WEBVTT

00:00:02.575 --> 00:00:04.465
chciałbym serdecznie państwa powitać

00:00:04.495 --> 00:00:05.865
w instytucie kultury miejskiej

00:00:06.175 --> 00:00:07.585
tutaj biura architekta miasta

00:00:07.935 --> 00:00:08.945
w ramach projektu

00:00:09.615 --> 00:00:10.785
urbank archetics

00:00:10.855 --> 00:00:13.545
który zajmuje się kłopotliwą architekturą

00:00:14.135 --> 00:00:16.665
zorganizowaliśmy cykl wykładów yy

00:00:17.095 --> 00:00:18.705
z tak zwanego dysonansu

00:00:19.688 --> 00:00:22.872
w z gdańskiem związanego i z gdańską architekturą

00:00:23.248 --> 00:00:26.432
i w ramach cyklu wykładów dotyczących historii i

00:00:27.408 --> 00:00:29.592
etyki zaprosiliśmy profesora jacka frydricha

00:00:29.768 --> 00:00:30.792
do wygłoszenia 1

00:00:31.368 --> 00:00:32.472
właśnie takiego wykładu

00:00:33.160 --> 00:00:36.098
serdecznie witam i zapraszam na wykład pana profesora

00:00:36.461 --> 00:00:37.978
yy szanowni państwo

00:00:38.101 --> 00:00:39.058
yy rzeczywiście

00:00:40.560 --> 00:00:44.720
w tytule zgodnie z cyklem spotkań

00:00:44.920 --> 00:00:47.800
całym tym projektem w którym Gdańsk także uczestniczy

00:00:47.960 --> 00:00:49.920
pojawia się słowo dysonans yy

00:00:50.434 --> 00:00:52.605
ale oczywiście dysonans będzie obecny

00:00:52.634 --> 00:00:54.245
Jak państwo się przekonają niejednokrotnie

00:00:54.274 --> 00:00:56.180
w tej naszej opowieści

00:00:56.180 --> 00:00:57.805
natomiast i ta historia będzie dysonansowa

00:00:58.354 --> 00:01:00.285
bo w zasadzie historia w ogóle jest dysonansowa

00:01:00.474 --> 00:01:01.605
prawda w ogromnej mierze

00:01:01.954 --> 00:01:04.216
gdyby nie była dysonansowa to pewnie

00:01:04.703 --> 00:01:08.176
nie mielibyśmy wojen już tak z naj najwyższego kalibru

00:01:08.383 --> 00:01:09.936
tutaj yy w to uderzając

00:01:10.103 --> 00:01:12.016
wojna oczywiście też jest częścią tej opowieści

00:01:12.223 --> 00:01:14.576
którą tutaj yy państwu chciałbym przedstawić dzisiaj

00:01:15.749 --> 00:01:17.090
ym ale niewyłącznie

00:01:17.749 --> 00:01:18.850
wojna rozumiana tak konwencjonalnie

00:01:19.069 --> 00:01:19.709
ale

00:01:19.709 --> 00:01:22.130
coś co kiedyś w tytule 1 ze swoich książek nazwałem

00:01:22.349 --> 00:01:23.715
w walką obrazów

00:01:23.884 --> 00:01:25.675
można by to nazwać także wojną obrazów

00:01:26.164 --> 00:01:28.595
ponieważ obrazy yy rozumiany szeroko nie tylko ym

00:01:29.684 --> 00:01:31.675
malarstwo czy grafika czy rysunek

00:01:31.764 --> 00:01:33.075
ale właśnie każdy wizerunek

00:01:33.684 --> 00:01:35.035
każdy na co patrzymy

00:01:35.724 --> 00:01:36.915
to Jak wygląda budynek

00:01:37.084 --> 00:01:39.500
to Jak jest on opisywany prawda

00:01:39.500 --> 00:01:40.383
Jak te obrazy są

00:01:41.176 --> 00:01:41.816
wykorzystywane

00:01:41.816 --> 00:01:44.463
w jaki sposób robi się z nich właśnie użytek polityczny

00:01:45.296 --> 00:01:48.143
yy z jakiś jakiś propagandowy

00:01:49.016 --> 00:01:50.983
społeczny czasami KU dobremu

00:01:51.056 --> 00:01:51.983
czasami KU złemu

00:01:52.336 --> 00:01:54.863
to jest coś co co co będzie przedmiotem naszego

00:01:54.863 --> 00:01:56.183
dzisiejszego yy spotkania

00:01:57.080 --> 00:01:58.700
ym w tytule pojawia się Europa

00:01:58.859 --> 00:02:00.980
ale Europa OD razu powiem jest w tle tego wszystkiego

00:02:02.139 --> 00:02:02.980
ykhm oczywiście nie będziemy

00:02:03.859 --> 00:02:05.940
nie będziemy mówić o dysonansowej historii europy

00:02:06.968 --> 00:02:07.400
i o tym

00:02:07.400 --> 00:02:09.991
Jak ona w obrazach czy w architekturze się ujawnia bo

00:02:11.088 --> 00:02:13.751
no to już przy najlepszych chęćach byłoby ciężko pewnie

00:02:14.328 --> 00:02:17.271
w takim 1 wykładzie yy uchwycić

00:02:17.368 --> 00:02:18.168
Po czym wierzyć

00:02:18.528 --> 00:02:19.351
z samego gdańska

00:02:19.528 --> 00:02:21.191
materiał przyciąć do takiego

00:02:22.185 --> 00:02:23.614
1 regularnego wykładu

00:02:24.105 --> 00:02:24.905
nie jest rzeczą łatwą

00:02:26.145 --> 00:02:28.654
ym no powiem że gdzieś startowałem OD 600 slajdów

00:02:28.865 --> 00:02:30.294
no to nikt by tego nie wytrzymał

00:02:30.385 --> 00:02:31.700
to jest oczywiste

00:02:31.700 --> 00:02:33.014
doszedłem do jakichś 150

00:02:33.305 --> 00:02:34.105
ale proszę się nie

00:02:34.265 --> 00:02:35.065
nie nie nie nie denerwować

00:02:35.920 --> 00:02:37.910
yy większość z nich ma charakter ilustracyjny

00:02:37.969 --> 00:02:39.790
nie będziemy analizować i poddawać poddawać

00:02:40.369 --> 00:02:42.830
egzegezie każdego z tych ym obrazów

00:02:43.569 --> 00:02:45.020
natomiast natomiast chciałbym

00:02:45.020 --> 00:02:46.670
żebyśmy dlatego na tym zależało

00:02:46.809 --> 00:02:47.609
żebyśmy rzeczywiście

00:02:48.406 --> 00:02:50.113
spojrzeli tak szeroko na

00:02:50.646 --> 00:02:52.233
tę panoramę dziejów

00:02:53.006 --> 00:02:55.273
wizualnych gdańska nowoczesnego

00:02:55.726 --> 00:02:57.713
tak sobie to za zarysowałem

00:02:58.400 --> 00:03:03.202
a skoro tak to yy zaczniemy jeszcze OD końca 18. wieku

00:03:03.202 --> 00:03:04.180
chociaż 1. obraz

00:03:04.180 --> 00:03:05.362
który chciałbym państwu pokazać

00:03:06.437 --> 00:03:07.237
jest

00:03:08.271 --> 00:03:09.488
jeszcze siedemnastowieczny

00:03:09.511 --> 00:03:11.008
to z początku wieku 17.

00:03:11.311 --> 00:03:13.568
znana doskonale wszystkim opoteoza gdańska

00:03:14.151 --> 00:03:15.128
no ale właśnie co co

00:03:15.551 --> 00:03:16.408
czego to jest opoteoza

00:03:17.071 --> 00:03:18.368
w polskiej historiografii

00:03:18.391 --> 00:03:19.688
zwłaszcza Po 2. wojnie światowej

00:03:20.666 --> 00:03:22.014
często tytułowano ten obraz

00:03:22.186 --> 00:03:24.254
apotoza związku gdańska z polską

00:03:24.786 --> 00:03:27.943
no i owszem mamy tutaj yy tego gdańska Nina

00:03:27.943 --> 00:03:29.294
który z polskim szlachcicem

00:03:29.906 --> 00:03:32.614
dobijają targu i wymieniają uścisk prawda

00:03:33.226 --> 00:03:37.026
yy dłoni yy oznaczający właśnie dobicie tej transakcji

00:03:37.694 --> 00:03:38.746
yy widzimy wisłę

00:03:38.814 --> 00:03:39.986
która gdzieś Tam OD tatr

00:03:40.214 --> 00:03:41.586
oczywiście symbolicznie ujętych

00:03:41.854 --> 00:03:42.746
aż do bałtyku przez

00:03:42.746 --> 00:03:43.586
twierdzę wisłąście

00:03:44.054 --> 00:03:46.946
też łączy niejako ziemie polski z gdańskiem prawda

00:03:47.214 --> 00:03:48.106
i widzimy coś

00:03:48.174 --> 00:03:48.986
co ym

00:03:50.037 --> 00:03:51.802
yy boże jest najciekawsze w tym wszystkim

00:03:51.837 --> 00:03:52.637
czyli właśnie

00:03:52.637 --> 00:03:54.320
widok gdańska z tymi wszystkimi elementami

00:03:54.320 --> 00:03:55.037
które poniżej

00:03:55.037 --> 00:03:56.682
powyżej jego się ujawniają

00:03:57.437 --> 00:03:59.682
ym Jak będzie apotoza w związku z gdańska z polską

00:04:00.237 --> 00:04:01.162
pytanie czy na pewno

00:04:01.637 --> 00:04:03.082
już przed wojną yy

00:04:04.213 --> 00:04:05.306
Jan kilarski w swojej

00:04:06.373 --> 00:04:07.586
bardzo wpływowej

00:04:07.853 --> 00:04:09.506
kształtującyej wyobraźni polaków

00:04:09.533 --> 00:04:10.866
w książce z lat trzydziestych

00:04:11.173 --> 00:04:12.180
yy opisał to w ten sposób

00:04:12.180 --> 00:04:13.146
aptoza gdańska

00:04:13.253 --> 00:04:15.786
kwitnącego z łaski boga pod orła polskiego opieką

00:04:16.133 --> 00:04:17.306
obraz na platformie ratuszowej

00:04:17.573 --> 00:04:18.373
czerwonej sali

00:04:18.813 --> 00:04:20.186
i teraz pytanie podstawowe

00:04:20.413 --> 00:04:21.466
spójrzmy na ten obraz

00:04:22.053 --> 00:04:23.466
yy w większym zbliżeniu

00:04:24.703 --> 00:04:25.503
pytanie podstawowe

00:04:26.223 --> 00:04:28.376
czy to na pewno jest orzeł polski prawda

00:04:28.463 --> 00:04:29.736
czy to na pewno jest orzeł polski

00:04:30.663 --> 00:04:31.936
pytanie czy to w ogóle jest orzeł

00:04:31.943 --> 00:04:33.816
no ale już z orientologicznego punktu widzenia

00:04:33.863 --> 00:04:35.136
dosyć trudno ta długa szyja

00:04:35.263 --> 00:04:36.456
no ale nie jest to też łabędź

00:04:36.623 --> 00:04:37.856
to nie jest też pelikan prawda

00:04:37.903 --> 00:04:38.896
no wiele różnych białych

00:04:39.223 --> 00:04:40.023
nie jest to bocian

00:04:40.063 --> 00:04:41.576
Jak niektórzy przypuszczali

00:04:41.760 --> 00:04:43.615
ordutologicznego punktu widzenia na pewno wiele

00:04:43.664 --> 00:04:46.415
tutaj można byłoby hipotez yy wysuwać

00:04:46.544 --> 00:04:47.344
ale

00:04:47.664 --> 00:04:49.540
sądzę że yy to

00:04:49.540 --> 00:04:50.695
że mam tutaj do czynienia z orłem

00:04:50.904 --> 00:04:52.415
jest raczej pewne

00:04:52.904 --> 00:04:53.540
pytanie tylko

00:04:53.540 --> 00:04:54.224
jaki to jest orzeł

00:04:54.224 --> 00:04:55.175
jakiego rodzaju orzeł

00:04:55.344 --> 00:04:56.695
w polskiej historiografii oczywiście

00:04:58.288 --> 00:04:59.088
bardzo

00:04:59.568 --> 00:05:00.551
no tak widzieliśmy

00:05:01.008 --> 00:05:01.991
rozpowszechniono i

00:05:02.688 --> 00:05:03.671
w oczywisty sposób

00:05:04.368 --> 00:05:06.991
wygodną dla tej polskiej interpretacji historii gdańska

00:05:07.648 --> 00:05:08.560
yy wizją było to

00:05:08.560 --> 00:05:09.328
że jest to orzeł polski

00:05:09.328 --> 00:05:10.911
właśnie ten orzeł polskich królów

00:05:10.928 --> 00:05:13.511
prawda pod którego opieką Gdańsk rozkwita

00:05:13.817 --> 00:05:15.260
tymczasem spójrzmy na to

00:05:15.260 --> 00:05:17.422
że ten orzeł nie jest jedynym elementem który

00:05:17.422 --> 00:05:19.862
unosi się nad tą wspaniale ukazaną panoramą gdańska

00:05:20.177 --> 00:05:21.302
prócz tego mamy jeszcze

00:05:21.817 --> 00:05:23.942
yy ramię opatrzności prawda

00:05:24.057 --> 00:05:25.022
które dzierży

00:05:25.720 --> 00:05:27.130
yy wieżę ratuszową

00:05:27.669 --> 00:05:29.320
typowo calwińskie pamiętajmy

00:05:29.320 --> 00:05:31.410
że to właśnie calvini rządzący wówczas gdańskiem

00:05:31.869 --> 00:05:32.970
odpowiadali za ten

00:05:33.589 --> 00:05:36.450
yy obraz yy to oni kształtowali tę

00:05:37.069 --> 00:05:39.530
tą tę tą ikonografię yy sali czerwonej

00:05:40.158 --> 00:05:42.841
jako właśnie takiej wielkiej manifestacji pewnych

00:05:44.038 --> 00:05:44.838
celów politycznych

00:05:44.838 --> 00:05:46.721
a dla calvinów celem politycznym było zawsze

00:05:47.758 --> 00:05:49.041
OD czasów już calvina w genewie

00:05:49.238 --> 00:05:51.721
jana calvina w genewie budowa czegoś w rodzaju

00:05:54.917 --> 00:05:56.362
królestwa bożego na ziemię

00:05:57.117 --> 00:06:00.202
państwa które z państwem w de facto teokatycznym prawda

00:06:00.837 --> 00:06:01.962
yy i w związku z tym

00:06:02.777 --> 00:06:03.577
do ramiopatrzności

00:06:03.697 --> 00:06:05.302
takiej silikonografii kalińskiej dość często

00:06:05.737 --> 00:06:06.537
możemy to znaleźć

00:06:06.617 --> 00:06:07.417
czy na przykład na takim

00:06:07.817 --> 00:06:10.022
na takim jakimś yy powrozie niteczce wisi

00:06:11.057 --> 00:06:12.422
miasto i wiesz w zasadzie OD

00:06:13.017 --> 00:06:14.422
woli boskiej zależy prawda

00:06:14.457 --> 00:06:16.182
czy ono się utrzyma czy czy czy czy

00:06:17.257 --> 00:06:18.902
zsunie się w całkowitą katastrofę

00:06:19.662 --> 00:06:22.017
yy więc to jest taki motyw ewidentnie religijny prawda

00:06:22.102 --> 00:06:22.902
2. elementem

00:06:23.862 --> 00:06:25.857
ewidentnie religijnym jest tetragram

00:06:25.857 --> 00:06:27.857
unoszący się jeszcze nad tą całą kompozycją

00:06:28.302 --> 00:06:29.337
czy właściwie mamy 2

00:06:30.262 --> 00:06:32.017
wyobrażenia odnoszące się do Jahwe

00:06:32.728 --> 00:06:34.592
i w moim przekonaniu nie tylko zresztą w moim ym

00:06:35.608 --> 00:06:38.752
yy ten orzeł też odnosi się do jahwy pamiętajmy

00:06:38.848 --> 00:06:39.648
że w psalmach

00:06:40.842 --> 00:06:41.642
ta figura ptaka

00:06:42.242 --> 00:06:44.437
właśnie orła w domyśle opiekuńczego prawda

00:06:44.482 --> 00:06:46.557
no pamiętamy przekład jana kochanowskiego

00:06:47.002 --> 00:06:49.157
yy w cieniu swych skrzydeł zachować ją wiecznie

00:06:49.442 --> 00:06:51.157
pod jego pury ulerzesz bezpiecznie

00:06:51.402 --> 00:06:52.997
to jest dokładnie ta metafora właśnie

00:06:53.002 --> 00:06:55.117
nie chodzi przecież o króla polski w psalmach dawida

00:06:55.202 --> 00:06:56.917
tylko o o Jahwe prawda

00:06:57.442 --> 00:06:58.820
więc yy wydaje mi się

00:06:58.820 --> 00:07:00.180
że wszystko wskazuje na

00:07:00.180 --> 00:07:01.223
to zgodnie z taką dzisiejszą

00:07:01.256 --> 00:07:03.183
współczesną powiedzmy postesjonalistyczną

00:07:03.416 --> 00:07:05.903
jeżeli można tak to ująć yy interpretacją

00:07:06.056 --> 00:07:07.583
to taką bardziej historyczną

00:07:08.497 --> 00:07:09.422
że mam tutaj do czynienia

00:07:10.017 --> 00:07:11.182
właśnie z tym orłem

00:07:11.182 --> 00:07:14.782
raczej opiekuńczym ptakiem symbolizującym Jahwe niż

00:07:15.417 --> 00:07:16.177
opiekuńczym ja

00:07:16.177 --> 00:07:18.102
yy ptakiem symbolizującym polskiego króla

00:07:18.297 --> 00:07:20.062
jasne że do końca tego wiedzieć nie będziemy

00:07:20.497 --> 00:07:22.102
taka jest istota interpretacji

00:07:22.177 --> 00:07:22.977
prawda że

00:07:23.217 --> 00:07:25.662
że ona yy różne wątki Nam by

00:07:26.729 --> 00:07:27.910
wykorzystuje a w konsekwencji

00:07:28.729 --> 00:07:29.830
yy różne

00:07:30.649 --> 00:07:33.150
wnioski Nam też yy daje wysnuwać z tego

00:07:33.809 --> 00:07:35.550
ale myślę że że jest to dość bezpieczne

00:07:35.569 --> 00:07:36.790
zacząłem OD tego z tego względu

00:07:36.790 --> 00:07:39.590
żebyśmy w sposób taki oczywisty yy

00:07:40.089 --> 00:07:40.880
dostrzegli OD razu

00:07:40.880 --> 00:07:42.790
na początku naszego dzisiejszego spotkania że

00:07:43.809 --> 00:07:44.609
obrazy

00:07:46.086 --> 00:07:47.753
Jak wszelkie wytwory kultury ym

00:07:50.046 --> 00:07:51.353
są zależne OD interpretacji

00:07:51.846 --> 00:07:52.646
każdy wytworzony

00:07:52.766 --> 00:07:54.673
obraz jest już pewnego rodzaju interpretacją

00:07:54.806 --> 00:07:55.606
rzeczywistości

00:07:55.960 --> 00:07:56.760
a potem

00:07:57.320 --> 00:07:59.360
ykhm na tą interpretację malarza rzeźbiarze

00:07:59.400 --> 00:08:00.680
architekta poety

00:08:01.160 --> 00:08:03.940
muzyka nakładają się interpretacje odbiorców fachowych

00:08:03.940 --> 00:08:05.280
nie fachowych polityków

00:08:05.560 --> 00:08:06.960
krytyków yy jednych

00:08:07.800 --> 00:08:08.960
robiących to w dobrej woli

00:08:09.480 --> 00:08:11.120
w innych w złej woli

00:08:11.120 --> 00:08:13.564
prawda to jest właśnie historia interpretacji

00:08:13.635 --> 00:08:14.964
to czemu będziemy się dzisiaj przyglądali

00:08:15.795 --> 00:08:17.844
no i spróbujmy teraz historycznie

00:08:18.515 --> 00:08:19.315
tak Jak obiecałem

00:08:19.395 --> 00:08:20.195
w pewnym takim

00:08:21.222 --> 00:08:23.217
szybkim biegu yy

00:08:23.222 --> 00:08:24.022
ale mam nadzieję

00:08:24.142 --> 00:08:25.657
dające Nam szansę uchwycić

00:08:26.022 --> 00:08:29.137
te główne punkty yy sporu czy sporów

00:08:29.262 --> 00:08:30.062
o których to mówimy

00:08:30.862 --> 00:08:33.177
spróbujmy przyjrzeć się Jak właśnie te

00:08:34.482 --> 00:08:36.397
konflikty te spory

00:08:37.242 --> 00:08:41.037
te napięcia czy to Jak organizatorzy yy tutaj yy

00:08:41.362 --> 00:08:43.437
używają słowa dysonanse to określili

00:08:44.240 --> 00:08:46.065
one ujawniały się właśnie w historii tej

00:08:46.134 --> 00:08:47.225
tego widzialnego gdańska

00:08:47.334 --> 00:08:48.585
bo nie chcę powiedzieć sztuki gdańska

00:08:48.774 --> 00:08:49.945
nie nie o sztuce to mówią

00:08:50.014 --> 00:08:51.625
sztuka jest tutaj nieistotna rzadko

00:08:51.694 --> 00:08:54.380
kiedy nawet będę przywoływał nazwiska autorów myślę

00:08:54.380 --> 00:08:55.745
że to jest w tym w tym wypadku

00:08:56.254 --> 00:08:57.780
rzecz właściwie nie

00:08:57.780 --> 00:08:58.785
nie bardzo nawet konieczna

00:08:59.720 --> 00:09:00.296
raczej chodzi o to

00:09:00.296 --> 00:09:00.906
żebyśmy zobaczyli

00:09:00.906 --> 00:09:02.133
Jak to co my nazywamy

00:09:02.706 --> 00:09:03.466
konwencjonalnie

00:09:03.466 --> 00:09:05.133
mniej lub bardziej konwencjonalnie sztuką

00:09:05.746 --> 00:09:06.546
Jak

00:09:06.826 --> 00:09:07.853
wykorzystywane było

00:09:08.754 --> 00:09:10.285
w jaki sposób brało udział właśnie

00:09:10.794 --> 00:09:12.165
w tej w tym kształtowaniu

00:09:12.674 --> 00:09:14.245
różnych wizji historii

00:09:14.874 --> 00:09:15.674
teraźniejszości

00:09:15.794 --> 00:09:17.005
polityk i tożsamości

00:09:17.554 --> 00:09:19.100
yy koncentrując się na gdańsku

00:09:19.100 --> 00:09:20.365
ale oczywiście Jak się przekonamy

00:09:20.474 --> 00:09:22.845
w tle yy będziemy mieli cały czas yy

00:09:23.354 --> 00:09:24.960
skomplikowaną historię europy oczywiście

00:09:24.960 --> 00:09:25.925
czy świata w ogóle

00:09:26.674 --> 00:09:27.605
więc ym

00:09:28.520 --> 00:09:31.409
to przedstawienie wraz z portretami

00:09:32.110 --> 00:09:33.329
yy królów polskich

00:09:33.470 --> 00:09:34.969
galerią portretów królów polskich

00:09:35.030 --> 00:09:36.969
ale także o czym może rzadziej pamiętamy

00:09:37.590 --> 00:09:39.969
yy z przedstawieniem bitwy pod grunwaldem

00:09:40.536 --> 00:09:41.943
yy a takżebicy pod oliwą

00:09:42.416 --> 00:09:43.343
yy to były obrazy

00:09:43.456 --> 00:09:44.983
które w epoce nowożytnej

00:09:45.216 --> 00:09:46.983
przed nastaniem czasów nowoczesnych zdobiły

00:09:48.376 --> 00:09:49.943
yy ratusz głównego miasta

00:09:50.136 --> 00:09:50.936
były takim oczywistym

00:09:51.856 --> 00:09:55.318
widzialnym znakiem związku korony polskiej z gdańskiem

00:09:55.318 --> 00:09:56.118
ykhm

00:09:56.576 --> 00:09:57.376
jaki był istotny

00:09:58.880 --> 00:09:59.480
ym ten związek

00:09:59.480 --> 00:10:00.280
Jak on wyglądał

00:10:00.360 --> 00:10:01.640
sułtyzja formalnoprawnego

00:10:01.680 --> 00:10:03.360
politycznego to jest inna kwestia

00:10:03.520 --> 00:10:05.280
w to nie chcę się tutaj zagłębiać

00:10:05.600 --> 00:10:06.640
znaczy że Sami historycy

00:10:06.720 --> 00:10:09.600
co do tego mają daleko idące rozbieżności

00:10:09.760 --> 00:10:11.320
właśnie w interpretacjach tych

00:10:11.680 --> 00:10:13.760
tych faktów historycznych

00:10:13.840 --> 00:10:15.200
tych zapisów tych przywilejów

00:10:15.880 --> 00:10:16.600
dla NAS ważne jest to

00:10:16.600 --> 00:10:20.122
że taki związek oczywiście istniał i obrazy ten związek

00:10:20.837 --> 00:10:23.202
podkreślały a więc właśnie w ramie

00:10:23.757 --> 00:10:27.402
tego obrazu yy port yy herby polski

00:10:27.877 --> 00:10:29.282
wielkiego księstwa litewskiego

00:10:29.717 --> 00:10:31.460
yy róz królewskich

00:10:31.460 --> 00:10:32.200
a więc w tej prowincji

00:10:32.200 --> 00:10:33.000
w której Gdańsk

00:10:33.451 --> 00:10:35.988
leżał yy w obrębie korony polskiej i samego gdańska

00:10:36.731 --> 00:10:39.868
w wielkiej sali vety wspomniane już portrety polski

00:10:39.931 --> 00:10:42.668
królów czy bitwa pod grunwaldem to wszystko

00:10:44.011 --> 00:10:44.811
zniknęło

00:10:45.540 --> 00:10:47.980
wraz z zajęciem gdańska przez Prusy

00:10:47.980 --> 00:10:49.500
nie OD razu zresztą Jak możemy wnioskować

00:10:49.660 --> 00:10:50.500
ale tak stopniowo

00:10:51.140 --> 00:10:52.860
stopniowo i królów polskich

00:10:52.980 --> 00:10:54.980
i bitwy pod grunwaldem usunięto

00:10:55.540 --> 00:10:56.900
a potoza gdańska została

00:10:57.440 --> 00:10:59.180
ona oczywiście Jak mówię nie

00:10:59.180 --> 00:11:01.127
nie była tutaj tak jednoznacznie związana

00:11:01.512 --> 00:11:02.327
z polskim królestwem

00:11:02.592 --> 00:11:03.600
i do dziś Jak mówię

00:11:03.600 --> 00:11:06.847
te interpretacje nie są aż tak bardzo jednoznaczne yy

00:11:08.022 --> 00:11:08.760
chodziło o to

00:11:08.760 --> 00:11:09.560
żeby

00:11:09.822 --> 00:11:11.457
usunąć te znamiona ewidentne

00:11:12.182 --> 00:11:15.097
fełdalnej zależności gdańska OD królów polskich prawda

00:11:15.142 --> 00:11:15.860
więc Nic dziwnego

00:11:15.860 --> 00:11:16.660
że ci polscy królowie

00:11:16.660 --> 00:11:18.457
kiedy inny król już władał gdańskiem

00:11:18.902 --> 00:11:20.217
ci polscy królowie zniknęli

00:11:21.413 --> 00:11:22.213
w jakich sposób

00:11:22.213 --> 00:11:23.013
w jakich okolicznościach

00:11:23.093 --> 00:11:24.000
co się z tym potem stało

00:11:24.000 --> 00:11:25.586
jest to dość zagmatwane

00:11:26.053 --> 00:11:29.026
najprawdopodobniej powoli gdzieś Tam je usuwano

00:11:29.413 --> 00:11:31.380
w końcu yy w końcu wszystko wskazuje na to

00:11:31.380 --> 00:11:33.706
że kupił to jakiś polskich ziemianin

00:11:33.933 --> 00:11:35.306
gdzieś Tam z kresów na ukrainie

00:11:36.242 --> 00:11:37.797
trzymał to nawet nie mamy zdjęć

00:11:37.842 --> 00:11:38.957
nie mam żadnych dokumentacji

00:11:39.522 --> 00:11:40.322
i najprawdopodobniej

00:11:40.602 --> 00:11:42.517
to też wszystko jest pod wielkim znakiem zapytania

00:11:43.122 --> 00:11:44.717
yy w czasie rewolucji bolszewickiej

00:11:44.722 --> 00:11:45.557
to wszystko gdzieś poszło

00:11:45.762 --> 00:11:46.717
z dymem w czasie tych tych tych

00:11:46.882 --> 00:11:47.682
tych tych zamiast

00:11:47.802 --> 00:11:48.602
prawdopodobnie

00:11:48.962 --> 00:11:49.917
te te dzieła przepadły

00:11:50.282 --> 00:11:52.597
yy jedyne co zostało w ratuszu gdańskim

00:11:53.682 --> 00:11:54.482
Po yy

00:11:55.494 --> 00:11:56.785
Po nadejściu rusaków

00:11:57.134 --> 00:11:58.065
to bitwa pod oliwą

00:11:58.094 --> 00:11:58.905
bitwa pod oliwą

00:11:58.974 --> 00:12:01.185
nie była tak jednoznacznie związana już z polską

00:12:01.494 --> 00:12:03.585
yy z polską władzą w gdańsku

00:12:03.614 --> 00:12:06.225
w związku z tym była łatwiejsza do yy

00:12:07.612 --> 00:12:08.667
przełknięcia prawda

00:12:08.812 --> 00:12:09.612
łatwiejsza do

00:12:10.932 --> 00:12:14.067
w w jakimś sensie zintegrowania jej z historią gdańska

