WEBVTT

00:00:09.528 --> 00:00:11.031
więc szanowni państwo

00:00:11.048 --> 00:00:11.848
jestem

00:00:12.528 --> 00:00:14.271
podwójnie wzruszony hy hy

00:00:16.008 --> 00:00:17.391
raz miejscem

00:00:18.008 --> 00:00:19.591
2 tematem i

00:00:20.523 --> 00:00:22.116
Po raz 3. yy

00:00:23.123 --> 00:00:25.876
no obecnością taktycznego

00:00:26.683 --> 00:00:27.876
poważnego gry

00:00:32.982 --> 00:00:34.697
tematem mojej wypowiedzi jest

00:00:35.342 --> 00:00:36.337
odbudowa gdańska

00:00:37.222 --> 00:00:38.737
Po 45. Roku

00:00:40.222 --> 00:00:41.022
ze szczególnym

00:00:41.902 --> 00:00:44.417
zwróceniem uwagi na dramatyczne zwroty akcji

00:00:46.422 --> 00:00:48.577
na przykładzie dzielnicy stare miasto

00:00:53.395 --> 00:00:56.684
ale zanim zacznę mówić o starym mieście

00:00:57.835 --> 00:00:58.635
może

00:00:59.635 --> 00:01:00.444
to zdjęcie

00:01:01.475 --> 00:01:05.244
lotnicze z 1947 przypominam

00:01:08.407 --> 00:01:09.952
o jakiej sytuacji mówimy

00:01:10.487 --> 00:01:12.912
bezpośrednio Po 2. wojnie światowej

00:01:16.127 --> 00:01:18.872
dlatego moją wypowiedź chciałbym zadedykować

00:01:19.407 --> 00:01:20.912
pamięci tych niewielu

00:01:21.967 --> 00:01:24.872
którzy zrobili tak wiele i zapoczątkowali

00:01:25.207 --> 00:01:29.552
cud odbudowy gdańska Po 1945

00:01:32.795 --> 00:01:33.644
tak sobie myślę

00:01:33.755 --> 00:01:35.484
że to dzięki mickiewiczowi

00:01:36.955 --> 00:01:37.435
wszyscy

00:01:37.435 --> 00:01:40.284
przecież pamiętamy sławny fragment pana tadeusza

00:01:42.715 --> 00:01:44.724
ten romantyczny mit gdańska

00:01:46.195 --> 00:01:48.724
jedynej prawdziwie europejskiej metropolii

00:01:50.190 --> 00:01:51.530
1. rzeczypospolitej

00:01:53.470 --> 00:01:56.530
dotrwał aż do połowy 20. wieku i sprawił

00:01:58.357 --> 00:02:00.603
że nieliczna grupa intelektualistów

00:02:01.197 --> 00:02:03.443
którzy z różnych stron polskiej europy

00:02:04.437 --> 00:02:07.483
zjawili się tu w Roku 1000/945

00:02:08.957 --> 00:02:10.763
odjęła dzieło odbudowy miasta

00:02:13.260 --> 00:02:14.060
a przecież

00:02:15.420 --> 00:02:18.459
w tamtym czasie zarówno polskie elity intelektualne

00:02:19.980 --> 00:02:22.779
żeby nie przedłużać w imieniu tylko 3 nazwiska

00:02:23.300 --> 00:02:25.419
które chyba państwo wszyscy kojarzycie

00:02:26.500 --> 00:02:28.699
minister Kwiatkowski Zachwatowicz

00:02:30.765 --> 00:02:31.565
Florence

00:02:32.005 --> 00:02:33.515
Jak i szeroka opinia publiczna były

00:02:35.205 --> 00:02:37.555
właściwie całkowicie zgodne

00:02:38.565 --> 00:02:39.365
w opinii

00:02:41.352 --> 00:02:42.152
że

00:02:43.512 --> 00:02:44.847
nie należy zachowywać

00:02:46.432 --> 00:02:49.127
ciągłości cywilizacyjno-kulturowej miasta

00:02:49.232 --> 00:02:51.087
i pojawiały się bardzo

00:02:52.792 --> 00:02:54.567
mocne argumenty dlaczego tak

00:02:57.092 --> 00:02:59.107
tego wątku też nie będę rozwijał

00:02:59.212 --> 00:03:00.012
z braku czasu

00:03:00.492 --> 00:03:02.667
na ten temat pojawiły się

00:03:03.812 --> 00:03:05.107
publikacje znaczące

00:03:05.932 --> 00:03:07.747
odnoszono więc w dyskusji

00:03:09.654 --> 00:03:10.505
różne argumenty

00:03:11.534 --> 00:03:14.025
różnego formatu i kalibru merytorycznego

00:03:14.414 --> 00:03:16.145
ale wniosek był 1

00:03:17.134 --> 00:03:20.265
historyczne centrum gdańska z zasady nie powinno

00:03:20.494 --> 00:03:21.294
być odbudowywane

00:03:24.243 --> 00:03:26.436
no a jednak stało się coś niemożliwego

00:03:28.323 --> 00:03:29.996
bowiem przybili z poznania

00:03:31.123 --> 00:03:32.556
krakowa lwowa wilna i

00:03:34.963 --> 00:03:35.643
warszawy naukowcy

00:03:35.643 --> 00:03:37.636
architekci i urbaniści

00:03:38.363 --> 00:03:41.836
stali się gorącymi patriotami gdańska i im właściwie

00:03:43.789 --> 00:03:45.850
im właśnie zawdzięcza miasto

00:03:47.429 --> 00:03:48.530
cud powojennej odbudowy

00:03:48.909 --> 00:03:53.820
dzieło tej bardzo nielicznej grupy intelektualistów

00:03:53.820 --> 00:03:54.620
przede wszystkim

00:03:55.507 --> 00:03:56.307
władysława

00:03:57.267 --> 00:03:59.052
czarnego jana kilarskiego

00:03:59.227 --> 00:04:00.252
Mariana pelczara

00:04:00.547 --> 00:04:01.492
jana borowskiego

00:04:01.547 --> 00:04:03.372
można by jeszcze wymienić

00:04:03.947 --> 00:04:06.972
kilkanaście nazwisk osób które były

00:04:08.747 --> 00:04:09.652
inicjatorami

00:04:10.907 --> 00:04:11.707
nie mówię o

00:04:12.931 --> 00:04:15.908
ogromnej rzeszy pierwszych budowniczych

00:04:16.091 --> 00:04:19.428
którzy najpierw ratowali a potem starali się

00:04:20.171 --> 00:04:22.388
yy kontynuować odbudowę

00:04:25.057 --> 00:04:27.222
przybyli oni do gdańska w 45.

00:04:27.457 --> 00:04:29.022
Roku i w ciągu 2 lat

00:04:29.137 --> 00:04:32.102
zaledwie zbudowali tak silne lobby

00:04:33.017 --> 00:04:35.582
że przesądzili o odbudowie miasta historycznego

00:04:39.050 --> 00:04:41.350
granicach fortyfikacji nowożytnych

00:04:43.050 --> 00:04:44.350
dziś jeszcze to

00:04:45.170 --> 00:04:46.430
fascynuje i zadziwia

00:04:49.028 --> 00:04:51.800
zwłaszcza konserwatorów zachodnioeuropejskich

00:04:51.800 --> 00:04:52.600
dla których

00:04:53.468 --> 00:04:56.452
yy punktem odniesienia był na przykład

00:04:56.868 --> 00:04:58.452
zniszczony totalnie

00:04:59.668 --> 00:05:02.372
tym razem przez aliantów rotterdown

00:05:03.748 --> 00:05:04.612
czy Hamburg

00:05:08.667 --> 00:05:11.492
rzeczywiście to co udało im się wtedy zdziałać

00:05:12.627 --> 00:05:15.532
w sensie nakierowania opinii publicznej i

00:05:16.107 --> 00:05:18.212
wymuszenia w tamtych trudnych czasach

00:05:18.587 --> 00:05:21.492
yy pewnych decyzji politycznych aż

00:05:22.867 --> 00:05:25.612
Po głowę państwa prezydenta bieruta

00:05:26.930 --> 00:05:28.150
grani się niemal z cudem

00:05:30.010 --> 00:05:33.310
Kim oni byli profesor Władysław Czerny

00:05:33.410 --> 00:05:35.550
który studiował architekturę w wiedniu

00:05:36.450 --> 00:05:37.950
u sławnego adolfa loza

00:05:39.088 --> 00:05:40.551
był w tym gronie łbanistą

00:05:40.808 --> 00:05:43.031
a w Roku 1000/945

00:05:44.048 --> 00:05:45.991
został wiceprezydentem gdańska

00:05:46.448 --> 00:05:48.671
i współautorem 1. szkicu planu

00:05:48.808 --> 00:05:50.431
przestrzennego zagospodarowania

00:05:51.248 --> 00:05:52.111
śródmieścia gdańska

00:05:53.820 --> 00:05:57.580
zakładającego odbudowę historycznego centrum miasta

00:05:58.180 --> 00:06:01.300
niewątpliwi inspiracją dla tego planu była

00:06:02.905 --> 00:06:08.054
praktyka wiedeńska u adolfaloza w czasach kiedy

00:06:08.825 --> 00:06:10.414
bezpośrednio Po

00:06:11.345 --> 00:06:12.145
yy

00:06:14.152 --> 00:06:16.167
w 1. wojnie światowej powstawał

00:06:16.832 --> 00:06:17.967
master plan wiednia

00:06:18.912 --> 00:06:19.712
w ten wtedy uważany

00:06:21.032 --> 00:06:21.832
za najbardziej

00:06:23.032 --> 00:06:24.327
nowoczesny czy postępowy projekt

00:06:25.272 --> 00:06:26.847
urbanistyczny w europie

00:06:32.017 --> 00:06:32.617
resor

00:06:32.617 --> 00:06:36.382
Marian telczar znał Gdańsk z czasów pobytu i pracy

00:06:36.977 --> 00:06:40.582
w latach 1.934 39

00:06:42.034 --> 00:06:43.405
i z

00:06:43.594 --> 00:06:47.085
dlatego zaraz Po przyjeździe w kwietniu 45. Roku

00:06:47.274 --> 00:06:49.005
ratował sławną bibliotekę miejską

00:06:50.354 --> 00:06:51.154
z jej

00:06:51.634 --> 00:06:52.685
cudownymi zbiorami

00:06:54.058 --> 00:06:56.942
dzisiejszą bibliotekę gdańską polski akademina

00:06:58.018 --> 00:07:00.382
presor Jan kilarski z kolei

00:07:00.498 --> 00:07:03.142
bywał w gdańsku już przed wojną i napisał wtedy

00:07:03.298 --> 00:07:04.862
znakomitą geografię miasta

00:07:05.978 --> 00:07:06.778
a

00:07:07.441 --> 00:07:11.340
w 1945 został naczelnikiem wydziału kultury

00:07:11.340 --> 00:07:14.078
magistracie gdańskim

00:07:14.401 --> 00:07:16.318
i zatrudnił jako swojego zastępcę

00:07:16.481 --> 00:07:18.998
długoletniego miejskiego konserwatora zabytków

00:07:19.841 --> 00:07:20.918
rysia formara

00:07:21.601 --> 00:07:23.958
który w ciągu następnych kilku lat aż

00:07:24.561 --> 00:07:25.518
do wyjazdu do niemiec

00:07:26.423 --> 00:07:29.256
zapewnił przekazanie zabytkowego wyposażenia

00:07:29.383 --> 00:07:30.336
zabytków gdańskich

00:07:31.223 --> 00:07:32.023
ukrytego

00:07:32.463 --> 00:07:34.696
w Roku 1000/943

00:07:34.743 --> 00:07:37.016
4. w podgdańskich miejscowościach

00:07:37.943 --> 00:07:41.456
kiedy konserwatorzy gdańscy zdali sobie sprawę

00:07:42.898 --> 00:07:46.421
yy jaka może być skala zniszczeń gdańska

00:07:48.098 --> 00:07:50.019
yy wskutek bombartowań

00:07:50.019 --> 00:07:51.221
bo mieli już przykłady

00:07:51.938 --> 00:07:52.821
zachodniej europy

00:07:57.063 --> 00:07:58.016
te zabytki

00:07:58.223 --> 00:08:00.736
zostały przez formara przekazane do składnicy

00:08:01.303 --> 00:08:03.616
konserwatorskiej wojewódzkiego konserwatora zabytków

00:08:03.783 --> 00:08:05.216
profesora jana borowskiego

00:08:06.343 --> 00:08:09.816
który w październiku 45. Roku objął swój

00:08:10.143 --> 00:08:10.943
urząd w gdańsku

00:08:12.884 --> 00:08:16.196
wiosenne sztormy w 1946

00:08:17.044 --> 00:08:20.036
poprzewracały mury wypalonych kamienic

00:08:21.492 --> 00:08:22.748
otworzyły się wnętrza

00:08:22.932 --> 00:08:25.228
tak Jak tu widać na tym zdjęciu lotniczym

00:08:25.692 --> 00:08:27.388
czeluście aż aż do piwnic

00:08:28.612 --> 00:08:30.188
ponieważ 90%

00:08:31.492 --> 00:08:34.228
zabudowy miało stropy drewniane

00:08:35.687 --> 00:08:36.487
nawet budynki

00:08:37.887 --> 00:08:38.687
stawiane

00:08:39.647 --> 00:08:42.232
bezpośrednio przed 1. wojną światową

00:08:42.447 --> 00:08:44.152
jeszcze w większości miały

00:08:44.887 --> 00:08:46.232
yy drewniane stropy

00:08:46.847 --> 00:08:48.272
mówię tu na przykład o

00:08:49.100 --> 00:08:52.060
w budynkach o kamienicach na na terenie

00:08:53.140 --> 00:08:53.940
piwnicy osiek

00:08:54.180 --> 00:08:56.020
czy w części starego miasta

00:09:02.775 --> 00:09:06.545
ten widok wypalonych murów

00:09:07.735 --> 00:09:09.185
przewracających się

00:09:10.015 --> 00:09:11.665
yy ścian frontowych

00:09:13.215 --> 00:09:15.585
niezwiązanych już konstrukcją

00:09:16.695 --> 00:09:17.495
stropu

00:09:19.790 --> 00:09:20.310
powodował

00:09:20.310 --> 00:09:23.385
że trzeba było wielkiego hartu ducha i wyobraźni

00:09:23.385 --> 00:09:24.729
aby kontynuować dzieło odbudowy

00:09:26.124 --> 00:09:28.635
powstał wtedy 1. plan odbudowy gdańska

00:09:28.804 --> 00:09:29.635
którego autorami byli

00:09:30.124 --> 00:09:31.395
prosor Władysław czarny

00:09:32.084 --> 00:09:33.715
architekt Stanisław bobiński

00:09:33.964 --> 00:09:36.035
i architekt Witold Doliński

00:09:37.565 --> 00:09:40.435
w sierpniu 1947

00:09:40.925 --> 00:09:44.355
delegacja gdańska została przyjęta przez prezydenta RP

