52:29.140
chciałem zapytać o taki

00:52:29.740 --> 00:52:30.940
nadzór urwalistyczny

00:52:31.380 --> 00:52:32.180
albo taką

00:52:32.890 --> 00:52:34.509
element decydowania o tym

00:52:35.210 --> 00:52:36.860
yy na jakim szczeblu te zmiany

00:52:36.860 --> 00:52:39.189
te decyzje zapadały i Jak to wyglądało

00:52:40.828 --> 00:52:41.628
te te plany

00:52:42.708 --> 00:52:43.508
ym zatwierdzano

00:52:44.188 --> 00:52:45.851
w tamtych czasach w ogóle centralnie

00:52:46.348 --> 00:52:48.291
czyli yy ten 1. projekt GD

00:52:49.217 --> 00:52:50.782
ym skończony w 48.

00:52:51.457 --> 00:52:52.862
był centralnie zatwierdzany

00:52:53.577 --> 00:52:55.422
i według niego no trzeba było budować

00:52:55.457 --> 00:52:56.502
no że to było takie wytyczne

00:52:56.857 --> 00:52:58.222
i yy urbaniści

00:52:58.617 --> 00:52:59.702
yy no musieli tego

00:53:00.297 --> 00:53:01.097
yy przestrzegać

00:53:01.880 --> 00:53:04.232
52. przez ten plan sześcioletni

00:53:04.647 --> 00:53:06.832
zatwierdzono nowy projekt także centralnie

00:53:07.447 --> 00:53:10.474
no i według niego też właśnie trzeba było budować

00:53:11.325 --> 00:53:15.114
yy no i nadzór jakby nad całością projektu tutaj gdemu

00:53:15.525 --> 00:53:16.554
miał główny projektant

00:53:16.965 --> 00:53:21.194
yy właśnie nim był Daniel oleński przez ten okres 52

00:53:21.205 --> 00:53:24.693
63 no i on nadzorował jakby wykonanie

00:53:25.586 --> 00:53:27.493
yy tego projektu zgodnie z tymi wytycznymi

00:53:27.706 --> 00:53:29.493
które było określone właśnie w tym projekcie

00:53:29.946 --> 00:53:31.053
także no ten szczebel

00:53:31.146 --> 00:53:33.173
właśnie tutaj zapodolności był tak wysoko

00:53:33.946 --> 00:53:37.013
yy no i przestrzegać to musieli tutaj architekci ym

00:53:38.066 --> 00:53:38.866
było tak że

00:53:39.617 --> 00:53:40.502
w biurze projektowym

00:53:40.777 --> 00:53:42.262
to wiem OD pani danuty oleńskiej

00:53:42.897 --> 00:53:44.542
także projektującej w tym czasie

00:53:45.137 --> 00:53:46.622
yy była osoba

00:53:46.657 --> 00:53:47.902
która sprawdzała te projekty

00:53:48.726 --> 00:53:49.593
no jeżeli chodzi o mieszkaństwo

00:53:49.886 --> 00:53:50.713
no były normatywy

00:53:51.046 --> 00:53:52.460
czyli na 1 osobę mogło przepadać

00:53:52.460 --> 00:53:55.273
przebadać tyle i tyle metrów kwadratowych

00:53:55.806 --> 00:53:57.953
i jeżeli w projekcie przekroczono nawet

00:53:58.366 --> 00:53:59.166
o kilka centymetrów

00:53:59.446 --> 00:54:00.246
co się zdarzało

00:54:00.806 --> 00:54:02.153
yy kontrolę mógłby odrzucić

00:54:02.246 --> 00:54:03.553
i trzeba było na nowo projektować

00:54:04.480 --> 00:54:06.860
yy architekci w gdańsku no się zżymają

00:54:06.860 --> 00:54:07.987
że w warszawie można było

00:54:08.212 --> 00:54:09.680
nie przestrzegać tych normatywów

00:54:09.680 --> 00:54:11.187
Tam było łatwiej tłamać

00:54:11.452 --> 00:54:14.827
yy ale no były takie wytyczne i niektórzy właśnie

00:54:15.372 --> 00:54:16.907
rygorystycznie ich przestrzegali

00:54:16.907 --> 00:54:18.387
także tak to wyglądało

00:54:19.012 --> 00:54:19.812
że architekci

00:54:20.092 --> 00:54:23.387
jechali z pranami stronami urbanistycznymi do warszawy