00:12:14.172 --> 00:12:14.856
w końcu to Gdańsk

00:12:14.856 --> 00:12:16.649
a nie przede wszystkim yy pod oliwą

00:12:17.070 --> 00:12:18.569
walczyli do oliwy dzisiaj jeszcze wrócimy

00:12:19.110 --> 00:12:21.600
yy obraz niestety przepadł w czasie 2. wojny światowej

00:12:21.600 --> 00:12:23.929
ale już ze względów innych niż niż polityczny

00:12:24.550 --> 00:12:24.990
Po prostu

00:12:24.990 --> 00:12:28.500
no zawierucha wojenna zniszczyła masę obiektów gdańsków

00:12:28.500 --> 00:12:29.190
masę zabytków

00:12:29.190 --> 00:12:31.969
wśród nich właśnie to bardzo piękne dzieło yy miliwice

00:12:32.780 --> 00:12:34.660
ale teraz właśnie wejdźmy już w epokę

00:12:35.020 --> 00:12:36.260
która się zaczyna wtedy rodzić

00:12:36.540 --> 00:12:38.260
na przełomie 18. 19. wieku

00:12:38.700 --> 00:12:39.940
zaczyna się rodzić nowoczesność

00:12:40.100 --> 00:12:40.900
prawda

00:12:41.343 --> 00:12:45.456
yy 1 z najważniejszych elementów nowoczesnej europy

00:12:46.143 --> 00:12:47.936
jest nacjonalizm czy idea narodowa

00:12:47.943 --> 00:12:49.320
słowo nacjonalizm jest takim słowem

00:12:49.320 --> 00:12:50.120
które współcześnie

00:12:50.543 --> 00:12:51.656
no ma bardzo bardzo

00:12:52.263 --> 00:12:53.063
złe konotacje

00:12:53.103 --> 00:12:53.976
prawda raczej zła

00:12:53.983 --> 00:12:55.136
nacjonalizm używa się

00:12:55.623 --> 00:12:56.856
używa się yy

00:12:57.623 --> 00:12:58.736
w pneuatywnym znaczeniu

00:12:59.223 --> 00:13:00.023
dla mnie jako historyka

00:13:00.503 --> 00:13:02.016
nie nie jest to słuszne prawdopowiedziawszy

00:13:02.263 --> 00:13:03.740
ale to inna kwestia

00:13:03.740 --> 00:13:04.976
z rzeczywistością się nie dyskutuje

00:13:04.983 --> 00:13:08.096
więc może mówmy o idei narodowej niż o nacjonalizmu

00:13:08.143 --> 00:13:09.136
chociaż sensie ścisłym

00:13:09.143 --> 00:13:10.896
to trzeba by tu mówić o nacjonalizmie

00:13:11.835 --> 00:13:12.564
bez nacjonalizmu

00:13:12.564 --> 00:13:14.084
trudno sobie w ogóle wyobrazić nowoczesność

00:13:14.515 --> 00:13:16.524
bez nacjonalizmu na pewno nie da

00:13:16.635 --> 00:13:18.484
nie da się wyobrazić europy nowoczesnej

00:13:19.235 --> 00:13:20.124
na dobre i na złe

00:13:20.640 --> 00:13:21.252
to jest zjawisko

00:13:21.252 --> 00:13:23.987
no to jest na inny wykład yy na inne spotkanie temat

00:13:24.612 --> 00:13:25.427
ale nie ulega kwestii

00:13:25.492 --> 00:13:28.420
że idea narodowa to rodzenie się takiej jednorodnej

00:13:28.420 --> 00:13:30.387
nowoczesnej tożsamości narodowej z tych różnych

00:13:30.812 --> 00:13:33.856
wspólnot które były często niewiarygodnie różnorodne

00:13:34.023 --> 00:13:35.936
prawda przypomnijmy sobie Jak wyglądała

00:13:36.223 --> 00:13:37.023
Jak wyglądała

00:13:37.303 --> 00:13:38.176
rzesza niemiecka

00:13:38.223 --> 00:13:40.456
no to jest to są nie dziesiątki

00:13:40.463 --> 00:13:42.696
to są setki różnych organizmów państwowych

00:13:42.703 --> 00:13:43.936
to są języki których

00:13:44.343 --> 00:13:46.696
hamburczyk z bawarczykiem nie miał żadnej szansy się

00:13:47.023 --> 00:13:48.856
porozumieć dopiero nowoczesność raz 2

00:13:48.983 --> 00:13:51.237
raz z przymusem szkolnym

00:13:52.002 --> 00:13:53.117
z służbą wojskową

00:13:53.202 --> 00:13:54.077
gdzie w ramach

00:13:54.077 --> 00:13:55.477
1 królestwa prawda

00:13:56.002 --> 00:13:57.477
żołnierze z różnych krain

00:13:57.682 --> 00:14:00.117
spotykali się i musieli się zacząć jakoś dogadywać

00:14:00.562 --> 00:14:02.157
wraz wprowadzają nowych mediów

00:14:02.904 --> 00:14:03.704
rasy najpierw prawda

00:14:04.144 --> 00:14:05.776
yy czytelnictwa i tak dalej

00:14:05.944 --> 00:14:06.744
to wszystko sprawiało ykhm

00:14:07.664 --> 00:14:08.464
że powstała Europa

00:14:08.504 --> 00:14:09.456
którą my znamy i rozumiemy

00:14:10.104 --> 00:14:11.400
tej tej europy przed nowoczesnej myślę

00:14:11.400 --> 00:14:12.216
że w dużej mierze byśmy

00:14:12.664 --> 00:14:13.976
nie nie do końca byli w stanie zrozumieć

00:14:14.868 --> 00:14:17.611
i ta idea narodowa jest naprawdę niesamowicie

00:14:18.188 --> 00:14:21.451
yy silnie zakorzeniona w wieku 19.

00:14:21.988 --> 00:14:24.491
a rodzi się właśnie jeszcze w wieku 18. prawda

00:14:24.868 --> 00:14:26.100
i w tym obszarze

00:14:26.100 --> 00:14:27.091
który NAS tutaj interesuje

00:14:27.508 --> 00:14:28.691
szczególnie ciekawe

00:14:29.148 --> 00:14:30.091
jest to tutaj państwo wiedzą

00:14:30.428 --> 00:14:31.228
nie

00:14:31.668 --> 00:14:33.891
jesteśmy w malborku nieodległym

00:14:34.654 --> 00:14:38.305
ale w 1799 do malborka przyjeżdża Freddy wigilii

00:14:38.734 --> 00:14:39.745
znakomity architekt

00:14:40.294 --> 00:14:42.585
i także no rysujące architekturę

00:14:42.974 --> 00:14:44.705
niemiecki przedwcześnie zmarły rok później

00:14:44.705 --> 00:14:46.660
raptem w wieku 28 lat

00:14:46.660 --> 00:14:48.629
więc więc taka tragiczna postać

00:14:48.690 --> 00:14:49.829
ale zdążył jeszcze

00:14:49.850 --> 00:14:52.429
na szczęście dla NAS i może na szczęście dla malborka

00:14:52.730 --> 00:14:54.429
w ostatnim Roku swojego życia zdążył

00:14:54.650 --> 00:14:56.469
zrobić całą serię rysunków malborka

00:14:57.050 --> 00:15:00.989
które następnie zostały przepracowane w formie takich

00:15:01.770 --> 00:15:02.709
grafik dostępnych

00:15:03.210 --> 00:15:04.010
dla publiczności

00:15:05.147 --> 00:15:06.700
i publiczność bernińska dowiedziała się

00:15:06.700 --> 00:15:07.532
że jest coś takiego Jak malbork

00:15:08.507 --> 00:15:11.892
na wschodnich lubieżach królestwa prus malbork

00:15:11.947 --> 00:15:14.012
który w zasadzie królowie pluscy chcieli rozebrać

00:15:14.107 --> 00:15:14.907
najprawdopodobniej

00:15:15.507 --> 00:15:16.307
ale

00:15:16.585 --> 00:15:18.214
to ujawnienie

00:15:18.425 --> 00:15:20.934
jakiegoś takiego skarbu średniowiecznej kultury

00:15:21.345 --> 00:15:22.814
bo przecież tak rozumiano marlboro

00:15:22.985 --> 00:15:25.534
średniowiecze wtedy zaczynało być niesamowicie w modzie

00:15:26.320 --> 00:15:26.716
o tych

00:15:26.716 --> 00:15:28.843
no taka sinusoida w kulturze jest czymś normalnym

00:15:30.036 --> 00:15:32.083
Po Po Po Po odmętach i szaleństwach rozumu

00:15:32.916 --> 00:15:33.923
zaczęto się fascynować

00:15:34.356 --> 00:15:37.763
yy szaleństwami i odmętami yy irracjonalności

00:15:37.916 --> 00:15:39.803
prawda i średniowiecze doskonale się do tego

00:15:40.400 --> 00:15:42.196
yy nadawało yy i

00:15:42.723 --> 00:15:43.523
yy publiczność

00:15:43.883 --> 00:15:45.356
była tak zainteresowana malborkiem

00:15:45.643 --> 00:15:47.740
że władzy nie wchodząc tu w szczegóły

00:15:47.740 --> 00:15:48.836
to wszystko oczywiście wszystko

00:15:48.843 --> 00:15:50.236
o czym to mówią w wielkim skrócie

00:15:50.236 --> 00:15:51.236
każda z tych rzeczy właściwie aż

00:15:51.843 --> 00:15:53.340
prosi się żeby głębiej w nią wejść

00:15:53.340 --> 00:15:57.035
ale yy to to to to oczywiście w ciągu półtorej godziny

00:15:57.284 --> 00:15:57.972
na tle planuję

00:15:57.972 --> 00:15:58.684
OD razu ostrzegam

00:15:58.684 --> 00:15:59.484
prawda to

00:15:59.724 --> 00:16:00.595
yy akademicki

00:16:00.644 --> 00:16:02.932
tak się umawiają z organizerem o akademicki wykład

00:16:02.932 --> 00:16:03.795
czy półtorej godziny

00:16:04.324 --> 00:16:05.955
yy więc w ciągu półtorej godziny

00:16:05.964 --> 00:16:08.155
nie sposób jest oczywiście w to wszystko wniknąć ale

00:16:09.190 --> 00:16:11.329
yy to to to to yy co

00:16:11.390 --> 00:16:12.609
co co jest tutaj w tym wszystkim najważniejsze

00:16:13.470 --> 00:16:14.649
to to że yy

00:16:15.030 --> 00:16:17.729
publiczność właściwie jakby wymusiła w pewnym sensie

00:16:17.750 --> 00:16:18.550
czy ta

00:16:19.230 --> 00:16:21.800
to zainteresowanie skłoniło władzę do tego

00:16:21.800 --> 00:16:23.009
żeby wykorzystać to

00:16:23.030 --> 00:16:23.750
żeby wykorzystać

00:16:23.750 --> 00:16:25.689
żeby w jakiś sposób się włączyć w to

00:16:25.960 --> 00:16:27.614
i władze centralne w berlinie i co jeszcze

00:16:27.945 --> 00:16:29.174
może yy ciekawsze

00:16:29.905 --> 00:16:32.614
no choć całkowicie zrozumiałe władze lokalne tutaj

00:16:33.705 --> 00:16:34.694
w w prusach zachodnich

00:16:34.865 --> 00:16:35.814
prawda taka

00:16:36.432 --> 00:16:37.887
ciekawa postać teodorfontion

00:16:38.232 --> 00:16:38.992
który który

00:16:38.992 --> 00:16:40.320
który no zrozumiał

00:16:40.320 --> 00:16:41.727
że to jest szansa dla prowincji

00:16:41.792 --> 00:16:44.207
żeby zaistnieć w skali takiej ogólnopruskiej

00:16:44.272 --> 00:16:45.060
nie jakiejś prowincji

00:16:45.060 --> 00:16:46.527
tylko że tutaj nagle tu jest kolebka

00:16:47.320 --> 00:16:48.540
królestwa chochencelernów

00:16:48.540 --> 00:16:49.658
prawda warto to wykorzystać

00:16:49.781 --> 00:16:51.898
warto żeby ta władza centralna no

00:16:52.061 --> 00:16:53.378
w związku z tym jakoś się zainteresowała

00:16:53.541 --> 00:16:54.818
tą naszą zachodnio-pruską

00:16:55.181 --> 00:16:58.298
yy prowincją i zaczyna się wiele dziesięcioleci

00:16:58.341 --> 00:16:59.458
trwające nawet dłużej

00:16:59.781 --> 00:17:01.578
proces odbudowy zamku gdańskiej yy

00:17:02.061 --> 00:17:02.861
zamku malborskiego

00:17:03.061 --> 00:17:04.200
oczywiście o tym nie będziemy mówili

00:17:04.200 --> 00:17:06.618
ale chcę wskazać na to że ym

00:17:08.803 --> 00:17:09.636
w ramach tej

00:17:10.803 --> 00:17:13.196
konserwacji restauracji renowacji

00:17:14.243 --> 00:17:16.168
yy różnych tutaj można używać i one w różnym

00:17:16.168 --> 00:17:17.636
stopniu były Tam yy

00:17:18.243 --> 00:17:19.596
obecne w tym całym procesie

00:17:20.083 --> 00:17:22.240
yy także przez cały wiek

00:17:22.240 --> 00:17:23.000
przez wiele dziesięcioleci

00:17:23.000 --> 00:17:24.897
w wieku 19. a nawet jeszcze w wieku 20.

00:17:25.462 --> 00:17:27.177
powstawały Tam też nowe dzieła sztuki

00:17:28.000 --> 00:17:31.206
witraże malowidła ścienne rzeźby z brązu

00:17:31.953 --> 00:17:33.926
yy meble etctr etceterowe

00:17:34.233 --> 00:17:35.120
ogromna część tego

00:17:35.120 --> 00:17:37.406
co w zasadzie niemal wszystko co jest wyposażeniem

00:17:37.433 --> 00:17:39.606
czy było większość przepadła yy malborka

00:17:39.833 --> 00:17:41.766
to są to są rzeczy nowe i wśród tych rzeczy

00:17:41.766 --> 00:17:43.246
które wówczas powstały w wieku 19.

00:17:43.353 --> 00:17:44.926
a potem przepadły w czasie wojny

00:17:45.721 --> 00:17:46.521
był cykl

00:17:47.081 --> 00:17:49.518
okien witrażowych pokazujących historię krzyżaków

00:17:50.521 --> 00:17:52.278
i wśród nich pojawia się taka wizja

00:17:52.841 --> 00:17:55.400
krzyżaków broniących malborka wciąż 400/10 Roku

00:17:55.400 --> 00:17:56.478
przed Kim przed polakami

00:17:56.641 --> 00:17:57.958
a Jak ci polacy są pokazani

00:17:58.241 --> 00:18:00.118
Jak turcy Jak orient

00:18:00.241 --> 00:18:02.798
prawda jaka jakaś orientalna czreda

00:18:03.521 --> 00:18:04.321
taka

00:18:04.641 --> 00:18:06.761
ym wschodnia dzika

00:18:07.398 --> 00:18:09.761
czy to jest już początek tej wizji

00:18:09.918 --> 00:18:12.801
którą później bardzo konsekwentnie będą realizować

00:18:13.598 --> 00:18:15.681
EE Niemcy w

00:18:16.222 --> 00:18:17.501
następnych dziesięcioleciach

00:18:17.501 --> 00:18:19.100
a już zwłaszcza w wieku 20. prawda

00:18:19.100 --> 00:18:21.337
czyli takiego przedstawienia kultury zachodu

00:18:22.102 --> 00:18:24.257
tej kulturze wschodu dzikiej

00:18:24.622 --> 00:18:25.497
barbarzyńskiej

00:18:26.600 --> 00:18:28.287
nieokiełznany i nieprzewidywalny

00:18:28.792 --> 00:18:29.592
trudno powiedzieć

00:18:29.712 --> 00:18:30.840
yy trzeba sobie uświadomić

00:18:30.840 --> 00:18:32.007
że w tym samym czasie powstają

00:18:32.112 --> 00:18:33.847
polskie wyobrażenia bitwy pod grunwaldem

00:18:33.952 --> 00:18:37.367
najczęściej yy tego epizodu z 2 nagimi mieczami

00:18:37.912 --> 00:18:39.087
i Tam polscy malarze

00:18:39.152 --> 00:18:40.767
których trudno podejrzewać o antypolskie

00:18:40.912 --> 00:18:42.726
jakieś yy ekscesy

00:18:42.726 --> 00:18:45.287
też pokazują właściwie polskich rycerzy jako sarmatów

00:18:45.840 --> 00:18:47.374
a nawet może to być jeszcze

00:18:48.305 --> 00:18:49.494
taka takie pokłosie

00:18:49.745 --> 00:18:52.614
tego wcześniejszego sposobu myślenia o historii prawda

00:18:52.945 --> 00:18:54.014
skoro polacy to sarmaci

00:18:54.185 --> 00:18:55.774
a sarmaci to wschodni wojownicy

00:18:56.474 --> 00:18:57.274
bardzo ciekawy

00:18:57.554 --> 00:18:58.805
bardzo ciekawy przykład

00:18:58.834 --> 00:19:00.565
bo to jest akurat taki moment historyczny ykhm

00:19:01.234 --> 00:19:02.925
że obie te interpretacje da się

00:19:02.925 --> 00:19:04.485
obronić 100 lat później

00:19:04.634 --> 00:19:06.085
kiedy w nowej kancelarii rzeszy

00:19:06.514 --> 00:19:07.314
ten sam temat

00:19:07.354 --> 00:19:09.445
zostanie podjęty wśród największych bitew

00:19:09.634 --> 00:19:11.645
takie wielkie tkaniny zostaną zamówione

00:19:12.074 --> 00:19:13.925
do do nowej kancelarii rzesza adolfa hitlera

00:19:14.447 --> 00:19:16.112
yy przedstawiające największe

00:19:16.927 --> 00:19:20.620
bitwy i sukcesy bojowe w dziejach niemiec

00:19:20.620 --> 00:19:22.712
obrona malborka też się pojawi i Tam już właściwie

00:19:23.287 --> 00:19:25.272
ci te te wojska oblegające są pokazane

00:19:25.327 --> 00:19:26.480
Jak już nie Jak Turcja

00:19:26.480 --> 00:19:27.312
Jak mongołowie

00:19:28.007 --> 00:19:29.032
Jak Po prostu jakaś

00:19:29.847 --> 00:19:30.647
taka taka taka

00:19:31.487 --> 00:19:32.672
zalew jakiejś dziczy

00:19:33.320 --> 00:19:34.470
czerwonych kaftanach

00:19:34.889 --> 00:19:37.510
w czapkach które wyglądają trochę Jak bulionówki

00:19:37.729 --> 00:19:38.790
prawda więc jeszcze nie dość

00:19:38.809 --> 00:19:40.190
że polacy to dzicz

00:19:40.249 --> 00:19:41.049
to jeszcze ten

00:19:41.129 --> 00:19:43.540
to barbarzyństwo bolszewickie ze wschodu prawda

00:19:43.540 --> 00:19:45.990
więc bardzo ciekawy przykład właśnie tego Jak można

00:19:46.449 --> 00:19:47.630
operować yy obrazem

00:19:47.689 --> 00:19:49.750
żeby budzić yy pożądane

00:19:50.705 --> 00:19:53.654
emocje tutaj jeszcze jesteśmy oczywiście w innej fazie

00:19:54.065 --> 00:19:55.974
nacjonalizmu ale jesteśmy już na pewno w fazie

00:19:55.985 --> 00:19:58.174
w której obrazy są świadomie kreowane

00:19:58.385 --> 00:20:00.094
i wspaniałym przykładem jest też

00:20:00.094 --> 00:20:00.974
oczywiście już nieistniejący

00:20:00.985 --> 00:20:01.974
tutaj mamy jego projekt

00:20:02.265 --> 00:20:02.785
autorstwa

00:20:02.785 --> 00:20:04.854
Carla friendisa shinkla wymierne skąd to wielki

00:20:05.225 --> 00:20:08.334
wielka postać niemieckiej kultury wieku 19. ykhm

00:20:09.040 --> 00:20:11.238
która pokaz zestawia Nam yy

00:20:11.801 --> 00:20:14.638
rycerza zakonnego jeszcze w ziemi świętej w palestynie

00:20:14.961 --> 00:20:17.185
i żołnierza landwery yy

00:20:17.454 --> 00:20:20.585
który broni gdańska w czasie wojen napoleońskich prawda

00:20:21.174 --> 00:20:24.105
yy proszę zwróć uwagę na podobieństwo tych krzyży

00:20:24.694 --> 00:20:27.185
yy taką analogię krzyż krzyżacki ten krzyż

00:20:27.374 --> 00:20:29.185
który przypomina Nam krzyż yy żelazny

00:20:29.294 --> 00:20:30.545
nie przypadkiem to jest

00:20:31.094 --> 00:20:33.505
taka wariacja na temat krzyża żelaznego

00:20:33.654 --> 00:20:35.265
który zresztą właśnie przez szympla został

00:20:36.234 --> 00:20:37.045
przecież zaprojektowany

00:20:37.434 --> 00:20:38.685
ten sam ten sam shingle

00:20:38.954 --> 00:20:40.045
pojawia się on Po chwili

00:20:40.434 --> 00:20:43.165
yy w innej historii niezwykle ciekawych związanej

00:20:43.594 --> 00:20:44.805
z gdańską architekturą

00:20:45.034 --> 00:20:46.525
mianowicie budową yy

00:20:46.525 --> 00:20:47.725
nowego gmachu gimnazjum

00:20:48.320 --> 00:20:49.694
gimnazjum na na targu maślanym

00:20:50.105 --> 00:20:50.905
Jak Jak je nazywamy

00:20:50.985 --> 00:20:51.785
najczęściej

00:20:52.105 --> 00:20:54.134
pierwotne projekty były projektami klasycystycznymi

00:20:54.425 --> 00:20:56.534
takimi bardzo konwencjonalnymi architektonicznie hm

00:20:57.385 --> 00:20:58.694
gimnazjum klasyczny prawda

00:20:58.694 --> 00:21:00.880
greka łacina wówczas była podstawą wykształcenia

00:21:00.880 --> 00:21:03.774
Nic dziwnego że i yy architektura miała być klasyczna

00:21:04.225 --> 00:21:06.544
ale tu pojawia się yy pruski

00:21:07.015 --> 00:21:08.424
yy prus yy no

00:21:08.735 --> 00:21:12.624
centrala powiedzmy prawda pruski następca tronu yy i

00:21:14.772 --> 00:21:15.572
ym yy

00:21:16.772 --> 00:21:18.388
zażądał on czy

00:21:18.812 --> 00:21:22.108
no może to za dużo powiedziane zasugerował

00:21:23.053 --> 00:21:24.866
żeby Jak to się dzieje w polityce

00:21:25.293 --> 00:21:26.106
yy żeby

00:21:26.613 --> 00:21:29.466
yy jednak to nie były takie formy uniwersalne

00:21:29.613 --> 00:21:31.546
jakieś klasycystyczne tylko żeby to były formy

00:21:31.613 --> 00:21:32.866
które odnoszą się do

00:21:33.402 --> 00:21:34.202
średniowiecznej

00:21:34.722 --> 00:21:36.277
niemieckiej historii na tych ziemiach

00:21:36.682 --> 00:21:37.997
żeby posługiwały się formami

00:21:38.002 --> 00:21:40.037
jakie wówczas nazywano staro-niemieckimi

00:21:40.162 --> 00:21:41.717
to w zasadzie na początku wieku 19.