00:09:45.045 --> 00:09:46.715
Bolesława bieruta w warszawie

00:09:49.600 --> 00:09:50.400
yy

00:09:51.040 --> 00:09:54.960
jest bardzo mało źródeł dotyczących tego co się

00:09:55.280 --> 00:09:56.080
wtedy działo

00:09:57.940 --> 00:09:59.020
yy myślę

00:09:59.060 --> 00:10:01.640
że że również z tego powodu

00:10:01.640 --> 00:10:03.900
że rok później zaczął się

00:10:04.820 --> 00:10:06.700
przewrót polityczny i i taka

00:10:07.660 --> 00:10:10.700
gruntowna wymiana elit zabrakło ciągłości

00:10:12.384 --> 00:10:14.535
to o czym w tej chwili państwu mówię

00:10:15.424 --> 00:10:16.695
pochodzi z relacji

00:10:18.104 --> 00:10:18.904
yy

00:10:19.304 --> 00:10:20.104
współpracowników

00:10:21.224 --> 00:10:22.024
na przykład

00:10:23.064 --> 00:10:23.864
yy

00:10:24.264 --> 00:10:25.415
prosora jana broszkiego

00:10:25.704 --> 00:10:27.415
którego najbliższym współpracownikiem

00:10:27.744 --> 00:10:28.735
był w tamtym czasie

00:10:29.544 --> 00:10:31.135
architekt Kazimierz Macur

00:10:32.408 --> 00:10:36.111
z relacji yy córki profesora pelczara

00:10:38.968 --> 00:10:40.951
późniejszej jeszcze nie niedawno

00:10:41.528 --> 00:10:43.151
kolejnej kolejnej dyrektorki

00:10:43.928 --> 00:10:46.231
biblioteki gdańskiej polskiego i akademina

00:10:49.480 --> 00:10:51.480
i szeregu innych osób

00:10:51.840 --> 00:10:52.640
czy z rodziny

00:10:52.760 --> 00:10:56.080
czy z spośród bezpośrednich współpracowników

00:10:56.614 --> 00:10:57.500
można powiedzieć

00:10:57.500 --> 00:11:01.345
że ta czwórka do brydża mówi się jeszcze o

00:11:01.734 --> 00:11:04.985
5. osobie o wiceprezydencie gdańska

00:11:05.214 --> 00:11:07.545
który był yy z

00:11:08.793 --> 00:11:10.766
z pezelu mikołajczykowskiego

00:11:11.673 --> 00:11:14.846
i i który yy no nie eksponował jakby

00:11:15.193 --> 00:11:17.846
z wiadomych powodów politycznych swojego udziału

00:11:18.553 --> 00:11:20.846
ale również z 2. strony był ktoś

00:11:22.083 --> 00:11:23.996
nie udało mi się dotrzeć do konkretnego nazwiska

00:11:25.603 --> 00:11:28.156
w kancelarii prezydenta bieruta

00:11:28.403 --> 00:11:30.636
który wpuścił delegację gdańską

00:11:31.123 --> 00:11:32.516
do do kancelarii doprowadził do

00:11:34.363 --> 00:11:35.796
jakby to nazwać audiencji

00:11:37.203 --> 00:11:39.956
i do decyzji politycznej że

00:11:41.840 --> 00:11:44.560
Gdańsk yy będzie odbudowywał

00:11:52.061 --> 00:11:53.058
dalszej konsekwencji

00:11:54.661 --> 00:11:55.461
tych wydarzeń

00:11:55.581 --> 00:12:00.858
w dniu 11.10.1947 profesor Jan Borowski

00:12:00.941 --> 00:12:03.458
jako wojewódzki konserwator zabytku w gdańsku

00:12:05.141 --> 00:12:07.858
uznał za zabytek terytorium miasta gdańska

00:12:09.562 --> 00:12:11.517
proszę by państwo zwrócili uwagę

00:12:11.762 --> 00:12:15.757
na to sformułowanie terytorium miasta gdańska

00:12:18.923 --> 00:12:21.116
i dalej w uzasadnieniu

00:12:21.923 --> 00:12:23.476
to czego za chwilę wrócę

00:12:23.483 --> 00:12:25.356
może znajdzie się echa

00:12:26.283 --> 00:12:27.636
yy głośnej decyzji

00:12:29.081 --> 00:12:29.881
yy rzymskiej

00:12:30.561 --> 00:12:31.161
rady konserwatorskiej

00:12:31.161 --> 00:12:33.158
która sprzeciwiła się w latach

00:12:33.401 --> 00:12:37.820
trzydziestych dalekosiężnym projektomu soliniego

00:12:37.820 --> 00:12:38.678
całkowitej przebudowy

00:12:40.201 --> 00:12:41.001
rzymu

00:12:43.644 --> 00:12:44.715
można z tego wniosczyć

00:12:44.884 --> 00:12:45.995
że że Borowski

00:12:46.124 --> 00:12:47.155
który przed wojną

00:12:47.804 --> 00:12:49.960
właściwie realizował tylko 1

00:12:49.960 --> 00:12:51.475
duży projekt konserwatorski

00:12:53.244 --> 00:12:56.607
yy w trokach w zamek w

00:12:56.607 --> 00:12:58.115
trokach pod winem

00:12:59.124 --> 00:13:00.155
jednak był

00:13:01.750 --> 00:13:03.290
okulara był na bieżąco

00:13:04.830 --> 00:13:06.890
z całą debatą konserwatorską

00:13:07.070 --> 00:13:09.800
jaka toczyła się w europie

00:13:09.800 --> 00:13:10.730
gdzie z 1 strony

00:13:11.630 --> 00:13:13.890
byli urbaniści z grupy lekodizje

00:13:13.950 --> 00:13:15.890
a z 2. strony właśnie takie premium

00:13:15.990 --> 00:13:17.770
Jak rada konserwatorska rzymu

00:13:18.610 --> 00:13:22.230
która yy starała się podejść trzeźwo

00:13:25.210 --> 00:13:27.790
do do yy nowych nut modernistycznych

00:13:33.463 --> 00:13:36.096
a więc boruski wpisał do rejestru zabytków

00:13:36.423 --> 00:13:39.336
jako układ urbanistyczny Gdańsk w granicach

00:13:39.503 --> 00:13:41.176
fortyfikacji nowożytnych

00:13:43.063 --> 00:13:46.376
Jan boruski tak pisał o uzasadnieniu swojej decyzji

00:13:49.279 --> 00:13:50.079
o

00:13:50.639 --> 00:13:51.750
uznaniu za zabytek

00:13:51.750 --> 00:13:53.800
uznanie terenu miasta gdańska

00:13:54.279 --> 00:13:57.040
za zabytek wynika nie tylko z istnienia na

00:13:57.559 --> 00:14:00.360
wspomnianym terenie pojedynczych pomników architektury

00:14:00.519 --> 00:14:01.760
kościelnej świeckiej

00:14:03.231 --> 00:14:06.128
ale na równi wiąże się z zespołami budowli świeckich

00:14:06.271 --> 00:14:09.448
które wznoszone w następujących posobie epokach stylów

00:14:10.631 --> 00:14:11.688
były podporządkowane

00:14:11.951 --> 00:14:14.168
ogólnej koncepcji urbanistycznej miasta

00:14:14.431 --> 00:14:17.128
wytkniętej przez jego założycieli w średniowieczu

00:14:19.349 --> 00:14:24.010
heroiczny okres odbudowy zamknął przełom lat 48 49

00:14:25.229 --> 00:14:27.530
Po którym coraz bardziej centralistyczna

00:14:27.629 --> 00:14:29.290
polityka władz państwowych

00:14:30.349 --> 00:14:32.170
przywołała do porządku

00:14:32.309 --> 00:14:33.490
środowisko konserwatorów gdańskich

00:14:34.589 --> 00:14:36.610
wszystkie decyzje o odbudowie zapadały

00:14:38.062 --> 00:14:38.862
OD tego momentu

00:14:38.982 --> 00:14:41.417
w urzędzie generalnego konserwatora zabytku

00:14:41.462 --> 00:14:42.040
w warszawie

00:14:42.040 --> 00:14:44.737
a zespół wojewódzkiego konserwatora zabytku w gdańsku

00:14:44.902 --> 00:14:45.857
wykonywał tylko

00:14:46.782 --> 00:14:48.017
te odgórne polecenia

00:14:49.142 --> 00:14:50.817
w ciągu 2 następnych lat

00:14:51.382 --> 00:14:53.377
twórcy programu odbudowy gdańska

00:14:53.662 --> 00:14:55.257
zostali pozbawieni wpływu

00:14:55.902 --> 00:14:56.737
na bieg spraw

00:14:58.656 --> 00:15:02.544
czasem w drastycznej formie aresztowania nawet

00:15:06.870 --> 00:15:09.605
teraz chciałbym przejść do tej tendencji

00:15:09.605 --> 00:15:11.769
którą już zasygnalizowałem i która

00:15:12.510 --> 00:15:14.260
miała przemożny wpływ na to

00:15:14.260 --> 00:15:17.009
co działo się z gdańskiem na przełomie lat 50

00:15:17.110 --> 00:15:18.889
i yy czterdziestych i pięćdziesiątych

00:15:19.920 --> 00:15:23.039
określam to umownie jako centralizm demokratyczny

00:15:23.160 --> 00:15:23.960
to jest takie

00:15:24.560 --> 00:15:26.599
takie używane przez historyków

00:15:27.400 --> 00:15:28.200
yy określenie

00:15:28.880 --> 00:15:30.239
yy dla dla

00:15:31.120 --> 00:15:32.559
w sumie bardzo różnych rzeczy

00:15:32.600 --> 00:15:33.400
które się działy

00:15:33.400 --> 00:15:34.879
w polsce w tym czasie ale

00:15:35.632 --> 00:15:38.447
ale w gdańsku miało to właśnie taki wymiar

00:15:39.112 --> 00:15:41.500
odbierania kompetencji samorządowej

00:15:41.500 --> 00:15:43.847
który formalnie zresztą przestał istnieć

00:15:44.352 --> 00:15:45.167
w całej polsce

00:15:45.352 --> 00:15:51.847
samorząd terytorialny został rozwiązany 31.12.1949

00:15:53.020 --> 00:15:56.000
powstał tak zwany jednolity system rad narodowych

00:15:56.000 --> 00:15:59.900
czyli bolszewicki model udający samorządu terytorialu

00:16:02.317 --> 00:16:06.962
ale do 49. Roku funkcjonował w gdańsku

00:16:07.157 --> 00:16:08.162
samorząd terytorialny

00:16:08.397 --> 00:16:09.682
który w oparciu o ustawę

00:16:10.157 --> 00:16:13.842
z 1934 o zagospodarowaniu przestrzennym

00:16:15.081 --> 00:16:15.918
i w oparciu o

00:16:16.641 --> 00:16:18.398
dekrety prezydenta bieruta

00:16:19.441 --> 00:16:20.998
dotyczące powojennej odbudowy

00:16:22.001 --> 00:16:23.758
realizował planowanie przestrzenne

00:16:24.001 --> 00:16:25.958
tak lokalne Jak i realizacyjne

00:16:27.186 --> 00:16:28.093
wiceprezydent

00:16:28.906 --> 00:16:30.973
gdańska profesor Czerny opracował

00:16:31.826 --> 00:16:35.173
wtedy 1. plan aglomeracji gdańskiej czyli

00:16:35.746 --> 00:16:39.413
inicjatywa samorządu miejskiego sięgała no

00:16:41.386 --> 00:16:42.253
do do tego poziomu

00:16:42.306 --> 00:16:45.093
który dziś jest zastrzeżony dla samorządu wojewódzkiego

00:16:47.236 --> 00:16:50.283
ale już OD 1946

00:16:50.396 --> 00:16:53.123
zaznaczył się interwencjony z rządu centralnego

00:16:53.156 --> 00:16:54.603
który dysponował środkami

00:16:55.156 --> 00:16:56.603
finansowymi na odbudowę

00:16:58.657 --> 00:17:00.342
realnymi środkami finansowymi

00:17:01.417 --> 00:17:03.022
w czasie kiedy samorządom

00:17:03.377 --> 00:17:05.582
brakowało pieniędzy na wszystko

00:17:06.577 --> 00:17:10.742
delegatem rządu do spraw wybrzeża był w latach 45

00:17:10.742 --> 00:17:13.302
47 inżynier Eugeniusz Kwiatkowski

00:17:14.337 --> 00:17:15.137
który

00:17:16.543 --> 00:17:18.215
został wybrany przez

00:17:18.823 --> 00:17:22.095
yy rząd yy jako osoba która która miała

00:17:22.983 --> 00:17:25.535
yy kompetencji i zasługi związane

00:17:26.223 --> 00:17:30.856
z budową gdyni i i znała problematykę wybrzeża

00:17:32.280 --> 00:17:33.080
yy

00:17:33.960 --> 00:17:34.760
ja zaraz

00:17:35.520 --> 00:17:37.160
opowiem ci o kilku szczegółach

00:17:37.960 --> 00:17:39.760
w jaki sposób się yy

00:17:40.792 --> 00:17:41.592
yy

00:17:42.032 --> 00:17:43.328
ta te ta te osobiste

00:17:43.632 --> 00:17:44.648
podejście kwiatkowskiego

00:17:44.912 --> 00:17:47.488
i widzenie wszystkiego przez pryzmat gdyni

00:17:48.592 --> 00:17:49.408
odbiło na

00:17:50.752 --> 00:17:55.128
yy yy planie odbudowy gdańska w 46. Roku

00:17:56.395 --> 00:17:57.195
oprócz tego

00:17:57.235 --> 00:18:01.804
w 1946 rząd utworzył główny urząd planowania

00:18:01.955 --> 00:18:02.755
przeszczennego

00:18:03.555 --> 00:18:06.084
oraz regionalne dyrekcje planowania przeszczennego

00:18:06.475 --> 00:18:08.284
odpowiedzialne za planowanie regionalne

00:18:09.845 --> 00:18:11.435
planowanie miejscowe zostało

00:18:12.245 --> 00:18:16.740
Po 49. Roku Po likwidacji samorządu gminnego

00:18:16.740 --> 00:18:17.675
przejęte przez powiaty

00:18:21.366 --> 00:18:22.953
regionalna dyrekcja planowania

00:18:23.126 --> 00:18:24.793
przestrzennego utworzona w gdańsku

00:18:25.326 --> 00:18:26.540
powołała zespół

00:18:26.540 --> 00:18:27.086
projektowy

00:18:27.086 --> 00:18:29.993
który pod kierunkiem architekta kamila lisowskiego

00:18:30.606 --> 00:18:35.273
w okresie OD września 46. Roku do maja 1000/948

00:18:36.483 --> 00:18:37.396
sporządził regionalny

00:18:37.563 --> 00:18:38.676
plan zagospodarowania

00:18:38.803 --> 00:18:41.036
przestrzennego dla zespołu portowo miejskiego

00:18:41.163 --> 00:18:41.963
zatoki gdańskiej

00:18:44.403 --> 00:18:45.203
wiem że

00:18:47.072 --> 00:18:49.567
w zeszłym Roku był wykład pani doktor bańkowski

00:18:49.752 --> 00:18:53.207
która bardzo szczegółowo badała działalność

00:18:53.632 --> 00:18:55.447
yy urbanistów gdańskich

00:18:55.832 --> 00:18:56.967
pod koniec lat czterdziestych

00:18:57.272 --> 00:19:00.567
i aż i oz szczególnie zajęła się osobą

00:19:00.952 --> 00:19:01.767
kamila lisowskiego

00:19:03.038 --> 00:19:05.801
dlatego nie będę nie będę tego wątku rozwijał teraz

