WEBVTT 00:00:02.400 --> 00:00:03.480 Bardzo proszę państwa. 00:00:03.560 --> 00:00:05.840 I teraz ostatnia, 00:00:05.920 --> 00:00:11.720 przedostatnia przed zakończeniem naszego dzisiejszego seminarium. 00:00:11.800 --> 00:00:16.440 Punkt w programie, a mianowicie panel dyskusyjny poświęcony kształtowaniu 00:00:16.520 --> 00:00:20.520 Młodego Miasta w kontekście aspektów konserwatorskich. 00:00:20.600 --> 00:00:22.880 Poprowadzi ten panel zdecydował się Pan 00:00:22.960 --> 00:00:27.560 Profesor Sławomir XL, Przewodniczący Komitetu Architektury i Urbanistyki 00:00:27.560 --> 00:00:30.600 Polskiej Akademii Nauk, a przez wiele lat związany z Politechniką Warszawską. 00:00:30.680 --> 00:00:36.760 Panie Profesorze, zapraszam do udziału w tym panelu. 00:00:36.840 --> 00:00:41.600 Zgodzili się przyjąć Pani dr Monika Raczyńska, a 22 i Politechnika Gdańska. 00:00:41.640 --> 00:00:43.640 Zapraszamy! Monika. 00:00:44.080 --> 00:00:48.400 Pani doktor Natalia Balcerzak Prezes SARP Oddział Wybrzeże. 00:00:48.480 --> 00:00:50.400 Zapraszamy serdecznie. 00:00:50.480 --> 00:00:56.040 Pan profesor Wojciech Tarkowski, Politechnika Gdańska i Pracownia FORT oraz 00:00:56.120 --> 00:01:01.880 MCK i Pan dr Piotr Samuel też Politechnika Gdańska i jeszcze dr. 00:01:01.960 --> 00:01:05.160 Chociaż już blisko habilitacji, jak słyszeliśmy. 00:01:05.240 --> 00:01:07.240 Tak więc zapraszam serdecznie. 00:01:07.320 --> 00:01:09.240 Proszę zajmować miejsca. 00:01:09.320 --> 00:01:14.600 I zanim tutaj oddam Panu Profesorowi głos, może krótko pozwolę sobie zarysować trzy 00:01:14.680 --> 00:01:19.040 kwestie, które pozwoliłem sobie przekazać Państwu panelistów. 00:01:19.120 --> 00:01:23.400 Oczywiście Pan profesor jak znam życie i tak zrobi to po swojemu. 00:01:23.480 --> 00:01:27.360 Ale, ale Niemniej jednak z obowiązku pozwolę 00:01:27.440 --> 00:01:32.400 sobie wskazać te trzy kwestie, na których mi tutaj w szczególności zależało. 00:01:32.480 --> 00:01:34.480 To jest kwestia, 00:01:34.640 --> 00:01:38.480 powiedziałbym, tych reliktów materialnych i niematerialnych, o których tutaj 00:01:38.560 --> 00:01:42.600 rozmawiamy w kontekście tej materii, ale także idei. 00:01:42.680 --> 00:01:47.040 I pytanie, na ile obecność tych elementów 00:01:47.120 --> 00:01:50.520 od strony, powiedziałbym, tej architektoniczno urbanistycznej 00:01:50.600 --> 00:01:54.120 powinna determinować kształt i charakter nowej architektury? 00:01:54.200 --> 00:01:56.160 Czy powinniśmy nawiązywać do tej 00:01:56.240 --> 00:01:58.840 przemysłowej tradycji miejsca, czy też nie? 00:01:58.920 --> 00:02:04.360 Druga kwestia kwestia związana z 00:02:04.440 --> 00:02:07.480 artefaktami o tymczasowym, przypadkowym charakterze. 00:02:07.560 --> 00:02:11.360 Tu mówiliśmy o tym dźwigu, który w tej chwili stoi w jednym miejscu, ale 00:02:11.440 --> 00:02:14.800 równie dobrze można byłoby sobie wyobrazić jego relokację. 00:02:14.880 --> 00:02:19.160 Czy o tych latarniach, o których pan konserwator wspomniał. 00:02:19.240 --> 00:02:22.040 Pytanie na ile 00:02:22.360 --> 00:02:26.240 kompleksowa czy selektywna powinna być polityka zachowania tych elementów 00:02:26.320 --> 00:02:31.880 dziedzictwa, czy też wręcz odwrotnie powinniśmy zachowywać się w maksymalnie 00:02:31.960 --> 00:02:36.640 pełnym wymiarze, jedynie dopuszczając kwestie związane z alokacją, z tworzeniem. 00:02:36.640 --> 00:02:37.920 W związku z tym wykorzystaniem 00:02:38.000 --> 00:02:41.720 oryginalnych artefaktów, de facto nowych krajobrazów miejskich, 00:02:41.800 --> 00:02:45.760 takich, których tak naprawdę historycznie nigdy w danym miejscu nie było. 00:02:45.840 --> 00:02:49.280 Tutaj dodam, że wczoraj jednym z highlights w 00:02:49.360 --> 00:02:53.640 naszej popołudniowej dyskusji była kwestia basenu pływającego, 00:02:53.720 --> 00:02:56.320 która skończyła się dyskusją, że nigdy takiego basenu nie było. 00:02:56.400 --> 00:03:00.400 W związku z tym zapewne konserwator się na basen pływający nie zgodzi. 00:03:00.480 --> 00:03:02.480 Pana konserwatora czasami nie było, ale to 00:03:02.560 --> 00:03:07.520 będę zachęcał do odsłuchania tamtej części seminarium. 00:03:07.600 --> 00:03:11.760 I trzecie pytanie kwestia związana z nową siecią powiązań przestrzennych. 00:03:11.840 --> 00:03:13.760 Tutaj to odnosi się zarówno do kwestii 00:03:13.840 --> 00:03:16.200 krajobrazowych, o których pan Piotr Moll m. 00:03:16.200 --> 00:03:19.080 in. wspomniał, ale także tych kwestii 00:03:19.080 --> 00:03:21.960 związanych z układem przestrzeni publicznej, która to z kolei kwestia 00:03:22.040 --> 00:03:26.400 wybrzmiała bardzo silnie wczoraj w czasie popołudniowego panelu. 00:03:26.480 --> 00:03:30.840 No i pytanie, na ile możliwą jest twórcza interpretacja, czy też przetworzenie tych 00:03:30.920 --> 00:03:36.040 powiązań, które w kontekście historycznym gdzieś tam jednak jakieś były, ale one 00:03:36.040 --> 00:03:39.400 były inne niż te, z którymi mamy do czynienia teraz, niż te, które się nam 00:03:39.480 --> 00:03:45.440 teraz kształtują, choćby przez realizacje, które już się zadziało w tej przestrzeni. 00:03:45.520 --> 00:03:48.440 Żeby nie szukać daleko projekty doki. 00:03:48.520 --> 00:03:50.640 Te kwartały zabudowy są podzielone w 00:03:50.720 --> 00:03:55.120 trochę inny sposób niż to miało miejsce przed likwidacją tej tzw. 00:03:55.200 --> 00:03:58.680 wielkiej niebieskiej hali, która tutaj stała. 00:03:58.760 --> 00:04:01.000 Inny był układ powiązań komunikacyjnych, 00:04:01.080 --> 00:04:05.280 inny był układ powiązań pomiędzy poszczególnymi częściami stoczni. 00:04:05.360 --> 00:04:09.840 Pytanie, na ile te kwestie są możliwe do 00:04:09.920 --> 00:04:14.680 przetworzenia, na ile możemy budować nowe sieci przestrzeni publicznych, nawet 00:04:14.760 --> 00:04:18.160 jeżeli nie będą one nawiązywały do historycznych pierwowzorów? 00:04:18.240 --> 00:04:20.440 Z tymi kwestiami, tak jak powiedziałem, jak znam życie, 00:04:20.520 --> 00:04:24.080 to zupełnie inaczej to ujmę, ale to już zostawiam w rękach pana profesora. 00:04:24.160 --> 00:04:25.240 Bardzo proszę. 00:04:25.320 --> 00:04:28.480 Pan profesor Lorenz w zasadzie już 00:04:28.560 --> 00:04:34.320 podsumował nasz panel Moglibyśmy się rozejść. 00:04:35.800 --> 00:04:42.480 To jest właśnie ta umiejętność, która jest właściwa niektórym, zwłaszcza profesorom. 00:04:42.560 --> 00:04:44.400 Gratuluję. 00:04:44.840 --> 00:04:47.160 Chciałbym podziękować 00:04:47.240 --> 00:04:54.760 za w imieniu naszych, moich koleżanek i kolegów za zaproszenie do tego panelu. 00:04:54.840 --> 00:05:02.000 Temat jest tak skomplikowany, że nie wyobrażam sobie, żebyśmy. 00:05:02.080 --> 00:05:06.320 Wyczerpali wszystkie aspekty, ale przynajmniej dobrze by było, żeby 00:05:06.400 --> 00:05:14.000 udało nam się wspomnieć o tym, co Panie i Panowie uważają za rzeczy najbardziej. 00:05:14.080 --> 00:05:17.920 Najbardziej istotne. 00:05:18.120 --> 00:05:24.960 Są takie spotkania w gronie takim jak nasze, że wspomina się 00:05:25.040 --> 00:05:34.880 je przez wiele lat z powodu tego, że nagromadziły się w czasie tego spotkania 00:05:34.960 --> 00:05:42.720 wiele rozmaitych wypowiedzi I mamy na koniec interesujące materiały, które nam 00:05:42.800 --> 00:05:49.320 mogą służyć przez wiele, wiele lat i możemy się na nie powoływać. 00:05:49.400 --> 00:05:50.240 Tutaj prof. 00:05:50.320 --> 00:05:57.160 Kadłubka przypomniał drugi Kongres Konserwatorów Polskich. 00:05:57.240 --> 00:05:58.440 Zobaczcie państwo. 00:05:58.520 --> 00:06:04.800 Ja ciągle noszę teczkę, którą tam żeśmy dostali, bo 00:06:04.880 --> 00:06:11.000 ciągle sobie dzięki temu przypominam o tym wszystkim, o czym tam, 00:06:11.080 --> 00:06:15.800 o czym tam mówiono i uważam treści, które były 00:06:15.880 --> 00:06:23.040 zaprezentowane za ciągle istotne, mimo że oczywiście ulegają zmianom. 00:06:23.120 --> 00:06:30.920 Teraz odnosząc się do tego tematu naszego panelu Aspekty 00:06:31.000 --> 00:06:38.440 konserwatorskie, chciałbym jednak wrócić do problemu. 00:06:38.520 --> 00:06:40.160 Nowe, stare. 00:06:40.240 --> 00:06:44.560 Tutaj przynajmniej kilka razy usłyszeliśmy 00:06:44.640 --> 00:06:51.000 taką propozycję, że ten nowy fragment, 00:06:51.080 --> 00:06:57.920 nowy, stary, nowy fragment stoczni powinien być wyjątkowo dobry. 00:06:58.000 --> 00:07:02.400 I to jest słuszna uwaga i słuszne wezwanie. 00:07:02.480 --> 00:07:05.640 Natomiast od czasu do czasu słyszałem 00:07:05.720 --> 00:07:11.880 coś takiego, co można by streścić krótko to chodźcie chłopaki, zbudujemy ikonę. 00:07:11.960 --> 00:07:13.840 No jak te ikony. 00:07:13.920 --> 00:07:14.920 Co to jest? 00:07:15.000 --> 00:07:17.560 Czy to znaczy, że zbierzemy się w paru 00:07:17.640 --> 00:07:23.080 architektów i zaprojektujemy coś i będziemy to nazywali ikoną architektury? 00:07:23.160 --> 00:07:28.360 Ikona architektury nie powstaje dlatego, że ktoś takie założenie sobie zrobił, 00:07:28.440 --> 00:07:31.480 nawet jeżeli jest cudzoziemcem, inwestorem. 00:07:31.560 --> 00:07:33.480 Tylko ona powstaje dlatego, że jakiś 00:07:33.560 --> 00:07:40.160 utalentowany gość został wynajęty do zaprojektowania budynku i projektuje tak, 00:07:40.240 --> 00:07:43.680 że nikt mu nie przeszkadza albo prawie nikt mu nie przeszkadza. 