00:21:41.962 --> 00:21:43.117
był synonim słowa gotycki

00:21:44.001 --> 00:21:44.878
yy i schinkel

00:21:45.481 --> 00:21:46.598
już tu przed chwilą wspomniany

00:21:47.241 --> 00:21:49.998
yy szefujący wówczas urzędowi budowlanemu w berlinie

00:21:50.840 --> 00:21:52.396
yy prze przeprojektowuje

00:21:52.396 --> 00:21:53.787
czy właśnie jakby daje nowy projekt

00:21:54.092 --> 00:21:55.107
tego tego tego gmachu

00:21:55.252 --> 00:21:56.987
który jest już Jak widzimy średniowieczny

00:21:57.172 --> 00:21:58.587
z wieżyczkami ceglany

00:21:58.852 --> 00:22:00.027
nietynkowany prawda

00:22:00.332 --> 00:22:02.903
widzimy Jak architektura ma coś powiedzieć

00:22:03.296 --> 00:22:05.503
ma wypowiedzieć pewną polityczną prawdę

00:22:05.896 --> 00:22:08.180
Gdańsk już OD kilkudziesięcioleci jest jest

00:22:08.180 --> 00:22:11.503
jest jest częścią królestwa prus i integrowanie z tą

00:22:11.816 --> 00:22:13.743
krzyżacką już coraz bardziej rozumianą

00:22:13.936 --> 00:22:16.023
jako kolebka chochenzolerną w tradycją

00:22:16.456 --> 00:22:18.463
jest tutaj bardzo yy pożądana

00:22:19.333 --> 00:22:20.906
przeskakując do końca stulecia

00:22:21.533 --> 00:22:22.706
yy możemy spojrzeć

00:22:23.253 --> 00:22:24.340
na inne przykłady właśnie takiego

00:22:24.340 --> 00:22:25.746
bardzo świadomego wykorzystywania

00:22:25.746 --> 00:22:27.426
artykuły w celach propagandowych

00:22:27.733 --> 00:22:30.986
yy budynek yy zarządu prowincji prawda

00:22:31.613 --> 00:22:33.466
który yy który

00:22:34.505 --> 00:22:37.455
kombinuje różnego rodzaju elementy architektury

00:22:37.745 --> 00:22:43.100
gdańskiej yy wieżyczkę domu przyrodników Chełm

00:22:43.100 --> 00:22:43.900
ratusza staromiejskiego

00:22:44.385 --> 00:22:45.185
yy

00:22:45.608 --> 00:22:47.071
szczyty jakby kamieniczek gdańskich

00:22:47.688 --> 00:22:49.300
ale równocześnie wpisuje się w nur

00:22:49.300 --> 00:22:49.928
który wówczas

00:22:49.928 --> 00:22:52.334
w architekturze wirchelińskiej jest bardzo obecny

00:22:52.334 --> 00:22:54.191
tego tak zwanego neorenesansu niemieckiego ykhm

00:22:55.048 --> 00:22:56.551
który jest interpretowany jako właściwie

00:22:57.627 --> 00:23:00.972
narodowa architektura królestwa prus czy wtedy już

00:23:01.267 --> 00:23:03.852
no królestwa prus w ramach cesarstwa niemieckiego

00:23:03.947 --> 00:23:06.132
właściwie trzeba byłoby powiedzieć yy

00:23:06.547 --> 00:23:07.412
jest to do tego stopnia

00:23:08.227 --> 00:23:11.852
w gdańsku yy ważne i silne że

00:23:12.966 --> 00:23:14.913
ci Sami architekci enday beckman

00:23:14.913 --> 00:23:15.713
którzy zaprojektowali

00:23:16.086 --> 00:23:19.340
yy właśnie siedzibę zarządu prowincji

00:23:19.340 --> 00:23:22.313
zaprojektowali też synagogę w gdańsku na wyraźne

00:23:22.846 --> 00:23:23.646
zlecenie

00:23:24.646 --> 00:23:27.753
inwestorów czy inwestora kminy gdańskiej

00:23:28.880 --> 00:23:32.864
ten budynek też uzyskał formy neorenesansu niemieckiego

00:23:33.575 --> 00:23:36.544
to było bardzo rzadkie we wczesnych warunkach

00:23:36.544 --> 00:23:38.864
synagogi w niemczech najczęściej budowano albo w

00:23:39.055 --> 00:23:39.855
stylu neuromańskim

00:23:40.375 --> 00:23:41.304
albo małorytańskim

00:23:41.655 --> 00:23:42.704
dlaczego inna kwestia

00:23:43.055 --> 00:23:45.904
yy tutaj podążano inną drogą

00:23:46.748 --> 00:23:48.060
i zbudowano coś

00:23:48.060 --> 00:23:50.100
co oczywiście z architektury senagogalnej ma to

00:23:50.100 --> 00:23:51.080
że ma kopułę prawda

00:23:51.080 --> 00:23:52.491
bo taki znak rozpoznawczy każdy

00:23:52.548 --> 00:23:54.651
każdy właściwie synagomi większy przynajmniej

00:23:56.126 --> 00:23:56.926
ykhm ale równocześnie

00:23:57.566 --> 00:23:58.993
jest pod wieloma względami

00:23:59.686 --> 00:24:02.513
wyposażony właśnie w te znamiona neorenesansu yy

00:24:03.086 --> 00:24:04.713
niemieckiego a nawet

00:24:05.166 --> 00:24:09.420
Po raz kolejny cytaty z architektury gdański Chełm na

00:24:09.420 --> 00:24:09.880
na tej kopule

00:24:09.880 --> 00:24:12.033
jest znów cytatem z ratusza staromiejskiego

00:24:12.566 --> 00:24:14.073
z hełmu ratusza staromiejskiego

00:24:15.599 --> 00:24:18.880
ym Jak bardzo świadomie kreowano formy architektoniczne

00:24:19.399 --> 00:24:20.480
o tym instruuje NAS

00:24:20.639 --> 00:24:24.040
w sposób doskonały historia politechniki gdańskiej czy

00:24:24.319 --> 00:24:25.440
wyższej szkoły technicznej

00:24:25.440 --> 00:24:26.240
mówiąc ciszej

00:24:26.919 --> 00:24:28.400
yy 1. projekt

00:24:29.705 --> 00:24:31.854
zakładał strukturalnie podobny do tego co znamy

00:24:32.025 --> 00:24:33.694
ale w szczegółach yy odmienny

00:24:34.265 --> 00:24:36.562
zwłaszcza w tej części środkowej zakłada

00:24:36.562 --> 00:24:38.294
Jak widzimy taki 1 wielki szczyt

00:24:39.145 --> 00:24:39.945
schodkowy

00:24:40.265 --> 00:24:42.214
no podobny do architektury flamadzkiej

00:24:42.305 --> 00:24:43.974
może powiedzmy prawda czy ja wiem

00:24:44.785 --> 00:24:45.585
yy

00:24:45.905 --> 00:24:47.534
holenderskiej yy

00:24:48.296 --> 00:24:50.383
uznano to za zbyt mało gdańskie

00:24:51.016 --> 00:24:52.823
co więcej nie byle kto tak uznał

00:24:52.976 --> 00:24:55.118
sam cesarz sam cesarz uznał

00:24:55.118 --> 00:24:56.943
że to jest za mało gdańskie i że w gdańsku

00:24:57.136 --> 00:25:00.183
jeżeli już państwo inwestuje i buduje tak wspaniały

00:25:00.536 --> 00:25:01.663
symbol obecności

00:25:02.985 --> 00:25:04.700
właśnie państwa na wschodzie

00:25:04.700 --> 00:25:05.734
na wschodnich lubieżach

00:25:06.585 --> 00:25:08.294
yy obecności niemieckiej kultury

00:25:08.865 --> 00:25:09.665
yy oczywiście

00:25:10.623 --> 00:25:12.256
powody były przede wszystkim militarne

00:25:12.303 --> 00:25:12.760
chodziło o to

00:25:12.760 --> 00:25:14.016
żeby szkolić yy tutaj

00:25:15.503 --> 00:25:16.856
ym kadry do projektowania

00:25:17.423 --> 00:25:18.223
floty wojennych

00:25:18.343 --> 00:25:19.143
która była takim

00:25:19.343 --> 00:25:20.856
no obsesją największą

00:25:20.856 --> 00:25:22.816
wichal ma 2. w gruncie rzeczy polityczną

00:25:23.960 --> 00:25:24.760
yy

00:25:25.257 --> 00:25:26.302
no to jeżeli to jest w gdańsku

00:25:26.377 --> 00:25:28.142
to musi być bardziej Po gdańsku i on sam

00:25:28.857 --> 00:25:31.542
przekreślił ten pierwotny projekt i wymusił

00:25:31.817 --> 00:25:32.942
że znów powiedzmy zasugerował

00:25:33.697 --> 00:25:35.405
ale w tym wypadku właśnie zalecił

00:25:35.874 --> 00:25:37.085
żeby to było bardziej Po gdańsku

00:25:37.154 --> 00:25:39.445
i mamy w związku z tym nie 1 wielki jakiś schodkowy

00:25:39.634 --> 00:25:40.114
nieobecność

00:25:40.114 --> 00:25:42.325
oczywiście w architekturze gdańska yy szczyt

00:25:42.354 --> 00:25:43.885
tylko 3 odrębne szczyty

00:25:43.914 --> 00:25:45.925
które przypominają Nam trochę zbrojownię prawda

00:25:45.954 --> 00:25:49.205
w tej w tej sekwencji yy różnych yy szczytów

00:25:49.754 --> 00:25:51.245
i jeszcze 1 przykład

00:25:52.222 --> 00:25:53.022
architektoniczny

00:25:53.782 --> 00:25:56.217
yy tej architektonicznej retoryki

00:25:56.422 --> 00:25:58.857
tak to nazwijmy też doskonale Nam znany bo

00:26:00.262 --> 00:26:01.457
przecież zachowany do dziś

00:26:02.022 --> 00:26:03.657
yy dworzec gdański prawda

00:26:04.422 --> 00:26:06.177
to co widzimy Po lewej to jest właśnie dworzec gdański

00:26:07.291 --> 00:26:09.668
a to co widzimy Po prawej to jest dworzec w kolmarze

00:26:10.331 --> 00:26:10.900
widzą państwo

00:26:10.900 --> 00:26:12.228
że podobieństwo jest uderzające

00:26:12.571 --> 00:26:15.028
prawda yy architekt ten sam

00:26:15.491 --> 00:26:16.308
Aleksander wydel

00:26:16.771 --> 00:26:17.868
yy w tym samym czasie

00:26:17.931 --> 00:26:20.268
właściwie to projekty są realizowane

00:26:21.080 --> 00:26:23.628
yy każdy jednak na swój sposób odwołuje się do jakiejś

00:26:23.811 --> 00:26:24.100
lokalności

00:26:24.100 --> 00:26:26.908
w wypadku gdańska te nadwieszone wieżyczki narożne

00:26:27.051 --> 00:26:27.851
ten hełm

00:26:28.011 --> 00:26:30.388
który gdzieś Tam do wieży ratuszowej się odwołuje

00:26:30.388 --> 00:26:31.188
prawda

00:26:31.531 --> 00:26:32.340
ale zasadniczo

00:26:32.340 --> 00:26:32.931
można powiedzieć

00:26:32.931 --> 00:26:34.908
mamy tutaj do czynienia z takim projektem

00:26:34.971 --> 00:26:36.668
który właściwie Jak takie 2

00:26:37.721 --> 00:26:40.398
2 znaki obecności niemiec pokazuje

00:26:41.001 --> 00:26:42.158
niemieckość na wschodzie

00:26:42.361 --> 00:26:44.758
to jest dworzec gdański i niemieckość na zachodzie

00:26:44.881 --> 00:26:47.758
prawda kalmar to jest przecież wazacji

00:26:48.281 --> 00:26:49.878
a więc w tych na tych terenach

00:26:50.001 --> 00:26:51.398
które niewiele wcześniej

00:26:51.761 --> 00:26:52.561
pokolenie wcześniej

00:26:53.528 --> 00:26:55.311
odebrali Niemcy francuzu prawda

00:26:55.488 --> 00:26:56.431
więc widzimy właśnie

00:26:56.648 --> 00:26:59.431
Jak poprzez środki architektoniczne można kształtować

00:27:00.328 --> 00:27:03.031
ym takie polityczne komunikaty i teraz

00:27:04.386 --> 00:27:05.213
proszę państwu powiedzieć

00:27:05.306 --> 00:27:07.413
że pokażę państwu przykład mój ulubiony

00:27:07.706 --> 00:27:11.253
mój ulubiony przykład retoryki takiej właśnie obrazowej

00:27:11.626 --> 00:27:14.253
i tego Jak ona jest uwikłana w różnego rodzaju

00:27:15.413 --> 00:27:17.226
yy nasze wyobrażenia czy przeświadczenia

00:27:17.573 --> 00:27:19.346
yy to jest obraz wojciecha gesona

00:27:19.493 --> 00:27:21.666
bardzo rzadki w gruncie rzeczy w wieku 19.

00:27:22.253 --> 00:27:23.306
yy przejaw zainteresowania

00:27:24.253 --> 00:27:25.546
polskiej sztuki gdańskiem

00:27:26.133 --> 00:27:28.226
to się zaczyna zmieniać dopiero w końcu wieku 19.

00:27:28.373 --> 00:27:29.346
o czym też za chwilkę powiem

00:27:30.062 --> 00:27:31.657
ale w tym czasie kiedy gerson to tworzy

00:27:32.022 --> 00:27:33.817
to jest rzadko do gdańska się odwołuje

00:27:33.942 --> 00:27:35.741
bo Gdańsk jest gdzieś na lubieżach

00:27:35.741 --> 00:27:36.541
na jakichś pograniczach

00:27:37.142 --> 00:27:39.337
a może nawet z poza granicami polskiej świadomości

00:27:39.422 --> 00:27:40.937
tu jest gdzieś Tam oczywiście ten słynny cytat

00:27:41.062 --> 00:27:41.862
z pana tadeusza

00:27:42.502 --> 00:27:44.017
jakaś deotyna panienka z okienka

00:27:44.102 --> 00:27:44.977
ale Gdańsk jest no

00:27:45.520 --> 00:27:46.806
gdzieś znajomy

00:27:47.033 --> 00:27:47.886
ale jednak odległy

00:27:48.633 --> 00:27:51.086
yy więc to że garson maluje ten

00:27:51.273 --> 00:27:52.406
ten ten temat jest dość rzadkie

00:27:52.873 --> 00:27:54.406
ale ważne jest to Jak on go maluje

00:27:55.200 --> 00:27:55.971
co my tu widzimy

00:27:55.971 --> 00:27:56.731
znam tą scenę

00:27:56.731 --> 00:27:58.708
którą właściwie widzieliśmy przed chwilą na ratuszu

00:27:59.371 --> 00:28:00.171
polak i niemiec

00:28:00.251 --> 00:28:01.051
gdański

00:28:01.171 --> 00:28:03.380
przy szlachcie cywil i gdański mistrz polski szlachcic

00:28:03.380 --> 00:28:04.180
gdański mieszkanin

00:28:04.451 --> 00:28:05.348
dokonuje jakiejś transakcji

00:28:06.051 --> 00:28:07.748
no zbożowej Jak się domyślamy

00:28:08.131 --> 00:28:08.988
Jak wygląda ta sytuacja

00:28:09.691 --> 00:28:10.491
polak czopkuje

00:28:11.080 --> 00:28:13.332
płaszczy się kłania się temu niemcowi prawda

00:28:13.387 --> 00:28:14.212
chce dobić interesu

00:28:14.707 --> 00:28:17.132
niemiec błotny z wyciętym brzuchem prawda

00:28:17.787 --> 00:28:20.252
podparty yy jest panem sytuacji

00:28:20.667 --> 00:28:21.732
a to on dyktuje warunki

00:28:22.309 --> 00:28:23.410
to jest dosłowna ilustracja

00:28:24.309 --> 00:28:26.450
sam sam malarz o tym gdzie gdzieś wspomina

00:28:27.109 --> 00:28:29.690
yy cytatu z flisa klonowica

00:28:29.909 --> 00:28:32.330
będziesz się kłaniał przed niemcem odętym

00:28:32.549 --> 00:28:33.410
jako przedświętym

00:28:33.589 --> 00:28:35.130
pisze Sebastian klonowic prawda

00:28:35.229 --> 00:28:36.450
no i to jest właściwie ta ilustracja

00:28:36.949 --> 00:28:38.690
no i tak tak tak to widzą polacy

00:28:39.229 --> 00:28:41.170
a Jak tą samą historię widzą Niemcy

00:28:41.880 --> 00:28:42.919
to możemy się przekonać

00:28:43.440 --> 00:28:45.039
na na przykładzie obrazów mniej więcej

00:28:45.080 --> 00:28:47.359
no troszeczkę wcześniejszych kochana Carla szulca

00:28:47.800 --> 00:28:49.679
pokazujących wnętrze dworu artusa

00:28:49.840 --> 00:28:52.119
ja tutaj zrobiłem zbliżenie z 2 takich obrazów

00:28:52.480 --> 00:28:54.239
gdzie też pojawia się wątek właśnie spotkania

00:28:54.400 --> 00:28:56.199
polskiego szlachcica i gdańskiego mieszkanina

00:28:56.970 --> 00:28:57.770
tutaj

00:28:58.210 --> 00:29:01.909
szlachcic jest pewny siebie prawda kręci wąsa

00:29:02.650 --> 00:29:05.029
EE z rozmachem gdzieś Tam gestykuluje

00:29:05.290 --> 00:29:08.189
a tutaj szczanin trzymając czapkę w ręku mu się kłania

00:29:08.570 --> 00:29:10.980
a jeszcze głębiej kłania się w jeszcze 2.

00:29:10.980 --> 00:29:11.330
przedstawieniu

00:29:11.330 --> 00:29:14.189
i jeszcze budniejszy jest ten wrogaty w tej w tej

00:29:14.570 --> 00:29:15.509
prawda w

00:29:16.802 --> 00:29:17.602
krakusce

00:29:18.122 --> 00:29:20.157
EE yy ten polski szlachdźc

00:29:20.962 --> 00:29:21.762
ta sama scena

00:29:22.322 --> 00:29:23.157
ten sam motyw

00:29:23.962 --> 00:29:26.117
ale w zupełnie inny sposób są postawione znaki

00:29:26.882 --> 00:29:28.197
plusa i minusa prawda

00:29:28.682 --> 00:29:31.997
yy to to jest kapitalny przykład tego Jak yy

00:29:32.958 --> 00:29:33.758
punkt widzenia

00:29:34.198 --> 00:29:35.481
decyduje o interpretacji

00:29:35.638 --> 00:29:37.441
prawda to jest to jest właśnie

00:29:38.278 --> 00:29:40.121
ten ten ten rys narodowy prawda

00:29:40.358 --> 00:29:43.921
każda nacja widzi historię inaczej ten sam fakt

00:29:45.080 --> 00:29:46.000
powiedzmy obiektywny

00:29:46.880 --> 00:29:49.040
ykhm nabiera radykalnie subiektywnej

00:29:49.280 --> 00:29:50.280
interpretacji obrazowej

00:29:50.560 --> 00:29:51.360
prawda to jest

00:29:51.680 --> 00:29:52.320
to jest rzecz

00:29:52.320 --> 00:29:53.840
którą tutaj bardzo bym chciał podkreślić

00:29:53.840 --> 00:29:55.880
bo ona jest właściwie kluczem do zrozumienia tego

00:29:55.880 --> 00:29:56.840
o czym tutaj dzisiaj mówimy

00:29:57.480 --> 00:29:59.086
ym no czasami

00:29:59.554 --> 00:30:02.606
yy przybierało to yy obraz czy kształt

00:30:03.154 --> 00:30:06.126
bardzo jednoznacznie polityczny

00:30:06.554 --> 00:30:08.280
tak było wypadku nieistniejącego już

00:30:08.280 --> 00:30:09.566
yy zniszczonego w czasie wojny

00:30:10.570 --> 00:30:11.549
potężnego cyklu

00:30:12.090 --> 00:30:15.389
6 wielkich obrazów zdobiących ym tak zwaną salę białą

00:30:15.389 --> 00:30:17.269
wielką salę fety

00:30:17.450 --> 00:30:18.250
ym z obrazami

00:30:18.730 --> 00:30:20.269
ukazującymi zdecydowanie

00:30:20.610 --> 00:30:23.549
z niemieckiej perspektywy historię gdańska ym

00:30:25.055 --> 00:30:25.855
to że

00:30:26.215 --> 00:30:27.264
pomimo wstępnych

00:30:28.175 --> 00:30:29.144
takich przymiarek

00:30:29.695 --> 00:30:32.960
zrezygnowano z pokazania świętego wojciecha jako prawda

00:30:32.960 --> 00:30:33.920
jego wizyty w gdańsku

00:30:33.920 --> 00:30:35.184
jako początku gdańska

00:30:35.615 --> 00:30:38.224
i w ogóle zrezygnowano z jakiegokolwiek wspominania

00:30:38.855 --> 00:30:41.806
słowiańskich książąt w gdańsku i w właściwie zaczęto tę

00:30:42.033 --> 00:30:43.966
historię dopiero OD lokacji krzyżackiej

00:30:44.473 --> 00:30:45.326
co widzimy tutaj

00:30:45.873 --> 00:30:48.326
nawet już przez samych niemców było uznawane za pewnego

00:30:48.473 --> 00:30:49.446
rodzaju nadużycie

00:30:49.553 --> 00:30:51.406
prawda jeśli chodzi o historię gdańska

00:30:51.473 --> 00:30:52.526
ale taką decyzję podjęto

00:30:52.526 --> 00:30:54.246
że może Po prostu była taka jednorodnie

00:30:55.113 --> 00:30:57.820
niemiecka wizja historii gdańska

00:30:57.820 --> 00:30:58.806
najpewniej widać to

00:30:59.353 --> 00:31:00.153
ykhm

00:31:00.576 --> 00:31:02.903
by było w obrazie pokazującym yy

00:31:03.776 --> 00:31:07.023
zmagania w 1577 w czasie

00:31:07.416 --> 00:31:10.023
kampanii batorego przeciwko gdańskowi o wisłyście

00:31:10.646 --> 00:31:11.446
niemieccy

00:31:12.046 --> 00:31:13.033
gdańsszczanie odbierają dzielnie

00:31:13.566 --> 00:31:15.673
dzikie ataki dzikiej hordy polskiej

00:31:16.646 --> 00:31:17.446
proszę spojrzeć

00:31:18.086 --> 00:31:19.140
yy co my tu mamy

00:31:19.140 --> 00:31:20.193
mamy tu jakiś taki

00:31:21.929 --> 00:31:24.590
o proszę zobaczyć znowu prawda

00:31:24.689 --> 00:31:27.230
podgięto turecka jakaś czapa prawda

00:31:27.249 --> 00:31:28.150
jakiś wschodni

00:31:28.689 --> 00:31:30.000
wschodni ubiór jest tutaj

00:31:30.000 --> 00:31:30.990
mamy znowu jakiegoś

00:31:31.569 --> 00:31:33.150
przedstawiciela wschodu prawda

00:31:33.449 --> 00:31:35.670
w przeciwieństwie oczywiście do tych yy

00:31:36.049 --> 00:31:38.870
zachodnioodzianych i uzbrojonych yy gdańszczan

00:31:39.760 --> 00:31:42.096
tutaj mamy w ogóle jakichś dzikich półnagich

00:31:42.184 --> 00:31:42.984
Jak ci żmudzini

00:31:43.584 --> 00:31:45.056
z bitwy pod grunwaldem matejki

00:31:45.224 --> 00:31:46.296
jakichś jakich się

00:31:47.749 --> 00:31:49.130
dopiero co z puszczy

00:31:49.829 --> 00:31:50.629
wydobytych jakichś

00:31:51.309 --> 00:31:54.130
kolejnych przedstawicieli dziczy wschodniej i polskiej

00:31:54.629 --> 00:31:55.490
a w samym centrum

00:31:55.949 --> 00:31:57.010
kompletnie absurdalny

00:31:57.509 --> 00:32:01.090
yy obraz yy husarza w skrzydłach lamparcin

00:32:01.149 --> 00:32:02.580
prawda yy w tamparcie

00:32:02.580 --> 00:32:04.570
i skórze który wspina się

00:32:05.813 --> 00:32:06.613
na nawały

00:32:07.213 --> 00:32:08.013
nawały prawda

00:32:08.053 --> 00:32:10.536
wisłołyście no oczywiście do tego była husaria

00:32:10.536 --> 00:32:12.586
żeby się wspinać żeby się wspinać na wały

00:32:12.933 --> 00:32:14.106
nie ma to Nic wspólnego oczywiście

00:32:15.333 --> 00:32:16.426
z z z prawdą historyczną

00:32:16.973 --> 00:32:18.226
natomiast ma bardzo wiele wspólnego

00:32:19.013 --> 00:32:19.906
z tym co NAS tu interesuje

00:32:20.173 --> 00:32:20.973
z wizją

00:32:21.387 --> 00:32:22.412
jaką tu wizję się przedstawia

00:32:22.547 --> 00:32:25.972
polacy dzicy wschodni barbarzyńscy

00:32:26.427 --> 00:32:27.372
a do tego jeszcze

00:32:28.200 --> 00:32:29.000
no szaleńcy

00:32:29.898 --> 00:32:33.381
trontaturacja nieuleczalna to jest ten sam w zasadzie

00:32:33.978 --> 00:32:34.821
zabieg który potem

00:32:35.098 --> 00:32:37.261
kilkadziesięcioleci później niemiecka propaganda

00:32:37.738 --> 00:32:40.941
yy wprowadzi w tym obrazie polaków

00:32:41.218 --> 00:32:44.301
z szablami atakujących czołgi niemieckie prawda

00:32:44.800 --> 00:32:45.600
Jak twierdzą historycy

00:32:45.834 --> 00:32:46.845
kompletnie nieprawdziwym

00:32:47.194 --> 00:32:48.160
ale tak ugruntowanym

00:32:48.160 --> 00:32:49.645
że chyba Sami polacy w to wierzą

00:32:50.194 --> 00:32:52.765
więc yy więc to też właśnie znów obraz prawda

00:32:52.914 --> 00:32:54.765
siła obrazu siła jakiegoś takiego skrótu

00:32:55.274 --> 00:32:56.205
yy wizualnego

00:32:56.634 --> 00:32:59.445
yy wśród tych 6 obrazów jeszcze tylko 1 państwu pokażę

00:33:00.400 --> 00:33:02.804
yy ponieważ yy on obrazuje Nam postać

00:33:03.075 --> 00:33:04.564
której teraz bym się przez chwilę chciał bliżej

00:33:04.675 --> 00:33:05.724
przejrzeć vilchen 1.

00:33:08.115 --> 00:33:08.915
twórca

00:33:09.355 --> 00:33:10.155
wraz z bismarkiem

00:33:10.275 --> 00:33:12.364
niemieckiego cesarstwa i jego wizyta w gdańsku

00:33:13.715 --> 00:33:14.515
która

00:33:15.497 --> 00:33:18.302
yy która oczywiście dla miasta

00:33:18.577 --> 00:33:19.902
musiała być wielkim wydarzeniem

00:33:19.902 --> 00:33:22.582
ponieważ właśnie w cesarzu widziano tego fundatora

00:33:22.697 --> 00:33:24.102
tego nowego zjednoczonego

00:33:24.102 --> 00:33:26.862
potężnego niemieckiego państwa Nic dziwnego

00:33:28.109 --> 00:33:29.450
że nieco później

00:33:30.029 --> 00:33:31.810
cesarzowi postawiono w gdańsku także

00:33:32.469 --> 00:33:33.890
konny posąg i

00:33:34.389 --> 00:33:37.450
1 z bardzo wielu wówczesnych yy wówczesnych niemczech

00:33:37.749 --> 00:33:38.970
yy tego rodzaju posągów

00:33:39.349 --> 00:33:41.140
dla NAS on jest jednak ciekawy z tego względu

00:33:41.140 --> 00:33:43.890
że w gdańsku został on sytuowany w miejscu

00:33:44.469 --> 00:33:47.250
bardzo uwikłanym w historię

00:33:48.368 --> 00:33:49.994
to jest mianowicie brama wyżynna

00:33:49.994 --> 00:33:50.794
przez którą

00:33:51.088 --> 00:33:53.791
wchodzili w uroczystych intradach polscy królowie

00:33:54.368 --> 00:33:55.168
prawda

00:33:55.528 --> 00:33:57.071
i w czasie kiedy na początku

00:33:57.071 --> 00:33:58.631
20. wieku ten pomnik powstawał

00:33:59.048 --> 00:34:01.449
to wówczas już bardzo rosnąca w

00:34:02.550 --> 00:34:03.270
siłę polska społeczność

00:34:03.270 --> 00:34:04.209
może nie w samym gdańsku

00:34:04.230 --> 00:34:06.169
w gdańsku ich zbyt wielu nigdy polaków nie było

00:34:06.590 --> 00:34:08.369
ale na tym zapleczu gdańskim

00:34:08.670 --> 00:34:11.657
na powiślu Lanka szła Tam Tam polska rzeczywiście

00:34:11.942 --> 00:34:13.217
taka nowocześnie rozumiana

00:34:13.217 --> 00:34:14.657
właśnie kształtowana przez prasę

00:34:14.942 --> 00:34:16.340
przez różnego rodzaju związki

00:34:16.340 --> 00:34:17.497
stowarzyszenia

00:34:18.022 --> 00:34:19.697
ta polskość rosła bardzo intensywnie

00:34:19.742 --> 00:34:20.577
miała też swoją prasę

00:34:20.782 --> 00:34:23.021
i w polskiej prasie były głosy oburzenia

00:34:23.178 --> 00:34:25.621
że to jest prowokacja wobec wszystkich tych polskich

00:34:26.378 --> 00:34:27.661
poddanych yy vilchelma

00:34:27.738 --> 00:34:28.538
2. prawda

00:34:28.938 --> 00:34:30.581
że to jest właśnie taki policzek zmierzony polakom

00:34:31.058 --> 00:34:32.501
na co na co odpowiadają

00:34:33.239 --> 00:34:34.393
yy niemieccy dzięcherzy

00:34:34.524 --> 00:34:35.199
a co byście chcieli

00:34:35.199 --> 00:34:36.833
żeby króla polskiego wam tu postawić

00:34:36.884 --> 00:34:38.033
tak Jak komuś się nie podoba

00:34:38.084 --> 00:34:39.073
to niech spojrzy co robi koń

00:34:39.484 --> 00:34:41.713
unosi kopyto i Tam Jak trzeba będzie kogoś to kopnie

00:34:41.844 --> 00:34:43.633
ale tego tego rodzaju retoryka jest Tam

00:34:44.204 --> 00:34:45.113
yy podejmowana

00:34:46.044 --> 00:34:47.273
widzimy więc właśnie Jak

00:34:48.497 --> 00:34:51.020
obrazem można kształtować ale yy rzeczywistość

00:34:51.137 --> 00:34:52.220
ale też jego opisem

00:34:52.497 --> 00:34:55.060
to jest bardzo ważne w dziejach tego o czym tu mówimy

00:34:55.577 --> 00:34:56.980
komentarze opisy

00:34:57.137 --> 00:35:01.061
interpretacje są są tak samo ważną częścią historii Jak

00:35:01.538 --> 00:35:03.141
same same same wizerunki

00:35:03.658 --> 00:35:05.021
no i yy tutaj

00:35:06.398 --> 00:35:08.801
zbliżeniu coś co może gdzieś Nam umykać

00:35:09.158 --> 00:35:11.481
kiedy patrzymy na pomnik na w starych fotografiach

00:35:11.518 --> 00:35:13.481
bo oczywiście on nie istnieje OD 45. Roku

00:35:13.481 --> 00:35:14.641
wilhelma yy 1.