00:19:06.438 --> 00:19:10.561
w latach 49 50 Po likwidacji samorządu terytorialnego

00:19:11.038 --> 00:19:13.401
w całej polsce wprowadzony został

00:19:14.078 --> 00:19:16.881
ostatecznie monopol państwowy w zakresie planowania

00:19:17.078 --> 00:19:17.980
przestrzennego

00:19:17.980 --> 00:19:19.241
projektowania architektonicznego

00:19:21.858 --> 00:19:23.781
i budownictwa mieszkaniowego

00:19:24.698 --> 00:19:26.381
tak w całym kraju Jak i w gdańsku

00:19:27.418 --> 00:19:29.941
działania urzędu generalnego konserwatora zabytków

00:19:30.058 --> 00:19:31.461
miały bardzo specyficzny

00:19:31.738 --> 00:19:32.538
kontekst sytuacyjny

00:19:35.246 --> 00:19:36.273
bowiem lorencowi

00:19:36.566 --> 00:19:37.513
zaktatywiczowi

00:19:37.926 --> 00:19:38.873
to chyba nie mój

00:19:41.166 --> 00:19:41.966
yy

00:19:43.443 --> 00:19:44.356
jako szefom

00:19:45.163 --> 00:19:48.900
tego urzędu było zdecydowanie na rękę

00:19:48.900 --> 00:19:51.396
że Gdańsk już uzyskał akceptację

00:19:52.687 --> 00:19:55.752
prezydenta RP w 47. Roku dla odbudowy

00:19:55.967 --> 00:19:59.472
a oni dopiero OD 49. Roku lubowali za odbudową

00:20:00.247 --> 00:20:01.312
starówki warszawskiej

00:20:02.487 --> 00:20:04.432
ich taktyka polegała na ograniczeniu

00:20:04.847 --> 00:20:06.112
strefy odbudowy w gdańsku

00:20:06.367 --> 00:20:08.192
wyłącznie do terenu głównego miasta

00:20:09.223 --> 00:20:12.376
tak aby obszar nie był większy OD projektu w warszawie

00:20:13.743 --> 00:20:15.656
żeby liczba hektarów się zgadzała

00:20:15.703 --> 00:20:17.216
mniej więcej mówiąc brutalnie

00:20:17.906 --> 00:20:19.933
oznaczało to w praktyce

00:20:20.546 --> 00:20:22.893
ponad dziesięciokrotne zmniejszenie strefy

00:20:23.306 --> 00:20:24.333
konserwatorskiej w gdańsku

00:20:24.546 --> 00:20:26.653
w stosunku do obszaru wpisanego

00:20:26.786 --> 00:20:28.813
do rejestru przez profesora borowskiego

00:20:29.346 --> 00:20:31.453
w Roku 1000/947

00:20:31.586 --> 00:20:32.386
który

00:20:32.906 --> 00:20:33.813
wpisał wtedy

00:20:33.946 --> 00:20:37.333
Gdańsk w granicach fortyfikacji nowożytnych

00:20:42.304 --> 00:20:43.104
przejdę teraz

00:20:44.744 --> 00:20:46.695
do tego studium przypadku

00:20:46.784 --> 00:20:47.855
nad którym się

00:20:48.984 --> 00:20:50.735
yy pochylę bardziej szczegółowo

00:20:51.304 --> 00:20:52.655
dzielnica stare miasto

00:20:59.114 --> 00:21:01.325
wykonałem 15 lat temu takie

00:21:01.874 --> 00:21:05.005
takie badanie studium historyczne

00:21:05.005 --> 00:21:07.965
urbanistyczne pokazujące co się działo

00:21:07.994 --> 00:21:10.405
Jak przekształcane było stare miasto

00:21:11.194 --> 00:21:14.045
w okresie OD 46. Roku

00:21:15.432 --> 00:21:17.728
właściwie OD OD końca 45.

00:21:22.032 --> 00:21:24.207
te zmiany tak się złożyło

00:21:24.792 --> 00:21:26.527
zostały zapisane

00:21:27.392 --> 00:21:29.727
trwale w strukturze ourbanistycznie odbudowanego

00:21:30.072 --> 00:21:30.872
starego miasta

00:21:31.632 --> 00:21:35.007
który może przy tej bladej kolorystyce tego nie widać

00:21:35.112 --> 00:21:38.127
ale utworzył taki patchwork Jak to się mówi

00:21:39.210 --> 00:21:40.775
łaty że tak powiem

00:21:40.775 --> 00:21:43.390
z różnych zupełnie filozofii urwalistycznych

00:21:44.250 --> 00:21:45.550
yy i yy

00:21:46.810 --> 00:21:48.070
ta dezorientacja

00:21:48.570 --> 00:21:49.550
którą przeżywają

00:21:49.930 --> 00:21:52.390
chodząc Po starym mieście zarówno mieszkańcy

00:21:52.530 --> 00:21:53.330
Jak i turyści

00:21:54.530 --> 00:21:55.330
yy

00:21:55.850 --> 00:21:57.070
ma swoją przyczynę

00:22:00.230 --> 00:22:03.530
katastrofa Roku 45. otworzyła nowy rozdział

00:22:06.809 --> 00:22:08.390
również dla starego miasta

00:22:08.529 --> 00:22:09.950
jednak co kilka lat zmieniały

00:22:10.129 --> 00:22:11.750
się polityki urbanistyczne

00:22:12.089 --> 00:22:12.689
na podstawie

00:22:12.689 --> 00:22:15.110
przepisów o odbudowie ze zniszczeń wojennych

00:22:15.809 --> 00:22:18.230
w latach 45 46

00:22:18.529 --> 00:22:21.230
rozpoczęto z inicjatywy władca morządowych w gdańskach

00:22:22.480 --> 00:22:24.040
w ramach tej samej historycznej struktury

00:22:24.160 --> 00:22:25.400
urbanistycznej

00:22:25.600 --> 00:22:28.320
remonty lub odbudowy poszczególnych budynków

00:22:30.116 --> 00:22:33.243
i mamy tego przykłady

00:22:33.876 --> 00:22:36.083
yy w kilku miejscach yy

00:22:37.554 --> 00:22:38.354
przy ulicy

00:22:38.994 --> 00:22:41.526
na pewnym odcinku ulicy podwale staromiejskie

00:22:42.074 --> 00:22:43.606
yy przy ulicy łagiewniki

00:22:44.721 --> 00:22:45.678
ludzie Po prostu

00:22:46.401 --> 00:22:47.878
Sami odbudowywali najpierw

00:22:49.121 --> 00:22:50.238
zasiedlali te ruiny

00:22:50.441 --> 00:22:51.241
a potem

00:22:51.641 --> 00:22:54.020
je remontowali

00:22:54.020 --> 00:22:55.958
częściowo odbudowywali i nabywali

00:22:56.801 --> 00:22:58.798
wtedy według tego dekretu prawa

00:22:59.441 --> 00:23:01.918
do użytkowania przez 25 lat

00:23:02.639 --> 00:23:04.029
takiego budynku

00:23:04.029 --> 00:23:07.360
nie było to użytkowanie wieczyste na 99 lat

00:23:08.959 --> 00:23:11.960
ale potem kolejne przepisy już w czasach gomułki

00:23:12.759 --> 00:23:16.280
prolągowały i w końcu doprowadziły do takiego finału