00:07:43.760 --> 00:07:48.720 I na koniec wychodzi coś takiego jak chociażby ten pokazany tu 00:07:48.800 --> 00:07:55.440 przez pana konserwatora budynek w Bilbao i potem wokół tego dopiero robi się 00:07:55.520 --> 00:08:00.280 wielkie halo z tego i z tego robią się pieniądze, z tego 00:08:00.360 --> 00:08:04.320 robią się doktoraty na ten temat, przyjeżdżają wycieczki. 00:08:04.400 --> 00:08:06.680 Sam pojechałem do Warszawy samochodem, do 00:08:06.760 --> 00:08:15.560 tego Bilbao, żeby zobaczyć ten budynek, czyli no, szaleństwo jakieś, no. 00:08:16.160 --> 00:08:19.600 Coś w tym. Coś w takim budynku jest, że przyciąga. 00:08:19.680 --> 00:08:23.480 Stanowi przykład, a jednocześnie powoduje, 00:08:23.560 --> 00:08:31.640 że jesteśmy ostrożni, ostrożni, żeby nie wpaść w pułapkę tego 00:08:31.920 --> 00:08:36.840 budynku i nie zacząć projektować małe Bill Bałka gdzieś, gdzie 00:08:36.920 --> 00:08:39.880 się da, bo to po prostu byłoby byłoby śmieszne. 00:08:39.960 --> 00:08:45.120 Mnie się wydaje, że jesteśmy, a szczególnie państwo mieszkający w Gdańsku, 00:08:45.200 --> 00:08:51.320 są w znakomitej sytuacji, bo przecież jesteśmy w czymś, co można by nazwać takim 00:08:51.400 --> 00:08:56.480 ironicznym budynkiem, chociaż szczerze mówiąc, nie cierpię tej nazwy. 00:08:56.720 --> 00:08:59.680 Ikona, bo niedługo 00:08:59.760 --> 00:09:04.640 jak będzie tych ikon za dużo, to się okaże, że się obudzimy w cerkwi. 00:09:04.720 --> 00:09:06.800 Czyli mamy już taką ikonę. 00:09:06.880 --> 00:09:13.960 Niedaleko jest ten budynek Muzeum II Wojny Światowej. 00:09:14.040 --> 00:09:16.040 To są budynki. 00:09:16.120 --> 00:09:18.000 Oczywiście to, co powiem teraz, to nie 00:09:18.080 --> 00:09:23.360 żaden przykład ani powód do działania, ale to są budynki, do których ja specjalnie 00:09:23.440 --> 00:09:29.240 przyjechałem do Gdańska, żeby wielokrotnie je ze wszystkich stron ob rysować, 00:09:29.320 --> 00:09:34.960 ponieważ uważam te budynki zawarte powielania w każdy możliwy sposób, ale nie 00:09:35.040 --> 00:09:40.200 powielania poprzez budowanie, tylko poprzez upowszechnianie faktu ich 00:09:40.280 --> 00:09:44.040 istnienia i podkreślania jakości tej architektury. 00:09:44.120 --> 00:09:45.680 I teraz. 00:09:45.920 --> 00:09:52.960 Teraz mamy drugą, drugą stronę tego zagadnienia. 00:09:53.040 --> 00:09:55.880 To znaczy budujemy coś nowego, ale mamy 00:09:55.960 --> 00:09:59.520 przecież cały szereg budynków, które już istnieją. 00:09:59.600 --> 00:10:02.960 I teraz pytanie jak zamienić te istniejące 00:10:03.040 --> 00:10:08.280 budynki, te istniejące budynki w takie ikony? 00:10:08.640 --> 00:10:09.880 Mówię to w cudzysłowie. 00:10:09.960 --> 00:10:11.880 Oczywiście, żeby 00:10:11.960 --> 00:10:16.280 nawiązać do tego, co przed chwilą powiedziałem, na które jak się spojrzy, to 00:10:16.360 --> 00:10:21.680 będziemy wiedzieli, że to jest miejsce, gdzie stoi suwnica Walentynowicz, 00:10:21.760 --> 00:10:30.120 że to jest miejsce, gdzie Wałęsa przykręca coś tam śrubokrętem 00:10:30.360 --> 00:10:36.920 i że jeszcze inni ludzie tutaj pracowali, że to, o czym tutaj pan Kowalski mówił, że 00:10:37.000 --> 00:10:42.840 za bramę, jak się patrzyło, widać było tę elektryczność, że tak powiem, która 00:10:42.920 --> 00:10:48.520 rozsadza te mury i dzięki której wszyscy jesteśmy tacy, jacy jesteśmy. 00:10:48.600 --> 00:10:55.040 Dzisiaj w Warszawie mieliśmy i mamy dzielnicę Ursus, która też przecież 00:10:55.120 --> 00:11:00.600 wyglądała kiedyś tak, że robotnicy wychodzili na tory i przystawali parowozy, 00:11:00.680 --> 00:11:05.200 żeby przeszkadzały do torów, żeby nie rozwozić czegoś tam. 00:11:05.280 --> 00:11:06.360 Były takie fakty. 00:11:06.440 --> 00:11:09.080 I co zostało z tej dzielnicy? Ursus? 00:11:09.160 --> 00:11:10.440 Nic. 00:11:10.520 --> 00:11:17.840 Stoją jakieś budynki mieszkalne, które nawet nie są średniej klasy. 00:11:17.920 --> 00:11:22.400 Są po prostu pudełkami, pojemnikami na lokatorów. 00:11:22.480 --> 00:11:24.560 I tak bym to tak bym to nazwał. 00:11:24.640 --> 00:11:28.680 Ale teraz chciałbym, żeby państwo, 00:11:28.760 --> 00:11:33.960 którzy są zaproszeni, spojrzeli na Stocznię 00:11:34.040 --> 00:11:40.600 właśnie jako na zbiór tych artefaktów zabytkowych, 00:11:40.760 --> 00:11:46.880 bo tematem naszego tutaj spotkania są aspekty konserwatorskie 00:11:47.040 --> 00:11:52.560 kształtowania tego nowego oblicza Młodego Miasta. 00:11:52.640 --> 00:11:55.440 Oczywiście moglibyśmy wypuścić na koniu 00:11:55.520 --> 00:12:01.520 Ulryka von Ginger, a prawda, Bo to się zaczęło chyba od tego, od tamtych czasów. 00:12:01.600 --> 00:12:05.440 Ale to nie o to chodzi, bo co najwyżej to 00:12:05.520 --> 00:12:11.000 w jakiejś kreskówce pseudo dowcipnej możnaby coś takiego zrobić. 00:12:11.080 --> 00:12:12.120 Kto z Państwa chciałby? 00:12:12.200 --> 00:12:14.800 Może jak? 00:12:14.880 --> 00:12:19.880 Może zróbmy od prawego od prawej, jeżeli można prosić. 00:12:19.960 --> 00:12:23.160 Mikrofon leży obok na nim. 00:12:24.440 --> 00:12:27.080 Halo. Słychać mnie tak. 00:12:27.160 --> 00:12:29.760 Dzień dobry państwu, Witam serdecznie. 00:12:29.840 --> 00:12:32.520 Bardzo dziękuję za zaproszenie. 00:12:32.600 --> 00:12:34.400 Pan profesor 00:12:34.640 --> 00:12:40.400 zaprosił mnie, natomiast jestem prezesem Oddziału Wybrzeże Stowarzyszenia 00:12:40.400 --> 00:12:43.600 Architektów Polskich, ale pozwolę sobie podkreślić, że jestem najmłodsza 00:12:43.680 --> 00:12:47.160 prawdopodobnie w tym gronie, jeśli chodzi o głos ekspercki. 00:12:47.240 --> 00:12:51.960 W związku z tym tym bardziej czuję się wyróżniona jako głos młodego pokolenia. 00:12:52.040 --> 00:12:54.320 A co ważne jeszcze pozwolę sobie na taką prywatę. 00:12:54.400 --> 00:12:57.760 Osoba, która nie pochodzi z Trójmiasta, ja jestem z Mazowsza. 00:12:57.840 --> 00:12:59.600 W Gdańsku mieszkam dokładnie 20 lat. 00:12:59.680 --> 00:13:03.600 W tym roku mija, więc mogę powiedzieć z perspektywy osoby 00:13:03.680 --> 00:13:08.320 napływowej, która przyjechała do Gdańska, która zobaczyła Gdańsk po raz pierwszy, 00:13:08.400 --> 00:13:13.680 jak przyjechałam na egzaminy wstępne w 2004 roku na Politechnikę Gdańską. 00:13:13.760 --> 00:13:18.240 W związku z tym myślę, że moje spostrzeżenia co do wartości 00:13:18.320 --> 00:13:26.280 architektonicznej stoczni będzie takim głosem obywatela, ale i osoby napływowej. 00:13:26.360 --> 00:13:33.080 Ja jestem zachwycona Stocznią Gdańską i Stocznią Cesarską, obiektami, które 00:13:33.160 --> 00:13:36.800 funkcjonują, które w dalszym ciągu prowadzą swoją działalność, ale i 00:13:36.880 --> 00:13:43.120 obiektami, które są spuścizną po poprzednich poprzedniej funkcji. 00:13:43.200 --> 00:13:49.520 I zdecydowanie jestem za tym, żeby te obiekty cały czas istniały i żeby było 00:13:49.600 --> 00:13:54.800 ich jak najwięcej, i żeby wartość ta techniczna, która jest. 00:13:54.880 --> 00:13:56.480 Ale nie tylko obiekty budowlane 00:13:56.560 --> 00:14:01.760 i obiekty infrastruktury technologicznej pozostawały 00:14:01.840 --> 00:14:05.760 dlatego, że coś, co zostało nam przekazane, bo my to 00:14:05.840 --> 00:14:10.320 przyjęliśmy, powinniśmy z wielkim szacunkiem się odnosić do tej zabudowy. 00:14:10.400 --> 00:14:14.480 I tak jak ja przyjechałam i byłam zafascynowana stocznią, dla mnie Stocznia 00:14:14.480 --> 00:14:17.840 była osobą, która nigdy wcześniej nie była w Gdańsku i zobaczyła te żurawie. 00:14:17.920 --> 00:14:18.960 To było wielkie łał. 00:14:19.040 --> 00:14:25.080 Pamiętam, jak jeździłam tramwajem na Politechnikę Gdańską, mijałam wzdłuż. 00:14:25.160 --> 00:14:28.080 Nie było Jana z Kolna, ale było widać zabudowę na stoczni. 00:14:28.160 --> 00:14:32.800 W zasadzie z nosem w szybie obserwowałam te obiekty i to jest piękne. 00:14:32.880 --> 00:14:37.520 Oczywiście w moim regionie, na Mazowszu tego nie było z wiadomych względów. 00:14:37.600 --> 00:14:43.680 Dlatego tym bardziej powinniśmy szanować to, co to, co mamy i to co zastaliśmy. 00:14:43.760 --> 00:14:46.680 Jeśli chodzi o poprawę techniczną, to jest numer jeden, 00:14:46.760 --> 00:14:52.800 czyli aspekty konserwatorskie, ale to nie uczyni tych obiektów 00:14:52.880 --> 00:14:57.920 właściwymi czy wartościowymi jeszcze raz, dlatego że funkcja, którą dopiero nadamy, 00:14:58.000 --> 00:15:00.600 co zresztą już było dzisiaj na ten temat mówione. 00:15:00.680 --> 00:15:03.280 Ale jeśli chodzi o kwestie konserwatorskie. 00:15:03.360 --> 00:15:05.600 Reasumując tak, zdecydowanie powinniśmy 00:15:05.680 --> 00:15:11.600 zachowywać te obiekty jako spuściznę po latach poprzednich. 00:15:12.160 --> 00:15:14.080 Dziękuję bardzo. 00:15:17.200 --> 00:15:19.280 Ale i tak jest włączony. Dziękuję bardzo. 00:15:19.360 --> 00:15:23.680 Ja przepraszam, bo ja dopiero wpadłam na końcówkę poprzedniej prelekcji. 00:15:23.760 --> 00:15:25.400 Nie wiem, czy to jest jakaś od wczoraj 00:15:25.480 --> 00:15:30.520 taka tradycja, że każdy o swoich osobistych powiązaniach mówi czy nie. 00:15:30.600 --> 00:15:34.960 Moje Jeżeli tak, to moje osobiste są takie, że mój dziadek po wojnie przyjechał 00:15:35.040 --> 00:15:39.760 do pracy w Stoczni Gdańskiej i tutaj poznał babcię na miejscu. 00:15:39.760 --> 00:15:41.560 Tylko potem niestety stwierdził, że dobra, 00:15:41.640 --> 00:15:45.520 trzeba wracać do swojego rodzinnego miasteczka, tak, że dom już zbudowali. 