WEBVTT

00:00:01.760 --> 00:00:03.240
Od razu podziałało.

00:00:03.320 --> 00:00:08.120
Tak więc raz jeszcze proszę
Państwa, kolejna sesja, tym razem.

00:00:08.200 --> 00:00:10.560
Tym razem naszym gościem jest Pomorski

00:00:10.640 --> 00:00:14.160
Wojewódzki Konserwator Zabytków
Pan Dariusz Chmielewski.

00:00:14.520 --> 00:00:16.880
I oddaję mu głos.

00:00:16.960 --> 00:00:20.840
Zapraszamy do wystąpienia i później
będzie okazja też do zadawania pytań.

00:00:20.920 --> 00:00:22.440
Bardzo proszę.

00:00:24.200 --> 00:00:26.600
Dziękuję państwu.
Witam Państwa serdecznie.

00:00:26.680 --> 00:00:28.080
Przepraszam od razu za mój głos.

00:00:28.160 --> 00:00:30.360
Infekcja związana z alergią.

00:00:30.440 --> 00:00:32.840
Wczoraj byłem bardziej
jak sprinter po koncercie.

00:00:32.920 --> 00:00:35.880
Ale, ale dziś już jest trochę lepiej.

00:00:36.800 --> 00:00:40.160
Na początek od razu.

00:00:40.880 --> 00:00:44.680
Od razu chciałbym powiedzieć, że pierwsza
część będzie trochę przynudzać na temat

00:00:44.710 --> 00:00:46.960
tego, czego nie mogę
pominąć, czyli dosłownie.

00:00:47.040 --> 00:00:50.040
Sprawozdawczo Krótka historia i

00:00:50.120 --> 00:00:56.280
problemy formalno prawne, które się
pojawiły z ochroną terenów stoczniowych na

00:00:56.360 --> 00:01:01.520
poziomie planów zagospodarowania,
utworzenia wojewódzkiej ewidencji itd.

00:01:01.600 --> 00:01:05.640
To jest też kawałeczek historii,
który spowodował, że jesteśmy w punkcie

00:01:05.720 --> 00:01:09.880
jakim jesteśmy, a data, który
nie zdążyłem w pociągu poprawić.

00:01:09.960 --> 00:01:13.520
Mówię o tym, kiedy ostatnio o
stoczni opowiadałem, to był.

00:01:13.600 --> 00:01:17.160
To było spotkanie, prezentacja
problemów Stoczni Gdańskiej.

00:01:17.240 --> 00:01:19.080
Na takim dużym

00:01:19.160 --> 00:01:24.320
zjeździe właścicieli, zarządców terenów
portowych i stoczniowych w Glasgow.

00:01:24.400 --> 00:01:25.440
I to było właśnie w 2.

00:01:25.520 --> 00:01:27.080
15 roku.

00:01:29.080 --> 00:01:30.760
Jeśli nie zepsuje urządzenia, a

00:01:30.840 --> 00:01:36.160
konserwator jest konserwatywny
dość i mało technologiczne, dużym.

00:01:37.200 --> 00:01:38.840
To generalnie są punkty, które chciałbym

00:01:38.920 --> 00:01:43.320
dzisiaj omówić, czyli pokrótce o historii
stan prawny ochrony konserwatorskiej,

00:01:43.320 --> 00:01:46.040
zmianę w postrzeganiu stoczniowego
dziedzictwa, bo myślę, że to jest

00:01:46.120 --> 00:01:50.600
kluczowym elementem, który powoduje,
że jesteśmy dzisiaj, gdzie jesteśmy.

00:01:50.680 --> 00:01:54.160
Chociaż ze smutkiem I tutaj nuta dziegciu.

00:01:54.240 --> 00:01:55.880
Po raz pierwszy o konieczności ochrony

00:01:55.960 --> 00:01:59.800
dziedzictwa stoczniowego mówiłem
na konferencji w 2001 roku.

00:01:59.880 --> 00:02:05.440
Mamy 24 rok i wciąż mówimy
o tym, jak je chronić.

00:02:06.280 --> 00:02:08.960
W tych zmianach postrzegania stoczniowego

00:02:09.040 --> 00:02:12.240
dziedzictwa
chciałbym króciutko opowiadać o

00:02:12.320 --> 00:02:14.720
działaniach organizacji
społecznych i samorządowych.

00:02:14.800 --> 00:02:17.120
Czyli inicjatywa oddolna Chrońmy stocznie.

00:02:17.200 --> 00:02:19.400
To tak naprawdę nie było kwestia formalno

00:02:19.480 --> 00:02:25.760
prawna, czyli planów miejscowych i mądrych
opracowań, tylko to był bunt tak naprawdę

00:02:25.840 --> 00:02:29.000
społeczny, czyli coś, z
czego Gdańsk jest znane.

00:02:29.080 --> 00:02:32.400
Drugie to działania instytucji kultury i
podmiotów gospodarczych, które się

00:02:32.480 --> 00:02:37.720
zorientowały, że skoro się naród
buntuje, to trzeba coś z tym zrobić.

00:02:37.920 --> 00:02:41.840
I trzecie działanie osób fizycznych,
poszczególnych jednostek, osób, które

00:02:41.920 --> 00:02:48.440
bardzo się zaangażowały w temat
ratowania dziedzictwa stoczniowego.

00:02:48.520 --> 00:02:52.480
Na pewno będę musiał z obowiązku
służbowego opowiedzieć, co konserwator

00:02:52.560 --> 00:02:57.040
uczynił w latach 2007 15,
żeby to dziedzictwo chronić.

00:02:57.120 --> 00:03:00.120
I piąty chyba najbardziej.

00:03:00.200 --> 00:03:02.160
Taki atrakcyjny dla Państwa.

00:03:02.240 --> 00:03:05.440
Będzie dużo obrazków i komentarzy.

00:03:05.520 --> 00:03:06.960
To wizja rozwoju.

00:03:07.040 --> 00:03:09.000
Tematem jest kształtowanie nowej

00:03:09.080 --> 00:03:12.720
architektury w kontekście
ochrony dziedzictwa stoczniowego.

00:03:12.800 --> 00:03:15.120
I o tej wizji i potrzebach

00:03:15.200 --> 00:03:20.120
chciałbym opowiedzieć, ale w
oparciu o mnóstwo obrazków.

00:03:20.320 --> 00:03:22.920
Lokalizacja dla osób nie miejscowych.

00:03:23.000 --> 00:03:24.720
Jesteśmy nad Bałtykiem.

00:03:24.800 --> 00:03:29.400
Bardzo zimne morze w Gdańsku.

00:03:34.080 --> 00:03:36.960
Tu zwrócę uwagę tylko na fizjoterapię.

00:03:37.040 --> 00:03:41.600
Terenu Gdańska większość
dzielnic mieści się w obszarze.

00:03:41.680 --> 00:03:44.720
Czy jest tu wskaźnik do świecenia?

00:03:47.120 --> 00:03:51.160
Krzyżem trafił w tablicę ok.

00:03:51.240 --> 00:03:53.600
Zespół fortyfikacji nowożytnych z tym

00:03:53.680 --> 00:03:58.520
ładnym obrysem bastionu owym
to jest jedna, że tak powiem, duża wyspa

00:03:58.600 --> 00:04:06.200
otoczona wodą i druga, która po
po różnych przełomowych

00:04:06.280 --> 00:04:10.440
zawirowaniach tego jak kształtowała się
delta ujścia Wisły,

00:04:10.520 --> 00:04:14.720
wykształciła częściowo naturalna,
częściowo, a częściowo ukształtowane

00:04:14.800 --> 00:04:20.920
sztucznie wyspy i pół wyspy
takim jakim jest Westerplatte.

00:04:22.440 --> 00:04:26.480
Nie mogłem się oprzeć
temu, bo zawsze uważałem, że Gdańsk jest.

00:04:26.560 --> 00:04:29.560
Tereny stoczniowe są sercem miasta.

00:04:29.640 --> 00:04:34.280
I zobaczyłem taki obrazek serducha
z krwią, biegiem docenionym.

00:04:34.360 --> 00:04:36.280
W przypadku stoczni dość długo

00:04:36.360 --> 00:04:40.640
niedocenionym,
ale to faktycznie wciąż jest serce miasta.

00:04:40.720 --> 00:04:45.680
Młode miasto jest dzielnicą o
proweniencji średniowiecznej.

00:04:45.760 --> 00:04:47.520
To tutaj zakładał się konkurencyjny

00:04:47.600 --> 00:04:52.080
ośrodek miejski dla Głównego
Miasta, dla Starego Miasta.

00:04:53.000 --> 00:04:55.960
Czasy wojenne i różne inne komplikacje

00:04:56.040 --> 00:05:00.440
spowodowały, że ślady tego najstarszego
miasta zniknęły z powierzchni ziemi.

00:05:00.520 --> 00:05:03.080
Ale to też właśnie było serce miasta.

00:05:03.160 --> 00:05:05.400
I potem, kiedy się odrodziło

00:05:05.480 --> 00:05:09.000
w związku z przeniesieniem tutaj funkcji
stoczniowych, które w mieście się

00:05:09.080 --> 00:05:14.000
średniowiecznym pojawiały już na terenie
miasta di BRE Banku nad rzeką,

00:05:14.080 --> 00:05:17.440
kiedy tutaj zdecydowano o lokalizację
przemysłu stoczniowego, to faktycznie

00:05:17.520 --> 00:05:22.560
zaczęło być serducho miasta, czyli
potęga finansowa i gospodarcza.

00:05:26.360 --> 00:05:33.280
Mam obawy, że wysłałem do Państwa nie
tą prezentację, ale mogłem wysłać dwie.

00:05:33.440 --> 00:05:35.200
Prosiłbym o sprawdzenie jeszcze jednego.

00:05:35.280 --> 00:05:37.400
To jest obrazek, który mówił o tym.

00:05:37.480 --> 00:05:41.120
Znalazłem takie ładne zdjęcie, gdzie całe
główne miasto i to co zwiedzają wszyscy

00:05:41.200 --> 00:05:45.640
turyści i gdańszczanie, gdzie
chodzą na lody i na gastronomię.

00:05:45.720 --> 00:05:49.120
To jest właśnie to, co
jest objęte słoneczkiem.

00:05:49.200 --> 00:05:51.160
Problem jest taki, że te wszystkie

00:05:51.240 --> 00:05:54.640
dzielnice wodne, przemysłowe,
industrialne itd.

00:05:54.720 --> 00:05:57.360
Zawsze były w cieniu i to na
tym zdjęciu bardzo ładnie widać.

00:05:57.440 --> 00:06:01.960
One były niechciane, głośne, brudne,
skażone itd itd.

00:06:02.040 --> 00:06:05.440
Nigdy się gdańszczanie nie zapuszczali,
chyba, że ktoś chciał zobaczyć pomnik na

00:06:05.520 --> 00:06:09.280
Westerplatte, wtedy się wybierał
w tereny przemysłowe.

00:06:09.360 --> 00:06:13.160
Stocznia długo w cieniu starówki tak
zwanej, bo niestety większość nawet

00:06:13.230 --> 00:06:16.680
mieszkańców Gdańska, ale też szczególnie
przyjezdnych mówi o starówce,

00:06:16.760 --> 00:06:21.040
gdzie mamy kompleks miast
głównego, starego i tak dalej.

00:06:21.120 --> 00:06:25.000
To co wspomniałem, to zdjęcie ilustruje,
że te tereny stoczniowe, niechciane,

00:06:25.080 --> 00:06:28.160
brudne, głośne zawsze
były w cieniu miasta.

00:06:28.240 --> 00:06:31.680
Chociaż Gdańsk tak naprawdę utrzymywali

00:06:31.760 --> 00:06:39.720
stoczniowcy i większość rodzin gdańskich
związana jest właśnie z pracą w stoczni.

00:06:42.160 --> 00:06:44.280
I o tyle, o ile w panoramie tak zwanej

00:06:44.360 --> 00:06:49.560
dalszej, czyli tej, którą mogli oglądać
turyści przyjezdni z wież np.

00:06:49.640 --> 00:06:52.080
ratusza, to zawsze było gdzieś majaczące

00:06:52.160 --> 00:06:58.000
gdzieś tereny industrialne na
horyzoncie, czyli kominy i dźwigi.

00:06:58.080 --> 00:07:02.600
To o tyle, jeśli zbliżyli
się chociażby zwiedzając tzw.

00:07:02.680 --> 00:07:05.320
górek radiową i tereny świąteczne,

00:07:05.400 --> 00:07:09.720
to ten teren zaczynał już być
bardziej przyciągający uwagę.

00:07:09.800 --> 00:07:14.840
Ogromne dźwigi konne z
lat siedemdziesiątych.

00:07:14.920 --> 00:07:18.320
Stanowiły tą panoramę bliższą, która
kazała się zastanowić, dlaczego to miasto

00:07:18.400 --> 00:07:22.680
jest inne niż niż te, które
ogląda się w głębi kraju.

00:07:22.760 --> 00:07:26.920
Szczególnie atrakcyjnie wyglądało
to w godzinach wieczornych.

00:07:27.000 --> 00:07:31.040
I chyba dobrze byłoby, żeby
ta gra światła faktycznie na Nowym

00:07:31.120 --> 00:07:35.160
Mieście, na młodym mieście się
dalej toczyła.

00:07:35.240 --> 00:07:39.280
No i mój ulubiony element,
czyli cofanie się w czasie.

00:07:39.360 --> 00:07:42.120
Trochę o historii terenów stoczniowych.

00:07:42.200 --> 00:07:45.320
Lata siedemdziesiąte piętnastego wieku.

00:07:45.400 --> 00:07:48.520
Początki budownictwa okrętowego w Gdańsku.

00:07:48.600 --> 00:07:50.720
To, co wspomniałem, czyli ośrodki zupełnie

00:07:50.800 --> 00:07:53.960
oddalone od dzisiejszych terenów
stoczniowych, stawia parabank

00:07:54.040 --> 00:07:58.600
w dzielnicach dzisiejszej
Południowej Wyspy Spichrzów.

00:07:58.680 --> 00:08:03.000
W 1804 powstaje pierwsza stocznia Jana
Klawisz, która na początku buduje

00:08:03.080 --> 00:08:06.320
drewniane żaglowce,
następnie parowce rzeczne.

00:08:06.400 --> 00:08:14.520
Następnie na potrzeby Marynarki wojennej
Królewski Królewski Zakład Budowy Korwet,

00:08:14.600 --> 00:08:17.720
przekształcone następnie
w stocznię cesarską.