00:23:16.319 --> 00:23:18.120
że na terenie starego miasta mamy

00:23:18.639 --> 00:23:19.760
kilkanaście kamienic

00:23:19.959 --> 00:23:21.920
które były i są Nadal własnością

00:23:23.113 --> 00:23:23.913
yy

00:23:24.433 --> 00:23:27.106
prywatną nieprzedwojenny gdańszczan

00:23:27.106 --> 00:23:28.780
bo takie przypadki również są

00:23:28.780 --> 00:23:30.766
ale tych właśnie którzy odbudowywali Po

00:23:32.708 --> 00:23:35.851
yy 45. Roku to był ten 1. etap

00:23:37.268 --> 00:23:38.131
z kolei w latach

00:23:38.708 --> 00:23:43.411
1.946 49 rozpoczęto realizację koncepcji

00:23:44.268 --> 00:23:46.131
przypisywanej ministrowi kwiatkowskiemu

00:23:47.485 --> 00:23:48.285
reprezentacyjnego

00:23:48.525 --> 00:23:50.834
założenia urbanistycznego z osią łączącą

00:23:51.125 --> 00:23:51.925
dworzec główny

00:23:51.925 --> 00:23:54.634
z klanowanym dworcem morskim na wyspie ostrów

00:23:57.166 --> 00:23:59.114
koncepcja ta bezrefleksyjnie

00:23:59.326 --> 00:24:00.954
powielała tezę urbanistyczną

00:24:01.046 --> 00:24:03.354
widoczną w założeniu śródmieścia gdyni

00:24:05.325 --> 00:24:06.394
w ramach tej koncepcji

00:24:06.645 --> 00:24:09.114
rozebrano wiele już remontowanych i odbudowywanych

00:24:10.045 --> 00:24:13.154
w latach 45 46 pięknych kamieni

00:24:13.565 --> 00:24:16.354
secesyjnych na placu przed dworcem głównym

00:24:16.925 --> 00:24:18.514
które stanowiły panda

00:24:19.725 --> 00:24:22.074
były w dialogu z piękną architekturą dworca

00:24:23.045 --> 00:24:23.845
kolejowego

00:24:24.990 --> 00:24:27.369
oraz na integralnie z nim związanym

00:24:28.030 --> 00:24:28.830
targu kaszubskim

00:24:31.070 --> 00:24:31.870
można powiedzieć

00:24:32.030 --> 00:24:32.889
że że te kamienice

00:24:33.830 --> 00:24:34.969
przy na placu dworcowym

00:24:35.470 --> 00:24:37.489
na na targu kaszubskim w tamtym czasie

00:24:37.550 --> 00:24:41.129
na przełomie w pierwszych latach 20. wieku były

00:24:42.350 --> 00:24:43.150
były popy

00:24:43.993 --> 00:24:46.086
starały się pokazać metropolitalny

00:24:46.793 --> 00:24:48.246
charakter yy gdańska

00:24:49.273 --> 00:24:50.073
i niestety

00:24:51.321 --> 00:24:52.121
nie przetrwały

00:24:52.441 --> 00:24:55.278
na ich miejscu wybudowano bowiem hotel monopol

00:24:56.281 --> 00:24:58.118
nie wysoki ale bardzo długi

00:24:59.041 --> 00:25:00.598
żeby zasłonił ruiny widoczne

00:25:01.601 --> 00:25:02.401
dalej

00:25:03.081 --> 00:25:04.558
yy dosłownie taka była

00:25:04.801 --> 00:25:06.318
taka była taka był

00:25:06.321 --> 00:25:07.318
taki był motyw

00:25:08.370 --> 00:25:09.629
wybudowania tego hotelu

00:25:10.650 --> 00:25:13.600
yy żeby delegacja rządowa

00:25:13.600 --> 00:25:16.389
która przyjeżdża i wysiada z dworca głównego

00:25:16.890 --> 00:25:18.429
wchodzi na plac nie widziała

00:25:18.650 --> 00:25:20.629
widziała już piękny nowy hotel

00:25:21.410 --> 00:25:22.469
i i proszę popatrzeć na

00:25:23.665 --> 00:25:25.615
potem może jeszcze wrócimy do tego zdjęcia

00:25:25.905 --> 00:25:27.615
lotniczego 47. Roku

00:25:28.025 --> 00:25:28.880
na tym zdjęciu widać

00:25:28.880 --> 00:25:30.615
że już ten hotel właściwie stoi

00:25:31.065 --> 00:25:32.255
a w każdym razie stoi

00:25:32.785 --> 00:25:34.295
stoją jego fundamenty i barcer

00:25:35.240 --> 00:25:37.560
czyli dosłownie w pół Roku wybudowano

00:25:37.880 --> 00:25:39.060
rozebrano kamienicę

00:25:39.060 --> 00:25:40.200
wbudowano fotel monopol

00:25:40.800 --> 00:25:41.920
żeby stworzyć taką taką

00:25:43.160 --> 00:25:44.120
partię kinowską

00:25:45.960 --> 00:25:46.760
dekorację

00:25:52.064 --> 00:25:55.055
teraz wrócę do idei yy osi

00:25:56.544 --> 00:25:57.495
która miała prowadzić na

00:25:58.184 --> 00:26:00.655
OD dworca kolejowego do dworca morskiego

00:26:01.904 --> 00:26:04.575
yy na wyspie ostrów Kwiatkowski

00:26:05.980 --> 00:26:07.140
dosłownie powtórzył

00:26:08.580 --> 00:26:11.860
koncepcję realizowaną w gdyni

00:26:14.961 --> 00:26:16.838
i też niezrealizowaną do końca

00:26:17.161 --> 00:26:17.961
dlatego że

00:26:18.281 --> 00:26:21.158
z innych powodów Tam też zmieniła się koncepcja

00:26:24.921 --> 00:26:25.798
tu jest dworzec

00:26:26.801 --> 00:26:30.678
tu jest ta projektowana Vista czy avenida

00:26:31.281 --> 00:26:34.158
która miała prowadzić do dworca morskiego na

00:26:34.561 --> 00:26:35.361
wyspie ostrów

00:26:36.366 --> 00:26:39.154
z tej koncepcji zachował się z czasów

00:26:40.606 --> 00:26:41.794
tych pierwszych realizacji

00:26:42.086 --> 00:26:42.886
hotel monopol

00:26:45.697 --> 00:26:46.497
i

00:26:47.577 --> 00:26:49.142
biurowiec węglow hokstu

00:26:49.297 --> 00:26:51.942
obecnie siedziba yy w związku

00:26:53.057 --> 00:26:54.382
yy solidarność

00:26:55.806 --> 00:26:56.606
a

00:26:57.046 --> 00:27:00.820
jakby kontynuując tą ideę pod

00:27:00.820 --> 00:27:01.873
pod koniec lat pięćdziesiątych

00:27:03.646 --> 00:27:04.446
dołożono do tego

00:27:04.486 --> 00:27:06.393
1. wieżowiec czyli zieleniak

00:27:06.726 --> 00:27:07.526
i teraz

00:27:08.152 --> 00:27:09.928
węglowce i zieleniach

00:27:10.232 --> 00:27:12.008
dzisiaj są takimi reliktami

00:27:12.592 --> 00:27:15.168
takimi pylonami wielkiej listy

00:27:15.432 --> 00:27:18.968
która prowadziła donikąd do czasu

00:27:20.912 --> 00:27:21.848
do czasu kiedy

00:27:26.545 --> 00:27:27.345
yy

00:27:28.825 --> 00:27:31.455
architekci wnętrz z akademii yy

00:27:32.585 --> 00:27:35.322
sztuk pięknych przekonali lecha wałęsę

00:27:35.322 --> 00:27:36.375
gdzie należy postawić

00:27:38.065 --> 00:27:39.135
pomnik stoczniowców

00:27:40.643 --> 00:27:41.876
taka pętla

00:27:42.963 --> 00:27:44.796
nastąpiła w tej chwili Po prostu

00:27:45.643 --> 00:27:47.436
nie ma dworca morskiego ale

00:27:49.083 --> 00:27:49.956
avenida prowadzi

00:27:50.683 --> 00:27:51.836
do placu solidarności

00:27:55.767 --> 00:27:57.192
to to jest ten 2. etap

00:27:57.567 --> 00:27:59.672
1. przypominam to były te spontaniczne

00:28:00.127 --> 00:28:01.793
odbudowy kamienic

00:28:01.793 --> 00:28:04.912
2. etap to projekt ministra kwiatkowskiego

00:28:06.735 --> 00:28:09.744
i przechodzimy do 3. etapu odbudowy

00:28:10.295 --> 00:28:12.240
i charakterystyczne jest to

00:28:12.240 --> 00:28:16.344
że że te przejście OD lat czterdziestych i pomysłu

00:28:17.335 --> 00:28:19.904
yy i pomysłu ministra kwiatkowskiego

00:28:21.215 --> 00:28:22.015
yy

00:28:23.695 --> 00:28:24.824
w ciągu kilku lat

00:28:25.845 --> 00:28:28.954
już w tej ideologii socjalizmu

00:28:29.845 --> 00:28:31.194
objawiło się w postaci

00:28:33.812 --> 00:28:35.860
zupełnie nowej koncepcji

00:28:35.860 --> 00:28:38.427
całkowicie niezwiązanej z tym co było wcześniej

00:28:38.652 --> 00:28:40.027
czyli pojawiła się idea

00:28:40.852 --> 00:28:41.652
osi

00:28:43.240 --> 00:28:45.960
z dworca w kierunku polskiego haka

00:28:46.280 --> 00:28:49.060
i to jest ta oś

00:28:49.060 --> 00:28:50.160
której nigdy nie było

00:28:50.640 --> 00:28:52.400
która została że tak powiem wymyślona

00:28:53.480 --> 00:28:54.280
ponieważ

00:28:54.680 --> 00:28:55.440
w tym czasie

00:28:55.440 --> 00:28:58.600
odbywały się konkursy na lokalizację pałacu kultury

00:28:59.440 --> 00:29:01.560
w gdańsku były różne propozycje

00:29:03.582 --> 00:29:06.017
1 z tych propozycji to był właśnie polski hak

00:29:06.702 --> 00:29:09.460
mówię o takich takich ciekawostkach ale

00:29:09.460 --> 00:29:10.937
ale trzeba również powiedzieć że

00:29:11.982 --> 00:29:14.057
ten 1. i 2. etap odbudowy

00:29:16.165 --> 00:29:18.607
yy na terenie starego miasta to

00:29:18.607 --> 00:29:22.274
znaczy ten rejon ulicy hebeliusza i nowej rajskiej

00:29:23.565 --> 00:29:25.274
architektura tych budynków

00:29:26.701 --> 00:29:27.501
ona była realizowana

00:29:28.901 --> 00:29:31.738
zaczęła być realizowana w czasach socjalizmu

00:29:33.301 --> 00:29:35.058
ale nawet wtedy

00:29:35.821 --> 00:29:38.058
jeżeli się przyjrzysz tym budynkom mieszkalnym

00:29:38.341 --> 00:29:40.618
przy ulicy między korzenną a rajską

00:29:41.855 --> 00:29:43.824
czy między szycheweliusza

00:29:44.295 --> 00:29:46.464
i i i tu w stronę wielkiego mły NATO

00:29:47.335 --> 00:29:50.304
to yy architektura tych budynków

00:29:50.335 --> 00:29:53.824
ich ich dobra klasa architektoniczna się broni do dziś

00:29:55.285 --> 00:29:58.034
Jak tak samo Jak i architektura

00:29:58.885 --> 00:30:00.674
yy budynku yy

00:30:02.238 --> 00:30:04.881
domu prasy prosara remiszewskiego

00:30:05.078 --> 00:30:06.321
który był z 1

00:30:06.321 --> 00:30:08.161
strony zmuszony utrzymać to

00:30:08.718 --> 00:30:11.060
tą architekturę wideologii socjalizmu

00:30:11.060 --> 00:30:13.881
a z 2. strony starał się jakoś ją powiązać z tradycją

00:30:14.038 --> 00:30:14.838
gdańską

00:30:15.398 --> 00:30:17.081
więc yy czad

00:30:18.038 --> 00:30:21.161
z szacunkiem podejść do do oddziałań tych projektantów

00:30:21.161 --> 00:30:25.361
którzy w latach pięćdziesiątych starali się projektować

00:30:25.958 --> 00:30:26.758
yy

00:30:27.317 --> 00:30:29.802
Po 1. z jakimś sensem urbanistycznym

00:30:29.877 --> 00:30:31.642
a Po 2. yy

00:30:32.357 --> 00:30:33.322
jednak wiązać

00:30:34.997 --> 00:30:38.042
architekturę yy z tradycją miejsca

00:30:38.517 --> 00:30:40.842
ten program odbudowy i przebudowy dzielnicy

00:30:40.917 --> 00:30:44.922
stare miasto realizowany był yy w

00:30:47.118 --> 00:30:50.761
nie właśnie aż do 65. Roku można powiedzieć

00:30:51.238 --> 00:30:52.761
i i to jest najdłuższy okres którym

00:30:54.318 --> 00:30:55.561
który nadał ten

00:30:56.158 --> 00:30:56.958
ten ten

00:30:57.398 --> 00:30:59.801
ogólnie postrzegany charakter dzielnicy

00:31:00.718 --> 00:31:01.518
i

00:31:04.923 --> 00:31:07.236
gdyby nie 2 realizacje

00:31:07.483 --> 00:31:09.996
które się wymykały trochę z kontekstu

00:31:11.003 --> 00:31:12.116
to można by powiedzieć

00:31:12.203 --> 00:31:14.436
że że to szło w kierunku powstania

00:31:15.243 --> 00:31:16.396
spójnej dzielnicy

00:31:16.523 --> 00:31:19.756
która z 1 strony nawiązywała do historii 2. strony

00:31:20.323 --> 00:31:21.556
tworzyła już zupełnie nową jakość

00:31:22.425 --> 00:31:23.225
urbanistyczną

00:31:23.265 --> 00:31:24.065
architektaniczną

00:31:27.465 --> 00:31:28.454
ale tak się nie stało

00:31:28.505 --> 00:31:29.305
ponieważ

00:31:29.705 --> 00:31:31.534
nie skończyło się na 1 wieżowcu

00:31:31.985 --> 00:31:32.785
na zieleniaku

00:31:32.825 --> 00:31:33.774
o którym już mówiłem

00:31:35.317 --> 00:31:37.922
bo oprócz tego zaprojektowano jeszcze

00:31:39.157 --> 00:31:41.522
grupę punktowców w rejonie dzisiejszego

00:31:42.397 --> 00:31:43.037
placu solidarności

00:31:43.037 --> 00:31:44.722
z którymi to punktowcami teraz

00:31:45.917 --> 00:31:47.402
architekt miasta nie wie co

00:31:47.402 --> 00:31:50.322
zrobić bo zwłaszcza 1 stoi Jak

00:31:51.335 --> 00:31:52.384
nie chcę tutaj używać he

00:31:53.095 --> 00:31:54.144
he dosadnych określeń

00:31:55.215 --> 00:31:56.864
yy właściwie stoi w

00:31:59.815 --> 00:32:01.680
placu jest całkowicie prywatne zdaje się

00:32:01.680 --> 00:32:03.464
to znaczy wszystkie mieszkania są wykupione

00:32:08.497 --> 00:32:09.297
ale

00:32:10.017 --> 00:32:11.262
powstało również yy

00:32:11.697 --> 00:32:13.262
powstały 2 budynki z których

00:32:14.857 --> 00:32:17.102
o których można z 1 strony powiedzieć że

00:32:17.577 --> 00:32:19.702
że że że są znakomitą architekturą

00:32:20.537 --> 00:32:21.337
zwłaszcza budynek

00:32:22.097 --> 00:32:22.897
notu

00:32:24.420 --> 00:32:25.740
który nie wiem

00:32:25.900 --> 00:32:26.700
był planowany

00:32:26.900 --> 00:32:30.540
do wpisania do rejestru zabytków jako zabytek zabytek

00:32:32.100 --> 00:32:33.020
swojego czasu

00:32:34.423 --> 00:32:36.336
dzieło architektoniczne swojego czasu

00:32:37.063 --> 00:32:38.576
ale w sensie urbanistycznym

00:32:38.903 --> 00:32:41.260
one się wymykały z tego wcześniej niż one

00:32:41.260 --> 00:32:42.736
one nawiązywały do czegoś

00:32:42.783 --> 00:32:44.576
czego tak naprawdę się jeszcze nie czuło

00:32:45.343 --> 00:32:48.540
a a apsuły yy szanse na to

00:32:48.540 --> 00:32:51.216
żeby na przykład odtworzyć historyczną ulicę rajską

00:32:51.423 --> 00:32:52.696
bo dzisiejsza ulica rajska

00:32:53.518 --> 00:32:56.361
ma tyle wspólnego z ulicą koreańską historyczną

00:32:56.558 --> 00:32:58.681
że biegnie równolegle do odhistorycznej

00:32:58.878 --> 00:33:00.041
w niewielkiej odległości

00:33:01.334 --> 00:33:04.785
Jak ktoś jest bardzo dociekliwy i lubi patrzeć pod nogi

00:33:05.734 --> 00:33:08.145
na parterze medisona

00:33:09.414 --> 00:33:11.345
to to znajdzie może taki napis

00:33:11.454 --> 00:33:15.905
że tu przebiegała ulica rajska przez przez środek molu

00:33:16.454 --> 00:33:19.945
na parterze domu towarowego medison

00:33:21.614 --> 00:33:23.440
no i wreszcie ostatni okres

00:33:23.440 --> 00:33:26.585
który się znacząco yy zaznaczył

00:33:27.014 --> 00:33:28.625
to to też

00:33:28.894 --> 00:33:31.520
tutaj mówiłem wcześniej o centralizmie demokratycznym

00:33:31.520 --> 00:33:32.320
potem

00:33:32.734 --> 00:33:35.145
historycy dla okresu lat siedemdziesiątych

00:33:36.174 --> 00:33:38.825
ukuli taki termin gierkowski woluntaryzm

00:33:40.465 --> 00:33:45.540
yy i tutaj mamy kilka takich dzieł charakterystycznych

00:33:45.540 --> 00:33:48.375
swobodne podejście do wcześniejszych ustaleń w planach

00:33:48.865 --> 00:33:50.655
czyli nowy wiadukt błędnika

00:33:50.865 --> 00:33:52.215
który sobie biegnie tak

00:33:53.375 --> 00:33:54.944
z punktu widzenia inżynierskiego

00:33:56.335 --> 00:33:57.544
można powiedzieć że

00:33:58.575 --> 00:33:59.744
jest to projekt który

00:34:00.975 --> 00:34:01.775
zakłada że

00:34:05.417 --> 00:34:06.302
może tak zakładano

00:34:06.417 --> 00:34:09.222
że wielka aleja między gdańskiem a

00:34:10.697 --> 00:34:11.542
a yy

00:34:12.577 --> 00:34:15.620
wrzeszczem będzie rodzajem autostrady

00:34:15.620 --> 00:34:16.622
zresztą tak w tym kierunku

00:34:16.737 --> 00:34:21.902
potem sprawy poszły do pewnego stopnia następna

00:34:24.402 --> 00:34:25.202
yy

00:34:25.402 --> 00:34:28.677
przykład takiego dowolnego zmieniania ustaleń planów to

00:34:29.602 --> 00:34:32.677
yy już w trakcie realizacji inwestycji

00:34:32.922 --> 00:34:35.197
to było też charakterystyczne dla tego okresu

00:34:36.402 --> 00:34:37.202
yy

00:34:37.642 --> 00:34:38.322
pewne zmiany

00:34:38.322 --> 00:34:41.677
co do lokalizacji hotelu heweliusz i budynku notu

00:34:42.740 --> 00:34:44.499
o czym wiem z rozmowy

00:34:45.980 --> 00:34:47.979
z znakomitym architektem gdańskim

00:34:48.460 --> 00:34:49.939
yy szczepanem bałmem

00:34:50.260 --> 00:34:53.100
który mi opowiadał jakie miał

00:34:53.100 --> 00:34:56.819
że tak powiem stresy w czasie realizacji tego projektu