00:15:45.600 --> 00:15:46.520 Niewiele powie. 00:15:46.600 --> 00:15:52.160 Szkoda, ale ale w innym miejscu, ale już tak. 00:15:52.240 --> 00:15:53.960 Żarty na bok. 00:15:54.520 --> 00:15:56.720 Ja też tak poczułam się trochę staro. 00:15:56.800 --> 00:16:00.760 Jak zaczęłaś mówić przez chwilę wiesz o tym, że jesteś tu najmłodsza itd. 00:16:00.840 --> 00:16:02.440 Bo sobie tak w głowie policzyłam, że chyba 00:16:02.520 --> 00:16:06.400 pierwszy projekt jeszcze jako studentka dla stoczni w takim pierwszym chyba 00:16:06.480 --> 00:16:11.600 studenckim konkursie to robiłam 22 lata temu i to brzmi tak strasznie. 00:16:11.680 --> 00:16:16.000 Ale jak już o czasie mówimy i ten aspekt tu wchodzi, bo wydaje mi się, że to jest 00:16:16.080 --> 00:16:20.360 coś, co się pojawiało słysząc i w poprzedniej prelekcji. 00:16:20.440 --> 00:16:24.920 Ale też trochę podpytam uczestników wczorajszych paneli, 00:16:25.000 --> 00:16:28.360 że tutaj bardzo dużo jest mowy o tym, co się przez te dwie dekady ostatnie 00:16:28.440 --> 00:16:33.320 wydarzyło w rozumieniu stoczni, w myśleniu o dziedzictwie. 00:16:33.400 --> 00:16:38.440 Przeszliśmy przez te wszystkie etapy oglądania projektów wniosku do UNESCO itd. 00:16:38.520 --> 00:16:41.840 My dzisiaj mamy kompletnie inną wiedzę i zupełnie inny sposób. 00:16:41.920 --> 00:16:44.480 Kochamy wszyscy będąc na miejscu ten 00:16:44.560 --> 00:16:48.080 obszar i zupełnie do niego się inaczej odnosimy. 00:16:48.160 --> 00:16:52.040 Dlatego mnie zaskoczyło bardzo Pana pytanie, bo 00:16:52.120 --> 00:16:56.560 ja już i w kontekście stoczni, i w ogóle w kontekście myślenia o planowaniu i 00:16:56.640 --> 00:17:00.360 projektowaniu już bardzo dawno w ogóle nie słyszałam określenia ikony. 00:17:00.440 --> 00:17:06.400 Mam wrażenie, że ono w takiej dyskusji na temat planowania miast i tego, jaka 00:17:06.480 --> 00:17:10.600 powinno być architektury, architektury jakiejś nie wiem, 00:17:10.680 --> 00:17:15.240 nie chcę strzelać, ale z jakieś 5 lat temu w ogóle zniknęło tak że właściwie już 00:17:15.320 --> 00:17:19.240 teraz nie mówimy o ikonach, mówimy one już powstały, one już są. 00:17:19.320 --> 00:17:23.360 Skończyły się środki unijne na ikony, już obiekty, duże kultury. 00:17:23.440 --> 00:17:26.440 Jeżeli gdzieś powstają, to 00:17:26.520 --> 00:17:31.720 pewnie one są takie najbardziej ikoniczne, Ale już się w Warszawie nawet wypełniła 00:17:31.800 --> 00:17:35.520 sylwetka wieżowcami, więc te nowe już trudno powiedzieć, żeby były ikonami. 00:17:35.520 --> 00:17:39.560 One są po prostu kolejnymi wieżami, które powstają w tym całym miejskim krajobrazie. 00:17:39.640 --> 00:17:41.440 Dlatego mam wrażenie, że cała teraz 00:17:41.520 --> 00:17:47.120 dyskusja na temat tworzenia miasta i to bez względu na to, czy w kontekście 00:17:47.200 --> 00:17:50.840 historycznym, post industrialnym, czy w ogóle jest skierowane bardziej na to 00:17:50.920 --> 00:17:54.400 wypełnianie dziur i to już nie ikonami, tylko taką architekturą. 00:17:54.480 --> 00:17:57.560 Tła na przestrzenie publiczne, na zieleń, 00:17:57.640 --> 00:18:01.760 na przestrzenie dla ludzi, na zrównoważone środki transportu. 00:18:01.840 --> 00:18:04.240 I te zagadnienia są dzisiaj kompletnie inne. 00:18:04.320 --> 00:18:07.520 A o tym Bilbao, nasi studenci to chyba nawet w ogóle nie 00:18:07.600 --> 00:18:12.200 słyszeli, bo to dla nich jest jakaś taka dobra. 00:18:12.280 --> 00:18:14.840 Pojawia się pewnie gdzieś na zajęciach. 00:18:14.840 --> 00:18:16.160 Dobra. 00:18:18.360 --> 00:18:20.200 Dobra. W każdym razie. 00:18:20.280 --> 00:18:25.200 Wiadomo, że gdzieś te zjawiska występują, ale dzisiaj mamy kompletnie inne wyzwania 00:18:25.220 --> 00:18:28.320 i przede wszystkim zupełnie inne oczekiwania wobec przestrzeni. 00:18:28.400 --> 00:18:31.600 I tak jak mam wrażenie, że tych 20 lat 00:18:31.680 --> 00:18:37.160 temu patrzyliśmy na to materialne, tak bo rozumiem, że na tym się koncentrujemy 00:18:37.480 --> 00:18:41.840 dziedzictwo stoczni, to patrzyliśmy na to faktycznie w kontekście tego czegoś, co 00:18:41.920 --> 00:18:45.600 tracimy, że jeszcze wtedy może za bardzo nie wiedzieliśmy. 00:18:45.680 --> 00:18:49.720 Nikt chyba sobie nie potrafił wyobrazić, w jakiej będziemy dzisiaj sytuacji, jak ta 00:18:49.720 --> 00:18:52.680 przestrzeń będzie wyglądać, a przede wszystkim jak będzie działać. 00:18:52.760 --> 00:18:54.040 I te zdjęcia, 00:18:54.120 --> 00:18:58.200 ostatnie z imprezowej części stoczni, które pokazywał pan konserwator, są chyba 00:18:58.280 --> 00:19:02.440 najlepszą ilustracją tego, jak ta przestrzeń została zaakceptowana z tym 00:19:02.520 --> 00:19:07.960 wszystkim, co tam jest, z tymi wszystkimi naleciałościami, infrastrukturą, z tym 00:19:08.040 --> 00:19:14.120 brudem, takim z tymi warstwami po prostu osadów, które chyba wszyscy tutaj 00:19:14.200 --> 00:19:19.240 doceniają najbardziej, bo to chyba bliżej kojarzą państwo te wszystkie 00:19:19.320 --> 00:19:22.000 warszawskie adaptacje postindustrialnej kompleksów. 00:19:22.080 --> 00:19:26.480 One w opinii części odbiorców są za bardzo wyliczane. 00:19:26.520 --> 00:19:28.360 Często słyszę takie określenie, że ta 00:19:28.440 --> 00:19:32.520 cegła za bardzo oczyszczona, że jednak za nowe tam jest wszystko. 00:19:32.600 --> 00:19:37.960 A że stocznia jest taka właśnie trochę dzika, taka jeszcze nie, już oswojona, ale 00:19:38.040 --> 00:19:45.400 jeszcze faktycznie na tyle autentyczna w tych swoich warstwach, w tych osadach, w 00:19:45.400 --> 00:19:49.080 tych zapachach i w tym wszystkim, że to chyba jest jedna z tych jej największych 00:19:49.160 --> 00:19:54.200 wartości, które z kolei już adaptując kolejne budynki możemy utracić. 00:19:54.280 --> 00:19:58.760 I dla mnie to pytanie o to, w jaki sposób się do tego odnieść, to jest przede 00:19:58.840 --> 00:20:03.480 wszystkim idziemy, ten suwak przesuniemy, to znaczy na ile w tej chwili też te 00:20:03.560 --> 00:20:08.640 działania, które się tam odbywają, które są takimi bardzo tymczasowymi często 00:20:08.720 --> 00:20:12.440 rozwiązaniami, bo to jeszcze nie są takie konkretne adaptacje. 00:20:12.520 --> 00:20:14.120 W tej chwili widać, że. 00:20:14.200 --> 00:20:19.200 Z roku na rok inwestorzy czy operatorzy lokali gastronomicznych 00:20:19.280 --> 00:20:26.520 próbują jakoś tam wprowadzać ogrzewanie, które będzie wydłużać sezon. 00:20:26.600 --> 00:20:30.240 Próbują jakoś domykać czy adaptować poszczególne mniejsze obiekty. 00:20:30.320 --> 00:20:34.360 Ale to są wszystko działania, które przez jakiś czas jeszcze się będą sprawdzały. 00:20:34.440 --> 00:20:37.600 Ale przyjdzie moment, kiedy trzeba już będzie te budynki uszczelnić, 00:20:37.680 --> 00:20:42.840 zmodernizować i przekształcić na nowe funkcje. 00:20:42.920 --> 00:20:44.800 I pytanie, czy wtedy nie stracimy właśnie 00:20:44.880 --> 00:20:48.760 tej autentyczności, która teraz jest taka wspaniała? 00:20:49.000 --> 00:20:50.760 Dziękuję bardzo. 00:20:51.280 --> 00:20:53.920 Pan Twardowski. Dziękuję bardzo. 00:20:54.000 --> 00:20:55.400 Tak, słychać mi. 00:20:55.480 --> 00:20:56.920 To są bardzo ważne rzeczy. 00:20:57.000 --> 00:20:59.360 I moja konkluzja z tego, co pani tu 00:20:59.360 --> 00:21:02.320 powiedziała, to jest tak, że wtedy się wszyscy wyniosą, jak to zostanie wszystko 00:21:02.400 --> 00:21:04.760 zaadoptowane, wyczyszczone i tak dalej, i tak dalej. 00:21:04.840 --> 00:21:11.280 To jest dość duży problem, jak zachować tą wartość, która w tej chwili powstała. 00:21:11.800 --> 00:21:16.320 W przyszłości, kiedy będziemy to wszystko tam u. 00:21:16.400 --> 00:21:17.400 Ja wiem, jak to powiedzieć. 00:21:17.480 --> 00:21:20.040 Nie chcę powiedzieć upiększać, ale raczej ułatwiać. 00:21:20.120 --> 00:21:21.760 Robić jakiś porządek. Dobry przykład. 00:21:21.760 --> 00:21:25.240 W Szanghaju jest takich terenów poprzemysłowych, gdzie tam się rozwijają 00:21:25.320 --> 00:21:30.440 tego typu działania, jak tutaj u nas i wentyl bezpieczeństwa w tym kraju 00:21:31.240 --> 00:21:34.600 o ograniczonej wolności, A tam się to wszystko jakoś tak. 00:21:34.680 --> 00:21:39.000 Ten katalizator tam powoduje, że tam tam więcej wolno. 00:21:39.080 --> 00:21:40.720 Ale to jest, jeśli chodzi o ten właśnie 00:21:40.800 --> 00:21:43.480 fenomen elektryków, który rzeczywiście bardzo łatwo stracić. 00:21:43.480 --> 00:21:44.920 Wydaje mi się, że w momencie, w którym to 00:21:45.000 --> 00:21:51.080 właśnie tak u ugłaskać toto toto straci ten urok, który w tej chwili posiada. 00:21:51.160 --> 00:21:55.160 Natomiast chciałem się odnieść jeszcze do takiego podstawowej, jak gdyby 00:21:55.240 --> 00:22:01.240 podstawowego założenia czego my właściwie chcemy, to na terenach stoczniowych. 00:22:01.320 --> 00:22:05.760 I w moim pojęciu to ich to przede wszystkim chcemy nowego miasta, 00:22:05.840 --> 00:22:11.880 Młodego miasta, zespołu, dzielnicy, fragmentu Gdańska, 00:22:11.960 --> 00:22:15.680 która będzie atrakcyjnym miejscem do zamieszkiwania, do spędzania czasu itd. 00:22:15.760 --> 00:22:17.400 Czyli normalnego miasta. 00:22:17.450 --> 00:22:18.600 To jest pierwsza rzecz. 00:22:18.680 --> 00:22:22.080 Jeśli chodzi o dziedzictwo historyczne, 00:22:22.160 --> 00:22:27.760 to wydaje mi się, że ważniejsze od dziedzictwa materialnego w 00:22:27.840 --> 00:22:31.280 tym miejscu jest dziedzictwo niematerialne. 