00:35:15.629 --> 00:35:16.970
alegoryczna figura borussii

00:35:17.349 --> 00:35:19.210
a więc tej prowincji pruskiej

00:35:19.749 --> 00:35:20.570
bardzo silnie

00:35:21.269 --> 00:35:22.940
związana wizualnie z czymś

00:35:22.940 --> 00:35:24.530
co każdy niemiec wówczas znał

00:35:24.989 --> 00:35:27.090
z figurą garmani prawda

00:35:27.309 --> 00:35:29.060
czyli takiej figury

00:35:29.060 --> 00:35:31.010
figury symbolizującej Niemcy

00:35:31.429 --> 00:35:32.450
dziesiątki przedstawień

00:35:32.469 --> 00:35:34.290
tego rodzaju rzeźbiarskich malarskich

00:35:34.309 --> 00:35:35.570
graficznych wówczas powstawało

00:35:35.629 --> 00:35:38.810
może i setki ja chcę pokazać 1 tylko z nich

00:35:38.829 --> 00:35:39.850
ale szczególnie ważne

00:35:40.469 --> 00:35:41.410
to jest mianowicie

00:35:42.480 --> 00:35:44.359
Jak państwo widzą stumarkowy banknot

00:35:44.400 --> 00:35:46.519
na którym właśnie taka germania w cesarskiej koronie

00:35:47.320 --> 00:35:50.439
yy podoczywiście pradawnym niemieckim dębem siedzi

00:35:50.760 --> 00:35:51.719
ale co widzimy w głębi

00:35:52.200 --> 00:35:53.719
flotę wojenną prawda

00:35:53.840 --> 00:35:55.800
tę o której mówiliśmy którą

00:35:55.800 --> 00:35:57.439
która w jakim sensie właściwie wyjaśnia

00:35:58.120 --> 00:35:59.119
yy dlaczego zbudowano

00:35:59.840 --> 00:36:01.079
yy technikę hochszulę

00:36:01.680 --> 00:36:04.151
a więc a więc widzimy też też znowu ten związek

00:36:04.808 --> 00:36:06.871
związek całego państwa niemieckiego

00:36:07.608 --> 00:36:10.871
z morzem którym Gdańsk zaczyna odgrywać ważną rolę

00:36:11.168 --> 00:36:12.740
ale to jeszcze nie jest koniec tej historii

00:36:12.740 --> 00:36:14.791
bo Jak zajrzymy dziś

00:36:16.408 --> 00:36:17.208
z tyłu

00:36:17.755 --> 00:36:19.845
do bramy wyżynnej czy spojrzymy na nią

00:36:20.395 --> 00:36:21.285
OD strony tylnej

00:36:21.635 --> 00:36:22.520
to zobaczymy coś

00:36:22.520 --> 00:36:24.725
czego przed końcem wieku 19. Tam nie było

00:36:24.795 --> 00:36:25.595
oczywiście

00:36:25.918 --> 00:36:28.161
zobaczymy mianowicie całą nową aranżację

00:36:28.598 --> 00:36:31.401
która tym historycznym herbą do dziś obywatel

00:36:31.401 --> 00:36:33.321
jakbyśmy wyjrzeli przez okno to byśmy je zobaczyli

00:36:33.758 --> 00:36:35.801
polski prus królewskich i gdańska

00:36:36.038 --> 00:36:38.601
dodała jeszcze 1 herb chochenzolernów

00:36:39.320 --> 00:36:41.121
herb królestwa prus prawda

00:36:42.198 --> 00:36:44.380
yy czyli jakby dopełnienie pewnej historii

00:36:44.380 --> 00:36:46.841
ten sam zabieg zrobiono w bramie zielonej zresztą yy

00:36:47.038 --> 00:36:48.081
mniej więcej w tym samym czasie

00:36:49.198 --> 00:36:49.998
no więc

00:36:50.638 --> 00:36:52.401
no więc tak to wygląda OD strony niemieckiej

00:36:52.918 --> 00:36:53.881
jest taka próba

00:36:55.122 --> 00:36:56.780
intensywnego a

00:36:56.780 --> 00:36:58.791
a im bardziej oczywiście ta polska tożsamość

00:36:58.791 --> 00:37:00.957
im bardziej te polskie roszczenia rosną

00:37:01.522 --> 00:37:04.917
tym bardziej oczywiście Niemcy uruchamiają ten silny

00:37:05.402 --> 00:37:07.677
element yy taki propagandowy prawda

00:37:07.922 --> 00:37:09.757
pokazujący Gdańsk był zawsze niemiecki

00:37:10.320 --> 00:37:12.599
bardziej polacy podnoszą swoje pretensje

00:37:12.640 --> 00:37:14.480
tym bardziej Niemcy udowadniają coś

00:37:14.480 --> 00:37:16.999
co przedtem może przez wiele dziesięcioleci nie było

00:37:18.200 --> 00:37:19.199
ym potrzebne prawda

00:37:19.480 --> 00:37:21.079
to to to to zawsze tak jest że

00:37:22.518 --> 00:37:23.961
hm przywołam moją ulubioną anegdotę jeśli

00:37:23.998 --> 00:37:24.798
państwo pozwolą

00:37:25.078 --> 00:37:25.940
nieco późniejszą

00:37:25.940 --> 00:37:27.340
znaczy nawet sporo późniejszą

00:37:27.340 --> 00:37:29.201
shar the gour przyjeżdża w latach sześćdziesiątych

00:37:29.438 --> 00:37:30.480
do polski EE

00:37:30.480 --> 00:37:31.780
ten prezerwatyw był też w gdańsku

00:37:31.939 --> 00:37:33.420
tutaj Po długim targu go prowadzano

00:37:33.819 --> 00:37:34.700
władze komunistyczne

00:37:34.700 --> 00:37:36.100
w czasach gumki tak to zorganizowały

00:37:36.259 --> 00:37:37.460
że on głównie był obwożony

00:37:37.739 --> 00:37:39.900
Po tych wszystkich ziemiach zachodnich i północnych

00:37:39.979 --> 00:37:41.020
Po tak zwanych ziemiach odzyskanych

00:37:41.499 --> 00:37:41.880
chodziło o to

00:37:41.880 --> 00:37:43.940
żeby legitymizować wobec niemców prawda

00:37:44.019 --> 00:37:45.537
z którymi no alkohol prawda

00:37:46.342 --> 00:37:47.617
nie nie do końca miał dobre relacje

00:37:48.262 --> 00:37:49.777
czy w ogóle wobec całego świata zachodniego

00:37:50.182 --> 00:37:51.097
polskość tych ziem

00:37:52.661 --> 00:37:53.461
i

00:37:53.901 --> 00:37:55.778
the gol wsławił się taką słynną

00:37:55.781 --> 00:37:56.698
to akurat było w gdańsku

00:37:56.741 --> 00:37:57.341
nie było w gdańsku

00:37:57.341 --> 00:37:58.898
w gdańsku pewnie byłoby bardziej uzasadnione

00:37:59.501 --> 00:38:00.778
ale jest tym bardziej surrealistyczny

00:38:00.821 --> 00:38:02.138
że on te słowa powiedział w zabrzu

00:38:02.920 --> 00:38:04.530
w zabrzu na górnym śląsku

00:38:04.789 --> 00:38:05.469
de gold powiedział

00:38:05.469 --> 00:38:06.530
niech żyje Zabrze

00:38:06.749 --> 00:38:07.549
najbardziej polskie

00:38:07.669 --> 00:38:09.370
z polskich miast prawda

00:38:09.709 --> 00:38:11.410
no Nam się wydaje te absurdalne kompletnie

00:38:12.320 --> 00:38:13.300
no czy kto

00:38:13.300 --> 00:38:13.960
ktoś by wpadł na to

00:38:13.960 --> 00:38:14.660
że powiedzieć

00:38:14.660 --> 00:38:15.940
niech żyją Siedlce

00:38:15.940 --> 00:38:16.867
najbardziej polskie z polski

00:38:16.932 --> 00:38:18.387
albo niech żyje kutno

00:38:18.812 --> 00:38:19.612
najbardziej polskie sport

00:38:19.812 --> 00:38:21.140
niech żyje radom

00:38:21.140 --> 00:38:21.812
najbardziej polsce

00:38:21.812 --> 00:38:22.627
nikt tego nie powie

00:38:22.972 --> 00:38:24.467
tego typu hasła wznosi się wtedy

00:38:24.492 --> 00:38:26.387
kiedy jest coś z tą tożsamością

00:38:27.052 --> 00:38:28.507
takiego niejasnego niepewnego

00:38:29.480 --> 00:38:31.560
spory polaków i litwinów owilno prawda

00:38:32.200 --> 00:38:33.920
spory polaków i niemców o Gdańsk

00:38:34.200 --> 00:38:36.400
spory francuzów i niemców aż transport

00:38:36.920 --> 00:38:40.840
spory słowian i włochów OD thriest czy reviecke prawda

00:38:40.840 --> 00:38:42.000
i moglibyśmy w całej europie

00:38:42.160 --> 00:38:43.640
dziesiątki takich miejsc wskazywać

00:38:43.920 --> 00:38:45.880
i Tam wtedy się podkreśla pradawna

00:38:47.031 --> 00:38:51.120
yy domena słowiańszczyzny rieka tak

00:38:51.120 --> 00:38:54.248
albo prawolskie miasto fumy prawda

00:38:54.551 --> 00:38:55.648
no to to to jest to

00:38:57.871 --> 00:38:58.848
co co co ym co co powoduje

00:38:59.111 --> 00:39:01.608
że wokół tego rodzaju miast jest zawsze o wiele większe

00:39:01.791 --> 00:39:03.128
napięcie a w związku z tym też

00:39:03.151 --> 00:39:05.128
obie strony sięgają Po wiele mocniejszą retorkę

00:39:05.440 --> 00:39:06.327
i tak jest właśnie w gdańsku

00:39:06.392 --> 00:39:07.687
Gdańsk jest takim przedmiotem

00:39:08.352 --> 00:39:09.687
yy takiego właśnie sporu

00:39:10.512 --> 00:39:12.167
a to o czym tu mówimy jest reakcją

00:39:12.872 --> 00:39:14.047
niemiecką na to co gdzieś

00:39:14.912 --> 00:39:15.672
powoli powoli powoli

00:39:15.672 --> 00:39:17.607
ale jednak daje się zauważać czyli takie

00:39:18.872 --> 00:39:20.327
rosnące zainteresowanie polaków gdańskiem

00:39:20.880 --> 00:39:23.717
1 z najbardziej spektakularnych tego przykładów

00:39:24.323 --> 00:39:25.797
yy odnajdujemy w historii

00:39:26.723 --> 00:39:29.917
yy przedpro yy sieni wyposażenia się nie którą

00:39:30.363 --> 00:39:32.197
potoccy zakupili do krzyżowic

00:39:32.960 --> 00:39:33.700
z gdańska

00:39:33.700 --> 00:39:36.019
do dzisiaj zresztą dzięki temu one nie spłonęły

00:39:36.620 --> 00:39:38.080
yy te ta całe to wyposażenie

00:39:38.080 --> 00:39:38.880
które tu widzimy

00:39:39.180 --> 00:39:41.379
tylko jest yy muzeum yy uniwersytetu

00:39:41.380 --> 00:39:43.339
przepraszam uniwersytetu jagiellońskiego

00:39:43.700 --> 00:39:45.099
yy a przepraszam

00:39:45.420 --> 00:39:47.339
yy jest do dzisiaj yy eksponowane

00:39:47.940 --> 00:39:49.859
i przepraszam już tylko tutaj sobie

00:39:50.680 --> 00:39:53.880
wyłączę żeby Nam to nie przeszkadzało przepraszam

00:39:55.120 --> 00:39:59.040
yy ale ciekawa jest ta historia z tego punktu widzenia

00:39:59.320 --> 00:40:00.640
że yy

00:40:02.189 --> 00:40:03.610
potocce kupując to

00:40:04.909 --> 00:40:06.050
wywołali niezwykle

00:40:07.789 --> 00:40:10.250
taką agresywną reakcję agresywną

00:40:10.309 --> 00:40:11.530
bo ja wiem zależy Jak na to spojrzeć

00:40:11.530 --> 00:40:13.650
by z punktu widzenia niemieckiego pewnie uprawniono

00:40:14.389 --> 00:40:16.570
reakcję z punktu widzenia polskiego agresywną

00:40:16.669 --> 00:40:17.800
no znów dochodzimy do tego

00:40:17.800 --> 00:40:19.210
z jakiej perspektywy się na to patrzy

00:40:19.770 --> 00:40:20.570
yy mianowicie

00:40:21.170 --> 00:40:23.389
yy wskazano że nie powinno się arcydzieł

00:40:23.610 --> 00:40:25.909
naszej niemieckiej sztuki w gdańsku sprzedawać polakom

00:40:26.370 --> 00:40:27.949
bo polacy wykorzystują to Po to żeby

00:40:28.450 --> 00:40:29.170
żeby dowodzić

00:40:29.170 --> 00:40:30.309
że że Gdańsk był polski

00:40:30.690 --> 00:40:32.789
no Jan karol szludz właśnie wprost coś takiego pisze

00:40:32.970 --> 00:40:34.149
w 1 ze swoich komentarzy

00:40:34.885 --> 00:40:36.040
yy czyli widzimy właśnie

00:40:36.040 --> 00:40:37.360
że narasta taka świadomość tego

00:40:37.360 --> 00:40:38.595
że tych dzieł sztuki

00:40:38.605 --> 00:40:40.715
także sztuki dawnej można używać

00:40:41.565 --> 00:40:44.315
yy jako narzędzia w sporze bieżącym politycznym

00:40:44.725 --> 00:40:45.525
bo to co Jak powiedziałem

00:40:46.440 --> 00:40:49.039
yy montują to yy dzięki temu jeszcze raz powiem

00:40:49.240 --> 00:40:50.399
do dzisiejszej ta ta ta

00:40:50.520 --> 00:40:52.079
ta wyposażenie się nie zachowało

00:40:52.440 --> 00:40:54.679
ale to jest właśnie 1 z takich elementów tego rosnącego

00:40:54.720 --> 00:40:55.400
zainteresowania

00:40:55.400 --> 00:40:56.660
które przejawia się w tym

00:40:56.660 --> 00:40:57.479
że w polskich gazetach

00:40:57.600 --> 00:41:00.039
pojawiają się ilustracje reportarzy z gdańska

00:41:01.080 --> 00:41:03.759
Leon Wyczółkowski jedzie do gdańska i tworzy wspaniały

00:41:04.080 --> 00:41:04.880
cykl litografii

00:41:05.360 --> 00:41:06.930
yy w we lwowie

00:41:07.509 --> 00:41:10.690
w czasie w czasie wystawy krajów w 800/94 Roku

00:41:11.109 --> 00:41:13.810
yy okocim okocim wystawia pawilong

00:41:14.029 --> 00:41:15.040
o którym mówi mówi się

00:41:15.040 --> 00:41:16.290
że jest pawilonem gdańskim

00:41:16.949 --> 00:41:18.050
wydaje takie właśnie formy

00:41:18.549 --> 00:41:20.810
starogdańskie Jak jako architektury ma

00:41:21.189 --> 00:41:22.970
studenci z politechniki lwowskiej zaczynają

00:41:23.069 --> 00:41:25.010
jeździć w jakieś podróże studyjne do gdańska

00:41:25.869 --> 00:41:27.610
zaczyna się coś takiego

00:41:27.709 --> 00:41:29.860
co gdzieś przygotowuje tę przemianę

00:41:29.860 --> 00:41:31.890
która nastąpi w okolicach 1. wojny światowej

00:41:32.149 --> 00:41:33.490
no i polacy zaczynają coraz

00:41:33.589 --> 00:41:34.810
bardziej mieć świadomość tego

00:41:35.876 --> 00:41:38.243
yy że Gdańsk jest częścią naszej historii

00:41:38.316 --> 00:41:40.683
że właściwie polska odrodzona powinna mieć Gdańsk

00:41:41.196 --> 00:41:42.083
pisze o tym widmowski

00:41:42.596 --> 00:41:44.723
Maria fanopnicka i dziesiątki innych autorów prawda

00:41:44.836 --> 00:41:47.163
niektórzy dodają Królewiec też yy i ym

00:41:48.640 --> 00:41:52.842
wtedy kiedy rzeczywiście już ten historyczny yy

00:41:53.238 --> 00:41:55.122
cud następuje i polska się odradza

00:41:55.198 --> 00:41:57.002
no to się pojawia problem Jak ona ma być

00:41:57.318 --> 00:41:58.722
yy w jakich granicach prawda

00:41:59.078 --> 00:42:01.122
wszyscy znamy tą historię yy

00:42:02.800 --> 00:42:04.529
prawda traktaty to pokojowe

00:42:04.950 --> 00:42:06.360
wersalskie i całe te rozmowy

00:42:06.360 --> 00:42:08.449
te pertraktacje wersalskie i ym

00:42:09.914 --> 00:42:11.327
ostatecznie ani Niemcy

00:42:11.327 --> 00:42:13.860
ani polska Jak wiemy doskonale yy gdańska nie dostają

00:42:13.860 --> 00:42:15.445
powstaje wolne miasto Gdańsk i to jest naprawdę

00:42:15.714 --> 00:42:16.725
bardzo ciekawy fenomen

00:42:17.274 --> 00:42:20.085
ponieważ to jest właśnie jedyny taki moment w którym

00:42:21.114 --> 00:42:24.925
te 2 nacjonalistyczne wizje konfrontują jeszcze ze sobą

00:42:24.925 --> 00:42:25.725
bezpośrednio

00:42:26.442 --> 00:42:28.957
do 1. wojny światowej jest absolutna dominacja niemców

00:42:29.082 --> 00:42:31.637
czy niemiec w tym całym sporze niemieckiej strony

00:42:32.042 --> 00:42:33.037
z jakimiś Tam punktowymi

00:42:33.722 --> 00:42:34.717
działaniami polskimi

00:42:34.842 --> 00:42:36.157
Po 45. Roku odwrotnie

00:42:36.322 --> 00:42:38.000
to polska ma pełną kontrolę nad tym

00:42:38.000 --> 00:42:38.917
co się w gdańsku dzieje

00:42:39.322 --> 00:42:40.397
i i Jak to wszystko wygląda

00:42:40.562 --> 00:42:42.277
czasem gdzieś Tam z jakieś

00:42:42.362 --> 00:42:43.997
jakieś jakieś niemieckie środowiska

00:42:46.914 --> 00:42:47.714
ym ziomkowskie prawda

00:42:47.874 --> 00:42:49.925
gdzieś Tam próbują coś na to jakoś reagować

00:42:50.154 --> 00:42:51.020
tymczasem właśnie te te

00:42:51.020 --> 00:42:51.820
to dwudziestolecie

00:42:51.874 --> 00:42:52.554
pomiędzy wojnami

00:42:52.554 --> 00:42:53.940
jest takim momentem bezpośredniego starcia

00:42:53.940 --> 00:42:54.965
dlatego ono jest tak fascynujące

00:42:55.670 --> 00:42:56.969
yy już manifestacje

00:42:57.150 --> 00:42:59.009
przeciwko utworzeniu wolnego miasta gdańska

00:42:59.630 --> 00:43:01.489
yy pojawiają się w jakim autorarzu

00:43:01.510 --> 00:43:03.340
no właśnie w tym miejscu gdzie gdzie

00:43:03.340 --> 00:43:04.609
gdzie gdańszczanie widzieli

00:43:05.030 --> 00:43:07.169
niemieccy gdańszczanie takie jądro swoje tożsamości

00:43:07.230 --> 00:43:08.689
przed pomnikiem michelma

00:43:08.689 --> 00:43:09.569
1. prawda

00:43:10.390 --> 00:43:11.190
ale

00:43:11.757 --> 00:43:13.283
polska stona reaguje na to

00:43:13.557 --> 00:43:16.123
ja bym powiedział w zaskakująco ciekawy sposób yy

00:43:17.477 --> 00:43:18.277
mam takie wrażenie

00:43:18.517 --> 00:43:21.523
że przez pierwszych przynajmniej kilka lat

00:43:22.397 --> 00:43:24.922
to polska strona była aktywniejsza bez porównania

00:43:25.157 --> 00:43:28.242
w tworzeniu yy takich obrazów polskości gdańska

00:43:28.437 --> 00:43:30.082
to też jest w miarę zrozumiałe prawda

00:43:30.357 --> 00:43:31.820
nie nie Niemcy zawsze uważają

00:43:31.820 --> 00:43:32.722
że Gdańsk jest niemiecki

00:43:32.837 --> 00:43:34.442
nie trzeba tutaj tego dowodzić prawda

00:43:34.517 --> 00:43:36.520
dopiero kiedy zobaczyli Jak aktywni są polacy

00:43:36.520 --> 00:43:37.320
to Jak zobaczymy

00:43:37.477 --> 00:43:39.602
próbują podjąć jakąś kontrakcję

00:43:40.037 --> 00:43:41.966
a polacy robią to w najróżniejszy sposób

00:43:41.966 --> 00:43:43.246
jeszcze 1. w 20. Roku

00:43:43.313 --> 00:43:44.606
1 z wcześniejszych takich ujęć

00:43:44.913 --> 00:43:46.086
no Gdańsk kraina

00:43:46.553 --> 00:43:48.766
taki obrazek mógł być na każdej niemieckiej publikacji

00:43:48.953 --> 00:43:50.126
prawda ale już

00:43:50.953 --> 00:43:52.286
Artur szedł kilka lat później

00:43:52.353 --> 00:43:53.966
kiedy tworzy taką ilustrację

00:43:54.153 --> 00:43:55.446
no to już nie mamy żadnych wątpliwości

00:43:55.713 --> 00:43:56.513
polskie orły

00:43:56.753 --> 00:44:00.776
port biało-czerwone bandery prawda yy w zbrojne ramię

00:44:01.543 --> 00:44:02.343
yy

00:44:02.743 --> 00:44:03.856
polskiej floty wojennej

00:44:04.103 --> 00:44:05.361
prawda tu jeszcze podpisy

00:44:05.361 --> 00:44:07.680
które mówią też bardzo ciekawy skąd widok

00:44:07.680 --> 00:44:08.696
ale to już dla NAS mniej ważne

00:44:09.183 --> 00:44:10.896
yy kreowanie takiego mitu

00:44:11.543 --> 00:44:13.216
żydowskiego handlu krzyk byłby żydem

00:44:13.623 --> 00:44:15.336
yy i takiego żydowskiego handlu

00:44:15.423 --> 00:44:16.640
który właściwie jakby był

00:44:16.640 --> 00:44:18.736
no przez żydów wręcz tutaj w gdańsku

00:44:19.480 --> 00:44:20.280
yy kierowany

00:44:20.386 --> 00:44:22.094
więc widzimy właśnie całe takie mitotwórstwo

00:44:22.426 --> 00:44:23.814
w tym wypadku yy i

00:44:24.786 --> 00:44:25.654
polsko polskiego mitu

00:44:25.946 --> 00:44:28.094
konstruowanie i żydowskiego mitu konstruowanie

00:44:28.186 --> 00:44:29.174
w 1 w 1 wypadku

00:44:29.546 --> 00:44:30.414
yy bardzo liczne

00:44:30.986 --> 00:44:32.414
wyobrażenia bitwy pod oliwą

00:44:33.314 --> 00:44:34.327
tutaj pokazuję mokwę

00:44:34.327 --> 00:44:36.045
ale mogłem takich obrazów pokazać znacznie więcej

00:44:36.594 --> 00:44:37.965
do tego stopnia bitwa pod oliwą

00:44:38.474 --> 00:44:39.565
staje się by popularna

00:44:39.874 --> 00:44:42.365
że w 1 z restauracji warszawskiej

00:44:42.474 --> 00:44:44.245
to była patronacka restauracja żywca

00:44:44.594 --> 00:44:47.605
browaru żywiec pojawia się zupełnie nieoczekiwanie

00:44:48.074 --> 00:44:49.365
wyobrażenie bitwy pod oliwą

00:44:49.794 --> 00:44:51.285
na maladze na na na ścianie

00:44:51.394 --> 00:44:52.709
prawda to to to

00:44:52.930 --> 00:44:54.829
to to obrazu Jak polacy zaczynają właśnie jakby

00:44:55.450 --> 00:44:57.060
oczywiście budowa gdyni na to też wpływa

00:44:57.060 --> 00:44:59.469
to odradzanie takiego zainteresowania morzem

00:45:00.840 --> 00:45:03.988
yy prawda znów znów yy klonowica przywołując

00:45:04.211 --> 00:45:05.440
przez całe stulecia mówiło się

00:45:05.440 --> 00:45:08.740
że nie wie polak yy co to może gdy orzeł prawda

00:45:08.740 --> 00:45:10.948
że polska jest takim takim zupełnie antymorskim

00:45:11.771 --> 00:45:13.160
narodem czy krajem

00:45:13.160 --> 00:45:14.428
a polacy narodem

00:45:14.811 --> 00:45:17.108
i to się gwałtownie zmienia w okresie międzywojonym

00:45:17.108 --> 00:45:18.388
stąd takie taka fascynacja

00:45:18.920 --> 00:45:22.451
no i ten stary motyw yy starodawnego polskiego okrętu

00:45:23.028 --> 00:45:25.651
pojawia się yy w 1 z grafik

00:45:26.588 --> 00:45:28.252
tworzących cykl jana gumowskiego

00:45:28.908 --> 00:45:31.332
przy okazji pozwolę sobie na na małą reklamę

00:45:31.908 --> 00:45:33.892
yy w noc muzeum w naszym muzeum otwieramy

00:45:34.148 --> 00:45:35.372
wystawę jana gumowskiego

00:45:35.388 --> 00:45:37.372
właśnie całego tego cyklu graficznego

00:45:38.520 --> 00:45:40.149
który jest Jak za chwilkę państwu pokażę

00:45:40.290 --> 00:45:41.189
a będziemy dokładnie

00:45:41.330 --> 00:45:43.309
to temu się przyglądać w ramach naszej wystawy

00:45:44.010 --> 00:45:44.570
niesamowicie

00:45:44.570 --> 00:45:46.709
świadomie wykreowaną wizją polskiego gdańska

00:45:47.050 --> 00:45:48.149
to to nie są widoki gdańska

00:45:48.671 --> 00:45:50.088
to jest wizja polskiego gdańska

00:45:50.231 --> 00:45:51.928
cały ten cykl yy

00:45:52.111 --> 00:45:53.180
a to co myślę

00:45:53.180 --> 00:45:54.560
że może być dla państwa ciekawe to to

00:45:54.560 --> 00:45:57.248
że Po raz 1. publiczność będzie miała okazję zobaczyć

00:45:57.671 --> 00:45:59.008
pozyskane przez NAS niedawno

00:45:59.471 --> 00:46:01.648
oryginalne ołówkowe rysunki do tego cyklu

00:46:01.960 --> 00:46:02.633
samce biograficzne

00:46:02.633 --> 00:46:04.526
telitografie są znane OD dawna

00:46:04.593 --> 00:46:05.153
ale

00:46:05.153 --> 00:46:08.760
ale te rysunki będzie można Po raz 1. obejrzeć i myślę

00:46:08.760 --> 00:46:09.560
że to jest rzecz ciekawa

00:46:10.576 --> 00:46:11.583
Jak gumowski to robi

00:46:12.096 --> 00:46:13.183
Jak pokazuje żuraw

00:46:13.736 --> 00:46:16.143
w którym naprawdę trudno już coś takiego polskiego

00:46:16.416 --> 00:46:17.500
znaleźć ani polskiego króla

00:46:17.500 --> 00:46:18.478
ani polskiego orła

00:46:18.478 --> 00:46:20.423
ani polski król nie fundował

00:46:20.736 --> 00:46:22.903
to przynajmniej na 1. planie pojawia się

00:46:23.296 --> 00:46:24.703
yy orzeł na dziobie statku

00:46:24.736 --> 00:46:25.536
prawda

00:46:25.931 --> 00:46:27.548
Jak pokazuje długie pobrzeże

00:46:27.651 --> 00:46:29.348
gdzie znowu byłoby o polskość trudno

00:46:29.771 --> 00:46:30.908
no to proszę yy

00:46:31.411 --> 00:46:32.348
flaga rady portu

00:46:32.371 --> 00:46:33.708
prawda z polskim orłem

00:46:34.131 --> 00:46:36.708
ale większość Tam tych tych tematów to są budynki

00:46:37.211 --> 00:46:38.660
fundowane przez polskich królów

00:46:38.660 --> 00:46:40.348
tak Jak kapcja królewska z polskimi herbami

00:46:41.131 --> 00:46:43.068
yy herb nad yy portalem

00:46:43.571 --> 00:46:44.371
ratusza staromiejskiego

00:46:45.678 --> 00:46:45.860
nie wiem

00:46:45.860 --> 00:46:48.242
czy państwo sobie w tej chwili są w stanie przypomnieć