00:34:58.450 --> 00:35:00.749
i wreszcie coś coś co zupełnie

00:35:01.810 --> 00:35:03.069
wymyka się wyobraźni

00:35:03.330 --> 00:35:04.989
czyli całkowite ignorowanie

00:35:05.090 --> 00:35:08.669
ustalień planów miejscowych i prawa budowlanego ale

00:35:09.850 --> 00:35:12.709
stoi OD 45 lat stoi

00:35:14.975 --> 00:35:16.344
i nikomu do głowy nie przyjdzie

00:35:16.415 --> 00:35:20.344
że wieżowiec promem psycheveliusza

00:35:21.535 --> 00:35:23.937
za yy domem towarowym medison

00:35:24.302 --> 00:35:26.697
został zrealizowany w latach 74

00:35:26.702 --> 00:35:28.777
76 właściwie 8

00:35:29.342 --> 00:35:29.942
niezgodnie

00:35:29.942 --> 00:35:32.377
z planem miejscowym i bez pozwolenia na budowę

00:35:33.292 --> 00:35:34.388
wybitny architekt

00:35:34.692 --> 00:35:37.748
mój mistrz w pewnym sensie w czasach z czasów kiedy

00:35:38.132 --> 00:35:41.548
pracowałem u polskiego konserwatora zabytków

00:35:45.095 --> 00:35:45.895
Konrad poegiński

00:35:46.695 --> 00:35:47.705
nazywany dziekanem

00:35:49.535 --> 00:35:51.425
architektów wojewódzkich w polsce

00:35:51.975 --> 00:35:53.265
bo bo utrzymał się przez

00:35:54.255 --> 00:35:56.225
chyba 30 lat na tym stanowisku

00:35:56.455 --> 00:35:58.505
co w czasach prl-u było

00:35:58.615 --> 00:36:00.385
Po prostu niewyobrażalnym rekordem

00:36:01.546 --> 00:36:03.413
powiedział mi wie pan

00:36:05.226 --> 00:36:07.253
ale ja mam 1 kwit na problem

00:36:09.066 --> 00:36:10.180
tylko ja ja

00:36:10.180 --> 00:36:11.000
ja ja mogę panu opowiedzieć

00:36:11.000 --> 00:36:12.293
ale ja panu go nie pokażę

00:36:13.306 --> 00:36:14.733
problem powstał na podstawie notatki

00:36:15.346 --> 00:36:17.293
z posiedzenia egzekuty w kw

00:36:19.625 --> 00:36:21.574
i pławiński Po prostu zarządzał

00:36:22.225 --> 00:36:23.534
odpisu tego protokołu

00:36:25.785 --> 00:36:27.134
żeby coś mieć w aktach

00:36:28.878 --> 00:36:29.620
zamawiałem go

00:36:29.620 --> 00:36:33.081
żeby yy pod koniec życia żeby napisał pamiętnik Jak

00:36:33.518 --> 00:36:34.641
który by ujawnił hy hy

00:36:35.958 --> 00:36:36.758
dopiero kulisy

00:36:37.758 --> 00:36:40.260
ale był niezwykłym dyplomatą i był

00:36:40.260 --> 00:36:41.060
był

00:36:41.078 --> 00:36:43.241
człowiek w pewnym sensie człowiekiem dni dzisiejszym

00:36:46.107 --> 00:36:46.340
był był

00:36:46.340 --> 00:36:48.452
był i nie był zarazem celebrytą

00:36:48.587 --> 00:36:49.492
można powiedzieć

00:36:50.227 --> 00:36:51.452
właśnie nie w dzisiejszym

00:36:51.907 --> 00:36:53.212
tego słowa rozumiem

00:36:54.707 --> 00:36:55.732
zupełnie w innym

00:37:02.013 --> 00:37:04.306
no i trzeba zbliżać się do finału

00:37:04.493 --> 00:37:05.466
bo państwo już

00:37:06.213 --> 00:37:08.266
dzisiaj taka śpiąca atmosfera jest

00:37:08.293 --> 00:37:09.586
więc może już nie będę

00:37:10.453 --> 00:37:11.253
przeciągał

00:37:12.626 --> 00:37:13.426
wnioski

00:37:14.266 --> 00:37:15.066
z tej analizy

00:37:16.106 --> 00:37:18.094
archeologii krajobrazu miejskiego

00:37:18.306 --> 00:37:19.534
na dzielnicy stare miasto

00:37:20.666 --> 00:37:21.734
nasuwają się same

00:37:23.782 --> 00:37:25.577
fatalne skutki braku dobrej

00:37:25.742 --> 00:37:27.737
kontynuacji trwałego rozwoju

00:37:28.742 --> 00:37:29.262
dzielnicy

00:37:29.262 --> 00:37:33.097
która do 45. Roku się rozwijała niezwykle harmonijnie

00:37:35.102 --> 00:37:36.177
i yy

00:37:40.646 --> 00:37:41.673
stipem w swoim kongenalnym

00:37:42.086 --> 00:37:46.593
planie regulacyjnym wchodząc na tereny pofortyczne

00:37:48.474 --> 00:37:50.085
zrobił Tam nie tylko planty

00:37:50.234 --> 00:37:51.034
ale spowodował

00:37:51.154 --> 00:37:52.525
że że

00:37:52.634 --> 00:37:54.365
powstały zupełnie nowe wnętrza

00:37:54.474 --> 00:37:56.485
urbanistyczne i nowe pierzeje

00:37:56.714 --> 00:37:57.725
bardzo reprezentacyjne

00:37:58.834 --> 00:38:00.125
my dzisiaj możemy oglądać

00:38:01.034 --> 00:38:01.925
niektóre z nich

00:38:05.003 --> 00:38:06.156
tylko zresztą

00:38:07.043 --> 00:38:09.596
często ze z przebudowanymi fasadami

00:38:10.443 --> 00:38:12.476
a tych najlepszych właściwie nie ma

00:38:12.563 --> 00:38:13.956
i teraz wyobraźmy sobie

00:38:15.123 --> 00:38:17.596
że że jednak istnieje ten plac przed dworcem

00:38:20.163 --> 00:38:20.963
targ kaszubski

00:38:22.140 --> 00:38:22.940
yy

00:38:22.980 --> 00:38:26.820
skrzyżowanie na ucisku ze wspaniałą architekturą ardeko

00:38:26.820 --> 00:38:28.700
budynku którego nie ma

00:38:29.977 --> 00:38:30.777
na 1

00:38:31.377 --> 00:38:32.177
winklu

00:38:32.817 --> 00:38:34.622
że tak powiem stoi

00:38:35.897 --> 00:38:39.062
dawny żak ja ciągle mówię nie nowy ratusz tylko żak

00:38:39.857 --> 00:38:42.502
bo w moich czasach to był wspaniały klub studencki

00:38:44.298 --> 00:38:45.680
a na 2. stał

00:38:45.680 --> 00:38:48.541
stał gmach yy zaprojektowany przez architekta miasta

00:38:48.858 --> 00:38:49.781
którego przypomniał

00:38:50.938 --> 00:38:54.181
yy no już sporo lat temu na wystawie Wojciech Szymański

00:38:55.519 --> 00:38:57.200
yy architektury za yy

00:38:57.759 --> 00:39:01.280
który zaprojektował szereg budynków i chyba tylko kasa

00:39:01.919 --> 00:39:04.360
chorych nawałowej to jest jedyny budynek

00:39:04.479 --> 00:39:06.920
który przetrwał i jeszcze jakoś wygląda

00:39:07.799 --> 00:39:09.840
to znaczy zachował te swoje walory specyficznej

00:39:10.679 --> 00:39:12.000
architektury architektu

00:39:21.120 --> 00:39:23.560
no i na już taka puenta bardziej osobista

00:39:26.081 --> 00:39:29.100
Jak wyglądało to przywracanie pamięci

00:39:29.100 --> 00:39:32.398
pokazałem te 2 tomy techil gdańskiej poświęcone

00:39:33.081 --> 00:39:34.918
gdańskowi pomnikowi historii

00:39:37.326 --> 00:39:39.154
ale to zajęło lata

00:39:40.566 --> 00:39:41.366
zanim

00:39:41.886 --> 00:39:44.034
tak powiem przywróciło się pamięć

00:39:44.926 --> 00:39:45.726
ponownie

00:39:46.606 --> 00:39:48.474
odkryło decyzję profesora borowskiego

00:39:49.802 --> 00:39:51.037
yy i

00:39:51.642 --> 00:39:54.597
w końcu doprowadziło się do uznania gdańska w granicach

00:39:54.722 --> 00:39:56.717
wpisu z 47. Roku

00:39:56.722 --> 00:39:57.757
zapomnij historii

00:39:58.282 --> 00:40:01.957
to może teraz decyzja czyli trójka

00:40:08.062 --> 00:40:08.862
o

00:40:09.302 --> 00:40:10.857
tu się zatrzymamy na minutę

00:40:13.462 --> 00:40:17.780
w lutym 75. Roku bardzo młody architekt z krakowa

00:40:17.780 --> 00:40:20.137
został zatrudniony w biurze wojskiego konserwatora

00:40:20.342 --> 00:40:21.177
zabytku w gdańsku

00:40:22.208 --> 00:40:23.951
jako jedynemu wtedy architektowi

00:40:24.088 --> 00:40:25.631
w zespole historyków sztuki

00:40:25.968 --> 00:40:27.831
przydzielono mu sprawę urbanistyki

00:40:27.888 --> 00:40:29.231
planowania przeszczennego

00:40:30.781 --> 00:40:33.258
w związku z tym z takim zakresem obowiązków

00:40:33.621 --> 00:40:36.298
rozpoczął pracę OD kwerendy w archiwum wkz

00:40:36.381 --> 00:40:37.458
i w rejeszcze zabytków

00:40:37.621 --> 00:40:38.658
pod kątem ochrony

00:40:39.341 --> 00:40:41.218
zabytkowych układów urbanistycznych

00:40:41.880 --> 00:40:43.130
znaczy chciał się dowiedzieć

00:40:43.790 --> 00:40:45.490
co się OD niego będzie wymagać

00:40:45.870 --> 00:40:47.610
co ma chronić i dlaczego

00:40:48.510 --> 00:40:49.370
szukał podstaw prawnych

00:40:52.092 --> 00:40:54.628
w tamtym czasie gdańskie środowisko konserwatorów

00:40:54.692 --> 00:40:57.308
zabytków było przekonane że ochroną

00:40:58.932 --> 00:40:59.828
decyzją konserwator

00:41:00.172 --> 00:41:01.948
że ochrona decyzją konserwatorską

00:41:02.572 --> 00:41:05.108
z 37. Roku została zredukowana

00:41:06.572 --> 00:41:08.228
do ochrony tylko głównego miasta

00:41:09.082 --> 00:41:10.197
między innymi ówczesny

00:41:11.002 --> 00:41:12.797
konserwator zabytków miasta

00:41:13.322 --> 00:41:14.957
gdańska Robert Chomicz przekonywał mnie

00:41:15.682 --> 00:41:17.197
i nawet nawet stwierdził

00:41:17.242 --> 00:41:19.157
że jest jakiś dokument na ten temat

00:41:21.191 --> 00:41:22.780
czy tylko główne miasto i

00:41:22.780 --> 00:41:24.848
i dlatego ten teren został faktycznie

00:41:25.191 --> 00:41:26.568
OD początku lat pięćdziesiątych

00:41:27.391 --> 00:41:28.191
yy

00:41:28.951 --> 00:41:30.008
objęty programem odbudowy

00:41:30.271 --> 00:41:31.128
i ta odbudowa

00:41:32.311 --> 00:41:32.791
yy

00:41:32.791 --> 00:41:36.168
biuro generalnego projektanta odbudowy głównego miasta

00:41:36.271 --> 00:41:39.528
funkcjonowało do 1969

00:41:42.422 --> 00:41:43.857
jakież było moje zdumienie

00:41:44.022 --> 00:41:45.657
kiedy odkryłem w archiwum w k

00:41:45.662 --> 00:41:49.537
z oryginał decyzji profesora borowskiego z 37. Roku

00:41:54.750 --> 00:41:56.769
skan z precyzyjnym opisem grani z gdańska

00:41:57.030 --> 00:41:58.609
wpisanego do rejestru zabytków

00:41:59.750 --> 00:42:03.089
yy oryginał tożsamy z wpisem do rejestrów zabytków

00:42:03.270 --> 00:42:05.129
nieruchomych no i się okazało

00:42:05.270 --> 00:42:06.769
że nie tylko główne miasto

00:42:07.030 --> 00:42:08.114
ale cały Gdańsk w

00:42:08.114 --> 00:42:10.409
granicach fortyfikacji nawożytnie

00:42:10.690 --> 00:42:14.069
kolejnym odkryciem był plan katastralny w skali 1:1.000

00:42:14.170 --> 00:42:16.549
sporządzony na zlecenie władz gdańska w latach

00:42:17.130 --> 00:42:20.789
1.866 68 obejmujący cały

00:42:21.290 --> 00:42:23.269
historyczny Gdańsk w granicach twierdzy

00:42:23.450 --> 00:42:25.189
czyli około 800ha

00:42:25.890 --> 00:42:28.029
teraz kolejny slajd może zobaczymy

00:42:34.853 --> 00:42:36.146
o to jest fragment

00:42:36.973 --> 00:42:38.346
tak zwanego planu łuzego

00:42:40.150 --> 00:42:43.450
w skali 1:1.000 który który był

00:42:44.190 --> 00:42:46.170
inwentaryzacją urbanistyczną

00:42:46.390 --> 00:42:47.850
był planem katastralnym

00:42:49.030 --> 00:42:52.330
i i stał się podkładem dla planu regulacyjnego

00:42:53.070 --> 00:42:55.850
znamy kilkanaście kolejnych wersji

00:42:56.890 --> 00:42:57.690
to znaczy

00:42:58.330 --> 00:43:01.429
ten plan był używany jako podkład i na tym podkładzie