00:22:31.480 --> 00:22:33.640 Dziedzictwo materialne jest dosyć 00:22:33.720 --> 00:22:39.400 popularne właściwie w prawie każdym każdym polskim mieście z okresu przełomu wieków. 00:22:39.480 --> 00:22:44.640 W każdym większym mieście są tereny przemysłowe, które mają bardzo fajną taką 00:22:44.720 --> 00:22:49.040 architekturę właśnie, która nam się, którą lubimy, bo jest taka ciepła, 00:22:49.120 --> 00:22:57.960 coś tam jakieś do przeszłości odniesienia dzięki niej mamy, mamy jakąś taki komfort. 00:22:58.440 --> 00:23:00.920 Trwania, no w każdym razie te dzielnice 00:23:01.000 --> 00:23:04.480 przemysłowe, tu pokazywaliśmy przykłady z różnych miast, ale one są wszędzie, 00:23:04.560 --> 00:23:07.080 praktycznie rzecz biorąc w większych miastach. 00:23:07.160 --> 00:23:11.680 Natomiast fenomenem tego miejsca jest dziedzictwo niematerialne. 00:23:11.760 --> 00:23:14.000 I tu właściwie jest cały chyba pies 00:23:14.080 --> 00:23:20.040 pogrzebany, bo jeśli chodzi o substancję materialną, coś się chciałbym zwrócić. 00:23:20.120 --> 00:23:23.440 Proszę państwa, to nie jest Wawel, to nie jest to, że my musimy nad każdą 00:23:23.520 --> 00:23:30.240 klamką się w tej chwili pochylać i do niej się odnosić z jakąś nabożną czcią. 00:23:30.320 --> 00:23:33.720 To jest dziewiętnastowieczne XX wieczna zabudowa. 00:23:33.800 --> 00:23:38.320 Przykład hala ta tutaj to jest hala u botów wybudowana w czasie wojny. 00:23:38.400 --> 00:23:40.240 Została ona bardzo ładnie zachowana, 00:23:40.320 --> 00:23:43.960 bardzo ładnie, z wielkim sukcesem zaadaptowana, z czego się cieszymy. 00:23:44.040 --> 00:23:46.600 Nie zniszczyliśmy jej, mamy ją pokazaliśmy. 00:23:46.680 --> 00:23:48.920 Mało tego jakiś głęboki humanizm, mimo 00:23:49.000 --> 00:23:53.560 tego, że to naszego wroga budowla, gdzie budowano wrogie nam okręty, które to piły 00:23:53.640 --> 00:23:57.680 nasze okręty, że potrafiliśmy to wszystko uszanować, proszę bardzo jest. 00:23:57.760 --> 00:24:03.440 Potrafimy to zaadaptować, bawić się w środku i jesteśmy bardzo kulturalni. 00:24:03.520 --> 00:24:06.080 Ale to tyle, że tak powiem, powinniśmy 00:24:06.160 --> 00:24:10.400 szanować to te obiekty, które tutaj zastaliśmy, 00:24:10.480 --> 00:24:13.120 nawet jeżeli to jest stocznia cesarska czy stocznia z ich. 00:24:13.200 --> 00:24:14.000 A gdzie tam, 00:24:14.080 --> 00:24:20.360 pancerniki Źle to ostrzeliwać, Proszę państwa, Półwysep Helski w 39 roku. 00:24:20.440 --> 00:24:23.640 Takich to tutaj przyjaciół mamy 00:24:23.720 --> 00:24:26.200 z przeszłości, którzy to takie rzeczy budowali. 00:24:26.280 --> 00:24:27.880 My to wszystko zachowajmy. 00:24:27.960 --> 00:24:31.920 To będzie świadczyło o naszej, że tak powiem, wielkości. 00:24:32.000 --> 00:24:35.520 Natomiast przestrzegam przed tym, żeby z 00:24:35.600 --> 00:24:40.280 jakąś nieprawdopodobną pieczołowitością chronić wszystko. 00:24:40.360 --> 00:24:42.240 Powinniśmy mieć dosyć dużą swobodę 00:24:42.320 --> 00:24:46.520 działania na terenie stoczni, która by nie niszczyła 00:24:46.600 --> 00:24:50.480 tego dziedzictwa materialnego, ale pokazywała naszą współczesność, naszą 00:24:50.560 --> 00:24:58.280 właśnie tą wspaniałomyślność, naszą kulturę, nasz nasz dorobek. 00:24:58.360 --> 00:25:01.960 Bardzo, bardzo ciekawa była wypowiedź na temat tego dorobku, że to była kolebka 00:25:01.960 --> 00:25:04.880 polskiego przemysłu stoczniowego, naszej myśli inżynierskiej. 00:25:04.960 --> 00:25:07.520 Chrońmy to tak samo mocno. 00:25:07.600 --> 00:25:12.800 Nie tylko cieszmy się, że tu pancerniki Niemcy budowali, my też coś zrobiliśmy 00:25:12.880 --> 00:25:18.160 i to jest dosyć istotne, proszę państwa, dlatego żeby zrozumieć dziedzictwo 00:25:18.240 --> 00:25:24.600 niematerialne, które się tutaj w tej stoczni przykleiło, jak to pokazać? 00:25:24.680 --> 00:25:25.960 To nie jest łatwa sprawa. 00:25:26.040 --> 00:25:28.400 Mnie się wydaje, że tym takim 00:25:28.480 --> 00:25:31.880 entuzjazmem możemy to pokazywać, chociażby tym, co się dzieje 00:25:31.960 --> 00:25:36.160 na ulicy Elektryków, takim entuzjazmem zaadoptowania, to dla naszego życia 00:25:36.240 --> 00:25:40.960 współczesnego, obecnego teraźniejszości, żeby pokazać, że my w tej przestrzeni 00:25:41.040 --> 00:25:47.160 możemy się dobrze czuć i bardzo przyjemnie ją adoptować. 00:25:47.240 --> 00:25:49.640 To są elementy, które są chyba 00:25:49.720 --> 00:25:55.240 najważniejsze w moim pojęciu, jeśli chodzi o ochronę tego miejsca. 00:25:55.360 --> 00:26:01.520 I zachęcam do tego, żeby uwolnić myśl, przede wszystkim tą myśl 00:26:01.520 --> 00:26:03.920 architektoniczną i nie blokować jej niepotrzebnie. 00:26:04.000 --> 00:26:05.960 Oczywiście w sytuacji, kiedy mamy te 00:26:06.040 --> 00:26:10.400 miejsca powiedzmy jak obiekty, bo to musi być obiekt odpowiedni. 00:26:10.480 --> 00:26:12.200 Te obiekty o specjalnej wartości, które 00:26:12.200 --> 00:26:15.360 mają stać się dominantą, mówiono tu operę, może gdzieś tu wybudujemy. 00:26:15.440 --> 00:26:22.080 Czy jakiś inny tego typu gmach trzeba uwolnić jak najbardziej myśl architekta. 00:26:22.160 --> 00:26:24.840 Tam nie, nie powinniśmy go krępować praktycznie niczym. 00:26:24.880 --> 00:26:26.360 Niech zrobi. Niech będzie konkurs. 00:26:26.440 --> 00:26:29.320 Przyzwoita linia, konkurs studio tylko realizacyjny. 00:26:29.400 --> 00:26:31.680 Porządny, powszechny konkurs. 00:26:31.760 --> 00:26:35.600 My w tej chwili mamy konkursy, studia wolne oraz bardzo wąskie, jakieś 00:26:35.680 --> 00:26:40.080 konkursowe konkursy inwestorskie, gdzie jest ktoś tam zaproszony? 00:26:40.160 --> 00:26:44.240 Bardzo cenni, na pewno i wspaniali architekci, ale róbmy. 00:26:44.320 --> 00:26:50.360 Spróbujmy namówić inwestorów do konkursów powszechnych, żeby robić konkursy dla 00:26:50.360 --> 00:26:53.040 wszystkich chętnych, którzy chcieliby w nich startować. 00:26:53.120 --> 00:26:54.560 To jest bardzo ważna rzecz. 00:26:54.640 --> 00:27:02.040 I druga sprawa odnoszę się do tego, co przed chwilą pani mówiła tutaj, co jest? 00:27:02.120 --> 00:27:03.480 Jestem absolutnie tego zdania. 00:27:03.560 --> 00:27:07.920 Przyszedł czas tak naprawdę na architekturę tła. 00:27:08.000 --> 00:27:13.000 My mamy już jakieś dominanty, być może będziemy mieli jeszcze jakąś dominantę, 00:27:13.000 --> 00:27:15.160 jeśli się pojawi temat, bo to musi być temat. 00:27:15.240 --> 00:27:18.240 My nie zrobimy dominanty zabudowy. 00:27:18.320 --> 00:27:21.760 Słucham dla dominanty, że nagle się umówimy. 00:27:21.760 --> 00:27:23.280 Tu będzie dominanta i to się będzie 00:27:23.280 --> 00:27:25.840 składało z mieszkań na wynajem czy tam ja wiem z czego. 00:27:25.920 --> 00:27:28.960 No z mieszkania Ewki zwykłej, z balonikami. 00:27:29.040 --> 00:27:31.760 No nie no, na dominantę potrzeba funkcji. 00:27:31.840 --> 00:27:34.520 Może jakieś muzeum, teatr, operę 00:27:34.600 --> 00:27:39.960 w salę koncertową, obiekt użyteczności publicznej o dużej randze. 00:27:40.040 --> 00:27:42.000 I wtedy powinniśmy dać pełną wolność 00:27:42.080 --> 00:27:46.880 architektom, zrobić konkursy i robić to, co w duszy gra. 00:27:46.960 --> 00:27:48.400 Wtedy mamy szanse na powodzenie. 00:27:48.480 --> 00:27:50.480 Reszta architektura tła. 00:27:50.560 --> 00:27:53.280 I tu apel również do moich kolegów, do 00:27:53.360 --> 00:27:57.760 architektów i do siebie samego, żeby się nie popisywać. 00:27:57.840 --> 00:27:59.600 To nie jest miejsce do jakichś popisów, 00:27:59.680 --> 00:28:03.440 żeby się przekrzykiwać z kolegami, że zrobimy nagle jakieś dzieło. 00:28:03.520 --> 00:28:04.440 Nieprawdopodobne. 00:28:04.520 --> 00:28:11.000 Róbmy normalną architekturę, przyzwoitą, porządną, spokojną architekturę tła. 00:28:11.080 --> 00:28:14.880 Pozostawmy miejsce na codzienność. 00:28:14.960 --> 00:28:16.360 To tyle. 00:28:16.440 --> 00:28:18.040 Dziękuję bardzo. 00:28:19.520 --> 00:28:22.280 Paneliści Czy ja się może skupię na 00:28:22.360 --> 00:28:25.400 kwestiach architektoniczno konserwatorskich? 00:28:25.480 --> 00:28:26.880 To znaczy. 00:28:26.960 --> 00:28:31.080 Pierwszym problemem naszym jest chyba to, że. 00:28:32.360 --> 00:28:35.640 Taka jest możliwość ochrony i 00:28:35.720 --> 00:28:39.840 jaka świadomość społeczna To się objawia także w kwestii finansowania urzędu, 00:28:39.920 --> 00:28:44.640 konserwatorskie, możliwości zdobycia pieniędzy na dotacje itd, itd. 00:28:45.040 --> 00:28:47.240 I tak jak wspomniał pan prof. 00:28:47.320 --> 00:28:51.280 Tarkowski, tak o budowie u botów powiem więcej. 00:28:51.360 --> 00:28:54.240 Stocznia Królewska, potem Stocznia 00:28:54.320 --> 00:28:58.440 Cesarska, to jest przecież kolebka rex Mariny. 00:28:58.520 --> 00:29:04.000 Tak, ponieważ generalnie rzecz biorąc, do czasu podboju landy 00:29:04.080 --> 00:29:09.280 przez Królestwo Prus w trakcie wojny prusko duńskiej, stolica Admiralicji, 00:29:09.280 --> 00:29:13.160 siedziba admiralicji pruskiej, znajdowała się w Gdańsku na ulicy Długiej, a tutejsza 00:29:13.240 --> 00:29:18.040 stocznia była właśnie zbudowana po to, żeby zaopatrzyć tą flotę w korwety. 