00:46:48.918 --> 00:46:49.882
Jak ten herb wygląda

00:46:50.518 --> 00:46:52.082
on jest mniej więcej 10 razy mniejszy

00:46:53.040 --> 00:46:54.039
jest mniej więcej 10

00:46:54.040 --> 00:46:55.439
liczyłem to mniej więcej 10 razy

00:46:55.680 --> 00:46:57.639
więc to jest Po prostu wizja artystyczna

00:46:57.720 --> 00:46:59.439
i oczywiście niezliczone właśnie wizerunki

00:46:59.680 --> 00:47:00.399
polskich orłów

00:47:00.399 --> 00:47:01.559
polskich królów i tak dalej i tak dalej

00:47:02.040 --> 00:47:03.679
yy na okładce tej teki

00:47:03.760 --> 00:47:05.759
i z przodu i z tyłu polski orzeł

00:47:05.800 --> 00:47:06.959
prawda yy

00:47:07.360 --> 00:47:08.679
polskie zabytki

00:47:09.080 --> 00:47:09.880
na pocztówkach

00:47:10.080 --> 00:47:12.519
wydawanych przez polskie instytucje w gdańsku

00:47:13.442 --> 00:47:16.597
yy cały katalog pamiątek polski w gdańsku

00:47:17.042 --> 00:47:19.757
tym razem na łamach wiadomości literackich

00:47:19.882 --> 00:47:22.517
na kilka tygodni przed wojną taki gdański numer tego

00:47:22.842 --> 00:47:24.980
najważniejszego pisma literackiego wyszedł

00:47:24.980 --> 00:47:25.997
i proszę bardzo

00:47:26.002 --> 00:47:27.077
co mamy właściwie jakby

00:47:28.103 --> 00:47:28.823
przegląd wszystkiego

00:47:28.823 --> 00:47:31.056
co się z polską w gdańsku wiąże

00:47:31.623 --> 00:47:33.736
może najciekawszym w tym zakresie yy

00:47:34.143 --> 00:47:35.656
przykładem jest ten orzeł ykhm

00:47:37.503 --> 00:47:38.656
yy tutaj Jak pisząc

00:47:38.703 --> 00:47:40.496
z dworu artusa de factos silnik gdański

00:47:40.623 --> 00:47:41.423
prawda

00:47:41.783 --> 00:47:42.583
yy

00:47:43.113 --> 00:47:43.873
proszę była cześć

00:47:43.873 --> 00:47:45.726
orzeł polski wejścia do dworartusa

00:47:46.833 --> 00:47:48.900
na na na okładce morza i kolonie to morze

00:47:48.900 --> 00:47:51.246
które pod koniec yy okresu międzywojennego

00:47:51.513 --> 00:47:53.366
zmieniło tytuł w bardzo znamienny sposób

00:47:55.153 --> 00:47:57.618
ym no w oczywisty sposób polski prawda

00:47:57.821 --> 00:47:58.621
orzeł polski

00:47:59.021 --> 00:48:01.578
na drzwiach silnik gdański tym razem słusznie usunięty

00:48:02.301 --> 00:48:03.260
yy przez niemców

00:48:03.260 --> 00:48:04.378
to też często w polskich

00:48:04.501 --> 00:48:05.920
polskich yy publikacjach właśnie

00:48:05.920 --> 00:48:07.100
że Niemcy usuwają

00:48:07.100 --> 00:48:08.218
zamalowują polskie orły

00:48:08.924 --> 00:48:10.155
cały problem polega na tym

00:48:10.164 --> 00:48:11.315
że i w tym wypadku

00:48:11.404 --> 00:48:13.660
raczej nie mamy do czynienia z polskim orłem

00:48:13.660 --> 00:48:15.635
raczej to znów mamy tego orła takiego

00:48:16.564 --> 00:48:17.475
takiego psalnicznego

00:48:17.964 --> 00:48:19.955
jeżeli już prawda chcemy tutaj szukać jakiegoś

00:48:20.324 --> 00:48:21.155
tego opiekuńczego

00:48:21.484 --> 00:48:23.435
opiekującego się domostwem

00:48:23.435 --> 00:48:25.195
raczej pewnie w ten sposób trzeba by to rozumieć

00:48:27.430 --> 00:48:28.649
ym natomiast yy

00:48:29.270 --> 00:48:30.489
najciekawsze jest to

00:48:31.110 --> 00:48:31.910
że ta polska

00:48:32.790 --> 00:48:34.640
intensywna propaganda polskości

00:48:34.640 --> 00:48:36.169
tego motywu była tak skuteczna

00:48:36.630 --> 00:48:38.849
że w końcu przed samą wojną Niemcy go usunęli

00:48:39.504 --> 00:48:41.375
no to to to to pokazuje właśnie Jak

00:48:41.504 --> 00:48:43.615
Jak same fakty nie są aż tak istotne

00:48:43.664 --> 00:48:45.055
fakty są zależne OD interpretacji

00:48:45.264 --> 00:48:46.860
OD opowieści yy no i

00:48:46.860 --> 00:48:47.975
taką opowieścią wspaniałą

00:48:48.144 --> 00:48:50.602
obrazową jest yy romana cieśniewicza

00:48:50.602 --> 00:48:51.402
syna

00:48:51.704 --> 00:48:53.415
yy 1 z najciekawszych moim zdaniem

00:48:53.464 --> 00:48:54.735
prac dotyczących gdańska

00:48:55.104 --> 00:48:56.775
w powstałych okresie międzywojennym

00:48:57.464 --> 00:49:02.506
yy widzimy tutaj 3 historyczne miasta polskie Kraków

00:49:03.053 --> 00:49:04.786
Gdańsk warszawę

00:49:05.213 --> 00:49:08.586
oraz taką fikcyjną bramę nadmorską portową

00:49:09.173 --> 00:49:11.386
na której jest napis polska leży nad morzem

00:49:11.493 --> 00:49:13.676
prawda to jest yy

00:49:14.044 --> 00:49:15.740
to jest właśnie kwintesencja tego

00:49:15.740 --> 00:49:17.232
o co chodziło w tym wszystkim prawda

00:49:17.232 --> 00:49:18.556
że włączenie gdańska

00:49:19.484 --> 00:49:21.636
zintegrowanie go z historią polski

00:49:22.004 --> 00:49:23.276
trudno właściwie o bardziej

00:49:25.948 --> 00:49:27.411
przepraszam coś tutaj z opóźnieniem o

00:49:28.188 --> 00:49:28.988
trudno o bardziej

00:49:30.348 --> 00:49:31.771
yy powiedziałbym wizualnie

00:49:32.908 --> 00:49:35.957
yy oczywisty przykład tego rodzaju związku

00:49:36.322 --> 00:49:37.357
niż to co tutaj widzimy

00:49:37.482 --> 00:49:38.797
to jest z kolei wyklejka

00:49:38.962 --> 00:49:39.762
fragment wyklejki

00:49:40.242 --> 00:49:42.757
publikacji poświęconej portowi gdańskiemu

00:49:42.962 --> 00:49:44.437
i co my tutaj widzimy taką

00:49:44.962 --> 00:49:46.780
taki łańcuch właściwie prawda

00:49:46.780 --> 00:49:48.397
w którego ogniwa są wpisane

00:49:48.962 --> 00:49:50.717
na przemian herb gdańska i herb polski

00:49:50.922 --> 00:49:51.837
prawda jednia

00:49:52.836 --> 00:49:55.044
wspólnota współistotność

00:49:55.996 --> 00:49:57.604
yy na tak

00:49:59.196 --> 00:50:00.644
silnie wykreowaną wizję polskości

00:50:02.147 --> 00:50:03.612
ym Niemcy zareagowali z pewnym opóźnieniem

00:50:03.867 --> 00:50:04.963
i właściwie powiedziałbym

00:50:04.963 --> 00:50:07.332
że takim głównym motywem

00:50:07.627 --> 00:50:08.532
który oni uznali

00:50:09.027 --> 00:50:10.212
za symbol niemieckiego gdańska

00:50:10.267 --> 00:50:12.292
staje się żuraw z czasów krzyżackich

00:50:12.787 --> 00:50:14.892
żadnych konotacji z polskimi kulami

00:50:15.800 --> 00:50:19.060
potężna manifestacja średniowiecznej

00:50:19.060 --> 00:50:21.079
mieszkańskiej kultury gdańska prawda

00:50:21.360 --> 00:50:23.719
i proszę zobaczyć Jak fragmenty są jedyne

00:50:23.920 --> 00:50:25.439
więcej takich przykładów moglibyśmy pokazać

00:50:25.720 --> 00:50:26.280
właśnie prawda

00:50:26.280 --> 00:50:28.159
tastojcze damcyś tamceś jest dojczy

00:50:28.680 --> 00:50:31.114
gaz dojdzie do akcji ponownie prawda niemiecki Gdańsk

00:50:31.114 --> 00:50:34.070
znowu prawda znowu znowu to podkreślanie niemieckości

00:50:34.129 --> 00:50:35.230
które jakoś jest zagrożone

00:50:35.809 --> 00:50:37.230
przez tę polską propagandę

00:50:38.240 --> 00:50:39.051
i zestawienie

00:50:39.628 --> 00:50:41.171
myślę mówiące bardzo wiele

00:50:41.668 --> 00:50:42.531
niemiecka wizja

00:50:42.988 --> 00:50:45.200
polska wizja w niemieckiej wizji

00:50:45.200 --> 00:50:47.171
na okładce 1 z książek historycznych

00:50:47.171 --> 00:50:48.731
poświęcone zresztą właśnie temu oblężeniu

00:50:49.751 --> 00:50:51.914
yy albo yy gdańska za

00:50:51.914 --> 00:50:52.714
czasów batorego

00:50:52.951 --> 00:50:55.205
widzimy dzielnego gdańsszczanina

00:50:55.205 --> 00:50:56.408
który broni tutaj

00:50:56.840 --> 00:50:58.426
niemieckiego wybrłyścia wisły

00:50:58.773 --> 00:51:01.420
przed jakimś takim wrażzym agresywnym

00:51:01.420 --> 00:51:02.460
rozczapieżonym

00:51:02.460 --> 00:51:04.586
paskudnym polskim orłem prawda

00:51:04.853 --> 00:51:09.146
a Po 2. stronie widzimy heroicznego polskiego wojownika

00:51:10.253 --> 00:51:11.706
z tarczą yy

00:51:11.933 --> 00:51:14.565
z wspaniałym prężącym się białym orłem

00:51:14.714 --> 00:51:18.005
który z kolei broni polskości przed własnymi atakami

00:51:18.154 --> 00:51:19.365
paskudnych czarnych

00:51:19.365 --> 00:51:20.965
jakieś orło wron prawda

00:51:21.074 --> 00:51:23.968
czy jakichś takich takich takich paskudztw jakieś jest

00:51:24.471 --> 00:51:25.568
no znowu tak Jak z Tam

00:51:25.991 --> 00:51:26.420
z tym z tym

00:51:26.420 --> 00:51:28.048
z tymi scenami yy

00:51:28.471 --> 00:51:29.968
handlu polsko-niemieckiego prawda

00:51:30.351 --> 00:51:31.288
w zasadzie to samo

00:51:31.671 --> 00:51:33.048
tylko na odwrót prawda

00:51:33.271 --> 00:51:35.328
to jest to jest właśnie istota tego o czym tu mówimy

00:51:36.306 --> 00:51:38.173
te spory nie toczyły się wyłącznie

00:51:38.306 --> 00:51:39.573
pomiędzy polakami i niemcami

00:51:39.586 --> 00:51:40.893
to byłoby dużym uproszczeniem

00:51:41.226 --> 00:51:43.653
te spory toczyły się też yy w obrębie

00:51:44.226 --> 00:51:45.493
kultury niemieckiej w gdańsku

00:51:46.490 --> 00:51:49.340
przedstawiciele kultury bardziej nacjonalistycznej

00:51:49.340 --> 00:51:49.860
konserwatywnej

00:51:49.860 --> 00:51:51.069
tradycyjnej yy

00:51:51.610 --> 00:51:53.429
bronili gdańska przed zakusami

00:51:54.770 --> 00:51:56.060
modernistów bolszewików

00:51:56.060 --> 00:51:56.540
kubo-bolszewików

00:51:56.540 --> 00:51:57.340
jakich kiedyś

00:51:57.490 --> 00:52:00.789
yy nazwał 1 z z tych konserwatywnych architektów

00:52:01.210 --> 00:52:02.010
i

00:52:02.530 --> 00:52:04.938
ym tutaj pokażę państwu sekwencje obrazów

00:52:05.461 --> 00:52:06.340
które wydaje mi się

00:52:06.340 --> 00:52:08.338
że bardzo dobrze yy prezentują

00:52:08.581 --> 00:52:09.738
czy dokumentują

00:52:10.221 --> 00:52:11.258
to w jaki sposób

00:52:11.981 --> 00:52:15.978
można obrazami wyrażać pewne treści ottoklepel który

00:52:16.021 --> 00:52:18.178
który tutaj no pewnie on to rysował

00:52:18.261 --> 00:52:20.578
ale ale w jego publikacji pojawia się taka wizja

00:52:20.901 --> 00:52:22.860
gdańska historycznego prawda

00:52:22.860 --> 00:52:24.380
brama wyżynna wały

00:52:24.420 --> 00:52:25.500
tak to kiedyś wyglądało

00:52:25.940 --> 00:52:27.100
teraz już tak nie wygląda

00:52:27.580 --> 00:52:29.500
bo pod koniec 19.

00:52:29.660 --> 00:52:30.940
na początku 20. wieku

00:52:31.420 --> 00:52:34.900
architekci historyzmu zabudowali to takimi wielkimi

00:52:35.260 --> 00:52:36.060
przeskalowanymi

00:52:36.060 --> 00:52:37.060
bardzo źle przez

00:52:37.440 --> 00:52:39.611
samego klepla i wielu innych architektów ówczesnych

00:52:39.668 --> 00:52:40.651
ocenianymi budynkami

00:52:41.108 --> 00:52:43.060
to jest właśnie złe to to

00:52:43.060 --> 00:52:43.860
to zniszczyło

00:52:44.108 --> 00:52:45.291
obraz dawnego gdańska

00:52:45.388 --> 00:52:47.531
no ale trudno to już było minęło ym

00:52:48.588 --> 00:52:49.531
teraz yy

00:52:49.708 --> 00:52:52.171
można by oczywiście spróbować to zbudować jakoś

00:52:52.468 --> 00:52:53.268
bardziej

00:52:53.880 --> 00:52:55.200
bardziej tak powściągliwie

00:52:55.679 --> 00:52:57.700
to jest pewnego rodzaju ideał klepla prawda

00:52:57.700 --> 00:52:59.140
taka tektura spokojna

00:52:59.140 --> 00:53:00.240
szacowna

00:53:01.159 --> 00:53:03.480
nie te wszystkie ozdóbki yy

00:53:03.759 --> 00:53:05.520
Jak to później złośliwie nazywano

00:53:05.639 --> 00:53:07.500
cukierniczą architekturą prawda

00:53:07.500 --> 00:53:10.960
jakby z tort wyciskany z kremu jakieś Tam ozdoby miał

00:53:11.359 --> 00:53:12.159
yy

00:53:12.518 --> 00:53:13.881
ale przede wszystkim

00:53:14.358 --> 00:53:16.161
klepbel pokazuje publiczności coś takiego

00:53:16.958 --> 00:53:17.801
no a nie daj boże

00:53:17.838 --> 00:53:20.281
gdyby ci kubobolszewicy doszli do władzy prawda

00:53:20.438 --> 00:53:22.401
no to oni by Nam z gdańska zrobili coś takiego

00:53:23.216 --> 00:53:25.063
yy to nie jest wbrew temu co czasami można widzieć

00:53:25.096 --> 00:53:26.520
jakikolwiek realny projekt

00:53:26.520 --> 00:53:27.660
Nic takiego to nie miało powstać

00:53:27.660 --> 00:53:29.983
to jest wizja propagandowa używająca argumentu

00:53:30.776 --> 00:53:32.583
yy architektonicznego na rzecz

00:53:33.613 --> 00:53:35.546
właśnie sporo w dużej mierze politycznego prawda

00:53:36.253 --> 00:53:37.546
trzymajmy ich z daleka

00:53:37.653 --> 00:53:39.280
bo Nam zrobią coś takiego z gdańskiem i nie wiem

00:53:39.280 --> 00:53:40.220
czy państwo zwrócili uwagę

00:53:40.220 --> 00:53:42.106
cofnę na chwilkę się tutaj

00:53:42.653 --> 00:53:43.373
do tych obrazków

00:53:43.373 --> 00:53:44.380
przepraszam tutaj jeszcze nie było

00:53:44.380 --> 00:53:49.266
ale o tutaj widzimy cokół z pomnikiem willhelma 1.

00:53:50.482 --> 00:53:51.397
tutaj też

00:53:52.242 --> 00:53:54.157
a tutaj całkiem jest pusty

00:53:54.362 --> 00:53:55.162
ogołocony

00:53:55.762 --> 00:53:57.520
nie dość że jeszcze takie paskudztwa postawią

00:53:57.520 --> 00:53:58.677
to jeszcze zrzucą z cokołu

00:53:58.802 --> 00:54:00.797
naszą świętość cesarzowi hełm prawda

00:54:02.042 --> 00:54:02.957
znów obrazowa

00:54:03.722 --> 00:54:07.237
oddziałująca na podświadomość yy narracja i

00:54:08.242 --> 00:54:09.042
yy

00:54:09.978 --> 00:54:11.740
kolejny przykład yy

00:54:11.740 --> 00:54:12.901
tym razem już destrukcji

00:54:13.138 --> 00:54:15.461
architektury w służbie właśnie tych ym

00:54:18.449 --> 00:54:20.750
tej retoryki tej polityki

00:54:20.849 --> 00:54:23.220
tej propagandy yy synagoga

00:54:23.220 --> 00:54:24.020
o której mówiliśmy

00:54:24.020 --> 00:54:25.150
była oczywiście solą wokół

00:54:25.409 --> 00:54:27.310
narodowych socjalistów w gdańsku i wszystkich

00:54:27.569 --> 00:54:29.070
wszelkiej maści nacjonalistów

00:54:29.409 --> 00:54:31.070
yy i ostatecznie ją zburzono prawda

00:54:31.129 --> 00:54:33.990
tutaj anansując to yy w taki

00:54:34.640 --> 00:54:37.113
straszliwie pewny siebie yy sposób

00:54:37.446 --> 00:54:39.786
yy i rzeczywiście jakby usunięto te

00:54:39.786 --> 00:54:41.713
ślady yy żydowskości

00:54:42.446 --> 00:54:44.593
oczywiście także także walczone

00:54:44.646 --> 00:54:46.433
Jak już mówiliśmy ze śladami polskości

00:54:46.446 --> 00:54:47.553
prawda to zdejmowanie

00:54:47.606 --> 00:54:48.993
zamalowywanie polskich ormów

00:54:49.840 --> 00:54:51.491
yy więc yy widzimy właśnie

00:54:51.491 --> 00:54:54.556
Jak istniejące yy obiekty stają się przedmiotem

00:54:54.923 --> 00:54:56.996
nienawiści bo reprezentują

00:54:58.082 --> 00:55:00.637
niepożądaną jakąś wizję historii

00:55:00.642 --> 00:55:04.037
niepożądaną yy niepożądaną treść

00:55:04.202 --> 00:55:07.037
prawda yy którą którą której należy się pozbyć ym

00:55:08.442 --> 00:55:10.597
ale ta ta ta polsko-niemiecka walka

00:55:10.922 --> 00:55:12.740
pomimo tego że Niemcy oczywiście mieli przewagę

00:55:12.740 --> 00:55:14.197
i na przykład te orły mogli usuwać

00:55:15.337 --> 00:55:17.142
yy toczyła się właśnie aż do samego końca

00:55:17.657 --> 00:55:18.920
yy okresu międzywojennego

00:55:18.920 --> 00:55:20.542
i takim wspaniałym przykładem tego

00:55:21.617 --> 00:55:23.622
yy są 2 monumentalne

00:55:24.549 --> 00:55:25.970
przedsięwzięcia 1

00:55:26.029 --> 00:55:27.460
Po polski 2. Po niemieckiej stronie

00:55:27.460 --> 00:55:28.890
które powstają w ostatnim momencie

00:55:29.349 --> 00:55:30.410
przed przed przed wojną

00:55:30.469 --> 00:55:32.610
a ten niemiecki jest nawet właściwie jeszcze yy

00:55:32.709 --> 00:55:33.930
Po wybuchu wojny kontynuowany

00:55:34.509 --> 00:55:36.850
yy oba są przeznaczone dla młodzieży

00:55:37.269 --> 00:55:39.810
yy dekoracja gimnazjum polskiego i przebudowa

00:55:40.520 --> 00:55:42.168
bardzo efektach na gimnazjum polskiego

00:55:42.551 --> 00:55:43.488
z taką wspaniałą

00:55:43.991 --> 00:55:45.248
apoteozą polski

00:55:45.351 --> 00:55:49.848
polskości w na yy na yy stropie i

00:55:50.631 --> 00:55:52.288
z wizjami polskich miast

00:55:52.471 --> 00:55:54.208
2 takie cyple wisłą do gdańska

00:55:54.511 --> 00:55:55.368
właśnie z krakowa

00:55:55.951 --> 00:55:58.368
do gdańska i yy

00:55:59.940 --> 00:56:00.740
2. cykl

00:56:01.220 --> 00:56:02.339
yy koleją do gdyni

00:56:02.420 --> 00:56:03.379
gdzie z katowic

00:56:04.180 --> 00:56:07.659
do gdyni też właśnie taka taka ścieżka yy prowadziła

00:56:08.540 --> 00:56:09.579
tyle Po stronie polskiej

00:56:09.580 --> 00:56:10.020
prawda

00:56:10.020 --> 00:56:13.219
młodzież polska miała mieć taką bardzo silną motywację

00:56:14.660 --> 00:56:16.220
do do do pewnej dumy narodowej

00:56:16.220 --> 00:56:18.099
która z tych malowideł yy biła

00:56:18.840 --> 00:56:22.184
yy młodzież niemiecka z kolei na biskupie górce

00:56:22.976 --> 00:56:25.144
miała wypoczywać

00:56:25.936 --> 00:56:27.024
zjeżdżając się z całych

00:56:27.256 --> 00:56:28.056
z całych niemiec

00:56:28.816 --> 00:56:30.575
yy w budynku

00:56:30.664 --> 00:56:32.335
który miał przypominać zamek krzyżacki

00:56:32.944 --> 00:56:34.535
który do tego położony był wysoko

00:56:34.864 --> 00:56:36.135
na wzniesieniu na wzgórzu

00:56:36.344 --> 00:56:37.775
w ówczesnej propagandzie pisze się

00:56:38.144 --> 00:56:40.135
miejsce z którego młodzież niemiecka może

00:56:40.544 --> 00:56:41.975
dumnie spojrzeć na niemiecki wschód

00:56:42.720 --> 00:56:44.245
no to to to to jest właśnie ta retoryka

00:56:44.394 --> 00:56:45.525
Po to te Po to te budynki

00:56:46.034 --> 00:56:47.005
też w dużej mierze powstawały

00:56:47.634 --> 00:56:49.245
yy i tu malowidło skromniejsze

00:56:49.794 --> 00:56:50.765
ale ale też

00:56:50.994 --> 00:56:53.107
na przykład z jakimś opóźnieniem tutaj te rzeczy

00:56:53.107 --> 00:56:54.029
że yy

00:56:55.170 --> 00:56:57.909
z malowidło które pokazuje właśnie Paula benek

00:56:57.930 --> 00:57:00.509
prawda niemieckiego herosa który tutaj

00:57:01.767 --> 00:57:04.560
w starej niemczyźnie nawołuje młodych niemców

00:57:04.560 --> 00:57:06.792
żeby właśnie pięścią i sercem pokazali

00:57:07.607 --> 00:57:10.540
Jak yy Jak bardzo są niemieccy

00:57:10.540 --> 00:57:11.752
dodatkowo jeszcze to było wplecione

00:57:12.367 --> 00:57:14.632
w motyw propagandy antybrytyjskiej antanty

00:57:15.527 --> 00:57:17.580
angielskie no ale to już mniejsza z tym jest to w ogóle

00:57:17.580 --> 00:57:18.552
że to jest bardzo pokrętne

00:57:19.287 --> 00:57:22.050
yy samych Adolf Hitler odwiedził

00:57:22.989 --> 00:57:23.890
yy to schronisko

00:57:23.949 --> 00:57:28.170
to właśnie zdjęcie dokumentujące ten ym ten fakt

00:57:28.509 --> 00:57:30.170
doniosły Jak wówczas się wydawało

00:57:30.669 --> 00:57:32.147
a znaki

00:57:33.292 --> 00:57:34.147
hitlerowskiej propagandy

00:57:34.412 --> 00:57:36.267
do dziś możemy w tym budynku obserwować

00:57:36.292 --> 00:57:37.987
Jak państwo przyjrzą się układowi cegieł

00:57:38.372 --> 00:57:39.172
Po lewej stronie

00:57:39.332 --> 00:57:42.947
to on się to wyraźnie te cegły układają się w swastykę

00:57:43.480 --> 00:57:44.681
ta yy

00:57:45.078 --> 00:57:45.878
tutaj w takiego

00:57:45.918 --> 00:57:47.161
chociaż mniej wyraźnie w orła

00:57:47.758 --> 00:57:48.721
yy cesarskiego

00:57:48.918 --> 00:57:50.441
a Tam jeszcze dalej w herb gdańska

00:57:50.958 --> 00:57:53.169
więc ykhm ta swastyka pewnie jedyna

00:57:53.169 --> 00:57:54.081
która w przestrzeni publicznej

00:57:54.478 --> 00:57:55.601
gdańska to dzisiaj istnieje

00:57:56.278 --> 00:57:57.809
no takie półpubliczne powiedzmy

00:57:57.809 --> 00:57:58.931
bo ten budynek nie jest bardzo

00:57:59.228 --> 00:57:59.860
bardzo dostępny

00:57:59.860 --> 00:58:01.824
i oczywiście swastyka staje się takim bardzo wyraźnym

00:58:01.824 --> 00:58:02.624
ym

00:58:03.668 --> 00:58:05.811
wizualnym znakiem niemieckości gdańska

00:58:05.908 --> 00:58:07.211
prawda yy

00:58:08.618 --> 00:58:10.180
unosi się nad panoramą gdańska

00:58:10.180 --> 00:58:12.661
flagi ze swastyką powiewają

00:58:13.178 --> 00:58:15.181
na gdańskich ulicach yy

00:58:16.475 --> 00:58:19.484
orzeł niemiecki ze swastyką unosi się nad gdańskiem

00:58:19.675 --> 00:58:20.844
znów opatrzony

00:58:21.475 --> 00:58:23.724
napisem Gdańsk jest niemiecki prawda

00:58:24.715 --> 00:58:25.604
gdy Adolf Hitler

00:58:25.675 --> 00:58:26.884
ma przyjechać do gdańska

00:58:27.635 --> 00:58:28.684
Po Po Po pokonaniu

00:58:29.155 --> 00:58:32.404
yy już tutaj oporu polskiego we wrześniu 39. Roku

00:58:33.400 --> 00:58:35.001
witany jest Jak yy

00:58:35.558 --> 00:58:36.358
no

00:58:36.758 --> 00:58:37.960
na Boże Ciało prawda

00:58:37.960 --> 00:58:40.680
Jak widzicie tak Jak ten religijny wymiar tutaj

00:58:40.680 --> 00:58:43.481
w tym zdjęciu się niesamowicie ujawnia wjeżdża

00:58:44.511 --> 00:58:45.848
wykorzystanie architektury

00:58:45.871 --> 00:58:48.488
właściwie cała wizyta hitlera w gdańsku jest

00:58:48.671 --> 00:58:50.168
zaaranżowana pod kątem

00:58:50.551 --> 00:58:52.808
wykorzystania historycznej architektury jako takiego