00:54:23.683 --> 00:54:25.491
do komisji urbanistycznej

00:54:25.491 --> 00:54:27.131
na której referowali cały projekt

00:54:27.131 --> 00:54:29.756
były referaty projektantów

00:54:30.203 --> 00:54:32.036
referaty recenzentów tego projektu

00:54:32.843 --> 00:54:34.476
i na tej komisji zapadały decyzje

00:54:34.603 --> 00:54:36.716
czy ten projekt będzie realizowany w danym kształcie

00:54:36.843 --> 00:54:38.492
czy nie i bardzo często

00:54:39.387 --> 00:54:41.740
Po takiej komisji projekt był

00:54:41.740 --> 00:54:42.652
była rewizja projektu

00:54:42.947 --> 00:54:44.652
i były wprowadzane konkretne zmiany

00:54:45.627 --> 00:54:46.732
yy w momencie kiedy

00:54:47.665 --> 00:54:51.414
szyr wydawał yy pozwolenie w warszawie na budowie gdemu

00:54:52.265 --> 00:54:53.534
yy sama korekta

00:54:54.785 --> 00:54:56.254
do 1. planu gdemu

00:54:56.745 --> 00:54:58.054
miała chyba 11 stron

00:55:04.221 --> 00:55:06.618
chciałem o tą publikację zapytać o rytuację

00:55:06.901 --> 00:55:08.778
czy o to w ramach tego projektanckiej dzielnice

00:55:09.101 --> 00:55:10.900
tak dotyczy yy i nie

00:55:10.900 --> 00:55:13.232
nie to w sensie gdańskie dzielnice z muzeum gdańska

00:55:13.687 --> 00:55:15.632
yy i dom systematycznie co

00:55:16.487 --> 00:55:19.552
Roku natomiast yy tutaj yy biuro architekta miasta

00:55:20.167 --> 00:55:22.632
ma taką nową serię właśnie dotyczącą rbanistyki

00:55:23.400 --> 00:55:26.476
została wydana książka o froncie zachodnim śródmieścia

00:55:26.476 --> 00:55:30.387
ym to w zeszłym Roku czy tak yy łukasza bugalskiego

00:55:31.092 --> 00:55:33.147
teraz yy toczą się prace

00:55:33.692 --> 00:55:34.907
kończą się yy yy

00:55:35.892 --> 00:55:38.027
spichszów tak wyspa spichszów ma być wydana

00:55:38.612 --> 00:55:41.067
i następną yy publikacją ma być gdm

00:55:41.520 --> 00:55:43.400
chociaż może GD wyprzedzi bez prestiżu

00:55:43.519 --> 00:55:46.380
bo tak to yy to wszystko wszystko wyjdzie w praniu tak

00:55:46.380 --> 00:55:46.839
tak tak

00:55:46.839 --> 00:55:49.760
tak i później będą no kolejne yy publikacje

00:55:54.145 --> 00:55:55.094
cały czas prowadzimy

00:55:55.265 --> 00:55:57.054
kwarantannę w różnych archiwach gdańsku

00:55:57.105 --> 00:55:57.905
w warszawie

00:55:58.185 --> 00:56:00.654
i w innych miejscach i co chwilę wychodzą Nam yy

00:56:01.025 --> 00:56:03.654
kwiatki i ciekawostki tak naprawdę dotyczące gdm-u

00:56:03.985 --> 00:56:04.785
więc tak myślę

00:56:04.865 --> 00:56:06.091
że yy

00:56:06.788 --> 00:56:08.771
dopiero w momencie Jak zakończymy projekt

00:56:08.788 --> 00:56:09.971
już będzie wydana książka

00:56:10.228 --> 00:56:11.940
to dopiero wtedy będziemy mogli powiedzieć

00:56:11.940 --> 00:56:13.371
że wiemy wszyscy ogdm

00:56:13.840 --> 00:56:14.640
no tak w ogóle

00:56:14.847 --> 00:56:17.432
no już badania i wystawa pokazują

00:56:18.127 --> 00:56:20.312
że ten gdemno postrzegano do tej pory inaczej

00:56:20.407 --> 00:56:21.207
uważano że

00:56:21.680 --> 00:56:24.673
DM właśnie tak Jak mdm czy yy w warszawie

00:56:24.806 --> 00:56:26.353
czy kdm we wrocławiu

00:56:26.526 --> 00:56:28.473
czyli Tam była kościuszkowska dzielnica mieszkaniowa