00:29:18.120 --> 00:29:23.200 Więc jeżeli chodzi o Jeżeli chodzi o dziedzictwo 00:29:23.280 --> 00:29:26.640 niestety ja jestem materialistą, jestem badaczem architektury, 00:29:26.720 --> 00:29:32.160 specjalizuję się w badaniach inwazyjnych rozwarstwienia i 00:29:32.240 --> 00:29:37.480 uważam jednak, że jeżeli mówimy o obiekcie rzeczywiście cennym, to nośnikiem, 00:29:37.560 --> 00:29:42.440 nośnikiem treści architektonicznych, ideowych i historycznych jest materia. 00:29:42.520 --> 00:29:45.440 To znaczy obiekt rozebrany zabytkowy nigdy nie będzie. 00:29:45.520 --> 00:29:49.440 Jeżeli go odtworzymy, nie ma tej wartości, bo nie nosi informacji. 00:29:49.520 --> 00:29:53.160 Nośnikiem informacji jest obiekt istniejący. 00:29:53.400 --> 00:29:57.680 Świadomość wartości terenów stoczniowych się zmienia. 00:29:57.760 --> 00:30:00.760 Rzeczywiście, bo to świetnie było widać w 2004 roku. 00:30:00.840 --> 00:30:05.600 13 obiektów ewidencyjnych, dzisiaj przeszło 80. 00:30:05.760 --> 00:30:06.200 To dużo. 00:30:06.280 --> 00:30:10.880 W gruncie rzeczy 80 obiektów na tym obszarze to jest dużo i i tutaj słowa o 00:30:10.960 --> 00:30:15.880 tej architekturze tu owej, czyli próba zbudowania ładu przestrzennego, który 00:30:15.960 --> 00:30:19.680 wpisuje stare z nowym łączy te rzeczy, to jest bardzo cenna rzecz. 00:30:19.760 --> 00:30:24.200 Ja przyznam, że myślę, że tutaj pewnym problemem niestety 00:30:24.280 --> 00:30:29.240 rzeczywiście jest to, że z kolei to, co jest cenne dla nas 00:30:29.320 --> 00:30:33.800 sercem, czyli to dziedzictwo niematerialne, solidarność Wałęsa wiąże 00:30:33.800 --> 00:30:37.400 się z okresem, który z punktu widzenia wartości estetyczno architektonicznych to 00:30:37.480 --> 00:30:41.680 był ten okres degradacji i de facto była gigantycznym zakładem przemysłowym. 00:30:41.760 --> 00:30:46.400 Ale przecież wartość tej zabudowy z lat 60 tych i 70 tych, techniczna i tak dalej, w 00:30:46.480 --> 00:30:50.600 porównaniu z tym, jak wygląda Stocznia Cesarska, to są zupełnie dwa różne światy. 00:30:50.680 --> 00:30:54.920 I my z jednej strony mówimy o Lechu Wałęsie i Solidarności, a z drugiej strony 00:30:55.000 --> 00:30:59.280 mówimy o obiektach, które wiążą się bardziej z okresem Wilhelma II. 00:30:59.360 --> 00:31:00.800 Więc to jest. 00:31:00.880 --> 00:31:03.560 To jest pewnego rodzaju paradoks. 00:31:03.640 --> 00:31:08.080 Pan profesor wspomniał na początku, że oczywiście tylko w 00:31:08.160 --> 00:31:12.600 słabo humorystycznym aspektem może być przeszłość tego miejsca, czasów Ulryka, 00:31:12.680 --> 00:31:18.000 nie Ulryka, Konrada von Jung Bingen, ale czy jego starszego brata. 00:31:18.080 --> 00:31:19.520 Ale powiem jedną rzecz. 00:31:19.600 --> 00:31:25.840 I to jest taka drobna uwaga do inwestorów budujących wzdłuż ulicy Jana z Kolna. 00:31:25.920 --> 00:31:27.960 Jak wykazały badania archeologiczne, przy 00:31:28.040 --> 00:31:30.520 ulicy Robotniczej, są pozostałości Młodego miasta. 00:31:30.600 --> 00:31:33.840 Archeolodzy znaleźli podziały, parcela żyje 00:31:33.920 --> 00:31:37.400 i elementem dziedzictwa jest też dziedzictwo archeologiczne. 00:31:37.480 --> 00:31:41.320 Niestety zapisy planu miejscowego, zapisy, 00:31:41.400 --> 00:31:45.000 dotychczasowe wpisy do rejestru spowodowały, że obszar wzdłuż ulicy Jana z 00:31:45.080 --> 00:31:48.960 Kolna nie jest objęty ochroną strefą ochrony archeologicznej. 00:31:49.040 --> 00:31:50.840 A tymczasem dokładnie na tym odcinku 00:31:50.920 --> 00:31:54.680 wzdłuż ulicy Jana z Kolna, między pochylnia, gdzie gdzie była 00:31:54.760 --> 00:31:59.800 a ulicą należy spodziewać się kolejnych kwartałów i być może nawet zabudowy 00:31:59.880 --> 00:32:03.440 rynkowej z ruinami pierwszego kościoła świętego Bartłomieja. 00:32:03.520 --> 00:32:05.800 Więc tak pod względem budowy, pogłębiania 00:32:05.800 --> 00:32:09.080 tych terenów, budowy parkingów podziemnych, to uczulam, że tego typu 00:32:09.160 --> 00:32:15.320 problem się tam może pojawić i te aspekty są bardzo różne i oczywiste jest to, że 00:32:15.400 --> 00:32:20.160 nie jest naszym celem budowanie tutaj muzeum i nie powinniśmy nad tym myśleć. 00:32:20.240 --> 00:32:24.280 Myślę, że z perspektywy śródmieścia Gdańska najważniejsze są de facto 00:32:24.360 --> 00:32:28.280 dla mnie i z punktu widzenia wartości śródmieścia Gdańska aspekty krajobrazowe. 00:32:28.360 --> 00:32:30.280 Prawda jest taka, bo 00:32:30.760 --> 00:32:34.080 dominantą Gdańska nie jest tylko wieża przecież Kościoła Mariackiego, tylko to 00:32:34.160 --> 00:32:39.800 jest to kilkanaście tych hełmów, wież dominant, w które bardzo ładnie wpisała 00:32:39.880 --> 00:32:44.200 się, można powiedzieć Pylon, Muzeum II Wojny Światowej, tak naprawdę ten 00:32:44.200 --> 00:32:47.080 nowoczesny Pylon, Muzeum II Wojny Światowej to jest przykład 00:32:47.160 --> 00:32:53.160 bardzo udanej ingerencji w sylwetkę miasta historycznego, Ale to jest właśnie obiekt. 00:32:53.240 --> 00:32:54.800 Dochodzimy do ikony. Czy to jest ikona? 00:32:54.800 --> 00:32:56.760 Tak. Tak, to jest przykład pozytywny. 00:32:56.840 --> 00:32:59.360 Natomiast trzeba sobie zdać sprawę, że 00:32:59.440 --> 00:33:03.680 dzisiaj dominantą kubatury jest to, co widzimy za oknem. 00:33:03.760 --> 00:33:06.800 I to jest pewien problem w skali. Dziękuję bardzo. 00:33:06.800 --> 00:33:08.200 Na razie. 00:33:09.440 --> 00:33:16.440 Bardzo dobrze, że tutaj pod koniec swojej wypowiedzi kolega poruszył problem. 00:33:17.320 --> 00:33:24.800 Mówię o tym dlatego, że jednocześnie, jak część z Państwa wie, w Warszawie odbywa 00:33:24.880 --> 00:33:30.960 się konferencja I kosmosu poświęcona podstawom teoretycznym ochrony zabytków. 00:33:31.040 --> 00:33:38.200 I na tej konferencji pojawiła się propozycja, żeby 00:33:38.280 --> 00:33:45.280 sformułować coś, co będzie się nazywało kartą zabytkowych krajobrazów kulturowych. 00:33:47.040 --> 00:33:48.560 Mam tę propozycję. 00:33:48.640 --> 00:33:54.840 Szczerze mówiąc, nie bardzo mnie ona ta propozycja przekonuje. 00:33:54.920 --> 00:34:02.600 Zbyt dużo jest tutaj takich sformułowań, które powiedziałbym, są dość puste. 00:34:02.680 --> 00:34:05.160 Przepraszam autorów, 00:34:05.240 --> 00:34:10.960 których nie ma na szczęście, więc mogę sobie pozwolić na takie sformułowania. 00:34:12.320 --> 00:34:15.720 Ale to wszystko dojdzie, gdzie trzeba. 00:34:15.800 --> 00:34:23.960 Natomiast wydaje mi się, że krajobraz wśród osób zajmujących się. 00:34:24.680 --> 00:34:27.720 Zabytkami nie jest czymś nowym. 00:34:27.800 --> 00:34:32.480 To jest rzecz, którą się zajmujemy od zawsze. 00:34:32.560 --> 00:34:34.200 Krajobraz jest elementem. 00:34:34.280 --> 00:34:37.160 Scalają te poszczególne elementy, które 00:34:37.240 --> 00:34:41.080 występują w mieście, poza miastem, jeszcze gdzieś tam. 00:34:41.160 --> 00:34:51.480 To jest nie tyle narzędzie, ile obraz tego, co nazywamy kompletem zabytków. 00:34:51.560 --> 00:34:56.120 Może to jest niefachowo powiedziane zabytków w jakimś mieście razem z tym 00:34:56.200 --> 00:34:59.440 wszystkim, w którym te zabytki są osadzone. 00:34:59.520 --> 00:35:06.160 I w związku z tym ta karta, wydaje mi się, nie jest tak bardzo potrzebna. 00:35:06.240 --> 00:35:07.920 Natomiast 00:35:08.200 --> 00:35:14.360 to, co jest istotne w tym spotkaniu odbywającym się, jak powiedziałem, 00:35:14.440 --> 00:35:22.280 równolegle z naszym, to jest propozycja, to jest propozycja telewizji Karty 00:35:22.360 --> 00:35:25.200 Weneckiej na przykład, o której dzisiaj była mowa. 00:35:25.280 --> 00:35:27.440 Zajmuję się tym. 00:35:31.360 --> 00:35:39.040 W czasie tej konferencji zarówno Krzysztof Pawłowski, którego akurat 90. 00:35:39.120 --> 00:35:45.840 Rocznica urodzin jest obchodzona przy okazji zajmują się inne jeszcze osoby. 00:35:45.920 --> 00:35:49.360 Przywoływany jest świętej pamięci Andrzej Tomaszewski. 00:35:49.440 --> 00:35:58.720 A propos tego tego wszystkiego i swój swój referat również wygłasza tam. 00:36:00.120 --> 00:36:08.760 Bogusław Gin, który jest chyba szefem Pomorskiej Komisji Teorii 00:36:08.840 --> 00:36:15.000 Ochrony Zabytków, że tak niefachowo to nazwę i ma to tytuł. 00:36:15.080 --> 00:36:18.840 Teksty doktrynalne w świetle współczesnych uwarunkowań. 00:36:18.920 --> 00:36:21.160 I wydaje mi się, że to, o czym Państwo 00:36:21.240 --> 00:36:31.680 tutaj mówili wszyscy, bardzo dobrze ilustruje to, o czym Bogusz. 00:36:34.240 --> 00:36:36.480 W swoim referacie zawarł. 00:36:36.560 --> 00:36:38.960 Kiedy rozmawialiśmy o tezach tego 00:36:39.040 --> 00:36:44.000 referatu, to właśnie on mówił o tym, że dobrze by było, żebyśmy 00:36:44.080 --> 00:36:51.160 sobie uświadomili tak jak tutaj chociażby panie mówiły czy pan profesor, czy to 00:36:51.240 --> 00:36:57.360 kolega, że żyjemy w innych czasach niż wtedy, kiedy powstawała ta Karta Wenecka. 00:36:57.440 --> 00:37:07.520 Dzisiaj być może chcielibyśmy inaczej, być może chcielibyśmy mieć więcej swobody. 00:37:07.600 --> 00:37:14.680 My, architekci, być może częściej trzeba pytać się mieszkańców, czy oni 00:37:14.760 --> 00:37:20.240 naprawdę zgadzają się na to, żeby nic nie było wolno albo żeby wszystko było wolno. 00:37:20.320 --> 00:37:22.720 Miasto nie jest naszą własnością. 00:37:22.800 --> 00:37:25.200 Jest moc nas wszystkich, tych, którzy 00:37:25.280 --> 00:37:29.120 mieszkają również w tych budynkach, na przeciwko. 00:37:29.200 --> 00:37:35.160 I oni sądzę, że mają inne opinie niż my wszyscy na temat tych budynków. 