00:08:17.800 --> 00:08:22.400
Już w 1890 tych latach na 50 hektarach

00:08:22.480 --> 00:08:26.760
stocznia ma terenów tych siedemdziesiąt
parę, wówczas 50 hektarów.

00:08:26.840 --> 00:08:31.680
W pobliżu stoczni Cesarskiej
powstaje stocznia Szycha Overflow.

00:08:31.760 --> 00:08:36.200
I to są zarówno statki handlowe,
pasażerskie, jak i wojenne.

00:08:36.280 --> 00:08:38.960
W 22 roku okres międzywojenny Konferencja

00:08:39.040 --> 00:08:43.240
ambasadorów na mocy traktatu wersalskiego
podzieliła wpływy na terenach wszystkich

00:08:43.320 --> 00:08:46.720
stoczni między państwa
alianckie Niemcy i Wolne Miasto.

00:08:46.800 --> 00:08:48.360
I rok 39.

00:08:48.440 --> 00:08:50.560
Po wybuchu wojny całą stocznię przejęto,

00:08:50.640 --> 00:08:55.120
przejęło najpierw Wolne Miasto,
a następnie w 40 roku państwo niemieckie i

00:08:55.200 --> 00:08:58.680
cały okres drugiej światowej
drugiej wojny światowej.

00:08:58.760 --> 00:09:06.240
To jest głównie potrzeba produkcji
dla Kriegsmarine, głównie okręty podwodne.

00:09:06.320 --> 00:09:08.320
Okres powojenny.

00:09:08.760 --> 00:09:11.320
Powstaje Departament Morski
Ministerstwa Przemysłu.

00:09:11.400 --> 00:09:17.800
Utworzył Zjednoczenie Stoczni Polskich
i od tej pory stocznia się mocno rozwija.

00:09:17.880 --> 00:09:20.840
Lata 50 te, dziewięć pochylni itd, itd.

00:09:20.920 --> 00:09:23.160
Nie będę tego wszystkiego czytał.

00:09:24.280 --> 00:09:27.480
Natomiast to, o czym tu wspominano dwie

00:09:27.560 --> 00:09:30.960
ważne daty, które przeszły do historii
Polski, ale nie tylko

00:09:31.040 --> 00:09:37.440
historii przemysłu stoczniowego,
historii ruchu wolnościowego.

00:09:37.520 --> 00:09:40.120
Czyli najpierw rok siedemdziesiąte,

00:09:40.200 --> 00:09:43.840
podwyżki cen żywności i rozpoczyna
się strajk w Stoczni Gdańskiej.

00:09:43.920 --> 00:09:47.480
Potem przenosi się on do
Gdyni, Elbląga, Szczecina.

00:09:47.560 --> 00:09:51.680
Następnie Sierpień 80,
protest polityczno społeczny.

00:09:51.760 --> 00:09:56.080
Stoczniowcy znowu dali sygnał, który
tym razem rozlał się znacznie szerzej.

00:09:56.160 --> 00:09:59.000
A dzięki działaniom Solidarności.

00:09:59.080 --> 00:10:03.080
89 rok i odzyskanie niepodległości

00:10:03.160 --> 00:10:08.560
w 96 roku Sąd Rejonowy w Gdańsku ogłosił
upadłość Stoczni Gdańskiej

00:10:08.640 --> 00:10:13.960
i co prawda produkcji nie zaprzestano, ale
teren podzielono pomiędzy

00:10:14.040 --> 00:10:20.160
poszczególnych właścicieli i to zmiany
własnościowe następnie się nawarstwiają.

00:10:20.880 --> 00:10:23.760
Podstawowym kierunkiem działalności
przekształconej pomniejszonej Stoczni

00:10:23.840 --> 00:10:28.400
Gdańskiej była budowa
statków pełna morskich itd.

00:10:28.480 --> 00:10:33.040
W 99 roku rozpoczęto przenoszenie
działalności produkcyjnej na wyspę Ostrów.

00:10:33.120 --> 00:10:38.160
Czyli to jest to serducho z jednej
z pierwszych ilustracji stan prawny.

00:10:38.240 --> 00:10:44.240
Jedyne opracowanie, jakim dysponowało
do roku 99, czyli wkrótce po przełomie, w

00:10:44.320 --> 00:10:48.320
96 roku, po sprzedaży
stoczni, po jej upadłości.

00:10:48.400 --> 00:10:51.760
Opracowano takie wielopoziomowe,

00:10:51.840 --> 00:10:56.400
wielopoziomową dokumentację,
która w sposób opisowy i rysunkowy

00:10:56.480 --> 00:10:59.400
dokumentował obiekty
historyczne na tym terenie.

00:10:59.480 --> 00:11:01.960
Natomiast zapis, który się tam pojawił w

00:11:02.040 --> 00:11:06.800
konkluzjach mówił do zachowania lub
rozbiórki, zależnie od potrzeb inwestora.

00:11:06.880 --> 00:11:11.240
I stan taki przeniesiono do następnych
zapisów miejscowego planu zagospodarowania

00:11:11.320 --> 00:11:15.280
przestrzennego, czego efektem były później
rozbiórki wielu obiektów na terenie

00:11:15.360 --> 00:11:19.600
stoczniowym, chociażby willi dyrektora,
która miała to nieszczęście, że znalazła

00:11:19.680 --> 00:11:23.040
się na trasie dzisiejszego
wiaduktu i ulicy Popiełuszki.

00:11:23.120 --> 00:11:27.360
Willa dyrektora zniknęła, bo można było to
zrobić zgodnie z zapisami planu do

00:11:27.440 --> 00:11:31.760
zachowania lub rozbiórki,
zależnie od potrzeb inwestora.

00:11:32.480 --> 00:11:35.000
Plan zagospodarowania z roku 2004.

00:11:35.080 --> 00:11:38.360
Pierwszy, który się pojawił na terenach
stoczniowych,

00:11:38.440 --> 00:11:43.280
które tak naprawdę wytypował kilkanaście
chyba tylko obiektów najcenniejszych.

00:11:43.360 --> 00:11:46.200
Natomiast reszta zapisów
była bardzo enigmatyczna.

00:11:46.280 --> 00:11:48.160
Mówiła o tym, że

00:11:48.240 --> 00:11:52.080
dźwigi samobieżne na nabrzeżu wyposażeniem
podlegają ochronie,

00:11:52.160 --> 00:11:56.200
natomiast każde przekształcenie,
likwidacja, zmiana właściwości,

00:11:56.280 --> 00:12:00.880
demontaż stoczniowych maszyn wymaga
zgody właściwego konserwatora zabytków.

00:12:00.960 --> 00:12:02.640
Przepis był martwy dlatego, ponieważ na

00:12:02.720 --> 00:12:08.120
terenach stoczniowych nigdy nie
przeprowadzono ewidencji zabytków.

00:12:08.200 --> 00:12:13.920
Do 2013 roku, kiedy miałem
pierwszy raz przyjemność piastować funkcję

00:12:14.000 --> 00:12:16.680
wojewódzkiego konserwatora,
czyli w listopadzie 2.

00:12:16.760 --> 00:12:19.440
12 byłem powołane.
W 2013 roku

00:12:19.520 --> 00:12:23.800
rozpoczęła się pierwsza w historii spis z
natury dzięki

00:12:23.880 --> 00:12:28.400
uprzejmości i woli współpracy ze strony
właścicieli terenów stoczniowych.

00:12:28.680 --> 00:12:30.080
Ekipa

00:12:30.160 --> 00:12:36.880
przygotowanych do tego osób udokumentował
budynki i wyposażenie tych budynków.

00:12:37.400 --> 00:12:38.840
Co nie było łatwym przedsięwzięciem

00:12:38.920 --> 00:12:43.760
Kolejnym to rysunek
planu, może mniej istotne.

00:12:44.000 --> 00:12:47.200
Kolejnym krokiem właśnie po tej ewidencji

00:12:47.280 --> 00:12:51.280
było rozpoczęcie wpisów do
rejestrów, ale o tym za chwilę.

00:12:51.600 --> 00:12:55.400
Zmiany w postrzeganiu stoczniowego
dziedzictwa kulturowego.

00:12:55.480 --> 00:12:58.800
Jeśli chodzi o zawodowe podejście do
dziedzictwa technicznego, tak naprawdę

00:12:58.880 --> 00:13:04.000
jedynym programem ogólnokrajowym
był program zabezpieczania zabytków

00:13:04.080 --> 00:13:07.440
techniki realizowane
przez ministra kultury.

00:13:08.200 --> 00:13:09.280
I to było.

00:13:09.360 --> 00:13:13.600
To był program, który był na przełomie
lat dziewięćdziesiątych dwutysięcznych.

00:13:13.600 --> 00:13:15.320
Realizowano, kiedy zdano sobie sprawę, że

00:13:15.400 --> 00:13:19.720
procesy prywatyzacji, przekształceń
przedsiębiorstw i ich likwidacji

00:13:19.800 --> 00:13:23.680
doprowadzą w krótkim czasie do utraty
większości dziedzictwa technicznego.

00:13:23.760 --> 00:13:26.480
Ja sam miałem przyjemność w tym
uczestniczyć jako wykonawca.

00:13:26.480 --> 00:13:30.200
Przez trzy lata, chyba w trzech dawnych
województwach włocławski, bydgoskim,

00:13:30.280 --> 00:13:36.280
toruńskim to samych budynków
ponad 500 udało się dokumentować.

00:13:36.280 --> 00:13:38.040
Jeśli chodzi o wyposażenie, to było kilka

00:13:38.120 --> 00:13:41.600
tysięcy, z czego część trafiła do
ewidencji, część do białych kart.

00:13:41.680 --> 00:13:43.360
Ale to był jedyny program do dzisiaj,

00:13:43.440 --> 00:13:48.360
który mówił o tym jakby rozpoznaniu
dziedzictwa technicznego.

00:13:49.480 --> 00:13:52.040
Druga uwaga taka ogólna brak fachowego

00:13:52.040 --> 00:13:54.120
kształcenia związanego z
dziedzictwem technicznym.

00:13:54.200 --> 00:13:55.480
To jest odpowiedź,

00:13:55.560 --> 00:14:01.600
dlaczego dzisiaj, w roku 2024 rozmawiamy
o tym, co chronić i jak chronić.

00:14:01.680 --> 00:14:03.560
Tak naprawdę kształcenia technicznego w

00:14:03.640 --> 00:14:07.640
zakresie dziedzictwa technicznego
do dzisiaj nie ma.

00:14:07.720 --> 00:14:11.960
Więc ten niski poziom świadomości nie
tylko ogółu społeczeństwa, ale również

00:14:12.040 --> 00:14:15.800
kadr organów ochrony zabytków, jest
niestety dość wysoki.

00:14:15.880 --> 00:14:17.040
Miałem to szczęście

00:14:17.120 --> 00:14:20.640
rozpoczynać swoją pracę
u Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w

00:14:20.720 --> 00:14:25.480
Toruniu, który powiedział przyda mi się
chłopak, bo nie mam, nie mam nikogo, kto

00:14:25.560 --> 00:14:28.760
by się zajął żelastwem,
kolejami, wiaduktem itd.

00:14:28.760 --> 00:14:30.160
Będzie ktoś od zabytków techniki?

00:14:30.240 --> 00:14:33.000
To jest do dzisiaj moja miłość.

00:14:33.080 --> 00:14:38.160
Zmiana doktryn konserwatorskich to taki
trzeci punkt, jeśli chodzi o uwagi ogólne.

00:14:38.240 --> 00:14:40.640
Po 89 roku dopiero

00:14:40.720 --> 00:14:44.200
Polska stała się sygnatariuszem wielu
międzynarodowych konwencji dotyczącą

00:14:44.280 --> 00:14:48.960
ochrony dziedzictwa kultury, w
tym dziedzictwa technicznego.

00:14:50.320 --> 00:14:53.880
Tak jak powiedziałem,
nie myśmy wymyślili ochronę stoczni tak do

00:14:53.880 --> 00:14:56.960
końca, bo ten plan miejscowy i
wcześniejsze zapisy o tym, że można

00:14:57.040 --> 00:15:01.480
rozebrać, jeśli inwestor
ma taką wolę i potrzebę.

00:15:02.160 --> 00:15:04.920
To kiedy te plany zaczęły się zniszczyć,

00:15:05.000 --> 00:15:09.080
to społeczność Gdańska
zaczęła się organizować.

00:15:09.160 --> 00:15:11.200
Powstały inicjatywy typu nie dla burzenia

00:15:11.280 --> 00:15:15.520
stoczni i dźwigni Gdańsk,
zaktywizować w tej mierze Towarzystwo

00:15:15.600 --> 00:15:20.840
Opieki nad Zabytkami
przy Prezydencie Miasta.

00:15:20.920 --> 00:15:22.880
Organizując tych wszystkich społeczników

00:15:22.960 --> 00:15:25.680
powstała Rada Interesariuszy
Młodego Miasta.

00:15:25.760 --> 00:15:30.600
Powstawały też inicjatywy
typu subiektywna linia autobusowa.

00:15:30.680 --> 00:15:32.160
A tak to wyglądało.

00:15:32.240 --> 00:15:38.720
Czyli to były akcje plenerowe, banery,
megafony, żeby zainteresować gdańszczan

00:15:38.800 --> 00:15:44.040
tym, że dziedzictwo Gdańska, dziedzictwo
techniczne, dziedzictwo stoczniowe znika.

00:15:45.200 --> 00:15:48.200
Tak wyglądały obrazki z
tego pierwszego etapu.

00:15:48.280 --> 00:15:51.040
Budynki, podkreślam nie chronione prawem

00:15:51.120 --> 00:15:55.000
miejscowym, nie chronione wpisem do
rejestru, nie chronione ewidencją.

00:15:55.080 --> 00:15:55.960
Czyli zgodnie.

00:15:56.040 --> 00:16:01.600
W świetle prawa można było te budynki
rozbierać zależnie od potrzeb inwestora.

00:16:02.520 --> 00:16:06.240
Powstawały już bardziej zorganizowane
inicjatywy,

00:16:06.560 --> 00:16:13.400
filmy dokumentalne i gdańszczanie zaczęli
postrzegać, że to jest teren atrakcyjny.

00:16:13.480 --> 00:16:16.440
Zrozumieli.
Zaczęli się uczyć tego, że stocznia nie

00:16:16.520 --> 00:16:20.360
jest terenem tylko produkcyjnym,
zamkniętym za murem, za bramami,

00:16:20.440 --> 00:16:25.200
tylko że jest jedną
z fantastycznych dzielnic Gdańska.

00:16:25.880 --> 00:16:27.440
Coraz bardziej te działania plenerowe

00:16:27.520 --> 00:16:30.320
przenosiły się właśnie
na obszary wokół stoczniowe.