00:58:52.991 --> 00:58:53.968
takiej scenografii

00:58:53.968 --> 00:58:56.848
takiego tła yy zdjęcia to doskonale pokazują

00:58:57.391 --> 00:58:58.768
słynne słynne przemówienie

00:58:59.617 --> 00:59:01.302
yy w dworze artusa prawda

00:59:01.617 --> 00:59:02.462
na tle wspaniały

00:59:02.817 --> 00:59:03.617
pra niemiecki

00:59:04.057 --> 00:59:04.982
yy kultury w gdańsku

00:59:05.697 --> 00:59:06.502
a do tego jeszcze

00:59:07.097 --> 00:59:09.340
to co państwo widzą za plecami hitlera

00:59:09.340 --> 00:59:10.140
ściana

00:59:10.400 --> 00:59:13.644
yy ze świeżych ściętych liści dębowych prawda

00:59:13.755 --> 00:59:15.684
też też ta niemieckość tutaj

00:59:15.915 --> 00:59:17.580
w ten sposób wizualnie zaznaczona

00:59:17.580 --> 00:59:20.924
filet przechadzający się Po yy Po gdańsku

00:59:21.115 --> 00:59:22.284
prawda yy

00:59:22.635 --> 00:59:25.580
ze swoją świtą z forsterem między innymi yy

00:59:25.580 --> 00:59:28.004
a więc yy oczywiście na jakim tle żuraw

00:59:30.888 --> 00:59:32.711
Tam jest ten symbol niemieckości właśnie

00:59:33.688 --> 00:59:34.488
yy

00:59:35.048 --> 00:59:37.071
bardzo silny propagandowy wymiar

00:59:37.808 --> 00:59:39.191
miały tego rodzaju zdjęcia

00:59:39.328 --> 00:59:40.831
nawet filmy takie yy

00:59:41.408 --> 00:59:42.111
gdzieś gdzieś

00:59:42.111 --> 00:59:43.711
nawet można w internecie chyba je zobaczyć

00:59:44.088 --> 00:59:45.991
właśnie Jak takie dziewczynki biegają Po gdańsku

00:59:46.128 --> 00:59:47.231
a Tam ci

00:59:48.808 --> 00:59:50.312
tacy twardzi młodzi niemieccy

00:59:51.167 --> 00:59:51.967
mężczyźni

00:59:53.007 --> 00:59:54.312
z jakichś prawda

00:59:54.367 --> 00:59:55.592
drużyn szturmowych

00:59:55.592 --> 00:59:57.712
gdzieś Tam bronią tej niemieckości gdańska

00:59:57.807 --> 00:59:59.513
przed jakimiś zakusami polskości

00:59:59.513 --> 01:00:00.920
one z podziwem na nich patrzą

01:00:00.920 --> 01:00:01.900
a nie tych żebra

01:00:01.900 --> 01:00:02.700
przechodzą przez

01:00:02.767 --> 01:00:05.792
przez bramę bramę yy krowią

01:00:06.480 --> 01:00:07.163
wchodzą w ulicę

01:00:07.163 --> 01:00:09.116
ogarną że gdzieś inaczej ta brama wygląda

01:00:09.683 --> 01:00:10.556
ale co jest ciekawe

01:00:10.603 --> 01:00:12.168
jeżeli mówimy ykhm

01:00:12.168 --> 01:00:12.968
jeżeli mówimy

01:00:13.603 --> 01:00:14.516
o o tym Jak bardzo

01:00:15.203 --> 01:00:16.836
odbiór tych wizualnych

01:00:17.363 --> 01:00:20.236
komunikatów jest warunkowany yy

01:00:21.768 --> 01:00:23.072
tekstem komentarzem

01:00:23.288 --> 01:00:24.088
interpretacją

01:00:24.328 --> 01:00:25.100
to proszę sobie wyobrazić

01:00:25.100 --> 01:00:26.220
że to zdjęcie myślę

01:00:26.220 --> 01:00:28.472
że dla każdego polaka w oczywisty sposób

01:00:29.288 --> 01:00:32.712
no wyrażające to co wyraża i co rzeczywiście wyrażało

01:00:33.488 --> 01:00:34.792
i w jakim celu zostało zrobione

01:00:35.883 --> 01:00:38.877
zostało Po wielu wielu latach opisane zupełnie inaczej

01:00:39.243 --> 01:00:40.717
w katalogu poświęconym

01:00:41.843 --> 01:00:44.397
yy temu zachowanemu szczęśliwie skarbowi

01:00:44.883 --> 01:00:47.317
yy lesera giełdzińskiego z synagogi gdańskiej

01:00:48.040 --> 01:00:50.278
muzeum żydowskie w nowym jorku jest posiadaczem tych

01:00:50.441 --> 01:00:53.798
gdańskich tych tych judaików i w takim katalogu

01:00:54.321 --> 01:00:55.518
jest właśnie Po raz 1. to

01:00:56.041 --> 01:00:57.878
yy w szerszym wyborze pokazano publiczności

01:00:58.401 --> 01:00:59.278
jakiś taki był krótki

01:00:59.881 --> 01:01:01.398
esej o wolnym mieście gdańsku

01:01:01.721 --> 01:01:02.998
czy o gdańsku historycznym

01:01:03.401 --> 01:01:04.478
i ilustrowany był

01:01:05.041 --> 01:01:05.841
tą tą fotografią

01:01:05.881 --> 01:01:07.158
proszę sobie wybrać z jakim podpisem

01:01:08.066 --> 01:01:08.933
polskie dziewczynki

01:01:09.066 --> 01:01:14.093
patrzą na niemieckie grupy szturmowe

01:01:14.666 --> 01:01:15.773
już nie wchodzę w to

01:01:16.106 --> 01:01:17.213
czy czy to wynika z ignorancji

01:01:17.386 --> 01:01:19.013
czy ze złej woli to jest inna kwestia

01:01:19.146 --> 01:01:21.653
na inne na inne spotkanie yy pewnie temat

01:01:22.026 --> 01:01:22.826
ale to pokazuje

01:01:23.346 --> 01:01:25.293
Jak bardzo prawda Jak bardzo

01:01:27.913 --> 01:01:28.726
tekst komunikat słowny

01:01:29.073 --> 01:01:30.840
Jak ustawia naszą interpretację

01:01:30.840 --> 01:01:31.806
no okej polak powie

01:01:32.073 --> 01:01:32.966
ym chyba coś nie tak

01:01:33.313 --> 01:01:34.206
ale wszyscy pozostaje poza mną

01:01:34.593 --> 01:01:35.393
tak no tak

01:01:35.513 --> 01:01:37.326
prawda to tak tak to działa właśnie

01:01:37.593 --> 01:01:39.446
więc to też myślę bardzo interesujący przykład

01:01:39.753 --> 01:01:40.726
tego właśnie Jak obrazy

01:01:41.884 --> 01:01:44.756
ich odbiór przez NAS jest zależny OD interpretacji

01:01:45.564 --> 01:01:46.500
yy dla

01:01:46.500 --> 01:01:48.836
dla niemców w gdańsku oczywiście ta ten cały krzyżacki

01:01:49.404 --> 01:01:50.436
yy krzyżacki ym

01:01:53.592 --> 01:01:54.607
idiom był istotny

01:01:55.352 --> 01:01:57.687
używali krzyżaka jako takiej figury obrońcy

01:01:58.072 --> 01:02:01.727
niemieckości yy tych ziem przed polską nawałnicą

01:02:01.872 --> 01:02:03.886
tak Jak na tym na tym tutaj yy obrazku

01:02:03.886 --> 01:02:04.807
Nic więc dziwnego

01:02:05.032 --> 01:02:07.520
że już Po zajęciu wolnego miasta

01:02:07.520 --> 01:02:09.527
Po aneksji wolnego miasta przez 3. rzeszę

01:02:10.472 --> 01:02:11.327
pojawiają się projekty

01:02:12.983 --> 01:02:14.776
budowy yy nowych gmachów wielkich

01:02:14.943 --> 01:02:15.623
monumentalnych

01:02:15.623 --> 01:02:17.016
ostatecznie one nie powstały

01:02:17.423 --> 01:02:19.376
które miały właściwie nawiązywać do formy zamku

01:02:19.503 --> 01:02:19.943
krzyżackiego

01:02:19.943 --> 01:02:21.896
1 z nich to miała być wielka szkoła yy wojskowa

01:02:22.183 --> 01:02:22.983
w formachtu

01:02:23.563 --> 01:02:25.756
w formie takiego ewentualnego zamku krzyżackiego

01:02:26.163 --> 01:02:27.156
2. tutaj

01:02:28.243 --> 01:02:30.316
na OJ na północnym cyklu yy

01:02:31.083 --> 01:02:31.996
wyspy spichrzów

01:02:32.083 --> 01:02:33.516
siedziba gałlightera prawda

01:02:33.516 --> 01:02:35.756
także z wieżą taką średniowieczną

01:02:35.843 --> 01:02:36.643
z dziedzińcem

01:02:36.683 --> 01:02:39.196
może już mniej yy oczywisty sposób krzyżacką

01:02:39.643 --> 01:02:41.868
no i przychodzi rok 45.

01:02:42.331 --> 01:02:44.508
i właściwie te wszystkie rojenia gdzieś Tam

01:02:45.331 --> 01:02:47.708
yy yy rozsypują się yy boleśnie

01:02:48.371 --> 01:02:50.948
yy tutaj widzimy jeszcze gdańskich niemców zapędzonych

01:02:50.971 --> 01:02:54.628
gdzie pod pomnik właśnie yy kajzera prawda

01:02:54.771 --> 01:02:56.628
pod pomnik vilheima 1.

01:02:57.640 --> 01:02:59.432
wilhen 1. czego nie widzimy jeszcze

01:02:59.432 --> 01:03:00.792
ciągle na tym co kole jest

01:03:00.807 --> 01:03:01.632
ale proszę zobaczyć

01:03:01.687 --> 01:03:02.872
borussii już nie ma

01:03:04.127 --> 01:03:05.832
została pewnie przetopiona prawda

01:03:06.447 --> 01:03:08.872
bo rzeczywiście trzeba było na front

01:03:09.167 --> 01:03:11.380
wysyłać kolorowe materiały

01:03:11.380 --> 01:03:12.592
kolorowe metale już w innym celu

01:03:13.407 --> 01:03:15.112
niż niż pomnikowym yy

01:03:16.062 --> 01:03:18.857
to co zostało z pomnika zostało skutecznie w 45. Roku

01:03:19.462 --> 01:03:20.262
yy zniszczone

01:03:20.462 --> 01:03:23.577
a sama figura yy cesarza obalona

01:03:24.400 --> 01:03:25.220
relacjonuje o tym

01:03:25.220 --> 01:03:26.122
że yy

01:03:26.757 --> 01:03:29.282
sobiescy żołnierze już to przywiązali do jakiejś liny

01:03:29.397 --> 01:03:31.642
do czołgu i go zrzucili w symboliczny sposób

01:03:31.717 --> 01:03:33.442
znaczy znów widzimy właśnie obalanie pomników

01:03:34.117 --> 01:03:35.000
burzenie budynków

01:03:35.000 --> 01:03:36.842
to też są to też są przejawy właśnie

01:03:38.197 --> 01:03:38.997
yy

01:03:40.048 --> 01:03:40.871
tego w jaki sposób

01:03:41.808 --> 01:03:42.631
to co przestrzenne

01:03:42.848 --> 01:03:43.648
to co widzialne

01:03:44.168 --> 01:03:45.814
yy możemy włączyć w nasze narracje

01:03:45.814 --> 01:03:46.591
no i wszystko się zmienia

01:03:46.591 --> 01:03:48.671
oczywiście w 45. Roku yy

01:03:49.400 --> 01:03:50.526
dochodzi do tego o czym już mówiłem

01:03:50.793 --> 01:03:52.086
pełną kontrolę nad przekazem

01:03:52.633 --> 01:03:53.646
obejmuje strona polska

01:03:53.913 --> 01:03:54.806
no i Nic dziwnego

01:03:54.873 --> 01:03:57.646
że yy na tle tego zniszczonego gdańska widzimy

01:03:58.113 --> 01:04:00.839
polską yy banderę yy widzimy

01:04:01.920 --> 01:04:03.119
ykhm różnego rodzaju materiały

01:04:03.240 --> 01:04:04.040
które pokazują

01:04:04.560 --> 01:04:05.839
yy wcześniejsze późniejsze

01:04:05.880 --> 01:04:07.479
które właśnie eksponują polską flagę

01:04:07.520 --> 01:04:08.999
pokazują polskość gdańska

01:04:08.999 --> 01:04:09.799
polscy królowie

01:04:09.800 --> 01:04:10.759
polskie orły Gdańsk

01:04:11.640 --> 01:04:13.439
pojawia się na yy banknotach

01:04:13.640 --> 01:04:14.879
znaczkach pocztowych

01:04:15.000 --> 01:04:18.282
na yy okładce 1. numeru świerszczyka

01:04:18.477 --> 01:04:20.922
w ogóle 1. świerszczyk jaki kiedykolwiek się ukazał

01:04:21.317 --> 01:04:23.082
1. maja 45. Roku

01:04:23.557 --> 01:04:26.202
yy pokazywał polskim dzieciom Gdańsk prawda

01:04:26.317 --> 01:04:28.402
to jest taka forma oswajania tych polaków

01:04:28.402 --> 01:04:30.362
którzy tak no nie do końca ten Gdańsk znali

01:04:30.362 --> 01:04:32.322
przecież mało kto Tam przed wojną do gdańska wyjeżdżał

01:04:32.797 --> 01:04:33.962
gdzieś Tam bo ja wiem skąd

01:04:34.397 --> 01:04:36.798
z sanoka na przykład prawda

01:04:36.881 --> 01:04:39.478
no to trzeba było ten Gdańsk oswoić

01:04:39.921 --> 01:04:41.400
i to i to oswajanie zaczyna się

01:04:41.400 --> 01:04:42.718
i ono jest na bardzo różnych poziomach

01:04:42.721 --> 01:04:44.358
ten poziom który NAS szczególnie myślę

01:04:44.841 --> 01:04:45.718
powinien zainteresować

01:04:45.841 --> 01:04:46.641
to jest

01:04:47.081 --> 01:04:48.358
yy stosunek

01:04:49.041 --> 01:04:50.318
do architektury niemieckiej

01:04:51.268 --> 01:04:53.571
yy pruskiej tej historyzmu

01:04:54.188 --> 01:04:57.211
yy neurenesansowym wydaniu yy które

01:04:57.588 --> 01:04:58.811
która to architektura była

01:04:59.508 --> 01:05:00.228
rzeczywiście rozumiana

01:05:00.228 --> 01:05:01.104
przez samych niemców

01:05:01.104 --> 01:05:02.820
jako taka narodowa architektura niemiecka

01:05:02.820 --> 01:05:05.811
Nic dziwnego że polska strona nie bardzo

01:05:06.409 --> 01:05:07.590
chciała te rzeczy zostawiać

01:05:07.729 --> 01:05:09.110
jeżeli obiekt był w dobrym stanie

01:05:09.369 --> 01:05:10.550
tak ma grzeszy tu widoczny

01:05:10.689 --> 01:05:12.230
właśnie ja go widzę w państwu chyba nie

01:05:12.729 --> 01:05:13.590
ale yy

01:05:14.400 --> 01:05:15.980
no to godzono się z tym

01:05:15.980 --> 01:05:17.603
no prawda te kwestie pragmatyczne

01:05:17.716 --> 01:05:19.363
no gdzieś trzeba było te wszystkie urzędy

01:05:19.556 --> 01:05:21.403
te wszystkie instytucje ulokować

01:05:21.476 --> 01:05:23.003
ale żeby chociaż trochę był zburzony

01:05:23.196 --> 01:05:25.500
jeżeli trzeba jakoś Tam włożyć pracę w to

01:05:25.500 --> 01:05:26.803
żeby to yy odbudować

01:05:26.876 --> 01:05:27.676
to tego nie robiono

01:05:27.876 --> 01:05:29.600
Po prostu nie robią dlatego że uznawane

01:05:29.600 --> 01:05:31.705
że to jest architektura wroga właściwie

01:05:32.174 --> 01:05:33.785
yy polskości wroga

01:05:34.494 --> 01:05:38.080
yy propagandowa prawda propagująca niemieckość

01:05:38.080 --> 01:05:40.080
tych ziem Zbigniew rewski

01:05:40.480 --> 01:05:42.080
konserwator wojewódzki w olsztynie

01:05:42.400 --> 01:05:43.340
napisał taki słynny

01:05:43.340 --> 01:05:45.520
w odrze wrocławski opublikowany tekst

01:05:45.840 --> 01:05:47.200
pod wszystko mówiącym tytułem

01:05:47.600 --> 01:05:50.546
OD brusaczenie architektury ziem odzyskanych uda

01:05:51.013 --> 01:05:52.466
chyba chodziło właśnie o o to

01:05:52.613 --> 01:05:53.466
żeby żeby ona była polska

01:05:53.493 --> 01:05:54.293
Tam pisze

01:05:54.373 --> 01:05:56.666
to jest demoralizujące dla tej polskiej młodzieży

01:05:56.733 --> 01:05:58.186
która przyjedzie na ziemię odzyskaną

01:05:58.253 --> 01:05:59.546
na magazynie komunikatu polskości

01:05:59.693 --> 01:06:00.906
a nie o niemieckości tych ziem

01:06:01.013 --> 01:06:02.506
prawda yy i kapitalnym

01:06:02.853 --> 01:06:04.660
lokalnym gdańskim przykładem jest to

01:06:04.660 --> 01:06:05.786
co tu przed chwilą widzieliśmy

01:06:05.813 --> 01:06:07.626
czyli poczta na ulicy długiej

01:06:07.773 --> 01:06:10.634
która yy Po wojnie tu mamy rysunek inwentaryzacyjny

01:06:11.005 --> 01:06:11.805
Jak widzimy

01:06:11.805 --> 01:06:14.514
fasada w zasadzie Po zaszczytami była zachowana

01:06:15.165 --> 01:06:16.474
bez żadnych strat prawda

01:06:16.485 --> 01:06:18.754
spokojnie można było ją odbudować

01:06:19.365 --> 01:06:20.874
yy pocztę właśnie w takiej formie

01:06:20.925 --> 01:06:23.874
ale uznano to za za rzecz absolutnie niedopuszczalną

01:06:24.336 --> 01:06:25.823
yy profesor puszkowski niedawno

01:06:26.256 --> 01:06:27.000
już nie tak dawno

01:06:27.000 --> 01:06:27.800
ale zmarł

01:06:28.096 --> 01:06:30.623
parę lat temu nestor yy gdańskiej architektury yy

01:06:31.896 --> 01:06:33.743
w 1 ze swoich wspomnień napisał że

01:06:35.576 --> 01:06:37.583
ym rozmawiał z stali przed pocztą

01:06:38.336 --> 01:06:39.743
z z władysławem czarnym

01:06:39.896 --> 01:06:41.583
projektantem de facto odbudowy gdańska

01:06:42.176 --> 01:06:43.263
i czarny staw i powiedziało

01:06:44.560 --> 01:06:46.220
to świństwo takiego słowa

01:06:46.220 --> 01:06:48.199
że trzeba będzie zburzyć Jak tylko możliwości

01:06:48.640 --> 01:06:50.479
materialne Nam na to pozwolą prawda

01:06:50.480 --> 01:06:51.359
trzeba by to zburzyć

01:06:52.160 --> 01:06:53.279
yy i

01:06:54.200 --> 01:06:55.039
w innym tekście czarny

01:06:55.720 --> 01:06:56.919
o tym budynku też zburzonym

01:06:57.640 --> 01:06:59.959
yy prawda w powiedział

01:07:01.449 --> 01:07:03.990
yy no że Niemcy Tam postawili figury

01:07:04.129 --> 01:07:06.510
które gdzieś Tam pokazują dominację niemiecką nad tym

01:07:06.569 --> 01:07:07.369
nad tą słowiańszczyzną

01:07:07.769 --> 01:07:08.569
ale to się skończyło

01:07:08.609 --> 01:07:09.300
to już jest przeszłość

01:07:09.300 --> 01:07:10.049
tego już nie będzie

01:07:10.049 --> 01:07:10.910
nie ma do tego powrotu

01:07:11.049 --> 01:07:11.849
prawda

01:07:12.129 --> 01:07:12.929
yy

01:07:13.329 --> 01:07:14.910
w innym miejscu z kolei Jan

01:07:16.049 --> 01:07:17.990
kilarski ykhm dopisywał opisywał taką

01:07:19.412 --> 01:07:21.347
propozycje trudno powiedzieć na ile serio

01:07:21.412 --> 01:07:24.507
na ile na ile tylko jako taką hipotezę

01:07:25.092 --> 01:07:27.667
yy intelektualną prowokację wypowiedziano

01:07:27.932 --> 01:07:28.732
ale mianowicie

01:07:29.092 --> 01:07:30.120
yy opisał taką sytuację

01:07:30.120 --> 01:07:30.692
że że

01:07:30.692 --> 01:07:32.067
że ktoś stwierdził

01:07:32.172 --> 01:07:34.716
że wieża kościoła mariackiego jest zbyt tępa

01:07:34.716 --> 01:07:35.516
zbyt krzyżacka

01:07:36.088 --> 01:07:39.351
zbyt taka toporna i znów pod tekście antypolskiej

01:07:39.608 --> 01:07:41.991
że trzeba było jakoś bardziej ją Po polsku

01:07:42.448 --> 01:07:43.951
zaprojektować i

01:07:44.687 --> 01:07:47.640
i opisuje to kilarski yy proponowano

01:07:47.640 --> 01:07:50.272
żeby tak uwysmuklić ją o jeszcze 1 kondygnację

01:07:50.887 --> 01:07:51.687
i dać

01:07:52.087 --> 01:07:53.512
na górze strzelisty

01:07:54.567 --> 01:07:57.192
hełm taki Jak jest w kościele mariackim w krakowie

01:07:57.487 --> 01:07:58.287
prawda

01:07:59.216 --> 01:08:01.663
prawdopodobnie nigdy to nie weszło w fazę projektową

01:08:02.056 --> 01:08:03.463
tylko to były takie jakieś pogaduszki

01:08:04.376 --> 01:08:07.983
ale yy opis jest tak smakowity i malowniczy

01:08:08.336 --> 01:08:09.700
że kiedyś pokusiłem się o to

01:08:09.700 --> 01:08:11.143
żeby taką rekonstrukcję zrobić

01:08:11.536 --> 01:08:12.663
i teraz państwu ją pokażę

01:08:13.964 --> 01:08:15.436
mniej więcej wyglądałoby to tak he

01:08:17.564 --> 01:08:18.164
he he więc prawda

01:08:18.164 --> 01:08:18.996
no więc to jest

01:08:19.004 --> 01:08:20.756
to jest mocne yy ale

01:08:20.764 --> 01:08:22.740
ale to to to to pokazuje Nam Jak mówię

01:08:22.740 --> 01:08:23.916
no nie sądzę

01:08:23.924 --> 01:08:25.276
żeby ktokolwiek brał to na serio

01:08:25.604 --> 01:08:26.404
ale to Nam pokazuje ym

01:08:27.404 --> 01:08:28.356
to co jest dla NAS najważniejsze

01:08:28.804 --> 01:08:30.236
czyli formy architektoniczne

01:08:30.444 --> 01:08:31.244
ich modyfikacja

01:08:32.439 --> 01:08:34.917
to sposób na modyfikację historii

01:08:35.320 --> 01:08:37.997
polityki yy życia społecznego prawda

01:08:38.040 --> 01:08:38.859
to to to

01:08:38.859 --> 01:08:40.517
to w tym się tutaj niesamowicie ujawnia

01:08:40.640 --> 01:08:41.879
i oczywiście takim procesem

01:08:41.879 --> 01:08:43.477
to jest temat na osobne spotkanie

01:08:44.000 --> 01:08:45.277
odbudowa gdańska oczywiście

01:08:46.319 --> 01:08:48.051
ale ja tutaj się skupię tylko na tych motywach

01:08:48.106 --> 01:08:50.851
które są z dzisiejszej naszej perspektywy najważniejsze

01:08:51.066 --> 01:08:52.251
czyli polskości

01:08:52.666 --> 01:08:54.291
w jaki sposób odbudować Gdańsk

01:08:55.046 --> 01:08:56.833
tak żeby go odbudować jako polskie miasto

01:08:56.886 --> 01:08:58.273
bo przecież nie odbudowywano gdańska

01:08:59.326 --> 01:09:00.913
historycznego jako miasta niemieckiego

01:09:01.326 --> 01:09:02.633
najpierw musiało nastąpić konsensu

01:09:02.726 --> 01:09:03.833
że to jest polskie miasto

01:09:04.166 --> 01:09:05.273
temu służyło to oswajanie

01:09:05.486 --> 01:09:06.286
o którym mówiliśmy

01:09:06.846 --> 01:09:07.646
i dopiero wtedy

01:09:08.484 --> 01:09:09.753
można było tę tę

01:09:10.324 --> 01:09:11.713
decyzję podjąć i zrealizować

01:09:12.364 --> 01:09:13.713
yy ale kiedy już ją realizowano

01:09:13.724 --> 01:09:14.819
to oczywiście zadbano o to

01:09:14.819 --> 01:09:16.193
żeby w sposób może nienachalny

01:09:16.484 --> 01:09:17.393
może nie jakiś straszliwie

01:09:18.204 --> 01:09:19.004
yy inwazyjny

01:09:19.084 --> 01:09:22.011
ale jednak pewne elementy polskości przemycać

01:09:22.011 --> 01:09:22.811
na przykład

01:09:23.340 --> 01:09:24.417
podcienia prawda

01:09:24.820 --> 01:09:28.417
yy w yy we wschodniej części długiego targu

01:09:28.660 --> 01:09:30.857
kompletnie ahistorycznej ich Tam nie było nigdy

01:09:30.857 --> 01:09:32.217
prawda yy

01:09:32.580 --> 01:09:33.380
czy

01:09:33.985 --> 01:09:35.735
to co parę lat później następuje

01:09:36.025 --> 01:09:37.695
yy już Po rozpoczęciu odbudowy

01:09:38.025 --> 01:09:40.815
intensywna dekoracja malarska strafita

01:09:41.385 --> 01:09:43.742
malowidła jakieś regiefy

01:09:44.337 --> 01:09:46.422
yy ozdoby ceramiczne yy

01:09:46.457 --> 01:09:47.742
które miały taki

01:09:48.057 --> 01:09:50.422
rodzaj bogactwa tej dawnej architektury przywrócić

01:09:50.537 --> 01:09:51.622
w sytuacji kiedy jednak

01:09:51.737 --> 01:09:52.462
architektonicznie

01:09:52.462 --> 01:09:54.022
większość tych rekonstrukcji była dość prosta

01:09:54.777 --> 01:09:57.262
yy i i w jaki sposób to robiono różny

01:09:57.777 --> 01:10:00.422
ale bardzo często posługiwano się elementami polskości

01:10:00.817 --> 01:10:01.617
w polsce aktorzy

01:10:03.290 --> 01:10:05.749
polscy oczywiście właśnie

01:10:06.130 --> 01:10:08.469
szlachcicy w gdańsku znów polska szlachta

01:10:08.490 --> 01:10:09.909
w gdańsku flisacy

01:10:11.324 --> 01:10:12.235
w gdańsku polscy

01:10:13.124 --> 01:10:14.355
znów polska szlachta

01:10:14.724 --> 01:10:15.284
znów w polsce

01:10:15.284 --> 01:10:18.075
a przepraszam tych ci aktorzy 2. raz polscy żeglarze