00:37:35.240 --> 00:37:41.480 Oni mają piękny widok z okna i bardzo daleki i widzą cały Gdańsk I 00:37:41.560 --> 00:37:46.440 tutaj jeszcze może, a być może nawet wzrok się opiera na Helu gdzieś tam. 00:37:46.520 --> 00:37:52.040 Czyli im te budynki z pewnością odpowiadają. 00:37:52.120 --> 00:37:57.400 Chciałbym, żebyśmy żeby państwo jeszcze jedną rundę odbyli. 00:37:57.480 --> 00:37:59.480 Krótkich wystąpień. 00:37:59.560 --> 00:38:07.600 A propos własnych wypowiedzi i a propos tego, o czym na końcu powiedziałem czy. 00:38:07.680 --> 00:38:12.200 Mówiąc hasłowo Karta ateńska jest do zmiany. 00:38:12.280 --> 00:38:14.840 Stop wenecka jest do zmiany. 00:38:14.920 --> 00:38:24.000 Czy da się, czy też należy być ostrożniejszy w operacjach doktrynalnych? 00:38:24.160 --> 00:38:28.280 Ja mam rozmaite doświadczenia jako 00:38:28.360 --> 00:38:33.520 osobnik, którego często rozmaici deweloperzy w Warszawie się pytają, co 00:38:33.600 --> 00:38:37.840 można, co się da zrobić, że doktryna, prawda, Ktoś tam im 00:38:37.920 --> 00:38:40.760 powiedział, że istnieje coś takiego jak doktryna. 00:38:40.840 --> 00:38:45.600 I to jest takie słowo, że od razu tężeje dolna szczęka, prawda? 00:38:45.680 --> 00:38:50.360 Jak się to słyszy i nie wiadomo, co będzie dalej można robić. 00:38:50.440 --> 00:38:52.440 Warto o tym pamiętać. 00:38:52.520 --> 00:38:55.120 Ja jestem z Gdańskiem związany o tyle, że 00:38:55.200 --> 00:38:58.480 mój dziadek leży na Zaspie jako osoba zasłużona. 00:38:58.560 --> 00:39:04.800 Do trzydziestego dziewiątego roku niestety tylko, A potem już przestał działać. 00:39:04.880 --> 00:39:07.400 Ale lubię tu przyjeżdżać. 00:39:07.480 --> 00:39:12.040 I ile razy Piotr organizuje cokolwiek, 00:39:12.120 --> 00:39:17.080 Przyjeżdżam zawsze z wielką satysfakcją, bo nie dość, że mam, 00:39:17.160 --> 00:39:21.320 mogę coś powiedzieć, ale jeszcze mogę usłyszeć coś niezwykle ciekawego. 00:39:21.400 --> 00:39:24.200 Zacznijmy może od Pana. 00:39:26.600 --> 00:39:28.920 Pierwszym chyba elementem jest to, jak my 00:39:29.000 --> 00:39:33.120 rozumiemy doktrynę i jak rozumieją to praktycy teoretycy. 00:39:33.200 --> 00:39:34.680 Myślę, że to jest też problem taki 00:39:34.760 --> 00:39:37.920 semantyczny, że ludzie rozumieją ją bardzo różnie. 00:39:38.000 --> 00:39:43.800 I świetnym tego przypadkiem jest m. in. 00:39:43.880 --> 00:39:50.080 taki postulat związany, że zmiany mają nosić świadectwo naszych czasów w 00:39:50.160 --> 00:39:55.040 wypadkach, że mamy, że tak naprawdę można na to patrzeć zupełnie różnie. 00:39:55.120 --> 00:39:59.360 Jeżeli spojrzymy na lata siedemdziesiąte, tak. 00:40:00.640 --> 00:40:05.480 W wielu obiektach Gdańska odbudowywanie. Starano się np. 00:40:05.560 --> 00:40:08.720 rekonstruować fragmenty ścian, używając 00:40:08.800 --> 00:40:12.600 zupełnie nowej, różniącej się kolorem cegły o innych parametrach. 00:40:12.680 --> 00:40:16.400 To jest taka prosta kwestia i to jest dzisiaj. 00:40:16.480 --> 00:40:20.920 Dzisiaj podejście do restauracji, zabytków do tego są zupełnie różne. 00:40:21.000 --> 00:40:26.640 To znaczy generalnie mamy sytuację taką, że jednak staramy się ten obiekt 00:40:26.720 --> 00:40:30.560 reintegracji dać, czasami zupełnie, zupełnie, zupełnie inaczej. 00:40:30.640 --> 00:40:38.120 I przyznam, że w moim, w moim odczuciu problem nie leży w samej Karcie 00:40:38.360 --> 00:40:43.000 Weneckiej, przynajmniej jeżeli patrzę tylko w tym, jak my to rozumiemy. 00:40:43.080 --> 00:40:47.440 Mówię w architekturze i to z perspektywy wydziału architektury. 00:40:47.520 --> 00:40:50.600 Powiem myślę, że my między kolegami się nie zawsze 00:40:50.680 --> 00:40:56.080 rozumiemy, tak to należy chronić, jak należy chronić. 00:40:56.400 --> 00:40:59.160 Mówię ja jestem ja. 00:40:59.240 --> 00:41:01.880 Będąc badaczem, jestem bardzo przywiązany 00:41:01.960 --> 00:41:07.440 do ochrony materii i pod tym względem jestem materialistą w tym zakresie. 00:41:07.520 --> 00:41:10.760 Jest to dla mnie bardzo ważne przy ochronie obiektów. 00:41:10.840 --> 00:41:13.480 Natomiast zdaję sobie sprawę, że 00:41:13.560 --> 00:41:18.960 dostosowanie obiektów o wątpliwych czasem nawet i walorach 00:41:19.040 --> 00:41:22.960 użytkowych, technicznych do nowych funkcji jest bardzo trudne. 00:41:23.040 --> 00:41:29.040 A czy z perspektywy Stoczni cesarskiej, jak dzisiaj urządzać 00:41:29.120 --> 00:41:34.920 jakąś wysokiej jakości przestrzeń w obiekcie, który ma ściany na pół cegły? 00:41:35.000 --> 00:41:36.120 No to jest, to jest, to jest, to jest. 00:41:36.200 --> 00:41:40.520 Przecież wiadomo, że to jest Naszym celem nie jest traktowanie tego jak 00:41:40.600 --> 00:41:44.880 obiektu zabytkowego, muzealnego, takiego, którego nie wolno ruszyć, tylko te 00:41:44.960 --> 00:41:48.800 ingerencje są bardzo, jak najbardziej uzasadnione. 00:41:48.880 --> 00:41:55.280 Więc na tak ogólne pytanie moja odpowiedź jest, że tego problemu nie widzę. 00:41:55.360 --> 00:42:00.360 Natomiast widzę problem w dyskusji, w tym, że my się nawzajem często nie rozumiemy. 00:42:00.440 --> 00:42:04.920 To oznacza, że musimy często i tak na pewno. 00:42:06.640 --> 00:42:08.040 Dziękuję bardzo. 00:42:08.120 --> 00:42:09.960 Mnie się wydaje, że też ja 00:42:10.040 --> 00:42:15.840 Podstawowe postulaty Karty Ateńskiej, weneckiej, weneckiej. 00:42:15.920 --> 00:42:24.680 One w zasadzie nie budzą we mnie jakiegoś zatrważająco stanu zastrzeżonego stanu. 00:42:24.800 --> 00:42:28.040 Wydaje mi się, że wszystko leży w tych 00:42:28.120 --> 00:42:33.560 wzajemnych wzajemnym zrozumieniu się nawzajem i zrozumieniu idei tej karty, 00:42:33.640 --> 00:42:37.520 która no chyba chyba ją powinniśmy rozumieć bardzo 00:42:37.600 --> 00:42:40.760 ogólnie, przynamniej w tych ogólnych zapisach. 00:42:40.840 --> 00:42:43.200 Jak dalej postępować, to jest. 00:42:43.280 --> 00:42:46.760 To się zaczyna problem, dlatego że pomiędzy, powiedzmy, środowiskiem. 00:42:46.840 --> 00:42:48.080 Już teraz nie chcę mówić 00:42:48.160 --> 00:42:51.400 o inwestorach, ale powiedzmy architektonicznym a 00:42:51.480 --> 00:42:57.360 konserwatorskich, istnieje pewnego rodzaju mur niezrozumienia. 00:42:57.440 --> 00:43:02.400 Jedni i drudzy oskarżają się o nadużycia. 00:43:02.480 --> 00:43:06.200 My mamy pretensję, słucham i twardogłowi. 00:43:06.280 --> 00:43:10.120 I to, co mieliśmy, to ostatnio takie przypadki rzeczywiście dosyć ciężkiej 00:43:10.200 --> 00:43:15.400 sytuacji dla tych wzajemnych stosunków, ale w każdym bądź razie ten ten mur jakoś 00:43:15.480 --> 00:43:20.120 trzeba przeskakiwać i jakoś ponad nim nad nim dyskutować. 00:43:20.200 --> 00:43:21.320 To jest najważniejsze. 00:43:21.400 --> 00:43:25.120 To znaczy my, architekci, nie jesteśmy wrogami historii, 00:43:25.200 --> 00:43:30.840 tak samo jak konserwatorzy nie są wrogami przeobraża, to znaczy tego znaku czasu. 00:43:30.920 --> 00:43:32.880 Więc zarówno jedna, jak i druga strona w 00:43:32.960 --> 00:43:39.520 zasadzie deklaruje jak najbardziej jak najdalej idące chęć współpracy. 00:43:39.600 --> 00:43:42.160 Ale na koniec rzeczywiście dochodzimy do jakiejś. 00:43:42.240 --> 00:43:44.320 Do jakiejś takiej. 00:43:44.520 --> 00:43:49.880 Do takiego niezrozumienia i to często do sytuacji konfliktowych. 00:43:51.880 --> 00:43:54.560 Ta pieczątka jest właśnie tą siłą, która 00:43:54.640 --> 00:43:57.960 jest po stronie konserwatorów, której my nie mamy. 00:43:58.040 --> 00:43:59.640 My mamy tylko głos. 00:43:59.720 --> 00:44:02.600 Ja wiem, czego tam jakiegoś przekonywania i. 00:44:02.680 --> 00:44:05.120 I usiłujemy przekonać konserwatorów, że 00:44:05.200 --> 00:44:11.000 jesteśmy wielkimi artystami i że my wiemy lepiej, nie tak, że my to tak podchodzimy. 00:44:11.080 --> 00:44:12.760 A konserwatorzy mówią dobra, dobra, tam 00:44:12.840 --> 00:44:16.440 wiecie lepiej, ale nie psuje nam naszych zabytków. 00:44:16.520 --> 00:44:18.440 I w tym momencie rzeczywiście jest ten konflikt. 00:44:18.520 --> 00:44:19.640 Czy go się da zażegnać? 00:44:19.720 --> 00:44:21.800 Mnie się wydaje, że przy jakimś normalnym 00:44:21.800 --> 00:44:25.720 podejściu zarówno jednej i drugiej stronie to jest możliwe, ale nie jest to łatwe. 00:44:25.800 --> 00:44:27.120 Frustracja. 00:44:27.200 --> 00:44:33.000 Byliśmy świadkiem zresztą w czasie tej dużej narady konserwatorskiej 00:44:33.080 --> 00:44:39.560 półtora roku temu, też organizowanej przez profesora Lorentza, architekta miasta 00:44:39.640 --> 00:44:44.760 Gdańska, gdzie ta frustracja się bardzo mocno uwidoczniła, bo 00:44:44.840 --> 00:44:48.960 rzeczywiście było widać, że te dwie strony stoją na opancerzonych stanowiskach. 00:44:49.040 --> 00:44:53.440 Działo się to jeszcze przypomnę w momencie, w którym zburzony 00:44:53.520 --> 00:44:58.560 był SAL w we Wrocławiu, 00:44:58.640 --> 00:45:03.480 gdzie środowisko architektoniczne broniło tego budynku jako niebywale ważnego 00:45:03.560 --> 00:45:08.280 elementu dziedzictwa narodowego, a Narodowy Instytut Dziedzictwa i 00:45:08.360 --> 00:45:12.880 konserwatorzy wydali opinię, że budynek ten można wyburzyć. 00:45:12.960 --> 00:45:16.880 Zwróćcie Państwo uwagę na odwrócenie sytuacji, że wcale tak nie jest, że my 00:45:16.960 --> 00:45:19.600 stoimy zawsze za tym, żeby wszystko zepsuć. 00:45:19.680 --> 00:45:22.280 Czasami kto inny za tym stoi. 00:45:22.360 --> 00:45:24.280 To jest moja pretensja, bo bardzo ten 00:45:24.360 --> 00:45:29.400 budynek lubiłem i bronili się jak gąbka, jak gąbka. 