00:16:30.400 --> 00:16:34.520
Żeby informacja o tym, że trzeba ratować
stocznię, przenosiły się na zewnątrz.

00:16:34.600 --> 00:16:39.880
To była głównie działalność artystów,
ale też chociażby tej subiektywnej linii

00:16:39.960 --> 00:16:44.160
autobusowej, która pozwalała sobie, że tak
powiem, wjeżdżać na tereny niedostępne

00:16:44.240 --> 00:16:49.560
w sposób zorganizowany, udostępniać
i uczyć tego dziedzictwa.

00:16:50.720 --> 00:16:54.160
Jeśli chodzi o działania
organizacji samorządowych.

00:16:54.240 --> 00:16:56.520
Przy budynku trasy wierni

00:16:56.600 --> 00:17:04.480
mamy dźwig na estakady, który
miasto odkupił od właściciela.

00:17:05.000 --> 00:17:07.160
Powiem tylko, że dziś toczą się rozmowy o

00:17:07.240 --> 00:17:11.360
tym, jak umożliwić właścicielowi
produkcję, która się znakomicie w tym

00:17:11.440 --> 00:17:18.520
miejscu rozwija jeśli chodzi o
skutery bodajże i trailery itd.

00:17:18.600 --> 00:17:21.200
Jak odblokować ten teren inwestycyjnie, a

00:17:21.200 --> 00:17:24.600
jednocześnie nie utracić tego co tam jest,
czyli tego dźwigu, którego właścicielem

00:17:24.680 --> 00:17:28.640
jest miasto, ale jest właścicielem
dźwigu nie na swoim terenie.

00:17:28.720 --> 00:17:30.480
Więc rozmawiamy dzisiaj o tym, gdzie

00:17:30.560 --> 00:17:34.880
znaleźć miejsca dla tak dużych gadżetów
w przestrzeni stoczniowej.

00:17:34.960 --> 00:17:38.320
Mamy tu przypomnę siedemdziesiąt parę
hektarów, gdzie moim zdaniem takie miejsce

00:17:38.400 --> 00:17:42.240
się powinno znaleźć
dla tego typu obiektów.

00:17:42.320 --> 00:17:45.120
Optymalnie, jeśli w najbliższym
sąsiedztwie, bo ten widok jest już

00:17:45.200 --> 00:17:49.680
utrwalony kulturowo, czyli sąsiedztwo
największego obiektu, który był widoczny z

00:17:49.760 --> 00:17:56.000
Jana z Kolna
i w sąsiedztwie właśnie ten żuraw.

00:17:56.080 --> 00:17:57.360
Działania artystów.

00:17:57.440 --> 00:18:00.880
Jeden z budynków
stoczniowych zostało zaadoptowane na

00:18:00.960 --> 00:18:08.040
Instytut Sztuki Wyspa i takie akcje
promocyjne, edukacyjne, uświadamiające

00:18:08.120 --> 00:18:12.920
wartość tego terenu i obiektów,
które się tam znajdują.

00:18:13.840 --> 00:18:17.640
I to faktycznie zaczęło się,
że tak powiem, opłacać.

00:18:17.720 --> 00:18:19.320
Przestrzenie stało się atrakcyjne.

00:18:19.400 --> 00:18:25.920
Zaczęli, zaczęły funkcjonować kluby,
pomieszczenia, przestrzenie dla

00:18:26.000 --> 00:18:34.400
różnych eventów, wydarzeń muzycznych,
kulturalnych, filmoteki itd itd.

00:18:35.600 --> 00:18:38.640
To słynne już chyba w
całej Polsce klub B 90.

00:18:38.720 --> 00:18:41.760
Jedna z większych scen muzycznych.

00:18:42.240 --> 00:18:44.560
Adaptacja przestrzeni na potrzeby tych

00:18:44.640 --> 00:18:49.320
użytkowników, którzy chcieliby nie tylko
przyjść na 20 na koncert, ale chcieli tam

00:18:49.400 --> 00:18:55.600
przebywać, że tak powiem, dłużej,
więcej dobrze się tam czuli.

00:18:55.680 --> 00:18:59.400
To jest wnętrze 90.

00:19:00.680 --> 00:19:05.160
Zmianę tego postrzegania to również
budowa Europejskiego Centrum Solidarności.

00:19:05.240 --> 00:19:10.920
To stało się miejscem opowiadania
o historii stoczni i o historii.

00:19:11.000 --> 00:19:16.360
Przełomu w świadomości,
również przełomu, który doprowadził do

00:19:16.600 --> 00:19:20.400
odzyskania przez Polskę
i Polaków niepodległości.

00:19:20.480 --> 00:19:23.080
Budynek, który jest absolutnie

00:19:23.160 --> 00:19:26.720
nieprzypadkowy, który pozbierał kilka
nagród architektonicznych,

00:19:26.800 --> 00:19:32.080
który był relatywnie związany z miejscem,
w którym został zbudowany i z dziedzictwem

00:19:32.160 --> 00:19:36.360
przemysłu stoczniowego,
czyli te skorodowane blachy

00:19:36.440 --> 00:19:40.160
przygotowywane w okresie produkcyjnym
do piaskowania, spawania itd.

00:19:40.240 --> 00:19:44.400
To jest właśnie odpowiednik tego miejsca.

00:19:44.480 --> 00:19:46.800
Planowana, planowana.
Konkurs.

00:19:46.880 --> 00:19:50.960
To jest akurat fotka z konkursu
architektonicznego, który miał się odbyć.

00:19:51.040 --> 00:19:52.120
Odbył się.

00:19:52.200 --> 00:19:55.680
Mówiąc o tym, jaką ideę
przyjąć dla budowy tzw.

00:19:55.680 --> 00:19:57.560
drogi do wolności, która połączy na tym

00:19:57.640 --> 00:20:01.520
terenie, zachęcimy Ukraińców i turystów do
wejścia na teren stoczni,

00:20:01.600 --> 00:20:06.720
ale w pewien sposób określony,
wymyślony, który połączy najważniejsze

00:20:06.800 --> 00:20:12.440
obiekty na trasie odzyskiwania wolności
od najważniejszych obiektów, czyli EC.

00:20:12.520 --> 00:20:14.000
Następnie tzw.

00:20:14.080 --> 00:20:16.280
sala BHP, czyli dawna torpeda,

00:20:16.360 --> 00:20:19.520
gdzie podpisywano Porozumienie
sierpniowe itd itd.

00:20:19.600 --> 00:20:23.520
Ten projekt jest kontynuowany.

00:20:23.720 --> 00:20:28.120
Jeśli chodzi o działania osób fizycznych,
to nie mogłem tutaj pominąć osoby

00:20:28.200 --> 00:20:31.720
Michała Szlugi, który stał się
człowiekiem instytucją.

00:20:31.800 --> 00:20:36.320
To były nie tylko jego albumy
fotograficzne, kampanie ogólnopolskie,

00:20:36.400 --> 00:20:40.520
serie spotkań autorskich,
serie wywiadów prasowych.

00:20:40.600 --> 00:20:44.520
On uczestniczył żywo
w akcjach protestacyjnych.

00:20:44.600 --> 00:20:46.960
Był członkiem Rady
Interesariuszy Młodego Miasta.

00:20:47.040 --> 00:20:50.000
Człowiek instytucja o groźnym spojrzeniu.

00:20:50.080 --> 00:20:56.760
Tak naprawdę wszyscy zaczęli słuchać,
bo obrazki to jest coś za tysiąc słów.

00:20:56.840 --> 00:20:58.680
A Michał fotografował.

00:20:58.760 --> 00:21:00.720
Poruszał się po terenach stoczniowych, na

00:21:00.800 --> 00:21:05.760
bieżąco, dokumentując właśnie to, o czym
mówimy, czyli dziedzictwo tego miejsca.

00:21:05.840 --> 00:21:07.800
Ale dziedzictwo utrwalone, utrwalone jako

00:21:07.880 --> 00:21:13.920
substancja, substancja zabytkowa,
która z tego terenu znikała.

00:21:14.720 --> 00:21:17.240
Pojawiały się właśnie.

00:21:17.320 --> 00:21:19.920
To był cykl wykładów, konferencji, były

00:21:20.000 --> 00:21:25.440
wielkoformatowe wystawy, z którymi
podróżował po Polsce, które.

00:21:25.520 --> 00:21:28.200
Tak jak to zdjęcie chyba już symboliczne,

00:21:28.280 --> 00:21:31.520
wstrząsnęły wieloma, również
poza granicami kraju.

00:21:31.600 --> 00:21:33.080
To jest jeden z tych dumnych żurawi.

00:21:33.160 --> 00:21:36.800
Dźwigów, który został zezłomować.

00:21:36.880 --> 00:21:38.400
Utrwalił go w tej sytuacji, w której

00:21:38.480 --> 00:21:44.080
niestety Żuraw się musiał pochylić
i zniknął z tego miejsca.

00:21:44.760 --> 00:21:48.120
To jest jeden z budynków, które już
dzisiaj nie istnieją, bo zgodnie z prawem

00:21:48.200 --> 00:21:53.320
lokalnym miał funkcjonować tylko tak
długo, jak nie będzie przeszkadzał.

00:21:54.240 --> 00:21:57.800
Ale młodzi społeczni nadal.

00:21:58.560 --> 00:22:00.480
Analizowali poszczególne
tereny stoczniowe.

00:22:00.560 --> 00:22:04.400
Okazało się, że po tych akcjach
edukacyjnych, kulturalnych itd.

00:22:04.480 --> 00:22:07.920
Promowaniu tego terenu zaczęły się takie.

00:22:08.000 --> 00:22:09.920
Legalne i nielegalne

00:22:10.000 --> 00:22:14.880
wchodzenie na teren stoczni w różnych
miejscach suwnica, dźwiganie itd.

00:22:14.960 --> 00:22:17.800
Pojawiały się sesje
fotograficzne, głównie ślubne.

00:22:17.880 --> 00:22:19.440
Nie wiem czemu.

00:22:22.480 --> 00:22:24.720
Tak część historii i dziedzictwa

00:22:24.800 --> 00:22:28.800
działania służb konserwatorskich,
to staram się w takim skrócie.

00:22:28.880 --> 00:22:32.400
Wojewódzka i Gminna Ewidencja.

00:22:32.680 --> 00:22:36.160
W 13 roku rozpoczęto działania
dotyczące ewidencji zabytków.

00:22:36.160 --> 00:22:38.520
Ponieważ zapis planu, jak
wspomniałem był martwy.

00:22:38.600 --> 00:22:40.880
Należy uzgadniać z wojewódzkim,
ale nie było wiadomo co.

00:22:40.960 --> 00:22:43.160
Czyli co mamy na terenach stoczniowych.

00:22:43.240 --> 00:22:44.920
Temu miała służyć Wojewódzka Ewidencja,

00:22:45.000 --> 00:22:49.440
która została przykuta
nagminne ewidencję zabytków.

00:22:49.760 --> 00:22:51.120
I długie, żmudne.

00:22:51.120 --> 00:22:53.200
Jest tu wiele osób, które pamiętam z mojej

00:22:53.280 --> 00:22:58.760
pierwszej bytności na tym stanowisku,
z którymi wiele godzin negocjowaliśmy.

00:22:58.840 --> 00:23:04.880
Co do zakresy wpisu do ewidencji wyłączeń
i planowanych wpisu do rejestru zabytków.

00:23:04.960 --> 00:23:07.240
Ideą służb konserwatorskich w tamtym

00:23:07.320 --> 00:23:14.720
okresie było nie zablokowanie możliwości
inwestycyjnych na tym terenie,

00:23:14.800 --> 00:23:18.120
ale takie ich formułowanie i
kształtowanie, które zapewni przetrwanie

00:23:18.200 --> 00:23:26.800
najważniejszych nośników tego
dziedzictwa, czyli substancji zabytkowej.

00:23:28.320 --> 00:23:29.800
Obowiązki konserwatora.

00:23:29.880 --> 00:23:34.000
Inwentaryzacja ponad 250 obiektów
nieruchomych i ruchomych.

00:23:34.080 --> 00:23:35.920
Obecnie w wojewódzkiej i gminnej ewidencji

00:23:36.000 --> 00:23:38.560
figuruje około 80
najcenniejszych obiektów.

00:23:38.640 --> 00:23:46.120
Przypomnę, że na etapie planu miejscowego
było tych obiektów bodajże 10 albo 11.

00:23:47.560 --> 00:23:53.480
Następnie, jak już teren
tych akcji społecznych oddolnych stał się

00:23:53.560 --> 00:23:59.480
bardzo mocno medialne,
zaczęły się apele prezydenta

00:23:59.560 --> 00:24:04.440
Rzeczpospolitej Polskiej o objęcie
ochroną dziedzictwa stoczniowego.

00:24:04.520 --> 00:24:08.480
Również Prezydent Miasta Gdańska skierował
do WKZ wniosek

00:24:08.560 --> 00:24:12.680
o rozważenie możliwości wpisania
obszarów i obiektów do rejestru zabytków.

00:24:12.760 --> 00:24:15.080
Ten ruch oddolny wywołał pełną,

00:24:15.160 --> 00:24:21.240
pełną, że tak powiem, pełną reakcję
na najwyższych szczeblach władzy.

00:24:22.560 --> 00:24:24.480
Obiekty, które znalazły się w Wojewódzkiej

00:24:24.480 --> 00:24:26.800
Gminnej ewidencji to nie
tylko dyrekcja stoczni.

00:24:26.880 --> 00:24:29.000
Tu celowo zamieściłam sporo starych zdjęć,

00:24:29.000 --> 00:24:31.440
żeby było widać, że faktycznie
coś się przez te lata zmienia.

00:24:31.520 --> 00:24:38.200
Budynek dyrekcji jest już po
pełnej adaptacji i konserwacji.

00:24:38.280 --> 00:24:42.080
To były obiekt na przykład remizy,
dzisiaj też znacząco inaczej wyglądający.

00:24:42.160 --> 00:24:43.720
To już jest dzisiaj

00:24:43.800 --> 00:24:48.800
firma Wierzyński, która tam sprzedaje wina
i gastronomię prowadzi

00:24:49.480 --> 00:24:54.800
i z wiaduktu Popiełuszki
widoczny zespół zabudowy elektryków.

00:24:54.880 --> 00:25:00.240
To były budynki, ale to też były artefakty
z czasu, z czasu

00:25:00.320 --> 00:25:05.880
ochrony powojennej przed rozszyfrowaniem
tego, co na stoczni się zachowało.