00:56:29.046 --> 00:56:29.806
no był takimi

00:56:29.806 --> 00:56:32.780
głównymi dzielnicami socjalistycznymi w tych miastach

00:56:32.780 --> 00:56:34.153
a tymczasem gdm był projektowany

00:56:34.846 --> 00:56:36.433
także no w latach sześćdziesiątych jeszcze

00:56:36.526 --> 00:56:37.393
więc to nie jest dzielnica

00:56:37.686 --> 00:56:38.793
no można powiedzieć socjalistyczna

00:56:38.966 --> 00:56:41.364
ale no dużej części modernistyczna

00:56:42.115 --> 00:56:44.004
i no z tymi założeniami jeszcze także

00:56:44.115 --> 00:56:45.604
sprzed okresu socjalistycznego

00:56:45.604 --> 00:56:46.484
także to zupełnie

00:56:47.035 --> 00:56:48.644
inaczej możemy patrzeć na tą dzielnicę

00:56:49.480 --> 00:56:50.500
yy no i to było ym

00:56:51.260 --> 00:56:52.060
jakby nie patrzeć

00:56:52.140 --> 00:56:54.780
yy największy obszar projektowy w tym czasie

00:56:55.540 --> 00:56:56.340
w w gdańsku

00:56:56.700 --> 00:56:59.460
główne miasto było mniejsze i tymgdemno jednak

00:56:59.940 --> 00:57:02.100
ponad 100ha to to był duży obszar

00:57:02.300 --> 00:57:03.340
także to yy

00:57:04.162 --> 00:57:04.962
sama dzielnica

00:57:05.042 --> 00:57:06.958
poszczególne budynki w tej dzielnicy są ciekawe

00:57:07.002 --> 00:57:09.078
także tu no właśnie Jak Grzegorz powiedział

00:57:09.078 --> 00:57:10.958
wychodzą yy ciekawe rzeczy

00:57:11.242 --> 00:57:13.589
yy ta plejada właśnie architektów gdańskich

00:57:14.010 --> 00:57:15.140
yy pracowała tutaj

00:57:15.140 --> 00:57:15.989
ma swoje realizacje

00:57:16.570 --> 00:57:19.949
także myślę że no ta publikacja będzie yy ciekawa

00:57:19.970 --> 00:57:22.160
no piszę ją więc reklamuję sam

00:57:22.160 --> 00:57:24.389
ale no na pewno będzie spotkanie

00:57:24.570 --> 00:57:26.949
jeszcze i będziemy też omawiać te te

00:57:26.949 --> 00:57:28.760
projekty no i jeszcze tak yy

00:57:29.319 --> 00:57:31.720
ta zieleń jest tutaj też moim zdaniem uderzająca

00:57:32.599 --> 00:57:35.080
yy ten projekt z 54. Jak państwu pokazywałem

00:57:35.999 --> 00:57:37.080
to właśnie jest projekt zieleni

00:57:37.519 --> 00:57:39.480
i widać na nim może tutaj się cofnę

00:57:40.919 --> 00:57:41.719
yy

00:57:44.480 --> 00:57:45.360
widać na tym projekcie

00:57:45.360 --> 00:57:47.160
że każda ulica była obsadzona zielenią

00:57:48.920 --> 00:57:49.720
Po prostu

00:57:50.480 --> 00:57:52.880
yy i te ulice właśnie prowadziły do jaśkowej doliny

00:57:53.440 --> 00:57:54.840
oprócz tego wszystkie podwórza

00:57:55.360 --> 00:57:56.160
były zaprojektowane

00:57:56.200 --> 00:57:58.756
także no wszędzie była ta zieleń yy

00:57:58.923 --> 00:57:59.916
ruch samochodowy był

00:58:00.163 --> 00:58:01.956
starono się odsunąć go OD zabudowy

00:58:02.683 --> 00:58:04.796
jeszcze yy na tych projektach nie widać

00:58:04.843 --> 00:58:07.911
ale w 52. Roku na ulicę partyzantów

00:58:08.288 --> 00:58:09.871
ścieżkę rowerową projektowano

00:58:10.288 --> 00:58:13.991
także to był no nowoczesny projekt

00:58:14.448 --> 00:58:15.831
tylko ze względów na tych właśnie

00:58:16.528 --> 00:58:17.328
yy politycznych

00:58:17.928 --> 00:58:22.991
no w tym 53. otrzymał taki nosotralistyczny kostium

00:58:24.410 --> 00:58:25.210
teraz o 18.