01:10:18.244 --> 01:10:20.040
prawda to bardzo trudno było wybrać

01:10:20.040 --> 01:10:20.840
to jest osobny temat

01:10:21.324 --> 01:10:22.532
to jest bardzo ciekawa ta ekonografia

01:10:22.532 --> 01:10:23.595
bo nie wiadomo kto to jest

01:10:23.595 --> 01:10:24.284
znaczy wiadomo

01:10:24.284 --> 01:10:25.515
ale to takie osoby wyciągnięte

01:10:25.844 --> 01:10:26.955
nie wiadomo z poza rciszewskim

01:10:27.684 --> 01:10:28.555
to właściwie trudno

01:10:28.684 --> 01:10:29.835
tutaj yy motywy

01:10:31.209 --> 01:10:32.009
yy brane

01:10:32.329 --> 01:10:34.351
przynajmniej wedle interpretacji samych artystów

01:10:34.649 --> 01:10:36.511
z różnych ważnych dzieł sztuki polski

01:10:36.649 --> 01:10:37.449
w tym wypadku

01:10:37.969 --> 01:10:40.991
inspiracje miały być bordiury drzwi gnieźniejskich

01:10:41.786 --> 01:10:42.586
w tym wypadku arasy

01:10:43.186 --> 01:10:44.680
wawelskie to już nie chodzi jakby o to

01:10:44.680 --> 01:10:45.853
na ile to rzeczywiście jest

01:10:46.306 --> 01:10:47.106
a raz wawelski

01:10:47.106 --> 01:10:47.906
chodzi o to że

01:10:47.986 --> 01:10:49.013
taki taki rodzaj

01:10:49.880 --> 01:10:52.232
yy taki rodzaj komunikatu przekazywano kiedy ym

01:10:53.647 --> 01:10:54.672
kilkanaście lat później

01:10:55.207 --> 01:10:56.872
dekorowano ratusz gówno miejski

01:10:57.487 --> 01:10:59.232
też namalowano w sieni

01:10:59.967 --> 01:11:00.767
yy motyw

01:11:01.087 --> 01:11:03.992
triumfalnego wjazdu do gdańska jana 3. sobieskiego

01:11:04.887 --> 01:11:06.512
na modrzewiowych deskach

01:11:08.273 --> 01:11:09.326
yy tradycyjną

01:11:09.433 --> 01:11:10.233
taką

01:11:10.713 --> 01:11:11.513
yy

01:11:11.953 --> 01:11:13.086
faustyczną techniką

01:11:13.753 --> 01:11:16.080
yy profesor wnukowa józefa wnukowa

01:11:16.080 --> 01:11:16.880
która to malowała

01:11:17.153 --> 01:11:18.046
wprost gdzieś napisała

01:11:18.153 --> 01:11:19.206
że tak miało być Po polsku

01:11:19.313 --> 01:11:20.206
prawda Po polsku

01:11:21.300 --> 01:11:22.380
tutaj właśnie o widzimy ją

01:11:22.980 --> 01:11:23.780
przy przy pracy

01:11:24.060 --> 01:11:24.860
yy

01:11:25.260 --> 01:11:26.100
w w białej sali

01:11:26.140 --> 01:11:27.260
Jak ją wówczas nazywano

01:11:27.340 --> 01:11:30.020
pojawiają się motywy zmagań polsko-krzyżackich

01:11:30.020 --> 01:11:31.980
które mogą się wydawać czystą propagandą czasów

01:11:32.620 --> 01:11:33.260
gamółkowskich

01:11:33.260 --> 01:11:35.860
prawda bardzo silnie antyniemieckich przecież

01:11:36.458 --> 01:11:37.258
ale Jak już wiemy

01:11:37.298 --> 01:11:39.102
one odwołują się do istnienia rzeczywiście

01:11:39.738 --> 01:11:41.062
przedstawienia bitwy pod grunwaldem

01:11:41.178 --> 01:11:43.942
nowożytnej yy nowożytnego przedstawienia w tamtym

01:11:44.258 --> 01:11:45.062
w tamtej przestrzeni

01:11:46.044 --> 01:11:49.075
yy no i nie tylko polskość oczywiście

01:11:49.244 --> 01:11:50.715
także nowoczesność

01:11:50.804 --> 01:11:52.155
prawda pojawia się jako

01:11:52.924 --> 01:11:55.075
jako jako temat yy zmagań

01:11:55.244 --> 01:11:57.592
jeżeli mówimy o tej dysonansowej historii

01:11:57.592 --> 01:11:58.995
to oczywiście we wschodniej europie

01:11:59.644 --> 01:12:01.395
w tym co nazwano blokiem wschodnim

01:12:01.764 --> 01:12:04.755
Po 45. rokiem niebywale ważnym elementem jest obecność

01:12:05.776 --> 01:12:07.583
sowieckiej dyktatury

01:12:07.656 --> 01:12:08.456
sowieckiej

01:12:08.696 --> 01:12:10.903
yy w związku z tym także dominacji kulturalnej

01:12:11.496 --> 01:12:12.296
i

01:12:12.728 --> 01:12:14.271
we wszystkich krajach wschodnioeuropejskich

01:12:14.888 --> 01:12:16.631
yy z tych zajętych przez

01:12:16.728 --> 01:12:18.951
przez przez sowietów widzimy ten sam proces

01:12:19.088 --> 01:12:20.471
w 1. momencie powojennym

01:12:20.688 --> 01:12:22.951
jest kontynuacja modernistycznej

01:12:22.951 --> 01:12:24.671
nowoczesnej architektury jeszcze międzywojnia

01:12:25.320 --> 01:12:28.420
i takim przykładem jest ten nowoczesny bardzo projekt

01:12:28.900 --> 01:12:30.100
yy takiego urzędu morskiego

01:12:30.460 --> 01:12:31.540
on miał stanąć w tym samym miejscu

01:12:31.540 --> 01:12:33.260
którym ostatecznie potem zieleniak stanął

01:12:33.660 --> 01:12:34.740
widzimy bardzo radykalny

01:12:34.860 --> 01:12:36.100
bardzo awangardowy budynek

01:12:36.660 --> 01:12:39.580
ale już chwilę później powstaje monumentalny

01:12:40.598 --> 01:12:43.721
taki właśnie w kierunku socjalizmu już

01:12:44.278 --> 01:12:45.161
yy zmierzający ym

01:12:46.718 --> 01:12:49.361
inny projekt i rzeczywiście socrealistyczne projekty

01:12:49.438 --> 01:12:50.921
powstają tu i ówdzie

01:12:50.998 --> 01:12:52.081
może nie bardzo licznie

01:12:52.118 --> 01:12:54.161
no na pewno nie z takim rozmachem Jak w warszawie

01:12:54.198 --> 01:12:56.201
ale yy budynek czytelnika

01:12:57.174 --> 01:12:58.345
poczta kadłubowskiego

01:12:58.934 --> 01:13:00.785
na tamten remiszewskiego to kadłubowskiego

01:13:00.974 --> 01:13:01.774
na na na długiej

01:13:01.974 --> 01:13:04.945
yy projektowane są socjalistyczne potężne

01:13:05.987 --> 01:13:07.412
kamienice na ulicy szerokiej

01:13:07.867 --> 01:13:10.052
nigdy niezrealizowane yy

01:13:10.347 --> 01:13:12.012
takie właśnie przypominające może

01:13:12.187 --> 01:13:13.940
może trochę mdm

01:13:13.940 --> 01:13:15.252
ale z 2. strony Jak państwo widzą

01:13:15.252 --> 01:13:16.572
grające też trochę właśnie

01:13:16.987 --> 01:13:20.460
lokalnymi jakimiś aluzjami do architektury gdańskiej

01:13:20.460 --> 01:13:22.252
wreszcie również niezrealizowane

01:13:23.627 --> 01:13:24.427
yy

01:13:25.297 --> 01:13:26.222
projekty przebudowy

01:13:27.617 --> 01:13:29.222
całej zachodniej części śródmieścia

01:13:29.537 --> 01:13:30.702
w kierunku takiej wielkiej

01:13:30.857 --> 01:13:31.657
monumentalnej

01:13:32.377 --> 01:13:33.177
em

01:13:34.200 --> 01:13:35.560
kompozycji architektonicznej

01:13:35.560 --> 01:13:37.640
która miała no Jak państwo wiedzą

01:13:37.640 --> 01:13:38.600
odwzorować gdzieś

01:13:39.120 --> 01:13:40.240
rozmach pałacu kultury

01:13:40.800 --> 01:13:41.920
yy warszawskiego

01:13:42.160 --> 01:13:45.960
miała dominować nad całym yy nad całym gdańskiem wprost

01:13:46.320 --> 01:13:48.800
yy yy już nie pamiętam czy w warunkach konkursowych

01:13:48.800 --> 01:13:49.973
czy w komentarzach do tych

01:13:50.426 --> 01:13:52.053
do tych do tych yy prac konkursowych

01:13:52.306 --> 01:13:53.173
pojawia się takie określenie

01:13:53.346 --> 01:13:57.333
że ma być to ideologiczny akcent nowego gdańska prawda

01:13:57.426 --> 01:13:59.693
górujący nad tym gdańskiem dawnym

01:13:59.786 --> 01:14:03.053
czyli widzi właśnie Jak architektura yy świadomie

01:14:04.110 --> 01:14:06.250
by miała kreować właśnie tego rodzaju komunikaty

01:14:06.350 --> 01:14:07.150
i tutaj

01:14:07.990 --> 01:14:08.550
dla tych z państwa

01:14:08.550 --> 01:14:09.970
którzy chcą sobie wyobrazić

01:14:10.030 --> 01:14:11.090
jakby to miało wyglądać

01:14:11.390 --> 01:14:13.576
to no mniej więcej tu gdzie teraz siedzimy

01:14:13.703 --> 01:14:15.256
właśnie miała być taka zupełnie

01:14:16.743 --> 01:14:17.736
nowa nowa przestrzeń

01:14:18.263 --> 01:14:20.136
o bardzo monumentalnych

01:14:20.136 --> 01:14:22.936
typowych nartekturystalinowskich yy formach prawda

01:14:23.503 --> 01:14:24.303
na różne sposoby

01:14:24.343 --> 01:14:26.256
oczywiście przez różne zespoły projektowe

01:14:26.903 --> 01:14:28.176
yy wyobrażam

01:14:29.121 --> 01:14:29.940
proszę spojrzeć

01:14:29.940 --> 01:14:31.038
zupełnie jeszcze inna wizja

01:14:31.121 --> 01:14:32.118
no to co rozpoznajemy

01:14:32.201 --> 01:14:33.998
to właśnie bramę wyżynną i zespół

01:14:34.401 --> 01:14:35.918
yy zespół przedbramia prawda

01:14:37.963 --> 01:14:38.763
ale

01:14:39.003 --> 01:14:41.596
ym pojawiają się też bardziej powściągliwe projekty

01:14:41.883 --> 01:14:43.596
takie Jak te kadłubowskiego

01:14:44.163 --> 01:14:45.596
yy jeszcze w czasach stajenowskich

01:14:45.963 --> 01:14:47.156
i ten jest szczególnie ciekawy

01:14:47.243 --> 01:14:48.316
bo on już Nam coś przypomina

01:14:48.403 --> 01:14:49.476
zwłaszcza Po lewej stronie prawda

01:14:49.603 --> 01:14:51.516
Po prawej oczywiście pan grzeszy miał być wyburzony

01:14:51.883 --> 01:14:52.683
czego nie zrobiono

01:14:53.547 --> 01:14:54.300
szczęśliwe pewnie

01:14:54.300 --> 01:14:55.920
bo to ciekawy zabytek yy

01:14:55.920 --> 01:14:57.772
Po lewej miał być taki podłużny pawilon

01:14:58.307 --> 01:14:59.252
o monumentalnych

01:14:59.267 --> 01:15:00.572
ale dość uproszczonych formach

01:15:01.397 --> 01:15:02.980
ostatecznie w tym miejscu stanęło to

01:15:02.980 --> 01:15:04.400
co wszyscy doskonale znamy prawda

01:15:04.400 --> 01:15:06.162
no nie w takiej formie pierwotnej

01:15:06.357 --> 01:15:08.202
którą tutaj na tym zdjęciu możemy podziwiać

01:15:08.477 --> 01:15:10.362
dość sposponowany jest to budynek dzisiaj

01:15:10.677 --> 01:15:12.642
ale pawilon lotu czy pierwotny dom meblowy

01:15:13.197 --> 01:15:14.202
yy tak właśnie wyglądał

01:15:14.437 --> 01:15:15.282
co on Nam mówi

01:15:16.930 --> 01:15:18.869
ona mówi yy o przemianie

01:15:18.930 --> 01:15:20.789
która dokonuje się w polsce w 56.

01:15:20.890 --> 01:15:22.549
symbolicznie w 56. Roku

01:15:22.570 --> 01:15:24.149
te procesy zaczynają się już nieco wcześniej

01:15:25.200 --> 01:15:26.980
czyli odejście OD stalinizmu

01:15:26.980 --> 01:15:29.603
odejście OD socrealizmu i powrót do nowoczesności

01:15:29.636 --> 01:15:31.163
takiej radykalnej nowoczesności

01:15:31.556 --> 01:15:32.923
my często na nią narzekamy

01:15:33.076 --> 01:15:34.280
ale musimy sobie zdać sprawę z tego

01:15:34.280 --> 01:15:35.320
że dla polskich architekto

01:15:35.320 --> 01:15:36.443
ale dla polskiego społeczeństwa

01:15:37.156 --> 01:15:39.123
ten okres 10 lat stalinizmu

01:15:40.000 --> 01:15:41.789
był taką takim czyśćcem prawda

01:15:42.050 --> 01:15:45.109
ludzie chcieli słuchać zachodniej muzyki yy

01:15:45.330 --> 01:15:46.309
ale także chcieli

01:15:46.850 --> 01:15:48.734
stąd sukces jazzu w tym czasie

01:15:48.745 --> 01:15:50.174
a za chwilę rock and rolla prawda

01:15:50.665 --> 01:15:51.225
ale też chcieli

01:15:51.225 --> 01:15:52.894
żeby nasze budynki były takie Jak zachodnio

01:15:52.905 --> 01:15:53.705
to wprost jest napisane

01:15:53.705 --> 01:15:54.265
chcemy budować

01:15:54.265 --> 01:15:55.334
tak się buduje we francji

01:15:55.585 --> 01:15:57.374
w niemczech w stanach zjednoczonych prawda

01:15:57.745 --> 01:16:00.094
i to i teraz tak my tego nie możemy w ogóle zrozumieć

01:16:00.225 --> 01:16:01.174
prawda no bo cóż takiego

01:16:01.385 --> 01:16:01.542
zwłaszcza

01:16:01.542 --> 01:16:03.854
że one oczywiście też nie wyglądają tak Jak w 58.

01:16:03.905 --> 01:16:04.934
czy 9. Roku prawda

01:16:05.025 --> 01:16:06.254
też zostały sposponowane

01:16:07.000 --> 01:16:08.513
ostatnich latach ale

01:16:08.926 --> 01:16:10.353
ale to obrazuje tą atmosferę

01:16:10.446 --> 01:16:10.893
ludzie chcieli

01:16:10.893 --> 01:16:12.873
Po prostu zrzucić z siebie to jarzmo historii

01:16:13.366 --> 01:16:15.753
i historia była rozumiana jako część socjalizmu prawda

01:16:15.806 --> 01:16:17.513
odbudowa gdańska była trochę zrozumiana

01:16:18.080 --> 01:16:19.421
jako część tego narzucenia

01:16:19.578 --> 01:16:20.581
jakieś takie akcje

01:16:20.698 --> 01:16:21.101
które przeszłości

01:16:21.101 --> 01:16:22.101
której już nikt nie chciał

01:16:22.218 --> 01:16:23.101
to musimy zrozumieć

01:16:23.338 --> 01:16:24.741
no i w związku z tym oczywiście pojawiają

01:16:24.818 --> 01:16:25.618
się te wszystkie

01:16:26.138 --> 01:16:27.421
osiedla nowoczesne

01:16:28.258 --> 01:16:29.261
wspaniałe prawda

01:16:29.618 --> 01:16:31.581
budowle yy socjalizmu

01:16:31.938 --> 01:16:34.141
które miały integrować tą nową socjalistyczną

01:16:34.698 --> 01:16:36.421
yy społeczność polski ludowej

01:16:37.273 --> 01:16:38.966
yy mam oczywiście falowce

01:16:39.153 --> 01:16:40.566
nieprzypadkowo wybrałem ten

01:16:40.633 --> 01:16:42.700
ponieważ przez jakiś czas w swoim życiu właśnie tu

01:16:42.700 --> 01:16:44.446
Tam na 8. piętrze mieszkałem także

01:16:44.873 --> 01:16:46.846
także jest jest to pewien sentyment

01:16:46.993 --> 01:16:49.286
a z tego saturatora nieraz piłem wodę sadową

01:16:49.913 --> 01:16:51.006
więc yy więc

01:16:51.193 --> 01:16:52.246
ale ale dlaczego o tym mówię

01:16:52.273 --> 01:16:53.073
dlatego że

01:16:53.720 --> 01:16:56.517
to była taka też socjotechniczna operacja

01:16:56.762 --> 01:16:57.677
prawda w której

01:16:58.322 --> 01:17:01.677
te wielkie osiedla yy no były kształtowane

01:17:02.570 --> 01:17:04.269
przez propagandę właśnie jako takie miejsca

01:17:04.410 --> 01:17:05.989
w których poletariat ludzie pracy

01:17:06.130 --> 01:17:07.749
nie tylko poletaria ludzie pracy prawda

01:17:08.210 --> 01:17:09.989
gdzieś żyją ze sobą i tak dalej i tak dalej

01:17:10.370 --> 01:17:13.429
i yy znów teraz dochodzimy do pewnej walki obrazów

01:17:13.570 --> 01:17:14.469
jeżeli tak mogę powiedzieć

01:17:14.890 --> 01:17:16.069
i teraz co się dzieje prawda

01:17:17.144 --> 01:17:18.120
yy mniej więcej to

01:17:18.120 --> 01:17:20.415
co na na najwyraźniej się stało w nowej hucie

01:17:21.024 --> 01:17:24.535
yy prewariat yy wielkoprzemysłowy miał wyprzeć

01:17:25.064 --> 01:17:27.375
yy relikty reakcyjny i kultury konserwatywny

01:17:28.224 --> 01:17:31.340
tymczasem sam stał się reakcyjny i antykomunistyczny

01:17:31.340 --> 01:17:34.375
rolanu fahuta jest najklasyczniejszym przykładem tego

01:17:35.437 --> 01:17:37.140
patrzę na zegarek i mam wyrzuty sumienia

01:17:37.140 --> 01:17:38.580
ale 1 anegdotę muszę państwować

01:17:38.580 --> 01:17:39.380
bo ją uwielbiam

01:17:39.557 --> 01:17:41.180
Jak jeździłem do krakowa

01:17:41.180 --> 01:17:44.602
studiowałem w krakowie historię sztuki i jeździłem yy

01:17:44.837 --> 01:17:45.762
znów wiadomo koleją

01:17:46.237 --> 01:17:48.282
wysiadałem w na dworcu krakowskim było takie

01:17:48.477 --> 01:17:50.482
malowidło którego już niestety OD dawna nie ma

01:17:50.482 --> 01:17:51.860
zniszczono je albo mam nadzieję

01:17:51.860 --> 01:17:53.740
że może tylko zamalowano

01:17:53.740 --> 01:17:55.649
mapa Tam jakieś krakowskie geokp

01:17:56.591 --> 01:17:57.609
Po lewej stronie widok

01:17:58.471 --> 01:17:59.889
krakowa Po prawej widok nowej huty

01:18:00.191 --> 01:18:03.689
i przy tym widoku nowej huty napisane yy nowa huta

01:18:03.951 --> 01:18:05.609
miasto przodującego poletariatu

01:18:06.551 --> 01:18:08.369
a Po lewej proszę sobie wyobrazić

01:18:08.751 --> 01:18:10.649
Kraków miasto postępowej inteligencji

01:18:11.412 --> 01:18:12.867
ale Tata oczywiście odniesiemy do krakowa

01:18:13.052 --> 01:18:14.187
zresztą w latach pięćdziesiątych

01:18:14.332 --> 01:18:16.227
no to to oczywiście było za zabawne

01:18:16.332 --> 01:18:18.307
ale ale rzeczywiście te procesy były nieprzewidywalne

01:18:18.452 --> 01:18:19.587
gdzieś próbowano je lepić

01:18:20.366 --> 01:18:20.900
ale ale

01:18:20.900 --> 01:18:22.753
ale to się gdzieś wymykało spod kontroli

01:18:22.766 --> 01:18:24.873
i doskonały przykład znajdujemy też na osiedlach

01:18:25.406 --> 01:18:26.513
gdańskich prawda

01:18:27.046 --> 01:18:28.033
te socjalistyczne

01:18:28.760 --> 01:18:31.005
yy osiedla na których pisano byliśmy

01:18:31.234 --> 01:18:32.205
jesteśmy będziemy

01:18:32.234 --> 01:18:33.034
nasza praca

01:18:33.914 --> 01:18:37.125
o ojczyźnie prawda byliśmy jesteśmy

01:18:37.125 --> 01:18:38.627
będziemy zawsze wierni bogu

01:18:38.627 --> 01:18:39.805
że wystarczy dać nowy

01:18:40.194 --> 01:18:42.565
nowy jakiś Tam transparent już jest zupełnie inny sens

01:18:43.114 --> 01:18:46.325
tego co komuniści Tam sobie chcieli yy wypowiedzieć

01:18:46.394 --> 01:18:50.291
prawda yy starsza praca o ojczyźnie i bogu prawda

01:18:50.588 --> 01:18:52.415
to to tu widzimy siłę

01:18:52.415 --> 01:18:53.380
potęgę obrazu prawda

01:18:53.380 --> 01:18:55.851
taką interwencję jakby taką subwersywność

01:18:55.988 --> 01:18:57.731
właściwie obrazową wręcz

01:18:58.028 --> 01:18:59.571
czy na przykład właśnie te

01:18:59.748 --> 01:19:01.340
wielkie osiedla socjalistyczne

01:19:01.340 --> 01:19:02.291
które stają się

01:19:03.260 --> 01:19:04.060
yy yy

01:19:04.820 --> 01:19:05.620
jakimś jakimś

01:19:05.620 --> 01:19:06.460
jakimś zapleczem

01:19:06.460 --> 01:19:07.340
jakąś scenografią

01:19:07.380 --> 01:19:09.420
właściwie antykomunistycznych przecież

01:19:09.660 --> 01:19:10.700
yy manifestacji

01:19:11.340 --> 01:19:13.340
w przestrzeni realnego gdańska

01:19:14.540 --> 01:19:15.340
ym

01:19:15.879 --> 01:19:17.320
miejscem które najbardziej radykalnie

01:19:18.279 --> 01:19:19.480
przeciwstawiło się dominacji

01:19:19.719 --> 01:19:21.200
takiemu monopolowy komunistycznym

01:19:21.200 --> 01:19:22.560
to był rzeczywiście fenomen to

01:19:23.199 --> 01:19:24.080
widzą już państwo prawda

01:19:24.119 --> 01:19:25.900
mówimy o pomniku poległych stoczniowców

01:19:25.900 --> 01:19:27.840
1 z tych krzyżów włożony tutaj na teren stoczni

01:19:28.279 --> 01:19:29.079
tak to ostatecznie

01:19:30.239 --> 01:19:31.039
yy yy

01:19:32.160 --> 01:19:33.496
stworzono w takiej formie

01:19:34.184 --> 01:19:36.416
wspaniałe zdjęcie pokazujące ekspresję tego tego

01:19:36.744 --> 01:19:38.656
tego nadzwyczajnego pomnika

01:19:39.584 --> 01:19:41.416
i musimy sobie zdać sprawę z tego że to był

01:19:42.889 --> 01:19:44.830
właśnie 1. a na pewno 1. w takiej

01:19:45.849 --> 01:19:48.990
skali i o takiej randze pomnik w przestrzeni publicznej

01:19:49.489 --> 01:19:50.470
polski ludowej

01:19:51.317 --> 01:19:52.282
który został zbudowany

01:19:52.877 --> 01:19:54.762
wbrew władzy komunistycznej

01:19:55.037 --> 01:19:56.922
a nie przez władzę komunistyczną

01:19:57.517 --> 01:19:58.882
to było sensacyjne prawda

01:19:59.357 --> 01:20:00.602
yy i znów w to pewnie

01:20:01.237 --> 01:20:01.797
kiedy indziej

01:20:01.797 --> 01:20:03.962
trzeba by się spotkać i porozmawiać o całej złożoności

01:20:04.117 --> 01:20:04.917
tego

01:20:05.536 --> 01:20:07.143
procesu tej ikonografii

01:20:07.176 --> 01:20:07.976
tej symboliki

01:20:08.016 --> 01:20:09.823
to to bardzo ciekawe i bardzo złożone dzieło

01:20:10.576 --> 01:20:12.223
ja niestety nie mogę yy

01:20:13.536 --> 01:20:14.336
yy

01:20:16.964 --> 01:20:18.955
nie nie mogę zrezygnować z czegoś co

01:20:19.044 --> 01:20:20.315
co co za chwilę państwu pokażę

01:20:20.324 --> 01:20:21.835
bo to jest niestety właśnie takie bolesne

01:20:22.604 --> 01:20:24.675
że że że nawet tak wartościowych rzeczy

01:20:24.684 --> 01:20:26.315
rzeczy tak tak symbolicznych

01:20:26.404 --> 01:20:29.075
tak głęboko właściwie ważnych prawda

01:20:29.324 --> 01:20:31.315
w naszej w naszej tożsamości lokalnej

01:20:31.844 --> 01:20:33.715
i w naszej przestrzeni istniejących już OD

01:20:34.000 --> 01:20:35.301
no ponad 40 lat

01:20:35.459 --> 01:20:37.421
nie potrafimy uszanować i proszę zobaczyć

01:20:37.899 --> 01:20:39.301
yy zestawienie tych 2 zdjęć

01:20:39.739 --> 01:20:42.815
to jest to Jak naprawdę ten pomnik wyglądał

01:20:43.189 --> 01:20:45.690
te bolesne rozpękające się prawda

01:20:45.909 --> 01:20:46.890
płyty które pokazują jakąś

01:20:47.429 --> 01:20:48.520
cała ta koncepcja tego

01:20:48.520 --> 01:20:50.690
tych krzyży jakby wydobywających się w jakiś taki

01:20:51.429 --> 01:20:54.530
ból urodzenia się z tej pękającej ziemi

01:20:54.589 --> 01:20:56.330
to wszystko było niesamowicie konsekwentnie

01:20:56.469 --> 01:20:57.149
zaprojektowane

01:20:57.149 --> 01:20:57.970
przez projektantów

01:20:58.615 --> 01:20:59.415
a potem w czasie

01:20:59.655 --> 01:21:01.860
w czasie jakiejś 1 z konserwacjach państwo widzą

01:21:01.860 --> 01:21:03.104
obłożono to gładkimi blachami

01:21:03.175 --> 01:21:03.975
w zasadzie zniszczono

01:21:04.815 --> 01:21:05.664
pod pod wieloma względami sens

01:21:06.695 --> 01:21:07.904
yy artystyczny tego

01:21:08.095 --> 01:21:08.895
tego dzieła

01:21:09.480 --> 01:21:10.903
mam nadzieję że może ktoś kiedyś

01:21:11.656 --> 01:21:14.103
przywróci tą pierwotną formę ale

01:21:14.336 --> 01:21:15.543
ale ale to no to taka taka

01:21:15.976 --> 01:21:19.023
taka uwaga niestety bolesna pokazująca że

01:21:20.515 --> 01:21:23.040
EE nie sądzę znów żeby to była zła wola znów

01:21:23.040 --> 01:21:24.804
nie sądzę żeby ktoś chciał yy

01:21:24.915 --> 01:21:27.604
zniszczyć dziedzictwo solidarności i

01:21:28.155 --> 01:21:28.955
i i i i i tego tego

01:21:28.995 --> 01:21:30.044
czym ten pomnik jest

01:21:30.195 --> 01:21:31.284
to znów znów ignorancja

01:21:31.475 --> 01:21:32.115
raczej prawda

01:21:32.115 --> 01:21:33.924
to bardzo często trudno powiedzieć czy ignorancja

01:21:34.275 --> 01:21:35.075
czy czy zła wola

01:21:35.195 --> 01:21:36.764
raczej raczej ignorancja prawda

01:21:36.764 --> 01:21:37.564
raczej ignorancja

01:21:38.000 --> 01:21:39.900
ale ale to też pokazuje Jak powinniśmy być czujni

01:21:40.299 --> 01:21:41.099
Jak powinniśmy

01:21:41.979 --> 01:21:43.500
yy bardzo EE

01:21:43.819 --> 01:21:44.780
rzeczywiście pilnować

01:21:45.419 --> 01:21:47.700
yy Jak powinniśmy świadomie patrzeć na te obrazy

01:21:47.739 --> 01:21:49.580
które wokół NAS miasto Nam prezentuje

01:21:49.779 --> 01:21:51.980
prawda to to nie są neutralne komunikaty

01:21:52.379 --> 01:21:54.820
one one żyją jakimś własnym wewnętrznym życiem

01:21:55.480 --> 01:21:57.430
i już yy zbliżając się do końca

01:21:57.929 --> 01:21:59.590
yy a pozostając jeszcze w tej

01:21:59.849 --> 01:22:02.150
w tej ikonosferze solidarności

01:22:02.329 --> 01:22:03.550
i tego antykomunistycznego

01:22:04.689 --> 01:22:06.430
yy buntu lat osiemdziesiątych ym

01:22:07.329 --> 01:22:10.310
zdjęcie zaspy z napisem witaj ojcze prawda

01:22:10.489 --> 01:22:11.670
oczywiście ojcze święty

01:22:12.129 --> 01:22:14.255
i wszyscy pewnie bardziej

01:22:14.585 --> 01:22:17.775
ale pamiętamy ten ten słynny yy ołtarz papiewski

01:22:17.825 --> 01:22:19.255
chyba największy ze wszystkich

01:22:19.255 --> 01:22:20.615
jakie kiedykolwiek w polsce powstały

01:22:21.225 --> 01:22:23.655
yy projektu Mariana kołodzieja który

01:22:26.422 --> 01:22:28.177
EE ostatecznie zrealizowany

01:22:28.462 --> 01:22:29.457
wyglądał w ten sposób

01:22:29.702 --> 01:22:32.017
i Jak państwo widzą nad tronem papieskim

01:22:32.262 --> 01:22:33.137
co się pojawia

01:22:33.422 --> 01:22:34.337
to OD czego zaczęliśmy

01:22:35.280 --> 01:22:36.846
prawda widok gdańska

01:22:37.193 --> 01:22:39.126
wyraźnie będący cytatem

01:22:39.473 --> 01:22:41.486
ponieważ mamy tutaj tą tęczę prawda

01:22:41.873 --> 01:22:44.020
i ta tęcza wyraźnie jakby wskazuje na to

01:22:44.020 --> 01:22:45.166
że jest to cytat

01:22:46.433 --> 01:22:48.606
cytat yy z przepraszam

01:22:49.892 --> 01:22:50.692
yy

01:22:51.372 --> 01:22:52.827
z z tego obrazu tutaj tą tęczę

01:22:52.932 --> 01:22:54.147
o prawda widzimy tutaj

01:22:55.452 --> 01:22:56.252
za za za za łukiem

01:22:56.332 --> 01:22:57.987
tym triumfalnym widzimy właśnie tęczę

01:22:58.292 --> 01:22:59.092
tę tęczę będącą

01:22:59.720 --> 01:23:01.687
symbolem przymierza człowieka z bogiem

01:23:01.687 --> 01:23:02.300
prawda w tej

01:23:02.300 --> 01:23:03.760
w tej chrześcijańskiej interpretacji

01:23:03.760 --> 01:23:05.007
i oczywiście dla kołodzieja

01:23:05.592 --> 01:23:07.687
na pewno także w ten sposób rozumiany

01:23:08.432 --> 01:23:10.693
ale równocześnie ten jego

01:23:10.693 --> 01:23:11.807
projekt pokazywał

01:23:13.240 --> 01:23:15.080
to głębokie zakorzenienie człowieka

01:23:15.200 --> 01:23:16.680
który przecież nie pochodził stąd prawda

01:23:17.200 --> 01:23:19.080
ludzi którzy w większości ci

01:23:19.080 --> 01:23:21.240
którzy przychodzili na tę mszę nie pochodzili stąd

01:23:21.240 --> 01:23:23.320
a już na pewno ich rodzice nie pochodzili stąd

01:23:23.680 --> 01:23:24.960
ale tu widzimy właśnie Jak

01:23:25.647 --> 01:23:27.873
silna była ta manifestacja lokalności

01:23:28.447 --> 01:23:30.993
ołtarz w formie żaglowca prawda

01:23:31.487 --> 01:23:34.073
a więc właśnie no oczywiście nawa kościoła tutaj ta