00:45:29.480 --> 00:45:34.120 Nie znam, ale broniłem tego budynku, bo słuchajcie, to był wspaniały przykład 00:45:34.200 --> 00:45:37.160 postmodernizmu, rzadki przykład w Polsce postmodernizmu. 00:45:37.240 --> 00:45:41.000 I jeszcze jeden taki kwiatek do ogródka. 00:45:41.080 --> 00:45:46.840 Proszę Państwa, zarówno Gdańsk, jak i Wrocław nie został wybudowany przez polską 00:45:46.920 --> 00:45:51.240 myśl architektoniczną czy polską myśl techniczną, czy polską. 00:45:51.320 --> 00:45:55.640 Robotnicy pewnie byli Polakami, dołożyliśmy się do tego też. 00:45:55.720 --> 00:46:01.440 No i mieliśmy we Wrocławiu jeden przykład takiego już utrwalonego obiektu, który, 00:46:01.520 --> 00:46:07.640 który, który wnieśliśmy naszą kulturą w okresie powojennym, czyli Sol Pol. 00:46:07.720 --> 00:46:10.560 I ten Narodowy Instytut. 00:46:10.640 --> 00:46:13.120 Narodowy Instytut Dziedzictwa. 00:46:13.200 --> 00:46:17.800 Nikt nie protestował do wyburzenia zamku w Kazimierzu. 00:46:17.880 --> 00:46:21.400 No właśnie. No więc, proszę państwa, mamy tego rodzaju 00:46:21.480 --> 00:46:26.440 przykłady niedobre moim zdaniem z mojego punktu widzenia architekta, 00:46:26.520 --> 00:46:30.560 świadczące tylko o tym, że czasami my bronimy dziedzictwa, 00:46:30.640 --> 00:46:35.800 że nie jesteśmy takimi potworami, którzy chcą tylko wszystko wszystko zepsuć. 00:46:36.880 --> 00:46:37.480 To tyle. 00:46:37.560 --> 00:46:44.200 Chciałbym taką deklarację złożyć, że jesteśmy tak bardzo kochamy zabytki. 00:46:44.960 --> 00:46:50.400 Też się przyznaję, że płakałam po polu, bo to jest naprawdę ogromna strata. 00:46:50.480 --> 00:46:54.320 Ale dobra, przejdźmy już do tematu stoczniowego. 00:46:54.400 --> 00:46:58.600 Już i tak nie ma co płakać, już po ptakach. 00:46:58.680 --> 00:47:01.480 Ale jeśli chodzi o kartę, to zgadzam się z przedmówcami. 00:47:01.550 --> 00:47:03.600 To nie jest chyba w ogóle kwestia karty i 00:47:03.680 --> 00:47:08.800 zapisów, tylko faktycznie tego braku porozumienia i ten brak porozumienia, 00:47:08.880 --> 00:47:13.400 który wydaje mi się, że widzę najwyraźniej najwyraźniej w kontekście wszystkich 00:47:13.400 --> 00:47:15.960 rozmów, których miałam do tej pory okazję uczestniczyć. 00:47:16.040 --> 00:47:22.480 Odnośnie Stoczni Dziedzictwa to jest to, co to znaczy odnieść się do całego tutaj 00:47:22.560 --> 00:47:26.440 dziedzictwa, do architektury, do całej infrastruktury i do tej całej 00:47:26.520 --> 00:47:30.360 materialnej części, bo mam wrażenie, że każdy rozumie to kompletnie inaczej. 00:47:30.440 --> 00:47:33.360 I to było widoczne i w przedstawionych 00:47:33.440 --> 00:47:36.080 projektach, i we wszelkiego rodzaju dyskusjach. 00:47:36.160 --> 00:47:37.640 I tak naprawdę było wrażenie, że chyba 00:47:37.640 --> 00:47:40.000 nikt nie znalazł na to jakiejś konkretnej odpowiedzi. 00:47:40.080 --> 00:47:44.720 Bo gdyby tak sobie otworzyć możliwości interpretacji, co to znaczy tutaj duch 00:47:44.800 --> 00:47:48.960 miejsca czy zasady, które obowiązują na tym terenie, które 00:47:49.040 --> 00:47:52.960 kształtowały zabudowę i przestrzeń między budynkami, to 00:47:53.040 --> 00:47:58.160 co to jest ileś różnych kompletnie od siebie, czasem przeciwstawnych zagadnień? 00:47:58.240 --> 00:48:00.560 Nie zapomnę, jak to bardzo mocno wyszło 00:48:00.640 --> 00:48:05.800 przy opracowaniu, które było przygotowane na potrzeby wpisu na listę UNESCO, kiedy 00:48:05.880 --> 00:48:10.920 nagle się okazało, że jednym z takich kierunków interpretacji 00:48:11.000 --> 00:48:14.520 było przywrócenie kubatury, które obraz stały. 00:48:14.600 --> 00:48:19.000 Te wszystkie dziewiętnastowieczne hale stoczniowe, które były czymś zupełnie 00:48:19.080 --> 00:48:23.320 naturalnym dla terenów przemysłowych, potrzeba kolejnej hali. 00:48:23.330 --> 00:48:26.160 No to budujemy. Po prostu to zaczyna brakować. 00:48:26.240 --> 00:48:30.280 I nagle powstała koncepcja, która była pełna takich właśnie pączków, które nie 00:48:30.360 --> 00:48:35.320 bardzo co prawda nadawały się do adaptacji na jakieś współczesne centrum, twórcze 00:48:35.400 --> 00:48:39.240 cele, no bo ile może być Lidlu i Biedronek w jednym miejscu? 00:48:39.320 --> 00:48:41.880 Ale faktycznie jest to charakterystyczne, 00:48:41.960 --> 00:48:46.720 ale z drugiej strony charakterystyczne też dla obszarów przemysłowych, zwłaszcza 00:48:46.800 --> 00:48:50.560 przemysłu stoczniowego, który jest jednak związany z bardzo dużymi obiektami. 00:48:50.640 --> 00:48:52.600 To jest też budowanie tych powtarzalnych, 00:48:52.680 --> 00:48:56.880 regularnych hal i mam wrażenie, że ta zasada została. 00:48:56.880 --> 00:49:00.600 Nie patrzę tam na bastion wołowa, tylko patrzę na doki, została tam zachowana. 00:49:00.600 --> 00:49:02.360 To jest takie bardzo racjonalne wręcz 00:49:02.440 --> 00:49:06.560 koszary, Ale to też jednak mówi tym językiem 00:49:06.640 --> 00:49:11.440 architektury i urbanistyki, jeżeli możemy tak powiedzieć, przemysłowej. 00:49:11.520 --> 00:49:14.680 Mamy materiały. Bardzo mnie ucieszyła ta deklaracja, że 00:49:14.760 --> 00:49:19.400 może nie wszystko z cegły, bo faktycznie kiedyś nawet miałam taki wykład 00:49:19.480 --> 00:49:23.480 przy okazji jakiejś konferencji na temat krajobrazu miejskiego. 00:49:23.560 --> 00:49:25.360 Jak to w Gdańsku wszystko musi być 00:49:25.440 --> 00:49:29.160 czerwone i zrobią taki przegląd materiałów, jakie były testowane. 00:49:29.240 --> 00:49:32.640 Kolor ten w Muzeum II Wojny Światowej 00:49:32.720 --> 00:49:39.120 barwiony beton w kawałku aluminium na kolor czerwony. 00:49:39.200 --> 00:49:43.200 Już nam się zaraz skończą te nowe materiały, będzie trzeba wrócić do cegły. 00:49:43.280 --> 00:49:48.600 Tak że to też nie chodzi zawsze o powtarzanie konkretnie tych materiałów, 00:49:48.680 --> 00:49:51.360 które są obok, bo faktycznie tamte hale zaraz zaczną. 00:49:51.440 --> 00:49:53.600 Po prostu ginąć. 00:49:53.880 --> 00:49:59.520 Pamiętam też na przykład kiedyś jakąś dyskusję z zaprzyjaźnionymi 00:49:59.600 --> 00:50:05.240 architektami jak my w ogóle widzimy paletę materiałową na terenach 00:50:05.320 --> 00:50:09.360 stoczniowych i pamiętam, że na przykład ze strasznie. 00:50:10.720 --> 00:50:12.840 Złym odbiorem spotkała się moja 00:50:12.870 --> 00:50:16.920 propozycja, że ja w ogóle widzę asfalt w przestrzeniach publicznych w tym miejscu, 00:50:17.000 --> 00:50:22.280 bo on mi się wydaje takim właśnie racjonalnym materiałem, który po prostu 00:50:22.360 --> 00:50:27.760 jest bardzo prosty, jest tani, jest funkcjonalny i jest czymś. 00:50:29.400 --> 00:50:33.520 Po stoczni się ciężko w szpilkach chodzi, bo on się zatapia, jak jest za gorąco. 00:50:33.520 --> 00:50:35.480 Albo że po to potrzebujemy drzew i cienia, 00:50:35.560 --> 00:50:39.800 żeby żeby tam się, żeby to zacząć schładzać w inne sposoby. 00:50:39.880 --> 00:50:44.640 Tak że jest tysiąc pięćset różnych pytań, które trzeba sobie zadać. 00:50:44.640 --> 00:50:47.640 O co nam chodzi? Czy chodzi o konstrukcję stalową, czy 00:50:47.720 --> 00:50:52.080 chodzi o konstrukcję, która będzie prosta, prefabrykowane i w jakiś tam sposób 00:50:52.160 --> 00:50:57.080 wyeksponowana, no bo nie było co i po co jej zakrywać na terenach przemysłowych. 00:50:57.160 --> 00:51:00.000 To jest też kwestia tego, jak ustawiamy budynki. 00:51:00.080 --> 00:51:03.600 Fascynujące było oglądanie kolejnych wersji np. 00:51:03.680 --> 00:51:08.120 Master planu autorstwa i dla drew nicy, gdzie zaczęło się od takich 00:51:08.200 --> 00:51:12.720 bardziej jednak miejskich fragmentów zabudowy, a później, kiedy ten cały. 00:51:12.800 --> 00:51:17.560 Master Plan ewoluował, to w ostatniej wersji już były wolnostojące większe 00:51:17.640 --> 00:51:21.800 obiekty, które dzięki takim jednak drobnym przesunięciu między sobą 00:51:21.880 --> 00:51:25.160 tworzyły fantastyczne przestrzenie pomiędzy obiektami. 00:51:25.240 --> 00:51:26.840 Nas powinny interesować 00:51:26.920 --> 00:51:30.200 bardziej przestrzenie pomiędzy niż niż same budynki. 00:51:30.280 --> 00:51:32.960 I faktycznie to miało w sobie ten klimat 00:51:33.040 --> 00:51:39.320 stoczniowy, bo te takie charakterystyczne, powtarzalne obok siebie z elewacji. 00:51:39.400 --> 00:51:41.680 Michale, no to mamy tylko na fragmencie 00:51:41.760 --> 00:51:45.760 Stoczni cesarskiej i jako dwie pierzei ulicy narzędzia owców. 00:51:45.840 --> 00:51:47.800 I to jest dla mnie osobiście to jest 00:51:47.880 --> 00:51:53.360 najbardziej unikalny fragment tego, tego całego obszaru, bo to nie jest 00:51:53.440 --> 00:51:59.240 Hamburg powtarzalny i w ogóle elewacja, tylko tam jest indywidualny rys 00:51:59.320 --> 00:52:03.480 nadany każdej z tych z tych z tych szczytowych elewacji. 00:52:03.560 --> 00:52:05.320 I pytanie czy to też jest może jakiś taki 00:52:05.400 --> 00:52:08.960 kod urbanistyczny tego miejsca, który mógłby być powtórzony dalej? 00:52:09.040 --> 00:52:11.080 I to jest kilka różnych wątków. 00:52:11.160 --> 00:52:15.760 Nie da się ich wszystkich zastosować w proponowanej nowej zabudowie. 00:52:15.840 --> 00:52:18.440 To jest kwestia wyboru i dyskutowania, co 00:52:18.440 --> 00:52:20.480 akurat w danym miejscu będzie najbardziej słuszne. 