00:25:06.080 --> 00:25:07.640
Mój dziadek dziadek, jak został tu

00:25:07.720 --> 00:25:12.280
wysadzony w 45 roku z pociągu, który
wracał z terenów Niemiec z robotnikami

00:25:12.360 --> 00:25:15.520
przymusowymi,
dostał właśnie jedno z takich budek.

00:25:15.600 --> 00:25:19.520
Dostał karabin do ręki i miał pilnować
terenów stoczniowych przed szabrowników.

00:25:19.600 --> 00:25:20.920
Nie było to łatwe zadanie.

00:25:21.000 --> 00:25:23.000
Długo o tym opowiadał.

00:25:25.720 --> 00:25:28.800
Jeśli chodzi o decyzję o wpisach do
rejestru,

00:25:29.280 --> 00:25:34.280
decyzja konserwatora z 17 roku częściowo
uchylona później przez ministra,

00:25:34.360 --> 00:25:38.280
która wpisała historyczny zespół
budowlany Stoczni Cesarskiej.

00:25:38.360 --> 00:25:44.640
Następna decyzja w 217 roku
poprawiona przez ministra w 2 18, to jest

00:25:44.720 --> 00:25:48.000
portierni Biuro przepustek
przy bramie nr 2.

00:25:48.160 --> 00:25:51.640
Kolejna decyzja 2 19
poprawiona przez ministra o 2.

00:25:51.640 --> 00:25:54.800
20.
To te słynne elementy, o których

00:25:54.880 --> 00:26:00.680
rozmawialiśmy, czyli wpisywanie bardzo
obszarowych otoczenie zespołu zabytkowego.

00:26:00.760 --> 00:26:03.080
Czyli na terenach, których już nie było

00:26:03.080 --> 00:26:07.120
albo nigdy nie było zabudowy historycznej,
a które chyba te wpisy miały służyć tylko

00:26:07.190 --> 00:26:10.440
temu, żeby jak najdłużej na terenie
stoczni się nic nie wydarzyło.

00:26:10.520 --> 00:26:15.080
To być może moja subiektywna ocena i
dość bulwersująca, ale tak to odczytuję.

00:26:16.200 --> 00:26:22.000
I ostatnia decyzja z 20 roku
to fragment zespołu zabudowy dawnej

00:26:22.080 --> 00:26:26.080
Stoczni Gdańskiej stoczni
numer 2 Stoczni Michała.

00:26:27.160 --> 00:26:29.280
I przechodzimy do programu,

00:26:29.360 --> 00:26:33.120
czyli jak kształtować nową
zabudowę na terenach stoczniowych.

00:26:33.200 --> 00:26:36.560
Po przejściu do fali tych społecznych
protestów przeciw wyburzeniu obiektów na

00:26:36.560 --> 00:26:39.680
terenach stoczniowych została ona
przez mieszkańców użytkowników.

00:26:39.760 --> 00:26:43.680
Zaadaptowane do przestrzeni zostały
zaadaptowane na różnego rodzaju

00:26:43.760 --> 00:26:50.160
działalności społeczne i kulturalne,
oczywiście w pełnej mierze gastronomiczne.

00:26:50.160 --> 00:26:51.880
Wszystkie zjazdy food trucków i tym

00:26:51.960 --> 00:26:57.520
podobne rzeczy oraz organizację
wydarzeń sportowych i rekreacyjnych.

00:26:58.600 --> 00:27:03.840
Właściciele terenów stoczniowych z kolei
przyjęli tę społeczność organizując im

00:27:03.920 --> 00:27:10.040
przestrzenie typu 100 Stocznia
na terenie CG Chociażby.

00:27:10.120 --> 00:27:12.040
Zaczęli też testować swoje

00:27:12.120 --> 00:27:17.280
pomysły w przestrzeni medialnej,
prezentując wizję przekształceń zarówno

00:27:17.360 --> 00:27:20.360
dla poszczególnych obiektów,
ale też dla całych zespołów.

00:27:20.440 --> 00:27:25.240
Pojawiły się pierwsze master plany
i ja tu też celowo będę operował.

00:27:25.320 --> 00:27:27.800
No, cofamy się troszeczkę.

00:27:27.880 --> 00:27:32.840
Będę operował zdjęciami starymi, ale
chciałbym zacząć od bardzo starych, czyli

00:27:32.920 --> 00:27:37.840
wsiadamy do mojego pojazdu
i rzucamy się w lata dwudzieste.

00:27:37.920 --> 00:27:44.160
To jest wizja obiektów wysokich na terenie
południowej części Wyspy Spichrzów.

00:27:44.240 --> 00:27:47.040
W tle tam widzimy Kościół Świętej Trójcy.

00:27:47.120 --> 00:27:49.080
A więc nadal pojawia się architektura

00:27:49.160 --> 00:27:57.040
historyczna, spichlerz owa nowa spichlerza
oraz nowa, już znacznie wysoka jak

00:27:57.120 --> 00:28:01.040
na ówczesne możliwości
już osiągalna techniczne.

00:28:01.120 --> 00:28:08.200
Natomiast wciąż czerpiąca z architektury
historycznej, głównie neo renesansu.

00:28:08.280 --> 00:28:11.800
Pojawiły się też takie projekty.

00:28:12.040 --> 00:28:13.160
Oraz takie projekty.

00:28:13.240 --> 00:28:17.600
Tutaj wciąż jesteśmy w pobliżu
kościoła Świętej Trójcy.

00:28:17.800 --> 00:28:22.600
W tle widzimy zabudowania Biskupiej Górki.

00:28:22.760 --> 00:28:26.120
Także pomysły czy wysoko?

00:28:27.040 --> 00:28:29.760
Czy niżej, ale jakościowo.

00:28:29.840 --> 00:28:32.360
Bycie dominantą to jest pytanie, które

00:28:32.440 --> 00:28:35.760
pojawia się w przestrzeni
Gdańska już od ponad stu lat.

00:28:35.840 --> 00:28:38.200
No i wracamy do naszych czasów.

00:28:38.280 --> 00:28:43.400
To są pierwsze wizualizacje obiektów tego
obiektów na terenie stoczni,

00:28:43.480 --> 00:28:50.400
z którymi inwestorzy przychodzili do
konserwatora pytając czy tak można.

00:28:50.560 --> 00:28:53.120
Jak wiemy, ta wizja się nie zrealizowała.

00:28:53.200 --> 00:28:55.840
Montownia się za to zrealizowała w swojej

00:28:55.920 --> 00:28:59.440
pierwotnej kubaturze,
w swojej pierwotnej bryle.

00:28:59.520 --> 00:29:02.640
Ale.
Ale tych pytań było dużo.

00:29:02.720 --> 00:29:07.920
Po lewej stan istniejący,
po prawej stan projektowany.

00:29:08.080 --> 00:29:10.280
Tu już widzimy, że te artefakty, o których

00:29:10.360 --> 00:29:14.400
mówię, czyli żurawie nadal są zamknięciem
jakiejś osi kompozycyjnych bulwarów

00:29:14.480 --> 00:29:20.680
nawodnych, a w przestrzeni ciągów hal
nie pojawia się nic, co by zakłóciło

00:29:20.760 --> 00:29:25.560
odbiór pewnej pierzei
budynków przemysłowych.

00:29:25.880 --> 00:29:27.520
Tu spojrzenie w drugą stronę.

00:29:27.560 --> 00:29:29.560
Wtedy to funkcjonowała Stocznia Cesarska

00:29:29.640 --> 00:29:33.720
jako jak City Gdańsk prezentowała ten swój
projekt,

00:29:33.800 --> 00:29:38.520
gdzie też było to takie testowanie
wytrzymałości, że tak powiem, po części

00:29:38.600 --> 00:29:43.320
konserwatora, po części społeczności,
na ile nam pozwolicie

00:29:43.400 --> 00:29:49.960
adaptować te obiekty i wciskać się
z nową zabudową w starą strukturę.

00:29:50.040 --> 00:29:54.080
Były też takie master plany,
które zakładały właśnie,

00:29:54.160 --> 00:30:00.280
że Gdańsk dzielnica Młode Miasto
będzie miejscem, gdzie będzie się można

00:30:00.360 --> 00:30:04.560
wyżyć, jeśli chodzi o współczesną,
nowoczesną architekturę wysoką.

00:30:04.640 --> 00:30:08.040
Pierwsze wizualizacje Niestety
nie znalazłem tego obrazka.

00:30:08.120 --> 00:30:11.440
Nie wiem czy pamiętacie
publikowane szeroko.

00:30:11.520 --> 00:30:14.960
Projekt Wielkie litery V wieżowiec

00:30:15.040 --> 00:30:21.840
wysokości ponad 200 m, który był literą
V, czyli wolność, zwycięstwo, Solidarność.

00:30:21.920 --> 00:30:23.760
Następnie te pomysły T Master.

00:30:23.840 --> 00:30:25.640
Plany zaczęły się

00:30:25.720 --> 00:30:30.120
przekuwać w starciu z konserwatorem
w nieco bardziej ograniczone, ale wciąż

00:30:30.200 --> 00:30:34.600
powstawały takie pomysły
wycofania się z nową architekturą, oddania

00:30:34.680 --> 00:30:41.880
pola temu, co jest cenne i
co na tym terenie powinno być widoczne.

00:30:43.520 --> 00:30:44.840
Czym jest to dziedzictwo stoczniowe.

00:30:44.920 --> 00:30:47.680
To są między innymi hale, które dziś

00:30:47.760 --> 00:30:52.320
wyglądają w ten sposób wielokrotnie
przebudowywane, rozbudowywane, odbudowane,

00:30:52.400 --> 00:30:56.600
z reguły w słabym stanie technicznym, w
kondycji technicznej,

00:30:56.880 --> 00:31:01.640
dziś
dość trudnej do ogarnięcia, bo przypomnę,

00:31:01.720 --> 00:31:05.640
że to są powierzchnie hal, które
sięgają 10 12 tysięcy metrów.

00:31:05.720 --> 00:31:08.480
Więc gdyby to przekuć na szukanie dziury

00:31:08.560 --> 00:31:11.920
ciągnącego dachu, to
faktycznie jest czego szukać.

00:31:12.000 --> 00:31:15.680
Wiem coś o tym, bo uszczelnianie to daje
jako wykonawca

00:31:16.000 --> 00:31:22.440
także to jest stan zastany, z którym
musimy sobie poradzić w dużej skali.

00:31:23.600 --> 00:31:24.720
Czym jest to dziedzictwo?

00:31:24.800 --> 00:31:27.360
Patrząc na taki obrazek.

00:31:27.360 --> 00:31:29.200
Czy na stocznie można budować wysoko?

00:31:29.280 --> 00:31:30.760
To jest.

00:31:31.000 --> 00:31:32.240
Pewien rodzaj odpowiedzi.

00:31:32.320 --> 00:31:34.240
Infrastruktura techniczna.

00:31:34.320 --> 00:31:36.320
Dźwigi ze słynnym tzw.
młotem.

00:31:36.400 --> 00:31:41.080
Dźwig młot, który stał w
samym pasie nad wodnym.

00:31:41.280 --> 00:31:48.040
Dźwigi o dość ciekawej konstrukcji takiego
łuku sierpniu, prawie że Abu Dhabi

00:31:48.240 --> 00:31:52.040
i inne elementy wysokiej
infrastruktury technicznej.

00:31:53.200 --> 00:31:54.640
Dziedzictwem stoczni jest to, że tu

00:31:54.720 --> 00:31:58.880
organizowano bardzo ważne
wydarzenia o randze krajowej.

00:31:58.960 --> 00:32:00.720
Na wodowania ważnych jednostek

00:32:00.800 --> 00:32:07.200
przyjeżdżała para cesarska czy
pary książęcej i w obecności pracowników i

00:32:07.280 --> 00:32:12.080
mieszkańców Gdańska te
uroczystości się odbywały.

00:32:12.160 --> 00:32:14.360
Dziedzictwo stoczniowe to też

00:32:14.440 --> 00:32:16.520
wielopokoleniowe rodziny,
które tutaj pracowały.

00:32:16.600 --> 00:32:22.080
W moim dziadku, ale w mojej rodzinie są
trzy pokolenia, które pracowały w stoczni.

00:32:22.160 --> 00:32:23.840
Ja tutaj od małego Kajtka w krótkich

00:32:23.920 --> 00:32:28.080
spodenkach biegałem na wszystkie
wodowania, bo wtedy rozdawali watę cukrową

00:32:28.160 --> 00:32:32.560
i tym podobne gadżety
i gdzie indziej niedostępne.

00:32:32.640 --> 00:32:36.000
Więc w świadomości mieszkańców Gdańska,

00:32:36.040 --> 00:32:39.640
tych wielopokoleniowych rodzin
stoczniowych, ta stocznia funkcjonuje może

00:32:39.640 --> 00:32:42.680
jako obszar zamknięty,
ale dzięki tym działaniom społecznych, o

00:32:42.760 --> 00:32:47.040
których wspomniałem, on się coraz
bardziej otwierał na miasto.

00:32:48.720 --> 00:32:53.160
Dziedzictwem stoczniowym na pewno jest
duże zagęszczenie infrastruktury

00:32:53.170 --> 00:32:56.320
technicznej i technologicznej, o której
mówił tutaj pan Andrzej,

00:32:56.400 --> 00:33:00.920
że czytelność pewnych ciągów
technologicznych też jest dziedzictwem.

00:33:01.000 --> 00:33:05.080
Ona powinno być podkreślane uczelniane.

00:33:05.160 --> 00:33:07.320
Żebyśmy mogli dzisiaj zrozumieć, dlaczego

00:33:07.320 --> 00:33:11.160
tak, a nie inaczej, dlaczego te budynki są
w takiej, a nie innej konfiguracji,

00:33:11.240 --> 00:33:15.400
dlaczego tam przebiegają tory, po co
one były, do czego one prowadziły?

00:33:15.480 --> 00:33:17.720
To jest zdjęcie z lat sześćdziesiątych.

00:33:17.800 --> 00:33:19.880
Lata siedemdziesiąte to jeszcze większa

00:33:19.960 --> 00:33:24.240
ilość przygotowywanych do
produkcji kadłubów.

00:33:24.320 --> 00:33:27.360
Tak wyglądał ten teren
w latach siedemdziesiątych.

00:33:27.440 --> 00:33:29.760
Podobnie w latach osiemdziesiątych.

00:33:29.840 --> 00:33:30.880
Cały czas będę tutaj.

00:33:30.960 --> 00:33:35.320
Niestety wycieczki osobiste
w ramach tak zwanego OHP wydawałem tutaj w

00:33:35.400 --> 00:33:37.960
lecie gorącym, przy
siłowni, mało nie głuchym.