01:23:34.487 --> 01:23:35.313
ta ta symbolika

01:23:36.484 --> 01:23:37.915
yy uniwersalna

01:23:38.044 --> 01:23:41.035
chrześcijańska rzecz jasna też się też się tutaj odzywa

01:23:41.124 --> 01:23:43.395
ale w bardzo zręczny sposób jest łączona

01:23:44.084 --> 01:23:45.675
yy z lokalnością prawda

01:23:45.724 --> 01:23:47.115
na zaspie mieszkali przecież

01:23:47.364 --> 01:23:48.955
w ogromnej mierze ludzie związani

01:23:49.364 --> 01:23:50.993
z z przemysłem morskim prawda

01:23:51.566 --> 01:23:52.833
więc jakby to był też układ w stosunku

01:23:53.486 --> 01:23:54.286
do do do nich wszystkich

01:23:54.486 --> 01:23:57.433
a równocześnie problem Tata właśnie yy

01:23:59.760 --> 01:24:01.600
zaznaczenie gdańskości tożsamości

01:24:01.640 --> 01:24:02.680
jesteśmy stąd prawda

01:24:02.680 --> 01:24:06.120
jesteśmy dumni z tego wspaniałego dawnego miasta

01:24:06.440 --> 01:24:08.440
i właściwie tym bym mógł zakończyć

01:24:08.600 --> 01:24:10.840
ale ponieważ widzę że mamy jeszcze 2min

01:24:12.282 --> 01:24:15.637
to skorzystam ze strony 18:28

01:24:16.322 --> 01:24:17.002
bardzo się cieszę

01:24:17.002 --> 01:24:17.802
że udało się

01:24:17.882 --> 01:24:19.917
i teraz chcę pokazać państwu coś co jest takim aneksem

01:24:20.482 --> 01:24:22.437
ja już ten aneks kiedyś pokazywałem w ten sposób

01:24:22.602 --> 01:24:23.997
chłopca co na twarzy go zna

01:24:24.322 --> 01:24:25.437
ale go jeszcze troszkę rozbudowałem

01:24:25.882 --> 01:24:27.762
i yy na 1

01:24:27.877 --> 01:24:31.180
to co nazywają anglosasi case stadi

01:24:31.180 --> 01:24:32.322
pokażę państwu Jak

01:24:33.517 --> 01:24:34.317
w jaki sposób

01:24:34.957 --> 01:24:35.962
wykorzystujemy obrazy

01:24:36.517 --> 01:24:37.642
tym case stadi będzie

01:24:38.237 --> 01:24:39.037
symbol gdańska

01:24:39.437 --> 01:24:42.576
neptun dotychczas neptuna nie pokazywałem prawda

01:24:42.703 --> 01:24:44.456
świadomie cenzurowałem tutaj

01:24:44.703 --> 01:24:46.056
żeby zostawić go na deser

01:24:46.303 --> 01:24:48.856
i teraz spójrzmy na dwudziestowieczne w

01:24:49.423 --> 01:24:51.576
i wczesno dwudziestopierwszowne wieczne

01:24:51.903 --> 01:24:52.896
wyobrażenia neptuna

01:24:55.014 --> 01:24:55.814
przed wojną

01:24:56.534 --> 01:24:58.785
w polsce te te wcześniejsze są neutralne

01:24:58.894 --> 01:24:59.705
są jakieś Tam w książkach

01:25:00.374 --> 01:25:02.025
które się Po przed 1. wojną światową

01:25:02.054 --> 01:25:03.825
czy zaraz Po Po 1. wojnie światowej pojawiały

01:25:04.214 --> 01:25:05.505
Tam dużo różnych innych zabytków

01:25:05.534 --> 01:25:06.334
jest neptun

01:25:07.003 --> 01:25:09.516
neptun krata Tam jakiś ten orzełek polski jest

01:25:09.803 --> 01:25:10.443
trochę go widać

01:25:10.443 --> 01:25:11.203
trochę nie widać

01:25:11.203 --> 01:25:12.676
no w zasadzie nie o to chodzi prawda

01:25:12.803 --> 01:25:13.603
natomiast

01:25:13.803 --> 01:25:16.396
potem zaczyna się rodzaj takiej walki właśnie obrazowej

01:25:16.563 --> 01:25:17.940
wokół neptuna

01:25:17.940 --> 01:25:19.596
polacy kiedy pokazują neptuna

01:25:19.683 --> 01:25:21.276
tak Jak w tej książce jana kilarskiego

01:25:22.069 --> 01:25:23.720
pokazują go w taki sposób

01:25:23.720 --> 01:25:26.290
żeby wyeksponować tego orła na kracie prawda

01:25:26.349 --> 01:25:27.149
na tej furtce

01:25:27.389 --> 01:25:30.690
i podpis oblicze miasta winne u studni neptuna prawda

01:25:30.989 --> 01:25:31.810
oblicze polskie

01:25:32.760 --> 01:25:35.171
co robi gumowski w tym cyklu o którym mówiliśmy

01:25:35.171 --> 01:25:35.971
oczywiście

01:25:36.068 --> 01:25:39.411
ten sam trik znów w ten wyraźny kontur polskiego

01:25:39.908 --> 01:25:41.371
orła prawda yy

01:25:41.588 --> 01:25:42.228
rysujący

01:25:42.228 --> 01:25:45.100
się na tle specjalnie takich rozjaśnionych kamienic

01:25:45.100 --> 01:25:48.211
żeby tym silniej on wizualnie oddziaływał

01:25:50.295 --> 01:25:52.784
w książce kilarskiego widzimy właśnie tę furtkę

01:25:53.335 --> 01:25:56.744
z orłem i takim właśnie oświetlonym mocno na tle

01:25:57.215 --> 01:25:58.064
ykhm ciemnych kamienic ykhm

01:25:59.095 --> 01:25:59.904
tym razem odwrotnie

01:25:59.975 --> 01:26:01.184
jasne na na ciemny

01:26:01.295 --> 01:26:02.224
przedtem ciemny na jasnym

01:26:02.615 --> 01:26:03.544
i jaki jest komentarz

01:26:03.855 --> 01:26:05.864
bielą się jarzy w mrokach nocy

01:26:06.015 --> 01:26:07.344
orzeł polski na długim rynku

01:26:07.615 --> 01:26:08.904
ten rok i nocy są i

01:26:09.440 --> 01:26:10.921
dosłowny fizyczny prawda

01:26:10.998 --> 01:26:12.441
elektryczne światło oświetla

01:26:13.158 --> 01:26:16.401
tą tą blaszaną blaszaną w kompozycję

01:26:17.078 --> 01:26:19.041
na tle ciemnych yy kamienic

01:26:19.198 --> 01:26:22.241
ale przecież chodzi też o mroki nocy metaforyczne

01:26:22.318 --> 01:26:24.721
prawda tej nocy niemieckiej w polskim gdańsku

01:26:25.158 --> 01:26:27.540
no a Jak robią to Niemcy

01:26:27.540 --> 01:26:28.586
Niemcy bardzo często oczywiście

01:26:28.773 --> 01:26:30.706
odwołują się do neptuna na banknotach

01:26:31.973 --> 01:26:33.306
ale Jak państwo widzą bez orła

01:26:34.653 --> 01:26:35.453
na monetach

01:26:35.973 --> 01:26:36.773
bez orła

01:26:37.806 --> 01:26:40.113
na znaczkach pocztowych bez orła

01:26:41.166 --> 01:26:43.940
a nawet Jak yy wykorzystywali w książkach zdjęcie

01:26:43.940 --> 01:26:45.153
w których ten orzeł był

01:26:45.640 --> 01:26:46.461
to go retuszowali

01:26:46.498 --> 01:26:48.461
Jak państwo sobie spojrzą tutaj tak z bliska

01:26:48.818 --> 01:26:51.061
to widzą państwo takie skośne linie

01:26:51.378 --> 01:26:52.701
takie jasne smugi

01:26:52.938 --> 01:26:54.821
to jest ślad retuszu yy

01:26:55.058 --> 01:26:56.381
ten orzeł został wyretuszowany

01:26:56.978 --> 01:26:57.941
a niewiele później

01:26:58.378 --> 01:27:00.061
został rzeczywiście fizycznie już usunięty

01:27:00.658 --> 01:27:01.780
yy są właśnie w polskiej

01:27:01.780 --> 01:27:03.581
w polskiej ówczesnej prasie takie

01:27:03.898 --> 01:27:04.781
takie pełne właśnie

01:27:05.750 --> 01:27:08.089
yy wyrzutów z całkowicie zrozumiałych

01:27:08.430 --> 01:27:09.760
właśnie relacji o tym

01:27:09.760 --> 01:27:11.449
Jak to taka yy

01:27:12.590 --> 01:27:15.860
rozwydrzona niemiecka młodzież yy Hitler

01:27:15.860 --> 01:27:19.500
yougent pewnie yy wyłamało te yy te

01:27:19.500 --> 01:27:20.300
te te polskie orły

01:27:20.590 --> 01:27:24.174
Nic dziwnego że oczywiście kiedy polska wraca nadbałtyk

01:27:24.265 --> 01:27:26.014
Jak to wówczas patretycznie mówiono

01:27:26.425 --> 01:27:28.534
no to oczywiście wracają też polskie orły

01:27:28.625 --> 01:27:30.000
to zdjęcie pięknie pokazuje

01:27:30.000 --> 01:27:30.934
że Nam to kapitalne

01:27:31.145 --> 01:27:32.254
pokazuje Jak można

01:27:32.800 --> 01:27:34.990
obrazem kształtować rzeczywistość prawda

01:27:35.210 --> 01:27:37.110
no tak niby przypadkiem coś Tam ci robotnicy

01:27:37.210 --> 01:27:38.420
ale tak trzyma tego orła

01:27:38.420 --> 01:27:40.550
żeby on właśnie w całości był widoczny

01:27:41.050 --> 01:27:43.712
na ciemnym tle i jasna

01:27:43.887 --> 01:27:44.580
jasna sylweta tego

01:27:44.580 --> 01:27:46.552
tego tego heraltycznego ptaka

01:27:46.567 --> 01:27:49.032
prawda yy mówi wszystko prawda

01:27:49.207 --> 01:27:50.392
polska wraca do gdańska

01:27:51.007 --> 01:27:51.872
no i Jak już wróciła

01:27:52.287 --> 01:27:54.592
no to oczywiście jest intensywnie wykorzystywana

01:27:55.698 --> 01:27:57.741
yy yy na pocztówkach

01:27:57.938 --> 01:27:59.381
teraz pokażę państwu 3 pocztówki

01:28:00.418 --> 01:28:03.301
1/2 o

01:28:03.498 --> 01:28:04.341
orzeł już jest większy

01:28:05.138 --> 01:28:08.500
3. orzeł dominuje prawda

01:28:08.500 --> 01:28:09.701
neptun jest gdzieś Tam w tle

01:28:10.058 --> 01:28:12.165
a gdzieś Tam w tle yy

01:28:12.434 --> 01:28:13.234
część z państwa

01:28:13.234 --> 01:28:14.765
pewnie z mojego pokolenia

01:28:15.474 --> 01:28:16.965
pamięta jeszcze yy

01:28:17.354 --> 01:28:20.805
telewizję Gdańsk i ten sygnał dokładnie to prawda

01:28:20.914 --> 01:28:23.965
polskość gdańska wyrażona właśnie w tym blaszalnym orle

01:28:25.652 --> 01:28:28.027
ale Jak upadł komunizm

01:28:28.572 --> 01:28:30.067
i jest yy projektowany

01:28:30.652 --> 01:28:31.627
yy są projektowane

01:28:32.212 --> 01:28:33.547
yy nowe banknoty

01:28:33.732 --> 01:28:35.947
no to już proszę zobaczyć tego orła

01:28:35.972 --> 01:28:36.772
nie ma

01:28:37.212 --> 01:28:39.147
znaczek pocztowy nie ma

01:28:41.369 --> 01:28:42.169
znak euro

01:28:42.809 --> 01:28:45.630
2.012 neptun jako symbol gdańska

01:28:45.929 --> 01:28:46.830
ale orła nie ma

01:28:47.089 --> 01:28:48.070
to jest bardzo ciekawe

01:28:48.089 --> 01:28:50.350
prawda to czy widać Jak yy

01:28:50.609 --> 01:28:52.750
weszliśmy w taką fazę w której ta

01:28:54.734 --> 01:28:56.537
słów nie wiem na ile świadomie

01:28:56.537 --> 01:28:57.905
na ile podświadomie prawda

01:28:58.054 --> 01:29:00.945
ale ta ta ta propaganda polskości gdańska

01:29:01.694 --> 01:29:02.745
ona już stała się tak

01:29:04.230 --> 01:29:05.030
zużyta

01:29:05.710 --> 01:29:07.050
tak nachalna prawda

01:29:07.430 --> 01:29:08.690
to to byliśmy jesteśmy

01:29:08.910 --> 01:29:09.810
będziemy prawda

01:29:10.550 --> 01:29:11.690
yy zawsze człowiek zastanawiał

01:29:11.910 --> 01:29:12.970
nigdy to nie było podpisane

01:29:13.150 --> 01:29:14.380
prawda więc wiadomo o co chodzi

01:29:14.380 --> 01:29:16.330
no my polacy na ziemiach odzyskanych

01:29:16.470 --> 01:29:18.520
ale nikt tego wprost nie pisał prawda to było coś

01:29:18.520 --> 01:29:19.530
co było przedmiotem żartu

01:29:19.710 --> 01:29:20.530
a byliśmy jesteśmy

01:29:20.550 --> 01:29:22.090
będziemy podpisano krasnoludki

01:29:22.400 --> 01:29:23.113
prawda więc to

01:29:23.113 --> 01:29:25.126
więc to oczywiście było było coś takiego co drażniło

01:29:25.233 --> 01:29:27.366
no i gdzieś w ramach zrzucania tego

01:29:27.673 --> 01:29:30.046
całego balastu komunistycznego

01:29:30.046 --> 01:29:32.006
przy okazji zrzuciliśmy ten balast polskości

01:29:32.273 --> 01:29:34.206
który na przykład dla pokolenia kilarskiego

01:29:34.793 --> 01:29:36.326
czarnego gumowskiego

01:29:36.593 --> 01:29:37.113
tych wszystkich

01:29:37.113 --> 01:29:38.086
którzy gdzieś Tam polskę

01:29:38.273 --> 01:29:39.594
prawda EE yy

01:29:40.285 --> 01:29:42.340
nosili w sercu i marzyli o tym

01:29:42.340 --> 01:29:43.994
że Gdańsk kiedyś wróci do do polski

01:29:44.405 --> 01:29:46.200
no byłoby niezrozumiałe prawda

01:29:46.200 --> 01:29:47.994
Jak my możemy Sami z siebie

01:29:48.565 --> 01:29:50.674
yy rezygnować z prezentowania polskości

01:29:51.125 --> 01:29:51.994
polskości gdańska

01:29:52.840 --> 01:29:54.140
Jak mówię znów nie

01:29:54.140 --> 01:29:56.669
nie nie umiem odpowiedzieć czy to była świadoma decyzja

01:29:56.810 --> 01:29:57.610
czy nieświadoma

01:29:58.050 --> 01:30:00.269
ale obrazy żyją własnym życiem prawda

01:30:00.410 --> 01:30:01.869
żyją własnym życiem i

01:30:02.490 --> 01:30:03.669
yy w pewnym sensie ym

01:30:06.773 --> 01:30:09.503
no nie nie do końca już yy ci

01:30:09.503 --> 01:30:10.303
którzy je wytwarzają

01:30:10.773 --> 01:30:12.866
panują później nad tym Jak one działają

01:30:13.013 --> 01:30:15.780
prawda yy i to to nie ukrywam

01:30:15.780 --> 01:30:16.906
że dla historyka sztuki

01:30:16.906 --> 01:30:17.220
oczywiście

01:30:17.220 --> 01:30:19.346
to wewnętrzne życie obrazów jest fascynujące

01:30:20.213 --> 01:30:21.340
yy mam nadzieję że

01:30:21.340 --> 01:30:22.140
na tych licznych

01:30:22.773 --> 01:30:25.066
ale tutaj zmieściliśmy się w czasie

01:30:26.076 --> 01:30:28.083
bałem się że to się Nam nie uda yy

01:30:29.276 --> 01:30:30.968
na tych na tych na tych licznych przykładach

01:30:30.968 --> 01:30:33.243
choć oczywiście moglibyśmy je mnożyć tutaj

01:30:33.316 --> 01:30:34.203
tego rodzaju przykładów

01:30:34.596 --> 01:30:37.803
w dziejach yy wizualnych gdańska jest o wiele wiele

01:30:37.836 --> 01:30:38.683
wiele wiele więcej

01:30:39.236 --> 01:30:41.123
już może na sam koniec powiem taką rzecz

01:30:41.196 --> 01:30:42.283
którą chciałbym

01:30:42.316 --> 01:30:43.116
żeby wybrzmiała

01:30:43.116 --> 01:30:43.568
która chciałbym

01:30:43.568 --> 01:30:44.923
żeby wybrzmiała yy mianowicie

01:30:45.636 --> 01:30:46.803
jeśli myślimy o gdańsku

01:30:47.516 --> 01:30:49.603
jako o ośrodku artystycznym w 19.

01:30:49.676 --> 01:30:52.283
20. wieku takich kategoriach tradycyjnej

01:30:52.636 --> 01:30:54.243
historii sztuki czy jakiejś szkoły

01:30:54.436 --> 01:30:58.043
nurty artystyczne awangarda

01:30:58.516 --> 01:30:58.900
prekursorstwo

01:30:58.900 --> 01:31:00.763
odkrywczość to Gdańsk w zasadzie

01:31:02.302 --> 01:31:04.457
właściwie na mapie światowej historii sztuki

01:31:04.822 --> 01:31:05.697
nawet europejskiej

01:31:06.062 --> 01:31:08.020
a nawet niemieckiej

01:31:08.020 --> 01:31:08.820
polskiej

01:31:08.862 --> 01:31:11.097
nie bardzo istnieje morze z wyjątkiem szkoły sopockiej

01:31:11.102 --> 01:31:12.120
prawda to to jest coś

01:31:12.120 --> 01:31:14.377
co pewnie w polskiej historii sztuki jest ważne

01:31:14.680 --> 01:31:15.206
w zasadzie

01:31:15.206 --> 01:31:17.993
poza tym chyba Nic w ciągu tych dwustuleci nie jest

01:31:18.286 --> 01:31:19.313
nie jest naprawdę ważne

01:31:19.646 --> 01:31:22.033
no oczywiście odbudowa gdańska to jest fenomen w skali

01:31:22.366 --> 01:31:24.153
światowej yy nadzwyczajny

01:31:24.806 --> 01:31:25.633
ale dość specyficzny

01:31:25.806 --> 01:31:27.013
natomiast w tych sztukach wizualnych

01:31:27.013 --> 01:31:28.540
w rzeźbie mas właściwie mówię

01:31:28.540 --> 01:31:30.393
to są to są to są rzeczy o całkowicie

01:31:30.926 --> 01:31:32.873
prowincjonalnym w gruncie rzeczy w wyrazie

01:31:33.895 --> 01:31:35.220
ale jeżeli przymierzymy

01:31:35.220 --> 01:31:36.424
przyłożymy do tego inną miarę

01:31:37.135 --> 01:31:39.104
miarę właśnie nie odkrywczości formalnej

01:31:40.095 --> 01:31:40.895
tylko miarę

01:31:41.575 --> 01:31:42.375
tej

01:31:42.868 --> 01:31:44.851
politycznej wymowy yy

01:31:45.188 --> 01:31:47.411
tego tej tej właśnie tej walki obrazów tego

01:31:47.668 --> 01:31:51.811
tego w jaki sposób obrazy kształtują tożsamość yy

01:31:52.308 --> 01:31:53.108
świadomość

01:31:53.828 --> 01:31:55.331
wizję miasta

01:31:55.548 --> 01:31:57.620
miejsca narodu i tak dalej

01:31:57.620 --> 01:31:59.211
to potem ze mną Gdańsk jest zupełnie fenomenalny

01:31:59.428 --> 01:32:00.020
takich miejsc

01:32:00.020 --> 01:32:01.611
myślę jest niewiele w ogóle w całej europie

01:32:02.317 --> 01:32:04.360
yy w których tak wyraziście to

01:32:04.360 --> 01:32:06.442
się ujawnia więc już tak na koniec

01:32:07.437 --> 01:32:08.362
taka właśnie myśl

01:32:08.397 --> 01:32:09.442
że że że

01:32:09.597 --> 01:32:12.162
że znów wszystko zależy OD interpretacji prawda

01:32:12.637 --> 01:32:14.962
jeżeli stawiamy 1 pytanie dostajemy wynik

01:32:17.502 --> 01:32:19.377
powiedzmy mało mało dla NAS

01:32:20.182 --> 01:32:20.902
gdańszczan atrakcyjny

01:32:20.902 --> 01:32:22.297
jeżeli postawimy inne pytanie

01:32:22.982 --> 01:32:24.297
to dostajemy inną odpowiedź

01:32:24.382 --> 01:32:26.697
prawda i i i na inaczej zadane pytanie

01:32:27.302 --> 01:32:28.102
może się okazać

01:32:28.142 --> 01:32:30.497
że że że możemy odpowiedzieć tak

01:32:30.502 --> 01:32:31.920
Gdańsk to jest niesamowite miejsce

01:32:31.920 --> 01:32:33.457
w którym te procesy są widzialne

01:32:34.320 --> 01:32:37.280
z osób chyba bardziej czytelnych niż niż niż w wielu

01:32:37.280 --> 01:32:40.123
wielu większości innych miejsc na naszym kontynencie

01:32:40.316 --> 01:32:42.323
także dziękuję uprzejmie za za za

01:32:42.916 --> 01:32:44.163
yy cierpliwość

01:32:44.516 --> 01:32:45.774
ale no mam nadzieję

01:32:45.865 --> 01:32:47.494
że że że coś Tam o tym naszym mieście

01:32:48.065 --> 01:32:48.934
udało mi się powiedzieć

01:32:49.025 --> 01:32:50.654
to co co być może państwu się też przyda

01:32:50.785 --> 01:32:51.734
w wędrówkach Po gdańsku

01:32:51.905 --> 01:32:53.814
może jakimś innym okiem państwo też na to spojrzą

01:32:53.865 --> 01:32:54.665
dziękuję uprzejmie

01:32:59.457 --> 01:33:00.542
chcielibyśmy państwa zaprosić

01:33:00.697 --> 01:33:01.942
a to jeszcze może Jak już Jak już

01:33:02.137 --> 01:33:04.458
Jak już przypadkiem się włączyło

01:33:04.458 --> 01:33:05.542
a już nie chciałem państwa zamęczać

01:33:05.577 --> 01:33:07.262
ale już Jak już chciałem wam wyłączyć

01:33:07.377 --> 01:33:09.560
ale yy nie chciałem to na sam koniec pokazać

01:33:09.560 --> 01:33:10.564
to jest w życiu ostatni slajd

01:33:10.564 --> 01:33:11.364
który przygotowałem

01:33:11.668 --> 01:33:12.400
żeby państwo nie myśleli

01:33:12.400 --> 01:33:13.371
że jeszcze jest 80

01:33:13.371 --> 01:33:14.171
których nie pokazałem

01:33:14.548 --> 01:33:15.371
to jest oczywiście ostatni

01:33:15.371 --> 01:33:16.171
chciałem pokazać właśnie

01:33:16.588 --> 01:33:19.051
Jak Jak yy kształt architektoniczny

01:33:19.628 --> 01:33:21.451
yy naszego stadionu na euro

01:33:21.948 --> 01:33:23.331
jest taką próbą poszukiwania

01:33:24.308 --> 01:33:26.491
yy symboliki architektonicznej

01:33:27.440 --> 01:33:28.750
poza tą logiką sporu

01:33:29.449 --> 01:33:30.249
polityczno nacjonalistycznego

01:33:31.729 --> 01:33:31.994
prawda

01:33:31.994 --> 01:33:33.870
to co oglądaliśmy to jest poszukiwanie niemieckości

01:33:34.049 --> 01:33:34.849
polskości

01:33:35.489 --> 01:33:36.390
a tu nagle bursztyn

01:33:36.569 --> 01:33:37.950
który może w równej mierze

01:33:38.569 --> 01:33:41.860
yy być symbolem gdańska niemieckiego

01:33:42.139 --> 01:33:42.980
gdańska polskiego

01:33:43.219 --> 01:33:44.740
gdańska słowiańskiego gdańska

01:33:44.899 --> 01:33:45.900
germańskiego gdańska

01:33:46.619 --> 01:33:48.740
przedhistorycznego i w ogóle nawet nie gdańska

01:33:48.859 --> 01:33:49.580
tylko tych ziem

01:33:49.580 --> 01:33:51.700
zanim w ogóle ktokolwiek o gdańsku pomyślał prawda

01:33:51.979 --> 01:33:54.060
więc to też jest taki kapitalny przykład właśnie tego

01:33:54.060 --> 01:33:56.377
Jak w zależności OD zmieniających się

01:33:56.902 --> 01:33:58.377
w konfiguracji politycznych

01:33:58.982 --> 01:34:00.337
światopoglądowych prawda

01:34:00.342 --> 01:34:03.497
Jak zmienia się też sposób symbolizowania architektury

01:34:03.662 --> 01:34:05.660
także to taki miał być ostatni akcent

01:34:05.660 --> 01:34:07.177
więc Jak skoro sam już wyskoczył

01:34:07.382 --> 01:34:08.857
domagał się obecności

01:34:08.942 --> 01:34:10.297
no to już chciałem to powtórzyć

01:34:10.622 --> 01:34:11.577
yy już powiedzieć

01:34:11.742 --> 01:34:12.542
dziękuję bardzo

01:34:13.406 --> 01:34:14.354
bardzo dziękuję wam

01:34:16.166 --> 01:34:18.994
yy biuro architekta miasta chciały państwa zaprosić na

01:34:19.686 --> 01:34:20.206
cykl wykładów

01:34:20.206 --> 01:34:21.314
który organizujemy

01:34:22.366 --> 01:34:25.354
następny wykład odbędzie się 5. czerwca

01:34:25.566 --> 01:34:28.514
o godzinie 17. również w instytucie kultury miejskiej

01:34:29.126 --> 01:34:30.354
bardzo dziękujemy za przybycie