00:58:32.255 --> 00:58:34.304
gruwalską dzielnicę mieszkaniową zaprojektowano

00:58:34.375 --> 00:58:35.864
jako dzielnicę samowystarczalną

00:58:36.095 --> 00:58:38.904
więc tak naprawdę ona odpowiada współczesnym standardom

00:58:39.840 --> 00:58:41.890
yy dzielnicy piętnastominutowej

00:58:42.109 --> 00:58:43.570
także wszystkie usługi łącznie

00:58:44.549 --> 00:58:46.400
yy ze sklepami spożywczymi

00:58:46.400 --> 00:58:48.370
ze sklepami usługowymi i pracą

00:58:48.669 --> 00:58:52.170
będą mieli państwo w gdmie tak naprawdę w granicach

00:58:52.989 --> 00:58:53.930
piętnastominutowego marszu

00:58:58.302 --> 00:58:59.337
Jak zrozumiałam

00:58:59.342 --> 00:59:00.977
że komponowano jeszcze zbudować

00:59:02.102 --> 00:59:03.777
Jak minimum 2 jakieś instytucje

00:59:04.222 --> 00:59:05.022
yy kulturalne

00:59:05.222 --> 00:59:06.097
thiater kino

00:59:06.902 --> 00:59:08.417
ale nie były ich zbudowane

00:59:09.666 --> 00:59:11.853
nie nie to yy no był pomysł właśnie

00:59:11.906 --> 00:59:13.613
żeby wprowadzić sprawę dlaczego

00:59:14.066 --> 00:59:15.293
czy no to względy finansowe

00:59:15.466 --> 00:59:17.333
Po prostu yy nie pozwoliły na to

00:59:17.586 --> 00:59:19.693
yy no i skupiono się przede wszystkim

00:59:20.106 --> 00:59:20.906
nie tylko we wrzeszczu

00:59:21.026 --> 00:59:22.733
ale ym w całym gdańsku na

00:59:23.268 --> 00:59:24.411
yy budownictwie mieszkaniowym

00:59:24.428 --> 00:59:25.971
bo brakowało mieszkań w gdańsku

00:59:26.268 --> 00:59:28.811
i ta kultura była jakby na końcu listy potrzeb

00:59:29.468 --> 00:59:31.131
yy no i nie zdążyono wybudować

00:59:31.508 --> 00:59:32.560
wszędzie tych budynków no

00:59:32.560 --> 00:59:34.851
w nowym porcie zbudowano taki duży dom kultury

00:59:35.548 --> 00:59:38.142
a też tutaj yy nawiązując do gdemu

00:59:38.737 --> 00:59:41.622
yy olędski miał dokończyć projektowanie gdemu ym

00:59:42.257 --> 00:59:44.582
do 63. Roku ponieważ go przerzucano do

00:59:45.481 --> 00:59:48.318
gdańska do ukończenia budowy teatru wybrzeże

00:59:48.441 --> 00:59:50.278
bo tatr wybrzeże yy przez lata

00:59:50.961 --> 00:59:51.761
równostoją stał w ruinie

00:59:52.241 --> 00:59:54.238
i dopiero właśnie w latach sześćdziesiątych uznano

00:59:54.241 --> 00:59:55.198
że to jest ważna

00:59:55.681 --> 00:59:56.998
ym inwestycja

00:59:57.793 --> 01:00:00.446
neur Kowalski jako yy olęcki jako właśnie taki ym

01:00:01.433 --> 01:00:03.446
dobry architekt no został Tam zaangażowany

01:00:03.793 --> 01:00:06.326
i ten gdm yy kończy w 63.