00:33:38.040 --> 00:33:39.880
Wydawałam tu wodę z Saturna, Thora.

00:33:39.960 --> 00:33:42.400
To była wtedy jeden z nielicznych
sposobów zarobkowania.

00:33:42.480 --> 00:33:46.240
W Gdańsku można było na
stoczni podawać wodę.

00:33:47.480 --> 00:33:50.840
No i to dziedzictwo, którym
mówimy dziedzictwo niematerialne.

00:33:50.920 --> 00:33:54.960
Nie tylko substancja i struktura,
ale dziedzictwo niematerialne.

00:33:55.040 --> 00:33:57.400
To jest coś, o czym

00:33:57.480 --> 00:34:00.560
mówimy od dawna i ten element był
chyba najbardziej wykorzystywany.

00:34:00.640 --> 00:34:06.560
Dlatego powstał ECS i
Instytut Dziedzictwa Solidarności.

00:34:06.640 --> 00:34:08.040
O tym wiemy już bardzo dużo.

00:34:08.120 --> 00:34:10.560
Pytanie jak to zaznaczyć w przestrzeni

00:34:10.640 --> 00:34:16.440
stoczniowej, żeby
nie musieć wchodzić tylko do budynku ECS

00:34:16.520 --> 00:34:22.360
u, ale żeby też na terenie
dużym terenie 70 hektarów tym terenie

00:34:22.440 --> 00:34:26.720
znaleźć też te elementy
dziedzictwa niematerialnego.

00:34:27.920 --> 00:34:29.520
Dla mnie osobiście

00:34:29.600 --> 00:34:36.080
ta społeczna fala tego, że chcemy być na
stoczni, że chcemy korzystać ze stoczni,

00:34:36.160 --> 00:34:41.040
ilość imprez do dzisiaj
niesamowita ilość imprez kulturalnych,

00:34:41.120 --> 00:34:46.640
różnego rodzaju eventów, kino,
gastronomi itd itd.

00:34:46.720 --> 00:34:48.920
To jest jeden z najszybszych dzielnic

00:34:49.000 --> 00:34:54.200
jeśli chodzi o dynamikę wzrostu ilości
ludzi, którzy tutaj przychodzą

00:34:54.320 --> 00:34:57.840
chociażby z wielkich koncertów
na pobliskiej Bramie Lipskiej.

00:34:57.920 --> 00:35:00.240
Wszyscy na wieczór lądują tutaj,

00:35:00.320 --> 00:35:04.880
więc moim zdaniem to też element
dziedzictwa, ta społeczna dążność do

00:35:04.960 --> 00:35:11.360
budowania tego terenu,
wciągnięcia go do do miasta.

00:35:12.200 --> 00:35:14.400
Co już się wydarzyło w
Gdańsku w tym czasie.

00:35:14.480 --> 00:35:16.440
W tym czasie, ponieważ plan miejscowy był

00:35:16.520 --> 00:35:21.640
jaki był, pojawił się chyba ulubiony przez
wszystkich prelegentów obrazek tekstu.

00:35:21.720 --> 00:35:26.600
Specjalnie zrobił szybę moim zdaniem,
żeby można było to oglądać i podziwiać.

00:35:26.680 --> 00:35:29.240
No wydarzyło się coś takiego.

00:35:29.440 --> 00:35:33.120
Zgodnie z miejscowym
planem przypomnę tutaj.

00:35:34.320 --> 00:35:40.360
Szkoda, że testujemy ten teren w skali
1:1, ale dobrze, że mamy o czym rozmawiać,

00:35:40.440 --> 00:35:44.880
ponieważ po takim społecznym, negatywnym
odbiorze pamiętam jak z Prezydentem

00:35:44.960 --> 00:35:49.400
Bielańskim na forum Panoramy musieliśmy
się tłumaczyć w telewizorni, dlaczego tak

00:35:49.480 --> 00:35:53.280
wysoko i tak brzydko,
bo plan miejscowy na to pozwalał, bo nie

00:35:53.360 --> 00:35:55.560
było jeszcze wówczas
ewidencji zabytków itd.

00:35:55.640 --> 00:35:57.840
To wszystko, o czym wspomniałem.

00:35:58.040 --> 00:36:01.760
Z tej perspektywy wygląda to
jeszcze bardziej przytłaczająco.

00:36:03.960 --> 00:36:07.920
Natomiast pojawiają się też takie elementy
zagospodarowania frontów nawodnych.

00:36:08.000 --> 00:36:13.400
To jest jeden z terenów
wcześniejszych stoczni, czyli bra Bank

00:36:13.480 --> 00:36:19.120
i teren na styku głównego
miasta, zaraz za targiem rybnym.

00:36:19.200 --> 00:36:21.320
Przechodzimy przez mostek i jesteśmy już

00:36:21.400 --> 00:36:25.280
na terenie jednej ze starszych
stoczni, czyli BRE Banku.

00:36:27.440 --> 00:36:30.320
Wydarzyło się już zabudowa wokół montowni

00:36:30.400 --> 00:36:34.320
i adaptacja montowni,
więc znowu w skali 1:1.

00:36:34.400 --> 00:36:36.240
Ale mamy o czym rozmawiać.

00:36:36.320 --> 00:36:42.920
O tym, czy elementy ceglane, stalowe,

00:36:43.360 --> 00:36:46.520
dźwigary, kratownice, czy są odpowiedzią

00:36:46.600 --> 00:36:53.160
na potrzebę nawiązywania do
infrastruktury technicznej stoczni.

00:36:53.840 --> 00:36:57.080
Wydarzył się eksces, o którym już mówiłem.

00:36:57.160 --> 00:36:59.240
Wydarzyło się Muzeum II Wojny Światowej.

00:36:59.320 --> 00:37:02.200
Budynek, który stanął w poprzek zapisom

00:37:02.280 --> 00:37:06.080
miejscowych planów i wszystkiego,
czego się spodziewaliśmy.

00:37:06.160 --> 00:37:07.840
Ale

00:37:08.080 --> 00:37:11.960
między innymi zapisy w planach o
konieczności dachów skośnych

00:37:12.040 --> 00:37:15.920
zostały tutaj twórczo zinterpretowane,
z czego się bardzo cieszę.

00:37:16.960 --> 00:37:21.080
I taki budynek mógł zaistnieć w
przestrzeni i stał się jedną z ikon.

00:37:21.120 --> 00:37:22.120
To o czym dzisiaj rozmawiamy?

00:37:22.200 --> 00:37:25.640
Czy na terenie stoczniowym
powinny się pojawiać ikony?

00:37:25.720 --> 00:37:29.840
I wbrew pozorom nie jest to
dominanta wysokościowe dla miasta.

00:37:29.960 --> 00:37:36.320
Jego usytuowanie i uformowanie pozwala na
to, żeby mówić, że jest dominantą

00:37:36.400 --> 00:37:42.120
symboliczną, dominantą architektoniczną,
jakościową, a nie wysokością.

00:37:43.400 --> 00:37:50.200
Pojawiły się pierwsze budynki wzdłuż
ulicy Jana z Kolna, czyli kawa Tina.

00:37:51.560 --> 00:37:55.720
Właściwie czwarte pokolenie zna stocznię,
bo mój młodszy chodzi tam do liceum.

00:37:55.800 --> 00:38:00.840
To już czwarte pokolenie stoczni,
które w tej chwili będzie mogło zza okna,

00:38:00.920 --> 00:38:06.480
bo dosłownie zza okna widać produkcję
kutrów, o których wspominałem przy czerni.

00:38:06.560 --> 00:38:11.000
To jest niewątpliwie jakość dodana.

00:38:11.080 --> 00:38:17.080
Taka, że mój młody w drodze do szkoły
mija produkcję kadłubów statków.

00:38:17.160 --> 00:38:20.880
Pracujące dźwigi to jest coś, czego
nigdzie indziej nie można zobaczyć, nawet

00:38:20.960 --> 00:38:26.840
na terenach adoptowanych portowych i
stoczniowych w Europie i na świecie.

00:38:26.920 --> 00:38:33.760
Współ egzystowania produkcji z nowym
życiem multi funkcyjnym na tych terenach

00:38:33.840 --> 00:38:37.440
nie jest takie powszechne, a
wręcz powiedziałbym, że wyjątkowe.

00:38:37.520 --> 00:38:40.440
Dolny obrazek to jak to pokazuje jak kawa.

00:38:40.520 --> 00:38:43.640
Tina chciałaby, żeby ten teren wyglądał na

00:38:43.720 --> 00:38:47.280
dojściu do ich obiektów,
z czego się bardzo cieszę, bo to jest

00:38:47.360 --> 00:38:51.000
dosłownie powtórzenie tego, co zrobili
wcześniej społecznicy i właścicieli

00:38:51.000 --> 00:38:54.880
terenów stoczniowych, czyli kontenery na
kontenerach i ich życie w kontenerach.

00:38:54.960 --> 00:38:58.240
Coś, co młodzi mieszkańcy
Gdańska pokochali.

00:38:59.800 --> 00:39:02.480
Co już się wydarzyło.
W Gdańsku wydarzył się również

00:39:02.560 --> 00:39:06.200
stadion uznawane za jeden z
najpiękniejszych stadionów Europy.

00:39:06.280 --> 00:39:11.560
Inspirowane dziedzictwem Gdańska
i dziedzictwem bursztynu.

00:39:11.640 --> 00:39:15.080
Pytanie czy ten bursztyn
przenosić na tereny stoczniowe?

00:39:15.160 --> 00:39:16.840
Ja mam to szczęście, że mogę tylko pytać.

00:39:16.910 --> 00:39:18.760
Nie jestem architektem, projektantem.

00:39:18.840 --> 00:39:21.240
Mogę tylko podburzać.

00:39:22.680 --> 00:39:25.480
Wydarzył się też budynek JIT.

00:39:25.560 --> 00:39:31.240
To jest fiński bodajże inwestor, który na
początku zjazdu z ulicy, z wiaduktu z

00:39:31.320 --> 00:39:36.560
ulicy Popiełuszki oddał ściągnął dosłownie
w ostatnich tygodniach rusztowania.

00:39:36.640 --> 00:39:39.120
Widać ten budynek w pełnej krasie.

00:39:39.200 --> 00:39:40.400
To jest kolejny budynek.

00:39:40.480 --> 00:39:42.960
Obiekt dość wysoki.

00:39:43.160 --> 00:39:48.480
Które dzisiaj może być
wydawać się wysokimi jednostkowymi, ale za

00:39:48.560 --> 00:39:52.160
chwilę po drugiej stronie ulicy
wydarzy się coś bardzo analogicznego.

00:39:52.240 --> 00:39:56.760
I to, o co tu trzeba zadbać O to, żeby te
osie widokowe kończyły się na żuraw jak na

00:39:56.840 --> 00:40:01.240
dźwigu albo innych cennych obiektach
historycznych.

00:40:01.320 --> 00:40:03.600
Czego nie chcemy?
No na pewno.

00:40:03.680 --> 00:40:05.640
Ja bym nie chciał, żeby rewitalizacja

00:40:05.720 --> 00:40:11.080
zaczynała się od budowy obiektów
współczesnych, uzupełniających tzw.

00:40:11.160 --> 00:40:13.080
tkankę urbanistyczna.

00:40:13.160 --> 00:40:15.320
Natomiast obok.

00:40:16.320 --> 00:40:20.520
Ochrony do upadłego,
czyli budynek, który ma wszystkie formy

00:40:20.600 --> 00:40:26.160
ochrony na sobie nałożone na obszarze
wpisanym w gminne wojewódzkiej ewidencji,

00:40:26.400 --> 00:40:29.840
ale w odpowiednim czasie ze
względu na stan techniczny kwatery.

00:40:29.920 --> 00:40:33.480
I doczekał się sąsiada, który stanowi

00:40:34.160 --> 00:40:37.560
rewitalizację, bo być może nawet
mieszkańcy się tam przeniosą.

00:40:37.640 --> 00:40:39.360
Natomiast pytanie czy chcemy takiego

00:40:39.440 --> 00:40:45.600
stanu, że budujemy czegoś nowego, a
utracimy tą substancję historyczną?

00:40:45.680 --> 00:40:46.720
To jest kolejny przykład.

00:40:46.800 --> 00:40:50.840
To jest południowa część Wyspy Spichrzów.
Czy tego chcemy?

00:40:50.920 --> 00:40:52.640
Moim zdaniem nie.

00:40:52.720 --> 00:40:56.360
Bardzo ważne jest moim zdaniem też
społeczne takie oczekiwanie, nie tylko

00:40:56.440 --> 00:41:00.960
konserwatora, który może przyjść,
dać nakaz i nękać grzywnami.

00:41:01.320 --> 00:41:03.200
Bardzo ważnym.

00:41:03.440 --> 00:41:06.760
Dla odbioru medialnego, społecznego jest

00:41:06.840 --> 00:41:13.000
to, żeby te dwie rzeczy budowanie nowego
i dbanie o stare działo się równolegle.

00:41:13.080 --> 00:41:15.520
Ja doskonale rozumiem, spędziłem połowę

00:41:15.600 --> 00:41:19.040
życia na rusztowaniach, połowę w
administracji konserwatorskiej.

00:41:19.120 --> 00:41:23.400
Rozumiem słupki Excela czytam.

00:41:23.560 --> 00:41:26.080
Rozumiem, że inwestycje nowe muszą

00:41:26.160 --> 00:41:29.960
pozwolić inwestorowi
zarobić na ochronę starego.

00:41:30.040 --> 00:41:32.240
System rotacyjny działa
jak działa w Polsce.

00:41:32.320 --> 00:41:35.440
Nie jest to obligo, to jest koło fortuny.

00:41:35.760 --> 00:41:38.560
W tym miejscu ukłon w
stronę władz Gdańska.

00:41:38.640 --> 00:41:41.640
W zeszłym miesiącu na sesji Rady Miasta

00:41:41.720 --> 00:41:45.800
przyznano dotację dla dwóch obiektów
na terenie Stoczni Gdańskiej.

00:41:45.880 --> 00:41:50.440
Miasto też zauważa, że dotuje nie tylko
Kościół Mariacki i Katarzynę,

00:41:50.520 --> 00:41:55.120
ale również te obiekty na terenie
stoczniowym, za co dziękuję.

00:41:55.240 --> 00:41:57.720
Ale nie chcemy takiego stanu, żeby na

00:41:57.800 --> 00:42:01.800
budowało się tylko i wyłącznie
nowe, a stare poległo.

00:42:01.880 --> 00:42:05.040
W świetle obowiązujących przepisów.

00:42:05.120 --> 00:42:08.080
I trochę inspiracji
polskich i zagranicznych.