00:43:02.250 --> 00:43:04.949
yy architekt miasta dokonywał różnych

00:43:05.690 --> 00:43:08.309
zmian regulacyjnych w postaci rozkalibrowania

00:43:09.130 --> 00:43:10.549
ulic likwidacji przedproży

00:43:10.970 --> 00:43:12.829
do różnych działań modernizacyjnych

00:43:12.850 --> 00:43:13.789
tak Jak je pojmowano

00:43:14.130 --> 00:43:15.629
pod koniec 19. wieku

00:43:18.795 --> 00:43:19.595
no ale to był

00:43:20.115 --> 00:43:20.875
genialny dokument

00:43:20.875 --> 00:43:21.685
który pozwolił

00:43:23.395 --> 00:43:24.245
na yy

00:43:25.595 --> 00:43:26.395
stwierdzenie

00:43:26.955 --> 00:43:28.925
Jak jaka jest skala zmian

00:43:30.547 --> 00:43:32.972
OD czasu kiedy yy

00:43:34.987 --> 00:43:37.852
w 47. Roku yy resorborowski

00:43:38.707 --> 00:43:41.172
yy wpisał Gdańsk do rejestru

00:43:47.507 --> 00:43:49.292
przez całą dekadę lat osiemdziesiątych

00:43:49.467 --> 00:43:51.372
prowadziłem badania i studia porównaczy

00:43:51.947 --> 00:43:53.532
3 których celem było ustalenie

00:43:54.907 --> 00:43:55.707
stopnia zachowania

00:43:56.027 --> 00:43:59.292
układu globalistycznego z 45. Roku

00:44:00.980 --> 00:44:07.900
yy a zinwentaryzowanego w planie z 1000/866 68. Roku

00:44:08.260 --> 00:44:10.380
i później jakby utrwalonego

00:44:11.180 --> 00:44:12.700
w tak zwanym galendeplanie

00:44:13.900 --> 00:44:16.300
z lat dwudziestych 20. wieku

00:44:19.272 --> 00:44:20.447
istotą było ustalenie

00:44:20.832 --> 00:44:23.007
jaki jest stopień zachowania tego układu

00:44:23.632 --> 00:44:24.567
Po odbudowie gdańska

00:44:25.232 --> 00:44:28.647
w latach 1.946 1.980

00:44:29.695 --> 00:44:30.295
rezultatem

00:44:30.295 --> 00:44:32.305
z tych studiów urbanistycznych było stwierdzenie

00:44:32.575 --> 00:44:35.265
że Nadal bardzo duże fragmenty śródmieścia gdańska

00:44:36.055 --> 00:44:38.745
zachowały historyczny układ urbanistyczny sprzed

00:44:39.295 --> 00:44:42.705
45. Roku a przecież decyzja profesora borowskiego

00:44:43.600 --> 00:44:45.501
wpisała do rejestru zabytków historyczny

00:44:46.138 --> 00:44:48.981
układ urbanistyczny zachowany w Roku 45.

00:44:49.138 --> 00:44:51.741
to z kolei dało podstawę do podjęcia procedury

00:44:51.938 --> 00:44:53.981
uznania układu urbanistycznego gdańska

00:44:54.858 --> 00:44:55.821
za pomnik historii

00:44:56.018 --> 00:44:58.301
co nastąpiło w Roku 1.900

00:44:59.607 --> 00:45:03.432
yy 94. postanowieniem prezydenta RP

00:45:06.167 --> 00:45:07.552
i to by było na tyle

00:45:07.847 --> 00:45:09.192
dziękuję państwu za uwagę

00:45:12.100 --> 00:45:15.380
tak ostatni slajd zapomniałem

00:45:16.580 --> 00:45:18.260
ostatni slajd to jest załącznik

00:45:18.980 --> 00:45:22.780
graficzny z postanowienia prezydenta lecha wałęsy

00:45:23.580 --> 00:45:25.580
i taki jest Stan prawny do dzisiaj

00:45:25.820 --> 00:45:27.180
i yy

00:45:30.338 --> 00:45:32.621
fakt że w gdańsku jest w poniedziałnej historii

00:45:32.858 --> 00:45:34.701
spowodowało żywioną dyskusję

00:45:35.738 --> 00:45:39.101
yy w gdańsku nad nad tym co dalej

00:45:40.818 --> 00:45:43.461
i 1 by ze śladów tej dyskusji

00:45:44.578 --> 00:45:45.378
organizowanej

00:45:45.658 --> 00:45:47.861
postaci konwerksatorium na 1.000 wyciech

00:45:48.178 --> 00:45:48.978
Gdańsk to była

00:45:49.698 --> 00:45:52.261
aplikacja programowi gimnazjum

00:45:54.624 --> 00:45:56.015
dziękuję państwu za uwagę

00:45:56.464 --> 00:45:57.815
EE dzień dobry jestem pibr you

00:45:58.144 --> 00:45:59.415
jestem holendrem i

00:45:59.984 --> 00:46:01.135
nauczyłem się waszego języka

00:46:01.704 --> 00:46:02.815
yy mam takie pytanie

00:46:03.064 --> 00:46:04.135
oczywiście z dużym szacunkiem

00:46:04.304 --> 00:46:05.615
patrzę na odbudowę tego miasto

00:46:07.144 --> 00:46:09.535
ym tak Jak pan mówił w jakich realiach to się odbyło

00:46:09.584 --> 00:46:10.384
to jest Po prostu

00:46:10.904 --> 00:46:11.855
no coś niesamowitego

00:46:11.984 --> 00:46:14.055
dzisiaj dłużej się buduje niż wtedy EE hy hy

00:46:16.757 --> 00:46:18.402
em nasuwa mi pytanie

00:46:18.477 --> 00:46:19.762
które nie mogę znaleźć odpowiedzi

00:46:19.957 --> 00:46:21.340
ja tu mieszkam 6 lat

00:46:21.340 --> 00:46:25.002
moi przodków OD około 300 lat na żuawach mieszkali

00:46:25.717 --> 00:46:27.242
em i mam takie pytania

00:46:27.957 --> 00:46:29.082
Jak ja patrzę na żuraw

00:46:29.477 --> 00:46:30.802
budynek ten główny młyn

00:46:31.237 --> 00:46:33.602
yy to przedwojenne zdjęcie pokazują

00:46:34.437 --> 00:46:36.202
wprost yy dach

00:46:36.821 --> 00:46:39.658
a yy powojenne pokazuje ścięty dach

00:46:40.581 --> 00:46:41.898
yy takie małe detale

00:46:41.901 --> 00:46:44.418
że to Po prostu było Po prostu takim dużym ruchem

00:46:44.541 --> 00:46:46.178
takim szybkością to wszystko robione

00:46:46.661 --> 00:46:49.098
że nie zwracamy za bardzo uwagi na detali albo

00:46:49.621 --> 00:46:50.898
nie mieli rysunków na to

00:46:51.400 --> 00:46:53.747
eh rozjebał wraz z twoim ojcem

00:46:54.252 --> 00:46:58.227
nie no ten taki naczółek jest ścięty Tam gdzie stoi

00:46:58.852 --> 00:47:01.147
i no taki przez ojca mojego

00:47:01.412 --> 00:47:03.787
zaprojektowana rekonstrukcja żurawi

00:47:03.852 --> 00:47:05.340
ja nie wiem Jak Tam państwo chodzicie

00:47:05.340 --> 00:47:07.027
czy widać taki

00:47:07.532 --> 00:47:09.947
w osiądzu zrobiony żuraw jako

00:47:10.772 --> 00:47:12.267
yy wiatr rozkaz

00:47:13.452 --> 00:47:17.267
ale na starych rycinach był ten naczółek też ścięty

00:47:17.372 --> 00:47:18.172
bo to jest

00:47:20.348 --> 00:47:21.971
ale zdjęcia ale

00:47:22.548 --> 00:47:24.491
ale są jeszcze ryciny wcześniejsze

00:47:25.748 --> 00:47:29.771
i tutaj yy zawsze się odwoływało do pewnego okresu

00:47:31.828 --> 00:47:32.628
tak tak tak

00:47:33.348 --> 00:47:35.731
i to było w wielu przypadkach także

00:47:36.308 --> 00:47:37.531
yy ja mogę zaświadczyć

00:47:37.828 --> 00:47:39.851
że Kazimierz marcur był

00:47:40.548 --> 00:47:42.331
architektem niezwykle dociekliwym

00:47:43.721 --> 00:47:45.838
i yy przesiadywał

00:47:46.721 --> 00:47:48.158
u mnie archiwum

00:47:48.161 --> 00:47:49.598
czyli w regionalnym ośrodku

00:47:49.721 --> 00:47:51.638
studiów w wykonaniu środowiska kulturowego

00:47:51.801 --> 00:47:55.452
na świętej trójcy 3 i przeglądał ciągle

00:47:56.227 --> 00:47:57.372
materiały archiwalne

00:47:57.587 --> 00:47:59.972
bo coś jeszcze Tam konsultował czy

00:48:00.067 --> 00:48:01.572
czy rysował jakąś

00:48:02.107 --> 00:48:03.492
kolejną kolejny hełm wieży

00:48:03.787 --> 00:48:05.612
któryś i sprawdzał

00:48:05.947 --> 00:48:06.747
czy się

00:48:07.473 --> 00:48:08.273
nie nie pomylił

00:48:08.953 --> 00:48:10.120
czy czy faktycznie nie

00:48:10.120 --> 00:48:12.686
no nie znałem kogoś bardziej dociekliwego

00:48:12.793 --> 00:48:13.593
no no

00:48:14.073 --> 00:48:16.326
są yy były bardzo trudne sytuacje

00:48:17.513 --> 00:48:19.526
w takiej szczegółowej już w odbudowie

00:48:19.993 --> 00:48:21.126
ojciec był rzeczywiście

00:48:21.353 --> 00:48:22.246
1. pracownikiem

00:48:22.633 --> 00:48:25.930
który yy profesor Borowski ściągnął do gdańska

00:48:26.149 --> 00:48:29.370
no bo przed wojną pracowali razem yy w wilnie

00:48:29.509 --> 00:48:31.050
i tak Jak wspominałeś

00:48:32.149 --> 00:48:33.490
yy ten yy odbudowy

00:48:33.629 --> 00:48:35.490
1. prace w zamku w trokach

00:48:35.629 --> 00:48:36.930
no to mój ojciec prowadził

00:48:37.229 --> 00:48:40.414
ale był technikiem wtedy a a a

00:48:41.185 --> 00:48:42.974
profesor Borowski nie był profesorem

00:48:43.145 --> 00:48:44.254
ale był architektem

00:48:44.385 --> 00:48:48.694
który no zawiadywał zabytkami w okręgu wileńskim

00:48:49.465 --> 00:48:50.574
ale chcę powiedzieć

00:48:50.745 --> 00:48:52.856
że yy o tych trudnościach

00:48:53.063 --> 00:48:56.376
chyba ojciec jest autorem rekonstrukcji i większości

00:48:57.023 --> 00:48:59.456
prawie wszystkich tutaj hełmów OD tego

00:49:00.463 --> 00:49:01.263
ratusza

00:49:01.903 --> 00:49:03.616
na ratuszu głównego miasta

00:49:04.543 --> 00:49:05.343
gdzie

00:49:07.678 --> 00:49:09.961
sam sam jednoosobowy zrobił ten projekt

00:49:09.961 --> 00:49:11.081
będąc jeszcze technikiem

00:49:11.278 --> 00:49:14.401
bo wieczorem studiował na wydziale architektury

00:49:15.318 --> 00:49:18.841
ale był Po yy uczniem i skończył technikum

00:49:20.165 --> 00:49:23.874
wilnie a Tam przygotowywali tak bardzo dobrze że

00:49:23.874 --> 00:49:25.034
potrafił to narysować

00:49:26.085 --> 00:49:28.434
wszystkie elementy konstrukcyjne i później

00:49:28.565 --> 00:49:29.714
wszystkich innych hełmów

00:49:29.925 --> 00:49:32.634
ja pracowałem później z ojcem i byłem zawsze pełen

00:49:32.765 --> 00:49:34.456
podziwu bo yy

00:49:34.623 --> 00:49:36.456
ani nasze uczelnie nie przygotowywały

00:49:36.983 --> 00:49:39.496
w ten sposób ani ja bym tego nie potrafił wyciąć

00:49:40.183 --> 00:49:42.136
siadał i to rysował tak Jak kamieniarkę

00:49:42.503 --> 00:49:43.496
wszystkie inne rzeczy

00:49:44.120 --> 00:49:46.092
ale przepraszam to już nie na temat

00:49:46.092 --> 00:49:47.892
dziękuję yy wyszła książka

00:49:48.427 --> 00:49:51.732
opracowana przeze mnie Gdańsk kazimierza mazura wydana

00:49:52.427 --> 00:49:53.932
przez wydawnictwo słowo

00:49:54.347 --> 00:49:55.292
obraz terytoria

00:49:56.186 --> 00:49:56.866
która

00:49:56.866 --> 00:50:00.293
yy w której zaprezentowanych jest dużo rysunków właśnie

00:50:00.946 --> 00:50:02.933
i również tych rekonstrukcji

00:50:03.706 --> 00:50:06.333
yy hełmu na ratuszu głównego miasta

00:50:06.466 --> 00:50:08.460
ale innych kamieniarki i tak dalej

00:50:08.460 --> 00:50:10.133
bo większość projektów tutaj

00:50:10.760 --> 00:50:11.560
no wychodziła

00:50:11.949 --> 00:50:12.930
spod ręki mojego ojca

00:50:13.949 --> 00:50:15.290
ale jest też i 2.

00:50:15.829 --> 00:50:16.690
która dotyczy

00:50:17.389 --> 00:50:19.330
bo ja yy pół wieku

00:50:19.589 --> 00:50:20.720
tak zatytułowałem

00:50:20.720 --> 00:50:23.090
pół wieku z zabytkami też pracowałem

00:50:23.349 --> 00:50:25.250
i również i gdańskie zabytki inne

00:50:26.654 --> 00:50:28.025
kolejnej książce też

00:50:28.694 --> 00:50:29.494
zostały przedstawione

00:50:29.814 --> 00:50:32.660
yy wspominał pan o tej 2. osi

00:50:32.660 --> 00:50:34.597
która miała iść na polski hak

00:50:34.597 --> 00:50:36.265
Jak ona miała przebiegać poza

00:50:36.854 --> 00:50:37.985
starym miastem może

00:50:38.494 --> 00:50:40.505
może akurat na tym by pan pokazał i

00:50:41.244 --> 00:50:42.555
co Tam miało dalej być

00:50:43.044 --> 00:50:44.475
ta odbudowa z lat

00:50:44.924 --> 00:50:47.555
pięćdziesiątych i początku lat sześćdziesiątych

00:50:48.124 --> 00:50:51.355
honorowała tą oś i właściwie jeszcze

00:50:52.004 --> 00:50:55.955
Jak zacząłem pracę w 74. Roku to

00:50:57.623 --> 00:50:59.096
Nadal zakładano

00:50:59.183 --> 00:51:01.896
że być może ta oś zostanie zrealizowana

00:51:02.423 --> 00:51:03.976
ona miała Po prostu biec

00:51:05.794 --> 00:51:08.485
może ten plan tego dokładnie nie nie pokazuje ale

00:51:08.794 --> 00:51:12.085
ale ulicą hebeliusza i jej przedłużenie miała trafić

00:51:12.474 --> 00:51:14.445
trafiać w cypel polskiego haka

00:51:15.554 --> 00:51:17.125
zresztą zupełnie niedawno

00:51:17.354 --> 00:51:18.885
bo chyba kilka lat temu

00:51:19.594 --> 00:51:20.485
czy kilkanaście

00:51:23.427 --> 00:51:24.972
były jakieś prace studialne

00:51:25.107 --> 00:51:28.332
które ponownie rozważały lokalizację

00:51:28.987 --> 00:51:30.476
opery bałtyckiej na

00:51:30.476 --> 00:51:31.972
polskim haku było coś takiego

00:51:33.107 --> 00:51:36.172
to nawet w prasie były publikacje na ten temat

00:51:37.511 --> 00:51:39.928
opera bałtycka szuka miejsca OD lat siedemdziesiątych

00:51:40.191 --> 00:51:41.008
na nową siedzibę

00:51:41.351 --> 00:51:42.448
było kilka lokalizacji

00:51:43.231 --> 00:51:45.688
był na przykład pomysł to lata 70.