01:00:06.873 --> 01:00:08.046
niemniej według tych wytycznych

01:00:08.153 --> 01:00:09.846
jeszcze w GD nie powstają obiekty

01:00:10.273 --> 01:00:13.166
no i yy udało się olańskiemu też w 66. ukończyć

01:00:13.753 --> 01:00:15.046
budowę tar wybrzeża

01:00:18.220 --> 01:00:19.600
natomiast nawet już Po tym

01:00:19.600 --> 01:00:22.180
Jak Daniel holencki przestał mieć nadzór nad yy

01:00:22.660 --> 01:00:24.180
grunwaldzką dzielnicą mieszkaniową

01:00:24.780 --> 01:00:25.580
to powstawały

01:00:25.660 --> 01:00:27.180
obiekty według

01:00:27.380 --> 01:00:29.380
projektu urbanistycznego grunwaldzkiej dzielnicy

01:00:29.420 --> 01:00:31.900
mieszkaniową mieszkaniowej i praktycznie

01:00:32.340 --> 01:00:33.860
nawet jeszcze w latach siedemdziesiątych

01:00:34.812 --> 01:00:37.708
powstawały obiekty zgodne z planem urbanistycznym

01:00:45.428 --> 01:00:46.228
Tomasz kotku

01:00:47.308 --> 01:00:53.772
jeszcze macie państwa jakieś pytania

01:01:02.204 --> 01:01:05.996
cofniemy się tak do tego zdjęcia

01:01:13.743 --> 01:01:14.543
w sensie

01:01:14.903 --> 01:01:15.703
ten

01:01:16.383 --> 01:01:18.496
ym to była pozostałość Po zabudowie przedwojennej

01:01:18.663 --> 01:01:19.976
jeszcze to było to

01:01:26.240 --> 01:01:27.900
tak tu był kamienica jeszcze przedwojenne

01:01:30.019 --> 01:01:31.140
tak i z tyłu był jeszcze

01:01:33.179 --> 01:01:33.819
okej okej

01:01:33.819 --> 01:01:36.740
to pani yy i z tyłu był tak zwany Manhattan

01:01:36.740 --> 01:01:37.620
czyli takie yy

01:01:38.219 --> 01:01:39.140
stragany handlowe

01:01:39.619 --> 01:01:40.419
no i

01:01:40.821 --> 01:01:41.680
później tak tak

01:01:41.680 --> 01:01:42.618
ale tutaj właśnie to

01:01:43.901 --> 01:01:47.178
ym no miało iść do uporządkowania w tym 1. yy projekcie

01:01:47.261 --> 01:01:49.218
miałeś to wyburzone na początku i zbudowany

01:01:49.381 --> 01:01:50.218
no tutaj duży

01:01:50.541 --> 01:01:51.898
yy duży dom mieszkalny

01:01:52.581 --> 01:01:54.418
ale z braków no finansowych

01:01:55.320 --> 01:01:56.916
to zostawiono w tej formie przez lata

01:01:57.284 --> 01:01:59.500
także no ten Manhattan zbudowany w

01:01:59.500 --> 01:02:01.036
2.000 no z 20 lat temu

01:02:01.724 --> 01:02:03.660
dopiero jakby zamknął w pełni tą pierżeli

01:02:03.660 --> 01:02:04.500
tak Jak myślano

01:02:04.500 --> 01:02:06.076
tylko no już w nowoczesnych innych formach

01:02:06.844 --> 01:02:08.236
tutaj yy znaczy trochę inaczej

01:02:08.284 --> 01:02:09.396
bo ten plac miał być większy

01:02:09.604 --> 01:02:10.636
jeszcze tak powiększony

01:02:11.244 --> 01:02:12.116
miał miała być ta zieleń

01:02:12.724 --> 01:02:13.956
ostatecznie no Manhattan tutaj

01:02:15.318 --> 01:02:17.481
dostawiono jakby do tego dawnego rynku

01:02:18.438 --> 01:02:19.841
także to właśnie no ym

01:02:20.398 --> 01:02:21.441
pomysły były ale

01:02:21.958 --> 01:02:24.241
finanse nie pozwalały na realizację tych

01:02:24.558 --> 01:02:25.521
tych wszystkich rzeczy

01:02:36.330 --> 01:02:38.070
jeżeli już nie macie państwo pytań to

01:02:38.570 --> 01:02:40.390
bardzo państwu dziękujemy za przybycie dzisiaj

01:02:40.610 --> 01:02:41.630
na wykład i bardzo dziękujemy

01:02:42.370 --> 01:02:43.710
panu doktorowi klaudiuszowi groboskiemu

01:02:43.970 --> 01:02:44.770
za jego przeprowadzenie