00:42:08.160 --> 00:42:10.360
Fabryka Schillera w Łodzi.

00:42:10.440 --> 00:42:12.760
Obiekty historyczne zostały odbudowane.

00:42:12.800 --> 00:42:14.320
Te wszystkie rzeczy grafitowe, które

00:42:14.400 --> 00:42:17.440
Państwo widzą, to są
nadbudowy i rozbudowę.

00:42:17.520 --> 00:42:22.480
Trochę wracając do doktryny nowe ma być
czytelna i tutaj chyba bardzo,

00:42:22.560 --> 00:42:26.840
bardzo jasno określono, co
jest nowe, co jest stare.

00:42:27.520 --> 00:42:30.560
Koszary w Poznaniu fantastyczne.

00:42:30.640 --> 00:42:34.680
Łącznie o ile pamiętam tam jest
chyba jakiś basen na dachu.

00:42:35.720 --> 00:42:40.840
Planetarium w
Elektrociepłowni EC1 w Łodzi.

00:42:42.600 --> 00:42:43.680
Stary Browar w Poznaniu.

00:42:43.760 --> 00:42:45.440
Mam nadzieję, że już
większość z Państwa widziała.

00:42:45.440 --> 00:42:47.040
To jest jedna z pierwszych takich

00:42:47.120 --> 00:42:50.480
rewitalizacji obiektów
poprzemysłowych w centrach miast.

00:42:50.560 --> 00:42:54.440
Do dzisiaj miejsce o ogromnej żywotności.

00:42:55.400 --> 00:42:56.480
Trochę zza granicy.

00:42:56.560 --> 00:42:59.120
Dzielnica portowa w Baltimore.

00:42:59.200 --> 00:43:03.400
To co widzimy na obrzeżach to jest to.

00:43:03.480 --> 00:43:05.160
Jest to kółeczko.

00:43:05.240 --> 00:43:06.600
To są obiekty z rewitalizacji.

00:43:06.600 --> 00:43:07.960
One.

00:43:09.400 --> 00:43:12.280
Tam już są obiekty też historyczne.

00:43:12.360 --> 00:43:17.360
Całym ciągiem bulwarów
wodnych opisano ten teren.

00:43:17.440 --> 00:43:19.480
I w miejscu doków.

00:43:19.480 --> 00:43:23.080
Proszę zauważyć, że wprowadzono życie
na wszystkie powierzchnie widokowe.

00:43:23.160 --> 00:43:26.760
Oczywiście w małej skali,
ale jednak to życie tam kwitnie.

00:43:26.840 --> 00:43:31.400
To trochę jak przy doku cesarskim,
ale wyżej pojawia się też architektura

00:43:31.480 --> 00:43:37.160
wysoka, o której mówimy, czy dominanty
wysokościowe w samych frontach nawodnych?

00:43:39.040 --> 00:43:40.160
Pytanie czy aż tak.

00:43:40.240 --> 00:43:42.640
To są nabrzeża Bilbao.

00:43:43.120 --> 00:43:50.680
Czy stać nas na budynki absolutnie
ikoniczne, żeby nie powiedzieć odjechane?

00:43:52.280 --> 00:43:55.200
Czy jesteśmy w stanie tylko i wyłącznie.

00:43:55.280 --> 00:43:59.160
Kultywowanie
i renowacją obiektów istniejących tej

00:43:59.240 --> 00:44:02.200
substancji tkanki materialnej,
historycznej

00:44:02.280 --> 00:44:08.640
w stanie przyciągnąć przyciągnąć tutaj
turystów, miłośników architektury.

00:44:08.720 --> 00:44:09.880
Myślę, że nie.

00:44:09.960 --> 00:44:12.400
To, co powiedzieliśmy o
waloryzacji, co pan prof.

00:44:12.480 --> 00:44:14.360
Kadłubka wspominał

00:44:15.000 --> 00:44:18.560
Jesteśmy właściwie krok przed
koniecznością chyba ponownego podjęcia

00:44:18.640 --> 00:44:22.960
waloryzacji, jeśli chodzi o obiekty
historyczne na terenie stoczni.

00:44:23.040 --> 00:44:25.600
I odpowiedzi na pytanie.

00:44:25.800 --> 00:44:29.600
Co do których obiektów możemy sobie
pozwolić na więcej, a które będą dla nas

00:44:29.680 --> 00:44:35.840
absolutnie nie do zmodyfikowania,
jeśli chodzi o ich architekturę.

00:44:37.880 --> 00:44:42.240
To jest.
To są zdjęcia z mojego pobytu w Glasgow.

00:44:42.640 --> 00:44:43.640
Również tak.

00:44:43.720 --> 00:44:47.560
Czyli jesteśmy nad wodą,
produkujemy, produkujemy nad wodą.

00:44:47.640 --> 00:44:49.680
To pokażmy tą wodę w architekturze.

00:44:49.760 --> 00:44:54.120
CCS też stoi na lustrach wody.

00:44:54.200 --> 00:44:58.080
Moim zdaniem niestety tutaj
tej wody chyba jest

00:44:58.160 --> 00:45:03.320
troszkę za mało, albo ona jest zbyt mało
podkreślona w zagospodarowaniu terenu.

00:45:03.400 --> 00:45:08.760
Ten budynek po lewej stronie
to jest chyba pani Hadid autorstwo.

00:45:08.840 --> 00:45:12.040
Jest to muzeum transportu.

00:45:12.200 --> 00:45:16.280
I ten dziwny, ten dziwny zygzak na dachu,
to proszę mi wierzyć,

00:45:16.360 --> 00:45:21.840
to jedna z przykrych historii, jeśli
chodzi o adaptację terenów stoczniowych.

00:45:21.920 --> 00:45:26.440
Tą elewację przeszkloną całkowicie
i zamknięto takim obrysem.

00:45:26.520 --> 00:45:30.080
To nie jest elektro cardio
konserwatora po spotkaniu z inwestorem.

00:45:30.160 --> 00:45:33.400
To jest widok z wnętrza

00:45:33.480 --> 00:45:37.000
na obrys dźwigów stoczniowych, które
były po drugiej stronie kanału.

00:45:37.080 --> 00:45:42.080
Każdy z dźwigów znajdował się w wykroju
tego przeszklenia.

00:45:42.160 --> 00:45:43.880
Dzisiaj mamy muzeum transportu i po

00:45:43.960 --> 00:45:47.240
drugiej stronie rozebrano
wszystkie dźwigi.

00:45:47.320 --> 00:45:49.400
Pytanie to jest, czy to jest to, czego

00:45:49.400 --> 00:45:53.360
chcemy, że budujemy nowe, a nie potrafimy
zadbać o to, co już zastaliśmy, co było

00:45:53.440 --> 00:45:59.400
wartością, ale poległo
ogromne wrażenie ten pobyt w Glasgow.

00:45:59.480 --> 00:46:01.600
Nie widziałem w życiu stoczni, która

00:46:01.680 --> 00:46:04.680
wzdłuż rzeki układa się
na ponad 30 kilometrach.

00:46:04.760 --> 00:46:09.280
Proszę mi wierzyć, że to jest to, z
czym mamy tutaj problem w skali Gdańska.

00:46:09.360 --> 00:46:14.000
To proszę sobie wyobrazić na obszarze od
Gdańska gdzieś tam za Gdynię,

00:46:14.080 --> 00:46:18.440
to jest jedno wielki, jeden wielki pas
działalności portowej, stoczniowej

00:46:18.520 --> 00:46:22.400
stoczni, marynarek wojennych i tak
dalej, z osiedlami robotniczym.

00:46:22.480 --> 00:46:24.800
To były multi funkcyjne osiedla budowane

00:46:24.880 --> 00:46:29.040
od 19 i na początku dwudziestego wieku,
z których ludzie wyemigrowali do centrum.

00:46:29.120 --> 00:46:30.720
To są potężne połacie terenów

00:46:30.800 --> 00:46:36.360
mieszkaniowych, usługowych, które są
dzisiaj puste albo bardzo zaniedbane.

00:46:37.520 --> 00:46:40.200
Dzielnica portowa portowa w Rotterdamie.

00:46:40.280 --> 00:46:45.680
Na pytanie czy na styku budować wysoko,
mam wrażenie, że ten budyneczek po prawej

00:46:45.760 --> 00:46:50.640
stronie to gdyby nie kolory, to byłby
inspiracją dla Bastionu Wołowa.

00:46:50.720 --> 00:46:52.800
Niekoniecznie chyba.

00:46:53.840 --> 00:46:56.680
Przywoływana to często
dzielnica portowa w Hamburgu?

00:46:56.760 --> 00:46:57.720
Jak najbardziej.

00:46:57.800 --> 00:47:01.280
Ona jest po prostu żywa i
tego życia tutaj potrzeba.

00:47:01.360 --> 00:47:04.800
Natomiast mamy tą
szansę, której nie można zaprzepaścić.

00:47:04.880 --> 00:47:07.720
Żeby te dźwigi nadal w tle się ruszały.

00:47:07.800 --> 00:47:10.560
Bo tutaj infrastruktura, budownictwo,

00:47:10.640 --> 00:47:16.000
substancja zabytkowa tak,
statki, okręty przepływają, jest marina.

00:47:16.080 --> 00:47:20.160
Natomiast urządzeń portowych
jest jak na lekarstwo.

00:47:20.240 --> 00:47:22.000
Jakby w skali panoramy.

00:47:22.080 --> 00:47:25.120
Tych urządzeń jest jak na lekarstwo.

00:47:26.480 --> 00:47:27.760
Jak kształtować nową zabudowę?

00:47:27.840 --> 00:47:33.240
Odpowiedź na to pytanie postawione
przez organizatora tego seminarium.

00:47:33.320 --> 00:47:37.400
Trzeba poczuć i pokochać dziedzictwo
Gdańska, nie tylko Stoczni Gdańska jako

00:47:37.480 --> 00:47:42.000
takiego, z jego bursztynem, z
jego Kościołem Mariackim itd.

00:47:42.080 --> 00:47:43.880
Techniki i terenów stoczniowych.

00:47:43.960 --> 00:47:48.840
Aby zrozumieć najważniejsze przesłania i
twórczo wykorzystać je w projektowaniu.

00:47:48.920 --> 00:47:53.280
Adaptacja obiektów zabytkowych zawsze
z poszanowaniem tkanki historycznej.

00:47:53.360 --> 00:47:55.320
Materialne i niematerialne,

00:47:55.400 --> 00:47:59.240
bo często architektonicznie to rzecz,
która jest dzisiaj nieatrakcyjna, ale

00:47:59.320 --> 00:48:02.720
związana z bardzo ważnymi
wydarzeniami czy osobami.

00:48:02.800 --> 00:48:06.040
Warsztat Wałęsy, sala BHP czy suwnica Anny

00:48:06.120 --> 00:48:10.280
Walentynowicz to jest
hala 40, o ile pamiętam.

00:48:10.920 --> 00:48:14.680
Czy zakaz budowy nowych zabytków, to

00:48:14.760 --> 00:48:19.000
serdecznie proszę, żebyśmy
nie szli w igiełkowe.

00:48:19.080 --> 00:48:21.760
Nowe hale na terenach stoczniowych,

00:48:21.840 --> 00:48:25.880
bo za chwilę ilość cegły na metr
kwadratowy na terenach stoczniowych

00:48:25.960 --> 00:48:29.080
spowoduje, że tych hal
ceglanych nie będzie widać.

00:48:29.160 --> 00:48:34.360
Tych, o które tutaj walczymy, które
stanowią materialne dziedzictwo.

00:48:34.840 --> 00:48:36.640
Infrastrukturalny charakter zabudowy i

00:48:36.720 --> 00:48:40.160
przestrzeni najbliższego otoczenia
wydaje się raczej kluczowy.

00:48:40.240 --> 00:48:44.800
Czyli te zdjęcia, które pokazywałam z lat
60 tych i 70 tych, gdzie to nagromadzenie

00:48:44.880 --> 00:48:48.000
infrastruktury technicznej
na tym terenie było ogromne.

00:48:48.080 --> 00:48:52.520
Jak twórczo aranżować, żeby nie
były tylko paskami na elewacjach?

00:48:52.600 --> 00:48:54.760
Nie wiem.
Na szczęście nie moja to głowa.

00:48:54.840 --> 00:48:59.920
Nie jestem architektem, będę tylko
odrzucał kolejne wersje, haha.

00:49:01.200 --> 00:49:05.800
Wykorzystanie zabytkowych mebli,
przestrzeni, stoczni, mebli.

00:49:05.880 --> 00:49:08.720
Celowo jest w kreskach,

00:49:08.800 --> 00:49:12.680
choćby z trans lokacją, czego do
tej pory chyba nie dopuszczano.

00:49:12.760 --> 00:49:16.840
Natomiast chodzi mi o dźwigi, słupy
oświetleniowe, estakady technologiczne,

00:49:16.920 --> 00:49:19.920
torowiska, ciągi technologiczne,
pojedyncze urządzenia.

00:49:20.000 --> 00:49:24.040
Moim zdaniem, jeśli jedyną szansą dla
uratowania jakiegoś obiektu

00:49:24.120 --> 00:49:30.520
tak jak teraz mówimy o suwnicy, o dźwigu
przy czerni, jeśli jedyną szansą na jego

00:49:30.520 --> 00:49:33.760
uratowanie jest przestawienie go w nowe
miejsce, ale również w przestrzeni

00:49:33.840 --> 00:49:37.720
stoczniowej zróbmy to, tylko zacznijmy
działać, bo ta suwnica ma w tej chwili

00:49:37.800 --> 00:49:41.120
ekspertyzę, ja ten dźwig,
że właściwie za chwilę nam się złoży

00:49:41.200 --> 00:49:47.000
i będzie kolejny przyczynek do tego, żeby
mówić, że konserwator chroni do upadłego.

00:49:47.360 --> 00:49:51.760
A więc tych elementów gadżetów chociażby
latarnie, słupy oświetleniowe, przepiękne

00:49:51.840 --> 00:49:56.600
żelbetowe słupy w konwencji art deco,
które zostały zdemontowane z terenów

00:49:56.680 --> 00:49:59.880
stoczniowych w trakcie inwestycji
drogowych i tym podobnych.

00:49:59.960 --> 00:50:02.720
One na szczęście są składowane.

00:50:02.800 --> 00:50:05.880
Mam nadzieję, że jeszcze są składowane

00:50:05.960 --> 00:50:12.760
gdzieś na placach składowych w dzielnicach
Gdańska z uprzejmości właścicieli.