00:51:45.831 --> 00:51:49.770
żeby zlikwidować więzienie i areszt na ulicy korkowej

00:51:49.990 --> 00:51:51.010
Tam lokalizować

00:51:51.470 --> 00:51:52.690
yy budynek kopery

00:51:53.110 --> 00:51:56.170
yy był pomysł z pracą zebrań ludowych

00:51:56.680 --> 00:51:59.040
yy był pomysł żeby usypać specjalny cypel

00:51:59.640 --> 00:52:01.360
na wysokości potoku w jelitkowie

00:52:01.880 --> 00:52:04.640
żeby opera tak Jak w Sydney była widoczna z morza

00:52:05.338 --> 00:52:07.461
a te ostatnie pomysły to właśnie polski hak

00:52:07.778 --> 00:52:09.821
także problem z operą w gdańsku

00:52:10.378 --> 00:52:11.541
do tej pory nierozwiązany

00:52:12.138 --> 00:52:13.941
mamy najmniejszą operę w polsce

00:52:14.298 --> 00:52:16.061
budynek dawnego maneżu

00:52:16.538 --> 00:52:19.181
także tutaj to jeszcze też przed Nami

00:52:19.800 --> 00:52:22.530
ale to może w końcu powstanie taka opera Jak w Sydney

00:52:23.909 --> 00:52:25.650
yy był nawet już yy

00:52:25.749 --> 00:52:28.250
konkurs i projekt wybrano w latach siedemdziesiątych

00:52:29.200 --> 00:52:31.463
i właśnie odnosząc się do tego Sydney no

00:52:31.816 --> 00:52:32.783
nie był tak odważny

00:52:33.536 --> 00:52:35.663
no ale też pieniędzy było za mało i Nic

00:52:35.896 --> 00:52:36.703
Nic nie powstało

00:52:36.776 --> 00:52:37.576
tylko przybudowano

00:52:38.216 --> 00:52:40.303
budynek przy alei zwycięstwa

00:52:41.176 --> 00:52:43.623
czy ktoś z państwa jeszcze yy dziękuję

00:52:43.736 --> 00:52:45.103
a więc nawiązując do pytania

00:52:45.536 --> 00:52:46.336
1.

00:52:47.108 --> 00:52:50.891
jaka część yy głównego miasta odbudowanego

00:52:52.028 --> 00:52:55.051
jest yy nawiązuje do tego gdańska

00:52:55.588 --> 00:52:57.131
szesnasto siedemnastowiecznego

00:52:57.228 --> 00:52:59.851
a jaka część nawiązuje do tego gdańska sprzed

00:53:00.348 --> 00:53:02.451
yy marca 45. Roku

00:53:02.868 --> 00:53:04.371
w odbudowie generalnie

00:53:06.320 --> 00:53:10.360
yy trochę trochę nawiązując do tego pytania o żuraw tak

00:53:10.360 --> 00:53:11.982
bo tutaj w odpowiedzi

00:53:12.617 --> 00:53:14.022
panowie udzieliliście odpowiedzi

00:53:14.097 --> 00:53:17.022
że ten żuraw obecny to jest raczej żuraw

00:53:17.577 --> 00:53:18.702
nie sprzed yy

00:53:18.857 --> 00:53:21.342
bezpośrednio sprzed marca 45. Roku

00:53:21.537 --> 00:53:25.862
16. października 74. Roku rozpocząłem pracę

00:53:26.928 --> 00:53:28.711
na wydziale architektury w katedrze

00:53:29.488 --> 00:53:30.831
historii architektury

00:53:30.928 --> 00:53:32.511
i konserwacji zabytków

00:53:32.568 --> 00:53:34.271
tak ta katedra się nazywała

00:53:34.448 --> 00:53:35.471
szefem był kursor

00:53:36.234 --> 00:53:39.245
yy mohowski yy docentami byli

00:53:40.074 --> 00:53:41.220
yy Stankiewicz

00:53:41.220 --> 00:53:45.925
masalski wtedy jeśli dobrze pamiętam i yy

00:53:47.571 --> 00:53:48.868
pamiętam yy

00:53:49.771 --> 00:53:51.388
podejście jakie było

00:53:52.331 --> 00:53:53.360
do tego bo

00:53:53.360 --> 00:53:54.200
bo to był czas

00:53:54.200 --> 00:53:55.508
kiedy jeszcze

00:53:56.091 --> 00:53:58.708
się zachowało kilka zabytków

00:53:59.880 --> 00:54:00.680
oryginalnych

00:54:01.080 --> 00:54:01.959
na głównym mieście

00:54:02.040 --> 00:54:02.800
mówiłem o tym

00:54:02.800 --> 00:54:07.119
że właściwie w 46. Roku to już była totalna ruina

00:54:07.240 --> 00:54:09.319
to zresztą widać na tym zdjęciu lotniczym

00:54:09.360 --> 00:54:10.519
ale yy

00:54:11.320 --> 00:54:13.479
no na przykład było chyba z 6

00:54:14.280 --> 00:54:16.159
8 może nawet kamienic

00:54:17.494 --> 00:54:18.945
wtedy już pustych

00:54:19.414 --> 00:54:21.465
nie zamieszkały z uwagi na zagrożenie

00:54:22.694 --> 00:54:24.265
yy przy ulicy straganiarskiej

00:54:25.527 --> 00:54:26.512
i zresztą ta

00:54:26.527 --> 00:54:29.392
ten temat ulicy straganiarskiej był taką właściwie

00:54:29.807 --> 00:54:32.312
aferą we wczesnych latach gierkowskich

00:54:32.887 --> 00:54:34.352
ponieważ yy

00:54:35.207 --> 00:54:36.392
były propozycje odbudowy

00:54:37.207 --> 00:54:38.232
były propozycje

00:54:39.702 --> 00:54:41.338
jakby to nazwać rekompozycji

00:54:41.422 --> 00:54:42.978
czyli rozebrania i ponownego

00:54:43.822 --> 00:54:44.622
ponownego

00:54:45.182 --> 00:54:45.982
yy

00:54:48.382 --> 00:54:49.182
skomponowania

00:54:49.542 --> 00:54:50.538
nazwijmy to tak

00:54:51.650 --> 00:54:52.830
i yy

00:54:54.090 --> 00:54:57.470
zresztą tutaj siedzi autor domu rondobiusza

00:54:57.890 --> 00:54:58.690
który który

00:54:59.010 --> 00:54:59.950
w 1 części

00:55:00.010 --> 00:55:03.550
bo to były 2 kamienice w 1 części jest jest

00:55:04.761 --> 00:55:07.278
autorskim projektem andrzeja matura

00:55:07.281 --> 00:55:09.798
w 2. części jest Po prostu bardzo

00:55:10.081 --> 00:55:11.478
bardzo yy

00:55:12.514 --> 00:55:13.646
wierną odbudową

00:55:13.874 --> 00:55:14.926
można tak powiedzieć

00:55:15.154 --> 00:55:16.166
oryginalnego budynku

00:55:16.274 --> 00:55:17.366
czy ja coś skłamałem

00:55:20.443 --> 00:55:22.556
on stał on stał przecież

00:55:24.683 --> 00:55:25.483
no mury

00:55:26.683 --> 00:55:27.483
stały także

00:55:27.923 --> 00:55:29.836
było i tak że powiedzmy

00:55:29.963 --> 00:55:32.236
można powiedzieć w procentach 10

00:55:32.243 --> 00:55:36.596
15% substancji budowlanej na terenie głównego miasta

00:55:37.391 --> 00:55:38.688
yy to były rzeczy

00:55:38.711 --> 00:55:40.608
które jakimś cudem przetrwałem

00:55:42.231 --> 00:55:43.905
z różnych powodów

00:55:43.905 --> 00:55:44.705
przez przypadek

00:55:45.151 --> 00:55:48.208
albo może tak Jak ten jedyny żelbetowy spichlerz

00:55:48.991 --> 00:55:50.180
na wyspie spichszów

00:55:50.180 --> 00:55:51.568
który się uchował teraz

00:55:51.991 --> 00:55:53.368
w tym solideo Gloria

00:55:54.907 --> 00:55:57.612
i jest Po Po modernizacji

00:55:57.707 --> 00:55:58.932
jest częścią hotelu

00:55:59.027 --> 00:55:59.827
chyba

00:56:00.347 --> 00:56:02.000
yy to był

00:56:02.000 --> 00:56:03.332
to była konstrukcja żelbetowa

00:56:04.227 --> 00:56:06.252
z wczesnych lat 20. wieku

00:56:07.314 --> 00:56:08.805
beton cement Portland

00:56:09.434 --> 00:56:10.765
dobry beton wytrzymał pożar

00:56:12.074 --> 00:56:15.245
a wszystkie inne za wyjątkiem też 1

00:56:15.554 --> 00:56:17.325
przypadku spichrza

00:56:18.314 --> 00:56:19.765
który się nazywa chyba

00:56:22.802 --> 00:56:25.277
błękitny jeleń Wisła ujścia

00:56:28.402 --> 00:56:29.677
Tam nazwa się zmieniała

00:56:30.402 --> 00:56:32.560
2 nazwy właśnie albo baranek błękitny

00:56:32.560 --> 00:56:34.077
albo Wisła ujście obowiązuje

00:56:34.624 --> 00:56:37.335
o to to była z kolei historia niesamowita

00:56:37.504 --> 00:56:39.175
w 75. Roku jako

00:56:39.424 --> 00:56:41.775
młody inspektor konserwatorski zostałem wysłany

00:56:43.504 --> 00:56:45.015
na na temat sytuacji

00:56:45.264 --> 00:56:47.215
ponieważ herbapol

00:56:47.264 --> 00:56:49.815
który przejął Po jakiejś firmie przedwojennej

00:56:50.024 --> 00:56:52.335
która też Tam składowała zioła

00:56:53.598 --> 00:56:54.398
to był jedyny

00:56:54.798 --> 00:56:56.441
cały w środku drewniany spichlerz

00:56:57.398 --> 00:56:58.601
jakiś cudem zachowany

00:56:59.558 --> 00:57:03.281
i yy świetnie nadający się właśnie był przewierszczany

00:57:03.518 --> 00:57:04.900
bo był miał tyle dziur

00:57:04.900 --> 00:57:05.721
że Tam Po prostu

00:57:06.278 --> 00:57:07.038
wiatr stosuszył

00:57:07.038 --> 00:57:08.521
te zioła się Tam świetnie suszyły

00:57:09.587 --> 00:57:10.852
gdy oprowadzający mi tłumaczył

00:57:11.147 --> 00:57:12.852
dlaczego to taki dobry magazyn

00:57:13.467 --> 00:57:14.107
na na ziołach

00:57:14.107 --> 00:57:16.252
ale w atrakcjach herbapolu w warszawie

00:57:16.747 --> 00:57:17.547
doszedłem do wniosku

00:57:17.547 --> 00:57:19.012
że nie będziemy budować nowy

00:57:19.467 --> 00:57:22.285
magazyn na herbapolu i my to albo oddamy

00:57:22.354 --> 00:57:23.205
albo rozbierzemy

00:57:23.434 --> 00:57:26.485
no i Po prostu była interwencja konserwatorska

00:57:27.154 --> 00:57:28.765
i cała cała afera

00:57:28.794 --> 00:57:30.165
potem z rewitalizacją

00:57:31.925 --> 00:57:33.474
tego z piksela się ktoś zaczął

00:57:33.565 --> 00:57:35.354
a więc to były jednostkowe przykłady

00:57:36.125 --> 00:57:37.874
dlatego mówiłem o tej tragedii

00:57:38.725 --> 00:57:41.940
yy ograniczenia odbudowy tylko do głównego miasta

00:57:41.940 --> 00:57:42.740
ponieważ

00:57:42.899 --> 00:57:47.460
poza głównym miastem w 49. Roku były całe kwartały

00:57:48.699 --> 00:57:51.140
wręcz zabudowy w innych dzielnicach ewidentnie

00:57:52.139 --> 00:57:53.420
ewidentnie yy

00:57:53.859 --> 00:57:56.300
za którymi Tam Nic nie trzeba było praktycznie robić

00:57:57.049 --> 00:57:59.670
ale wracając do pana pana pytania

00:58:00.409 --> 00:58:02.390
o o nastawienie prawda nastawienie

00:58:02.529 --> 00:58:05.710
bo zacząłem mówić o tej mojej pracy w parterze nawet