00:50:12.840 --> 00:50:14.320
Natomiast

00:50:14.520 --> 00:50:17.680
prośba moja serdeczna wymieniacie się
właściciele terenów stoczniowych

00:50:17.760 --> 00:50:23.400
informacjami co macie, co wam przeszkadza,
gdzie można to teraz lokować po sąsiedzku.

00:50:23.480 --> 00:50:25.880
A te słupy oświetleniowe na
pewno da się wtórnie wykorzystać.

00:50:25.960 --> 00:50:27.360
Jest przepiękny zespół

00:50:27.440 --> 00:50:33.000
latarni, który gdzieś na placu składowym
na Oruni czeka na swoją drugą szansę.

00:50:33.880 --> 00:50:38.000
I jedna rzecz, o którą bardzo apeluję
przepraszam.

00:50:38.080 --> 00:50:39.800
Wspólny niezależnie od stosunków

00:50:39.880 --> 00:50:46.520
własnościowych master plan dla tych
terenów to powtarzam 70 hektarów miasta.

00:50:46.600 --> 00:50:51.640
Musimy zakończyć z budową pojedynczych
inwestycji, czy to w ramach Lex developer,

00:50:51.720 --> 00:50:55.840
czy w ramach tego, co się uda zwalczyć
decyzją o warunkach zabudowy

00:50:55.920 --> 00:50:58.440
na rzecz spójnego planu
urbanistyczno architektonicznego.

00:50:58.440 --> 00:50:59.440
To jest ogromnie trudne.

00:50:59.520 --> 00:51:01.840
Ja sobie zdaję z tego sprawę.

00:51:02.840 --> 00:51:08.560
I taki mój apel,
który za chwilę wykrzyczał na czerwono.

00:51:09.400 --> 00:51:13.080
Myślimy miastem, dzielnicą, nie ulicą.

00:51:13.160 --> 00:51:15.520
Nie dawajmy kolejnych inwestycji,

00:51:15.600 --> 00:51:18.160
bo akurat była fajna
działka do zagospodarowania.

00:51:18.240 --> 00:51:20.640
Tylko pomyślmy o tym, że to jest kolejna.

00:51:20.720 --> 00:51:23.080
Mówimy o dzielnicy Młode Miasto.

00:51:23.160 --> 00:51:26.720
Dzielnica nie oznacza pojedynczych,
wyrwanych z kontekstu inwestycji.

00:51:26.800 --> 00:51:28.720
Myślmy miastem.

00:51:28.800 --> 00:51:32.680
To jest dzielnica na styku ważnego obszaru
Starego miasta Głównego miasta,

00:51:32.760 --> 00:51:39.040
doskonale widoczna z przewyższeń typu
Biskupia Góra, Góra Gradowa,

00:51:39.120 --> 00:51:43.760
wieża kościoła Mariackiego, inne punkty
widokowe, chociażby z dachu SCS u.

00:51:44.280 --> 00:51:47.960
Zróbmy wszystko, żeby to była spójna
architektonicznie i urbanistyczna

00:51:48.040 --> 00:51:53.040
dzielnica powstająca we współpracy
wszystkich udziałowców tego terenu.

00:51:53.120 --> 00:51:55.120
Bardzo dziękuję za uwagę.

00:52:01.400 --> 00:52:06.480
Proszę państwa, dziękuję bardzo za to
niezwykle ważne wystąpienie.

00:52:06.560 --> 00:52:08.800
Zdaję sobie sprawę, że jesteśmy trochę

00:52:08.880 --> 00:52:12.600
po czasie, ale
myślę, że pan profesor Axel i uczestnicy

00:52:12.680 --> 00:52:17.600
panelu nie obrażą się, jeżeli jeszcze parę
minut poświęcimy na ewentualne pytania i

00:52:17.680 --> 00:52:20.760
głosy w dyskusji po
wystąpieniu Pana konserwatora.

00:52:20.840 --> 00:52:25.080
Jeżeli Pan konserwator pozwoli
to zapraszam tutaj na fotel.

00:52:25.160 --> 00:52:26.520
I.

00:52:27.560 --> 00:52:33.600
Proszę Państwa, czy ktoś chciałby zadać
pytanie lub też wyrazić głos w dyskusji?

00:52:33.680 --> 00:52:38.320
Wiem, że Pan Paweł Kowalski
chciał to zrobić, tak więc jeśli można to

00:52:38.400 --> 00:52:43.880
prosimy teraz tylko proszę tutaj podejść,
jeśli można, bo żeby można było nagrać.

00:52:43.960 --> 00:52:45.720
Dziękuję za niezwykle inspirujące

00:52:45.800 --> 00:52:53.960
wystąpienie, które spowodowało, iż
sięgnąłem w swoje własne doświadczenia.

00:52:54.040 --> 00:52:56.120
Dotyczące tego terenu.

00:52:56.200 --> 00:53:02.520
I tak naprawdę na bazie
wyłącznie własnych doświadczeń

00:53:02.600 --> 00:53:06.440
ja osobiście mogę się
wypowiadać na ten temat.

00:53:07.360 --> 00:53:09.120
Dziedzictwo.

00:53:09.480 --> 00:53:16.600
Tożsamość, dziedzictwo, dziedzictwo
materialne, dziedzictwo niematerialne.

00:53:17.040 --> 00:53:20.640
Dziedzictwo niematerialne jest w nas
i my je rozszerzamy na cały świat.

00:53:20.720 --> 00:53:24.800
Z tego miejsca
mówię górnolotnie, ale tak to widzę.

00:53:25.000 --> 00:53:31.040
Uczestniczyłam w wielu spotkaniach
na bramie tej, która tutaj jest

00:53:31.120 --> 00:53:38.040
podczas strajków sierpniowych i czułem
tę potężną moc, która płynęła zza płotu.

00:53:38.880 --> 00:53:41.920
Na której to która była?

00:53:43.200 --> 00:53:46.600
Wygrała teren niedostępny dla ludzi,

00:53:47.240 --> 00:53:53.080
dostępny dla tych, którzy chcieli przez
ogrodzenie i przez płot przekazać.

00:53:53.920 --> 00:53:57.400
Swoją energię tym wszystkim,
którzy się spotkali.

00:53:57.480 --> 00:54:00.360
Spotykali się na placu przed.

00:54:00.440 --> 00:54:04.680
Ja sobie tak pomyślałem, że ta wymiana
energii, tej mocy między tymi, którzy

00:54:04.760 --> 00:54:09.200
strajkują za płotem,
a tymi, którzy codziennie się spotykają

00:54:09.280 --> 00:54:14.120
przed bramą,
jest wydarzeniem historycznym, tak

00:54:14.200 --> 00:54:20.880
potężnym, że zacząłem się zastanawiać, co
tym ludziom tak naprawdę chodzi

00:54:20.960 --> 00:54:25.960
wtedy, kiedy są za tym płotem,
O jaki świat oni walczą?

00:54:26.120 --> 00:54:31.040
Myśmy te mury zlikwidowali, zniszczyli

00:54:31.120 --> 00:54:40.000
i otwieramy teren, który w mojej wyobraźni
mógłby ilustrować to,

00:54:40.080 --> 00:54:47.080
jak wielkim marzeniem, jak wielkim
marzeniem można by było.

00:54:47.160 --> 00:54:51.040
I oni się kierowali, chcąc, żeby.

00:54:51.120 --> 00:54:55.320
Mówię niezbyt, bo jestem dosyć
wzruszony tą całą sytuacją.

00:54:55.400 --> 00:55:01.160
Ale wydaje mi się, że oni chcieliby tutaj
widzieć nie szczątki swojej stoczni,

00:55:01.240 --> 00:55:07.160
tylko chcieliby widzieć piękną dzielnicę
miasta, w której żyją szczęśliwi ludzie.

00:55:07.240 --> 00:55:15.720
Żyją w sposób i w okolicznościach,
o które zabiegali, o które walczyli.

00:55:15.800 --> 00:55:21.000
I mnie się w związku z tym wydaje, że
trzeba było na ten

00:55:21.080 --> 00:55:27.360
aspekt dziedzictwa niematerialnego, o
którym teraz tak nieudolnie opowiedziałem,

00:55:27.440 --> 00:55:34.120
bardziej się skupić niż dbać o
zachowanie szczątków i elementów dawnej

00:55:34.200 --> 00:55:39.000
stoczni i jej technologii,
w którą jak wejdziemy

00:55:39.080 --> 00:55:42.920
z naszym życiem, to nie będziemy
tak naprawdę rozumieli, o co chodzi.

00:55:43.000 --> 00:55:48.000
Ona będzie nam bardziej przeszkadzała,
niż będzie ilustrował to, co

00:55:48.080 --> 00:55:54.400
ci ludzie w Solidarności chcieli nam dać
i nam tak naprawdę dali.

00:55:55.040 --> 00:55:55.920
To tyle.

00:55:56.000 --> 00:55:59.760
Ja tylko dodam, proszę
państwa, że zgodnie z tą.

00:55:59.840 --> 00:56:04.760
W ślad za tą myślą pana
Kowalskiego, Proszę państwa,

00:56:05.000 --> 00:56:09.040
miałem okazję parokrotnie rozmawiać z
osobami, które

00:56:09.120 --> 00:56:13.040
w dużo większym stopniu niż my wszyscy
razem wzięci, nawet niezależnie od

00:56:13.120 --> 00:56:18.800
doświadczeń osobistych pana konserwatora,
byli związani z działalnością stoczni.

00:56:18.880 --> 00:56:23.120
I szczerze mówiąc wydźwięk tych wypowiedzi

00:56:23.200 --> 00:56:26.400
był dokładnie taki, jaki przed
chwilą tutaj usłyszeliśmy, tzn.

00:56:26.480 --> 00:56:29.120
że ok.
To była stocznia, coś się skończyło.

00:56:29.200 --> 00:56:33.160
Natomiast w tej chwili
chcemy, żeby pojawiło się nowe życie.

00:56:33.240 --> 00:56:36.120
Oczywiście kwestia zachowania
dziedzictwa, pamięci itd.

00:56:36.200 --> 00:56:38.480
To jest zupełnie osobne zagadnienie.

00:56:38.560 --> 00:56:40.240
Jedna z takich dyskusji, bardzo ciekawa

00:56:40.320 --> 00:56:46.880
zresztą, odbyła się w momencie, kiedy
firma Stocznia Cesarska otwierała wystawę

00:56:46.960 --> 00:56:51.200
mającą upamiętnić miejsce pracy pani
Anny Walentynowicz w jednej z hal.

00:56:51.280 --> 00:56:53.600
Wtedy zostały zaproszone panie, które

00:56:53.680 --> 00:56:56.720
razem z panią Walentynowicz
miała okazję pracować.

00:56:56.800 --> 00:57:01.680
I w takiej rozmowie, w wypowiedziach,
które do których wówczas te panie zostały

00:57:01.760 --> 00:57:04.760
zaproszone, dokładnie
taki wątek się przewinął.

00:57:04.840 --> 00:57:06.400
Bardzo podobnie zresztą wypowiadał się

00:57:06.400 --> 00:57:10.000
chyba najbardziej znany pracownik stoczni
pan prezydent Lech Wałęsa, który ma swoje

00:57:10.080 --> 00:57:16.360
biuro tutaj parę pięter nad nami,
który dokładnie mówił to samo.

00:57:17.880 --> 00:57:18.760
Co było, to było.

00:57:18.840 --> 00:57:22.880
Natomiast w tej chwili zbudujmy
tutaj po prostu przyszłość.

00:57:23.240 --> 00:57:30.840
Podobnie też wypowiadają się inni
prominentni pracownicy stoczni, robiący,

00:57:31.280 --> 00:57:35.240
że tak powiem, w różnym stopniu
karierę polityczną i nie tylko.

00:57:35.320 --> 00:57:37.640
Choćby pani Jerzy Borowczak, dokładnie

00:57:37.720 --> 00:57:40.120
ta sama historia, dokładnie
ten sam ton wypowiedzi.

00:57:40.140 --> 00:57:43.240
Co oczywiście nie oznacza, że
kwestie dziedzictwa nie są ważne.

00:57:43.320 --> 00:57:46.120
Te wszystkie kwestie, o których tutaj
mówimy, o których pan Andrzej Trzeciak

00:57:46.200 --> 00:57:49.760
wspomniał, choćby nawet kwestie
dziedzictwa przemysłowego itd.

00:57:49.840 --> 00:57:51.920
Są oczywiście niesłychanie ważne.

00:57:52.000 --> 00:57:53.800
Też oczywiście trudno się zgodzić z opinią

00:57:53.880 --> 00:57:59.080
kosmosu w kontekście, mimo że sam do tegoż
należę, ale jakoś nikt wtedy nie pytał o

00:57:59.160 --> 00:58:04.720
zdanie w kontekście istotności
bądź nie dziedzictwa Solidarności.

00:58:04.800 --> 00:58:06.400
Wiadomo, że z naszego gdańskiego czy

00:58:06.480 --> 00:58:11.240
polskiego punktu widzenia
ma to zupełnie inny wydźwięk.

00:58:11.520 --> 00:58:13.480
Ma to zupełnie inną wagę.

00:58:13.560 --> 00:58:15.160
Natomiast mam takie wrażenie, że

00:58:15.240 --> 00:58:19.640
dotychczas cały czas poruszaliśmy
się w obrębie moje twoje.

00:58:19.720 --> 00:58:23.600
Tak mówiąc krótko, to o tej ochronie do
upadłego, o to, żeby pan konserwator

00:58:23.680 --> 00:58:29.440
mówił, albo dokładnie jakby w
odwrotną stronę, że tak się wyrażę.

00:58:29.520 --> 00:58:32.360
Natomiast brakło nam tak naprawdę tego

00:58:32.440 --> 00:58:37.040
wyważenia tych, powiedziałbym, wszystkich
aspektów, które z tym się wiążą,

00:58:37.120 --> 00:58:40.880
łącznie z tymi zasadami, które pan
konserwator przed chwilą wyświetlił.

00:58:40.960 --> 00:58:44.200
Bardzo proszę o pytania, głosy w dyskusji.

00:58:44.200 --> 00:58:46.120
Jeżeli ktoś z Państwa chciałby zabrać głos

00:58:46.200 --> 00:58:49.040
to zapraszam, ale tutaj
proszę jeszcze raz.

00:58:49.120 --> 00:58:51.520
Karol z przeglądem Forum
Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej.

00:58:51.600 --> 00:58:56.040
I ja mam takie pytanie w nawiązaniu do
tych slajdów, które pokazywały czego

00:58:56.120 --> 00:58:59.000
chcemy, a czego nie chcemy
w nowych inwestycjach.