00:58:06.009 --> 00:58:07.870
nawet wśród konserwatorów zabytku

00:58:07.969 --> 00:58:09.710
było nastawienie takie wtedy

00:58:11.249 --> 00:58:12.049
że

00:58:13.722 --> 00:58:14.957
tak Gdańsk jest cenny

00:58:15.122 --> 00:58:17.437
ale cenny jest ten nasz Gdańsk

00:58:19.002 --> 00:58:20.917
czyli co do 3. rozbioru polski

00:58:21.042 --> 00:58:22.757
tak czy do 2. rozbioru polski

00:58:23.202 --> 00:58:25.237
do do 1000/793

00:58:25.682 --> 00:58:26.637
a Po tej dacie

00:58:27.827 --> 00:58:28.812
to już jakby mniej

00:58:30.067 --> 00:58:30.587
a a

00:58:30.587 --> 00:58:32.852
dziewiętnastowieczne prusactwo to już jakby

00:58:33.067 --> 00:58:33.892
zupełnie mniej

00:58:35.427 --> 00:58:37.372
i i to i to nie było nastawienie

00:58:37.547 --> 00:58:38.812
że tak powiem yy

00:58:41.124 --> 00:58:43.835
poglądu yy pospolstwa

00:58:44.164 --> 00:58:45.355
prawda czy ludu

00:58:45.764 --> 00:58:47.875
tylko było nastawienie fachowców

00:58:48.004 --> 00:58:50.395
więc ja zaczynałem pracę jeszcze

00:58:50.804 --> 00:58:53.435
yy w takiej aurze 50 lat

00:58:53.724 --> 00:58:55.515
tak Andrzej januszyński

00:58:56.981 --> 00:58:58.258
chciałem nawiązać do tego

00:58:59.301 --> 00:59:04.938
zachowanego żelbetowego budynku zachował się

00:59:06.341 --> 00:59:07.738
w niezłym podobno stanie

00:59:08.981 --> 00:59:12.378
budynek danceigrofu żelbetonowy

00:59:14.141 --> 00:59:14.941
i

00:59:16.078 --> 00:59:16.878
chyba

00:59:17.278 --> 00:59:20.441
lobby polskich linii lotniczych było mocniejsze

00:59:21.078 --> 00:59:21.878
bo go zburzono

00:59:22.758 --> 00:59:25.441
czy wie pan coś na temat decyzji

00:59:27.038 --> 00:59:27.838
yy

00:59:28.985 --> 00:59:30.534
o złożeniu tego budynku

00:59:31.105 --> 00:59:33.814
yy ja tylko kiedyś rozmawiałem ze

00:59:36.065 --> 00:59:37.974
starszymi kolegami

00:59:38.185 --> 00:59:39.094
którzy już

00:59:39.705 --> 00:59:44.700
yy działali w gdańsku zaraz Po 45. Roku i oni mówili

00:59:44.700 --> 00:59:46.014
że yy

00:59:48.910 --> 00:59:53.049
parę miesięcy Po czy rok Po czy może 2 lata Po

00:59:54.710 --> 00:59:55.769
yy wojnie

00:59:56.710 --> 00:59:57.609
hotel spłonął

00:59:57.990 --> 00:59:58.280
nie wiem

00:59:58.280 --> 01:00:00.689
czy to nie była podobna historia Jak z fracynem

01:00:01.190 --> 01:00:01.990
w sopocie

01:00:01.990 --> 01:00:04.809
które przecież Po prostu działało Po wojnie jeszcze

01:00:06.264 --> 01:00:07.775
no i zdarzył się taki wypadek

01:00:07.864 --> 01:00:09.575
że kilku oficerów sowieckich przegrało

01:00:10.784 --> 01:00:11.584
ruletkę

01:00:12.464 --> 01:00:13.495
czy czy w karty

01:00:14.264 --> 01:00:15.455
i i że tak powiem

01:00:15.904 --> 01:00:16.704
zdenerwowaniu

01:00:18.477 --> 01:00:19.962
podpalił i spłonęły

01:00:20.717 --> 01:00:22.040
czy jeszcze raz

01:00:22.040 --> 01:00:23.282
tutaj zaproszę państwa na

01:00:23.397 --> 01:00:26.242
yy za miesiąc na spotkanie z panią magdą strangą

01:00:26.477 --> 01:00:29.571
i myślę że wielu OD magdy już bada yy temat

01:00:29.571 --> 01:00:30.371
intensywnie

01:00:31.025 --> 01:00:33.220
przybliży Nam yy dzieje właśnie zabudowy

01:00:33.220 --> 01:00:35.054
dziewiętnastowieczność z początku 20. wieku

01:00:35.054 --> 01:00:35.854
jeszcze widzę pytanie

01:00:36.385 --> 01:00:38.494
pojawili się wybitni architekci

01:00:38.905 --> 01:00:40.334
między innymi profesor Borowski

01:00:40.665 --> 01:00:43.494
pojawił się znakomity urbanista kamil Lisowski

01:00:44.305 --> 01:00:45.854
a co z geodetami mierniczymi

01:00:46.025 --> 01:00:48.134
którzy pojawili się Po 2. wojnie w gdańsku

01:00:48.345 --> 01:00:50.134
jaki był ich wkład w odbudowę miasta

01:00:52.032 --> 01:00:54.720
może nazwisko inżyniera tadeusza rciszewskiego

01:00:54.720 --> 01:00:56.967
coś w gdańsku w sposób płynny

01:00:57.592 --> 01:01:02.767
godeci przyjęli urząd katastralny miasta i do 49. Roku

01:01:03.152 --> 01:01:06.847
ten urząd funkcjonował równie dobrze Jak przed wojną

01:01:07.392 --> 01:01:09.767
bo bo można to to sprawdzić

01:01:10.615 --> 01:01:15.025
i yy i i właściwie katastrofą był

01:01:15.095 --> 01:01:16.385
było zniesienie samorządu

01:01:16.535 --> 01:01:18.545
terytorialnego i urzędów katastralnych

01:01:19.200 --> 01:01:22.551
bo OD 50. Roku już jakby problem własności

01:01:22.928 --> 01:01:26.334
urzędów ideologicznych w polsce przestał być tematem

01:01:26.334 --> 01:01:29.111
w niedzielę przyjeżdżała ekipa yy

01:01:30.008 --> 01:01:33.471
z UB kazała wyciągać cały archiwum

01:01:34.088 --> 01:01:36.871
yy wszystkie plany katastralne z całego powiatu

01:01:38.008 --> 01:01:38.808
i i

01:01:39.580 --> 01:01:41.820
yy duże ognisko na dziedzińcu to ono

01:01:42.420 --> 01:01:44.300
się paliło kilka dni i tak tak

01:01:45.260 --> 01:01:46.620
yy są powiaty

01:01:46.780 --> 01:01:48.780
które są właściwie całkowicie

01:01:49.700 --> 01:01:50.500
pozbawione

01:01:50.500 --> 01:01:53.500
tych yy dziewiętnastowiecznych katastrof pluskich

01:01:54.344 --> 01:01:55.975
zwłaszcza jest chłop pięknie malowany

01:01:56.344 --> 01:01:57.775
w skali 1:4.000

01:01:58.704 --> 01:01:59.860
każdy taki taka karta

01:01:59.860 --> 01:02:01.015
mapa katastralna

01:02:01.344 --> 01:02:02.255
to było dzieło sztuki

01:02:04.453 --> 01:02:05.253
yy

01:02:05.613 --> 01:02:08.786
plan katastralny miasta cartus przetrwał

01:02:08.813 --> 01:02:11.226
bo został wyniesiony przez kierownika

01:02:12.093 --> 01:02:13.666
yy urzędu katastralnego

01:02:14.773 --> 01:02:17.746
i i wdowa Po nim przekazała Nam go do archiwum

01:02:18.133 --> 01:02:19.706
ośrodka na świętej trójcyczy

01:02:20.453 --> 01:02:23.174
i jest w archiwum można obejrzeć

01:02:23.559 --> 01:02:24.640
ale to to jest wszystko

01:02:24.679 --> 01:02:27.280
co z całego powiatu zdoła Nam uratować

01:02:28.319 --> 01:02:29.560
ja jeżdżąc Po

01:02:30.479 --> 01:02:31.320
znając te historie

01:02:31.519 --> 01:02:32.800
potem jeździłem Po

01:02:33.559 --> 01:02:36.120
yy Po dawnych siedzibach urzędów powiatowych

01:02:36.359 --> 01:02:37.680
i czasem na strychu

01:02:39.027 --> 01:02:39.972
albo w piwnicy

01:02:40.987 --> 01:02:42.292
jeżeli myszy nie zjadły

01:02:42.347 --> 01:02:45.212
to się udawało coś yy znaleźć jakieś strzępy

01:02:45.427 --> 01:02:47.892
i z takich strzępów strzępek

01:02:48.827 --> 01:02:50.132
yy rekonstruowałem

01:02:50.267 --> 01:02:53.212
na przykład przedwojenny kataster miasta chojnicę

01:02:54.027 --> 01:02:56.732
robiąc studium urbaństyczne miasta

01:02:57.831 --> 01:03:00.328
więc temat jest bardzo istotny

01:03:00.431 --> 01:03:02.328
zwłaszcza dla historyków urbańskich

01:03:02.671 --> 01:03:04.208
dziękuję Andrzej Trzeciak

01:03:04.551 --> 01:03:05.408
yy a ja nawiązaniu

01:03:06.031 --> 01:03:09.328
do 1 z poprzednich pytań chciałem zapytać o tą

01:03:09.751 --> 01:03:11.465
yy oś dyspozycji morskiej

01:03:11.465 --> 01:03:13.648
bo to chyba tak się nazywała ta promenada

01:03:14.391 --> 01:03:16.048
OD OD yy dworca w kierunku

01:03:17.000 --> 01:03:18.100
yy w kierunku stoczni

01:03:18.100 --> 01:03:18.709
pan powiedział

01:03:18.709 --> 01:03:22.650
że yy dokładnie chodziło o lokalizację dworca morskiego

01:03:23.189 --> 01:03:24.780
no właśnie na wyspie ostro

01:03:24.780 --> 01:03:26.930
no więc właśnie to o to chciałem dopytać yy

01:03:27.760 --> 01:03:30.443
czy znany był całkowity przebieg tej promenady

01:03:30.556 --> 01:03:32.880
no bo ona jakby w tym kształcie w jakim my ją znamy

01:03:32.880 --> 01:03:33.843
a w zasadzie znamy jej

01:03:34.396 --> 01:03:36.163
yy no taki zasadniczy układ

01:03:36.676 --> 01:03:37.923
zamykana była stocznią

01:03:39.800 --> 01:03:42.813
300m powiedzmy tak no właśnie tej listy

01:03:43.026 --> 01:03:45.023
więc można wziąć linijkę i przedłużyć

01:03:45.023 --> 01:03:48.293
ona rzeczywiście trafia w istotny punkt na

01:03:49.346 --> 01:03:50.146
wyspie ostrów

01:03:50.386 --> 01:03:51.186
ale

01:03:51.546 --> 01:03:55.173
yy to była tylko wizja kwiatkowskiego to dosłownie

01:03:56.735 --> 01:03:58.264
3 lata później już

01:03:58.895 --> 01:04:02.944
ktoś inny wymyślił nowy plan dla starego miasta i tą oś

01:04:03.135 --> 01:04:05.122
yy ulicą heveliusza

01:04:05.717 --> 01:04:06.517
na na polskich akcji

01:04:06.757 --> 01:04:07.842
ale czy ona miała przechodzić

01:04:08.157 --> 01:04:10.208
na tę wyspę ostrów przez teren stoczniowy

01:04:10.208 --> 01:04:12.880
bo ona idzie tak przez teren stoczniowy

01:04:12.880 --> 01:04:13.962
Po prostu przez środek stoczni

01:04:14.117 --> 01:04:16.202
przez teren stoczniowy ponieważ yy

01:04:16.397 --> 01:04:17.922
Kwiatkowski widocznie uważał

01:04:18.680 --> 01:04:20.559
że te wypalone tereny

01:04:20.760 --> 01:04:22.439
zresztą na tym zdjęciu lotniczym widać

01:04:22.680 --> 01:04:24.759
Jak Jak duże były zniszczenia na terenie stoczni

01:04:25.520 --> 01:04:26.759
z bardzo prostego powodu

01:04:26.960 --> 01:04:29.559
ona była nieustannie bombardowana przez aliantów

01:04:29.600 --> 01:04:31.999
bo to była stocznia trik z mariny

01:04:32.936 --> 01:04:34.143
to nie była stocznia cywilna

01:04:34.216 --> 01:04:36.823
to wszystko było w 39. Roku zostało

01:04:37.336 --> 01:04:39.823
stośnia szichała została przejęta przez

01:04:40.536 --> 01:04:43.063
przez zmilitaryzowana i wszyscy pracowali

01:04:43.536 --> 01:04:44.943
dla dla marynarki wojennej

01:04:46.148 --> 01:04:48.532
więc można było w 46. Roku

01:04:48.908 --> 01:04:51.612
widząc tą yy Po prostu wypaloną stocznie

01:04:52.228 --> 01:04:53.292
właśnie tak planować

01:04:54.170 --> 01:04:54.970
dziękuję serdecznie

01:04:55.290 --> 01:04:56.949
yy tak yy na wyspie

01:04:57.610 --> 01:05:00.109
nie powstał projekt dworca yy morskiego

01:05:00.290 --> 01:05:02.789
ale zachował się projekt targów gdańskich

01:05:03.130 --> 01:05:05.029
kazimia biszewca kazimierza biszewskiego

01:05:05.570 --> 01:05:08.949
z 48. Roku yy no oczywiście z tych powodów

01:05:09.010 --> 01:05:09.989
o których tutaj była mowa

01:05:10.090 --> 01:05:11.749
nigdy nie powstały w tym miejscu

01:05:12.520 --> 01:05:14.100
yy teren oddano stoczni na powrót

01:05:14.100 --> 01:05:17.233
bo stocznia właśnie ekspansywnie potrzebowała terenów

01:05:17.647 --> 01:05:21.033
yy w takim razie możemy yy kończyć nasze spotkanie

01:05:21.727 --> 01:05:22.420
jeszcze przypomnę

01:05:22.420 --> 01:05:25.673
że za miesiąc yy spotykamy się yy także w czwartek

01:05:26.487 --> 01:05:28.873
yy 14. marca o godzinie 17.

01:05:29.407 --> 01:05:31.313
z doktor magdaleną staręgą

01:05:32.200 --> 01:05:34.978
która powie Nam o budynkach yy z wieku 19.

01:05:35.261 --> 01:05:36.258
z początku 20.

01:05:36.941 --> 01:05:40.018
na pewno temat tancgrychofu pojawi się

01:05:40.461 --> 01:05:42.458
yy i będziemy mogli wysłuchać

01:05:42.901 --> 01:05:44.338
czemu te budynki zachowano

01:05:44.341 --> 01:05:46.978
czemu część została rozebrana i Jak postrzegano

01:05:47.541 --> 01:05:49.058
architekturę pruską właśnie

01:05:50.006 --> 01:05:52.153
i myślę że to będzie także ciekawe spotkanie

01:05:52.326 --> 01:05:53.913
także dziękuję i i do widzenia