00:58:59.080 --> 00:59:04.400
Mamy chociażby pokazaną po sąsiedzku
inwestycję UIT w chińskiej pracowni ma

00:59:04.480 --> 00:59:08.480
hamaki bodajże o ile dobrze pamiętam
nazwisko, która na zdjęciach wygląda

00:59:08.560 --> 00:59:11.800
bardzo ładnie,
ale od strony głównej najważniejszej ulicy

00:59:11.880 --> 00:59:14.800
Nowej Wołowej mamy na
parterze pustą ścianę.

00:59:14.800 --> 00:59:16.440
Nie mamy tam nawet chodnika, który

00:59:16.520 --> 00:59:20.920
pozwoliłby nam dojść do Instytutu
Sztuki Wyspa i wjazd do garażu.

00:59:21.000 --> 00:59:25.600
Mamy inwestycję, kawałek liny, która ma
bardzo ciekawą elewację i teoretycznie jak

00:59:25.680 --> 00:59:29.360
się przejeżdża samochodem wzdłuż Jana
z Kolna, wygląda ona całkiem nieźle.

00:59:29.440 --> 00:59:31.720
Ale mamy też dwa poziomy chodnika, żadnego

00:59:31.800 --> 00:59:35.760
lokalu usługowego i drogę
serwisową z parkingiem przednią.

00:59:35.840 --> 00:59:39.800
W takiej sytuacji nawet gdybyśmy mieli
lokale usługowe, to w najlepszym wypadku

00:59:39.880 --> 00:59:44.040
zainstaluje się tam jakiś Medicover, do
którego się podjedzie samochodem z innej

00:59:44.120 --> 00:59:47.160
części miasta, a nie wzdłuż
czego będziemy chodzić?

00:59:47.240 --> 00:59:49.720
I teraz pytanie czy w zainteresowaniu

00:59:49.800 --> 00:59:55.680
służb konserwatorskich jest miejsce na to,
żeby oprócz tego, że będziemy zwracać

00:59:55.760 --> 00:59:58.800
uwagę na to, żeby w osi
widokowej były dźwigi?

00:59:58.880 --> 01:00:00.880
Czy jest miejsce na to, żebyśmy mogli też

01:00:00.960 --> 01:00:05.720
zwracać uwagę na tą skalę bardziej
powiedzmy ludzką i kwestie bardziej

01:00:05.800 --> 01:00:12.280
urbanistyczne, które jeżeli zaniedbamy, to
będziemy mieli piękne fotograficzne ujęcia

01:00:12.360 --> 01:00:16.560
budynków Młodego Miasta, ale nie będziemy
mieli wzdłuż tych budynków życia, bo

01:00:16.640 --> 01:00:20.480
przerabiamy tego typu problemy
urbanistyczne na terenie całego miasta.

01:00:20.560 --> 01:00:24.640
Te same błędy popełniono projektując
Olivia Business Center czy generalnie całe

01:00:24.720 --> 01:00:28.680
to miasteczko biurowe w Oliwie czy
chociażby wzdłuż Jana Pawła idąc wzdłuż

01:00:28.760 --> 01:00:34.360
Aviator, gdzie właśnie te problemy dróg
serwisowych, tych parterów, braku lokali

01:00:34.440 --> 01:00:39.320
usługowych najczęściej powodują to, że
marnujemy potencjał jakiegoś miasta.

01:00:39.400 --> 01:00:40.840
Dziękuję.

01:00:43.600 --> 01:00:47.880
Powiem tak konserwator jest ostatnim w tym
kraju, który

01:00:48.320 --> 01:00:52.720
to władztwo konserwatora do wydawania
decyzji administracyjnych jest

01:00:52.800 --> 01:00:57.120
oparte tylko i wyłącznie
na jego wiedzy i doświadczeniu.

01:00:57.200 --> 01:00:59.320
Czyli nie ma żadnych parametrów, które by

01:00:59.400 --> 01:01:04.440
mówiły o tym, że nie wyżej, nie
niżej od tego są plany miejscowe.

01:01:04.600 --> 01:01:07.720
Za chwilę zresztą będzie dyskusja o planie

01:01:07.800 --> 01:01:11.120
ogólnym, o planach ogólnych,
które będą w gminach.

01:01:11.440 --> 01:01:13.200
Natomiast ta uznaniowość przez

01:01:13.280 --> 01:01:19.000
orzecznictwo sądowe i samego Ministerstwa
kultury też jest ograniczana.

01:01:19.080 --> 01:01:22.520
Czyli
to nie jest do końca tak, jak tu sobie

01:01:22.600 --> 01:01:27.240
zażartowałem, że będę kolejne wersje
odrzucał, bo jest ładna, nieładna.

01:01:27.320 --> 01:01:31.680
Tylko w oparciu o najlepszą wiedzę i
doświadczenie,

01:01:31.760 --> 01:01:36.840
czyli w oparciu o odczucie miasta,
odczucie dziedzictwa dla danego terenu,

01:01:36.920 --> 01:01:41.760
odczucie detalu
architektonicznego danego budynku.

01:01:41.840 --> 01:01:46.080
Staramy się wydawać decyzje,
które nie uszczupla jego wartości.

01:01:46.160 --> 01:01:49.520
Czyli nie jesteśmy od projektowania.

01:01:49.800 --> 01:01:55.400
I może to będzie taki negatywny
wydźwięk tej wypowiedzi.

01:01:55.480 --> 01:01:58.240
Ale konserwator nie jest od tego, żeby

01:01:58.320 --> 01:02:01.680
śledzić, z której strony
wjeżdża do garażu samochód.

01:02:01.760 --> 01:02:03.440
Co będzie się działo w
partnerach usługowych?

01:02:03.440 --> 01:02:06.280
Czy one wychodzą na skarpę
zamiast na ulicę przy kawiarni?

01:02:06.280 --> 01:02:07.440
Nie.

01:02:07.720 --> 01:02:11.080
Zresztą dalszy ciąg Jana z Kolna próbujemy
teraz wspólnie z Biurem

01:02:11.160 --> 01:02:15.960
Rozwoju Gdańska właśnie nieco przerobić,
żeby pozbyć się tej sytuacji muru

01:02:16.040 --> 01:02:19.840
oporowego, który zamyka
te budynki i usługi.

01:02:21.320 --> 01:02:23.040
To konserwator mimo wszystko w swoim

01:02:23.120 --> 01:02:27.200
władztwo wypowiada się w określonym
zakresie, czyli analiza funkcjonalno

01:02:27.280 --> 01:02:31.520
przestrzenna przestrzeń tak, czyli w
kontekście wpływu na przestrzeń chronioną,

01:02:31.600 --> 01:02:33.960
czyli obszaru wpisanego
do rejestru zabytków.

01:02:34.040 --> 01:02:36.360
Czyli ekspozycja czynna,
ekspozycja bierna.

01:02:36.440 --> 01:02:37.640
To badamy.

01:02:37.720 --> 01:02:39.680
Natomiast nie możemy się wypowiadać w

01:02:39.760 --> 01:02:44.440
kwestiach tego, czy te drzwi bardziej w
lewo, czy w prawo, czy parter będą

01:02:44.520 --> 01:02:50.320
wjazdem tylko i wyłącznie dla serwisu i
dla garaży podziemnych albo naziemnych.

01:02:50.400 --> 01:02:56.000
Czy inaczej, Czyli oceniamy
architekturę nową w kontekście.

01:02:56.080 --> 01:02:58.080
Harmonijnej kompozycji z obszarem

01:02:58.160 --> 01:03:04.360
chronionym, czyli nowe nie może
zakłócić wartości terenu zastanego.

01:03:04.360 --> 01:03:05.920
Tylko w tym kontekście możemy oceniać

01:03:06.000 --> 01:03:11.080
czyli nie wchodzimy w poziom
rzutów budynku itd itd.

01:03:11.160 --> 01:03:16.160
Raczej bryła, architektura, elewacje.
Dziękuję bardzo.

01:03:16.160 --> 01:03:19.800
Mamy jeszcze czas na maksymalnie jedno
pytanie, ewentualnie jedną wypowiedź.

01:03:19.880 --> 01:03:23.560
Która z Państwa chciałoby się
powiedzieć zabrać głos?

01:03:23.640 --> 01:03:25.320
Bardzo proszę, zapraszam tutaj.

01:03:25.400 --> 01:03:26.560
Piotr.

01:03:26.640 --> 01:03:31.840
Panie konserwatorzy, mam pytanie
dotyczące ochrony sylwetki.

01:03:31.920 --> 01:03:33.960
Mianowicie wspomniał Pan

01:03:34.040 --> 01:03:37.760
o oczywiście obiektach
technicznych, takich jak dźwigi, jak

01:03:37.840 --> 01:03:40.520
słynny młot, które
miały powyżej 60 metrów.

01:03:40.600 --> 01:03:43.960
I to jest rzeczywiście
istotna dominanta przestrzenna.

01:03:43.960 --> 01:03:45.080
To były obiekty ażurowe.

01:03:45.160 --> 01:03:50.400
I teraz moje pytanie jest, ponieważ obok
mamy pomnik Historii Gdańsk wpisany

01:03:50.480 --> 01:03:53.720
w granicach
17 wiecznych fortyfikacji, o tyle to jest

01:03:53.800 --> 01:03:58.680
nieprawdziwe, że wtedy istniał jak wiadomo
szaniec wapienny, więc generalnie obszar

01:03:58.760 --> 01:04:01.480
stoczni też teoretycznie
mógłby w to wchodzić.

01:04:01.560 --> 01:04:03.480
Nie wchodzi z uwagi na wieloletnie

01:04:03.560 --> 01:04:06.000
50 lat produkcji stoczniowej,
która tutaj się odbywała.

01:04:06.080 --> 01:04:10.360
A moje pytanie jest
jak w obecnie kształtując nowe miasto,

01:04:10.440 --> 01:04:17.160
nową nową zabudowę tutaj, która musi
mieć swoją intensywność, swój wydźwięk?

01:04:17.240 --> 01:04:19.840
W jaki sposób chronić
obok pomnik historii?

01:04:19.920 --> 01:04:24.760
Czy nie należałoby jednak analizując pewne
zgody tutaj na tym terenie, brać pod uwagę

01:04:24.760 --> 01:04:27.120
także właśnie sylwetkę
całego śródmieścia Gdańska?

01:04:27.120 --> 01:04:29.120
Bo co by nie było młode miasto, choć to są

01:04:29.200 --> 01:04:35.160
inne wpisy do rejestru, jest
integralną częścią śródmieścia Gdańska.

01:04:35.240 --> 01:04:39.040
Bardzo prosimy o krótką odpowiedź.

01:04:39.200 --> 01:04:41.440
Jak najbardziej należy brać pod uwagę te

01:04:41.520 --> 01:04:46.040
wzajemne relacje widokowe
historycznej dzielnicy

01:04:46.120 --> 01:04:51.320
Stare Główne Miasto Stare Przedmieście
z tym, co tutaj ma się wydarzyć na

01:04:51.400 --> 01:04:55.320
terenach stoczniowych, to
było widać już na przykładzie.

01:04:55.400 --> 01:04:57.120
I tutaj w większości inwestorzy jednak się

01:04:57.200 --> 01:04:59.480
nad tym pochylili, to
jest analizy widokowe.

01:04:59.560 --> 01:05:02.000
Zresztą ostatnio na spotkaniu też
poprosiłem

01:05:02.080 --> 01:05:06.640
jedną z pracowni o przygotowanie takich
analiz widokowych, bo jedno to jest poziom

01:05:06.720 --> 01:05:10.200
przechodnia, czyli to
na co dzień użytkowana przestrzeń

01:05:10.280 --> 01:05:13.840
i to, jak konsumujemy tę
architekturę z poziomu przechodnia.

01:05:13.920 --> 01:05:16.480
Ale drugie to są.

01:05:17.280 --> 01:05:20.000
Walory widokowe, sylwetki miasta

01:05:20.080 --> 01:05:23.960
z najważniejszych, utrwalonych
historycznie punktów widokowych typu Góra

01:05:24.040 --> 01:05:28.880
Gradowa, Biskupia Góra, Wieża
kościoła Mariackiego, ratusza itd.

01:05:29.000 --> 01:05:31.000
I te ekspozycje też trzeba badać.

01:05:31.080 --> 01:05:35.040
I któryś ze studiów, nie pamiętam już
chyba na etapie master planu

01:05:35.120 --> 01:05:38.960
Henninga Larssona
zawierało właśnie taką analizę

01:05:39.040 --> 01:05:44.080
co przesunąć, co rozsunąć, jak wysoko,
czy nie lepiej niżej, ale gęściej itd itd.

01:05:44.160 --> 01:05:46.720
Więc na pewno takich analiz będę oczekiwał

01:05:46.800 --> 01:05:51.200
od tych projektów, które będą wpływały do
urzędu wojewódzkiego konserwatora, bo

01:05:51.280 --> 01:05:56.240
zdaję sobie sprawę z tego, jak
testowanie w skali 1:1 się kończy, więc

01:05:56.320 --> 01:06:00.000
wolałbym to przetestować póki co
na wizualizacjach.

01:06:00.080 --> 01:06:01.640
Dziękujemy bardzo Panu konserwatora.

01:06:01.720 --> 01:06:05.920
Raz jeszcze duże brawa
w kontekście wypowiedzi.

01:06:07.560 --> 01:06:09.720
Ja tylko dodam, proszę państwa, że tą

01:06:09.800 --> 01:06:15.760
deklarację Pana Konserwatora
Master Planu traktuję niezwykle poważnie.

01:06:15.840 --> 01:06:18.400
Ze wszystkimi tego konsekwencjami, ale też

01:06:18.480 --> 01:06:22.400
myślę, że będziemy w późniejszym czasie,
za chwilę o tym dalej rozmawiać.

01:06:22.480 --> 01:06:26.800
Dodam jeszcze tylko, że z panem
konserwatorem też umówiliśmy się, że

01:06:26.880 --> 01:06:31.160
szereg O inwestycjach będziemy rozmawiać
wspólnie, tak aby można było możliwie

01:06:31.240 --> 01:06:35.720
szybko i efektywnie wypracować
coś, co byśmy nazwali wspólnym

01:06:35.800 --> 01:06:39.600
stanowiskiem w sprawie tego,
w jakim kierunku powinny one zmierzać.

01:06:39.680 --> 01:06:44.600
Myślę, że to znakomicie pomoże w tych
dyskusjach, ale także ograniczy

01:06:44.680 --> 01:06:48.400
coś, co byśmy nazwali takim ping pong iem
architektoniczno konserwatorską,

01:06:48.480 --> 01:06:54.480
który się czasami różnie kończy,
a czasami niestety tak to wygląda.