00:52:20.560 --> 00:52:23.360 Ale my faktycznie rozumiemy tą twórczą 00:52:23.440 --> 00:52:27.040 interpretację czy nawiązanie, czy jakkolwiek to nazwiemy na tak różne 00:52:27.120 --> 00:52:31.960 sposoby, że trzeba by zacząć pokazywać od razu przykłady, a 00:52:32.040 --> 00:52:36.680 używać może mniej słów, bo one są zupełnie interpretowane przez każdego inaczej. 00:52:36.760 --> 00:52:38.680 Dziękuję bardzo. 00:52:39.240 --> 00:52:42.320 Cieszę się, że teraz ostatnio mogę zabrać głos, dlatego, 00:52:42.400 --> 00:52:46.680 że pozwolę sobie odnieść się w zasadzie do wypowiedzi każdego ze swoich przedmówców. 00:52:46.680 --> 00:52:48.400 Najpierw nawiążę do wypowiedzi profesora 00:52:48.480 --> 00:52:52.160 Tarkowskiego, który wskazał na konieczność albo przynajmniej 00:52:52.240 --> 00:52:55.240 potrzebę zorganizowania konkursów architektonicznych. 00:52:55.320 --> 00:53:01.520 I ja z całą stanowczością się pod tym podpisuję, bo uważam, że. 00:53:02.000 --> 00:53:08.000 Właśnie odpowiedzią na te zadane pytania albo to, nad czym się zastanawiamy, byłaby 00:53:08.080 --> 00:53:10.960 właśnie organizacja konkursów architektonicznych. 00:53:11.040 --> 00:53:15.080 Oczywiście w towarzystwie, że tak powiem. 00:53:15.160 --> 00:53:21.120 Czy przy zaangażowaniu samorządu, przy zaangażowaniu konserwatora zabytków, przy 00:53:21.200 --> 00:53:26.600 zaangażowaniu Towarzystwa Urbanistów Polskich, żeby każdy komisja czy 00:53:26.680 --> 00:53:31.760 tego składu konkursowego mogła się odnieść ze swojej perspektywy, 00:53:31.840 --> 00:53:35.600 ze swojego punktu widzenia, jak ta zabudowa powinna wyglądać? 00:53:35.680 --> 00:53:38.440 Tak jak konkurs architektoniczny. 00:53:38.520 --> 00:53:41.160 To jest dla mnie taki numer jeden i jako 00:53:41.240 --> 00:53:45.800 Stowarzyszenie Architektów Polskich chcemy przekonać inwestorów, chcę przekonać 00:53:45.880 --> 00:53:50.840 samorząd, że jest to wielce potrzebne, żebyśmy nie udawali 00:53:50.920 --> 00:53:56.920 architektury zabytkowej i żebyśmy nie tworzyli festiwalu architektonicznego, 00:53:57.000 --> 00:54:05.200 który by w jakiś sposób wyłonił zwycięzcę, który architekt stworzył jakąkolwiek 00:54:05.280 --> 00:54:09.640 innowacyjną architekturę i ona się będzie teraz wyróżniała na tle pozostałych. 00:54:09.720 --> 00:54:11.800 To nie o to chodzi, a wręcz właśnie tak 00:54:11.800 --> 00:54:15.200 jak powiedział profesor powinniśmy robić taką architekturę tła, czyli te wszystkie 00:54:15.200 --> 00:54:18.760 obiekty, które powstają na terenach stoczniowych, powinny być tłem właśnie dla 00:54:18.840 --> 00:54:23.120 tych budynków, nazwijmy to zabytkowych, albo obiektów, które nam ukazują jakąś 00:54:23.200 --> 00:54:28.280 historię, miejsca, funkcji tej przestrzeni. 00:54:29.320 --> 00:54:36.080 Te konkursy natomiast jeśli chodzi te koleżanka wspomniała o materiałach, 00:54:36.160 --> 00:54:40.080 to ja teraz znowu pozwolę sobie do tego, co powiedziałem na początku, 20 lat temu, 00:54:40.160 --> 00:54:44.640 jak przeprowadziłam się do Gdańska, to moją pierwszą podróżą zagraniczną, 00:54:44.720 --> 00:54:50.760 taką powiedziałabym, branżową czy związaną z zawodem, które chcę wykonywać, była. 00:54:50.840 --> 00:54:55.960 Był lot do Malmö tylko dlatego, że bilet na samolot kosztował 25 złotych. 00:54:56.040 --> 00:54:57.680 Był bardzo tani. 00:54:57.760 --> 00:55:02.240 I wtedy zobaczyłam dzielnicę, która budowała się. 00:55:02.320 --> 00:55:04.960 Tak jesteśmy, mogę powiedzieć, 00:55:05.040 --> 00:55:13.040 czasowo równolegle, bo jest to dzielnica, która powstawała właśnie od 2001 roku. 00:55:13.120 --> 00:55:18.520 I to są też dawne tereny stoczniowe, które właśnie ja mogę tak powiedzieć. 00:55:18.600 --> 00:55:21.880 Oprócz Turning Tour Sokala trawy jest, 00:55:21.960 --> 00:55:26.680 można powiedzieć ikoną czy symbolem, ale tam nie odnoszę wrażenia, że architekci 00:55:26.760 --> 00:55:29.520 się prześcigali w tym, jaka zabudowa ma być. 00:55:29.600 --> 00:55:32.200 Zabudowa miała być funkcjonalna, tam 00:55:32.280 --> 00:55:36.320 ludzie powinni mieszkać, spędzać czas wolny. 00:55:36.480 --> 00:55:40.280 Ta przestrzeń powinna być dla nich, nie powinna być w żaden sposób odizolowana, 00:55:40.360 --> 00:55:44.400 nie powinna być w żaden sposób zawłaszczona dla konkretnego 00:55:44.560 --> 00:55:48.080 przedstawiciela społeczeństwa, tylko dla wszystkich. 00:55:48.160 --> 00:55:52.520 I niestety z wielkim smutkiem stwierdzam, że oni są w innym miejscu. 00:55:52.600 --> 00:55:58.320 Oni w sensie Szwedzi i obywatele Malmö, gdzie w tej chwili my jesteśmy i mamy 00:55:58.400 --> 00:56:03.880 w zasadzie niepowtarzalną szansę do tego, żeby stworzyć przestrzeń, która będzie 00:56:03.960 --> 00:56:08.680 łączyła to wszystko, czyli właśnie szacunek do przestrzeni, szacunek do 00:56:08.760 --> 00:56:12.560 obiektów, nie kopiowanie architektury, nie. 00:56:12.640 --> 00:56:14.880 Tworzenie architektury historycznej czy 00:56:14.960 --> 00:56:20.440 pseudo historycznej, gdzie zostaną zachowane wszelkie wartości, ale. 00:56:20.520 --> 00:56:23.000 I znowu nawiążę do tego, co powiedziałem na początku. 00:56:23.080 --> 00:56:24.520 Moim zdaniem jest to możliwe tylko w 00:56:24.600 --> 00:56:30.840 przypadku konkursów architektonicznych, konkursów realizacyjnych, konkursów, które 00:56:30.920 --> 00:56:33.880 będą otwarte dla wszystkich międzynarodowych. 00:56:33.960 --> 00:56:35.720 Możemy robić to z wielką pompą. 00:56:35.800 --> 00:56:40.360 Chwalmy się tą przestrzenią, którą mamy do zagospodarowania. 00:56:40.440 --> 00:56:45.600 Konkursów otwartych, a nie wybranych tylko dla kilku pracowni projektowych. 00:56:45.680 --> 00:56:53.520 Bo nie jest regułą, że ten kto ma dużą pracownię zawsze zrobi świetną realizacje. 00:56:53.600 --> 00:56:56.320 Bo widzimy na przykładzie nagród, które 00:56:56.400 --> 00:57:01.160 Stowarzyszenia Architektów wręcza co roku na doroczną nagrodę SARP u. 00:57:01.240 --> 00:57:06.400 To są pracownie, które w zasadzie albo dopiero zaczęły swoją działalność i 00:57:06.480 --> 00:57:12.960 im się uda, mają tę możliwość stworzenia projektu, który. 00:57:13.360 --> 00:57:16.880 Np. wygra taki konkurs, więc jak najbardziej. 00:57:16.960 --> 00:57:20.760 Wracając jeszcze do zabudowy w Malmö. 00:57:20.840 --> 00:57:23.720 Tam nie ma materiałów, które nawiązują do historii. 00:57:23.800 --> 00:57:29.400 Tam nie robi się elewacji ceglanych z elementami stali, ścięgna 00:57:29.640 --> 00:57:35.200 stalowymi tylko po to, żeby nawiązywały do stoczni czy do terenu przemysłowego. 00:57:35.280 --> 00:57:40.560 Tam po prostu projektuje się architekturę w sposób wyważony. 00:57:40.640 --> 00:57:43.680 Teraz szczególnie kładąc nacisk na 00:57:44.640 --> 00:57:49.120 materiały, nazwijmy to nie emisyjne czy materiały ekologiczne. 00:57:49.560 --> 00:57:52.360 Więc moim wielkim marzeniem jest mogę tak 00:57:52.440 --> 00:57:58.360 powiedzieć jako architekt, a jako jako obywatel jako gdańszczanin od 20 lat. 00:57:58.440 --> 00:58:03.720 Żebyśmy wykorzystali tę szansę, czyli ta przestrzeń styczniowa, która jest w tej 00:58:03.800 --> 00:58:08.560 chwili do zagospodarowania, żebyśmy podeszli z ogromnym szacunkiem do 00:58:08.640 --> 00:58:15.400 tego, ale dając tę możliwość otwarcie dla wszystkich. 00:58:15.480 --> 00:58:19.880 I organizację konkursów architektonicznych może nie na wszystkie kwartały, może na 00:58:19.960 --> 00:58:24.040 całą przestrzeń, ale niech to będzie jakiś początek. 00:58:24.640 --> 00:58:26.240 Zacznijmy od mniejszej skali. 00:58:26.320 --> 00:58:28.960 A może w ten sposób zachęci to pozostałych 00:58:29.040 --> 00:58:34.960 inwestorów i pozostałych właścicieli tych działek do kontynuacji tego zadania? 00:58:35.040 --> 00:58:36.440 Dziękuję. 00:58:38.440 --> 00:58:40.040 Dziękuję bardzo. 00:58:40.120 --> 00:58:43.560 Czy ktoś z Państwa chciałby jeszcze? 00:58:44.320 --> 00:58:45.680 Proszę uprzejmie. 00:58:45.760 --> 00:58:47.920 Ja chciałem się odnieść do cegły. 00:58:48.000 --> 00:58:49.640 Otóż, proszę państwa, 00:58:49.720 --> 00:58:54.880 zwróćcie uwagę my mamy Trójmiasto, mamy Gdańsk, a po przeciwnej stronie Gdynia. 00:58:54.960 --> 00:58:57.680 Gdynia jest biała i horyzontalna. 00:58:57.760 --> 00:59:01.240 Gdańsk jest czerwony i wertykalny. 00:59:01.320 --> 00:59:05.160 Taki po prostu ma swoją tożsamość jako miasto w ogóle. 00:59:05.240 --> 00:59:07.960 To nie znaczy, że nie może tu być tynku, a tam cegły. 00:59:08.040 --> 00:59:10.280 Gdyni Tak nie jest. Nie musi być. 00:59:10.360 --> 00:59:15.400 Ale ta przewaga tej cegły tutaj w Gdańsku, tego kolorytu czerwonego, to nic złego. 00:59:15.480 --> 00:59:20.920 To jest tożsamość ogólna całego miasta, nie tylko nie tylko stoczni. 00:59:21.000 --> 00:59:22.400 To tyle. 00:59:23.600 --> 00:59:31.560 Panie przewodniczący, jeżeli pozwolisz, to chciałbym zaproponować, żeby państwo, 00:59:31.640 --> 00:59:38.400 ci, którzy sobie życzą, zadali naszym panelistów jakieś pytania czy pytania? 00:59:38.480 --> 00:59:39.240 Nie jakieś. 00:59:39.320 --> 00:59:42.400 Ja mam takie pytanie, właściwie trochę też pytanie, ale głos dyskusji. 00:59:42.480 --> 00:59:48.440 Chciałbym trochę pociągnąć ten wątek, o którym mówimy, bo Gdańsk cały czas wraca. 00:59:48.520 --> 00:59:54.920 Ten wątek architektury, tła, szacunku dla historii, która oczywiście 00:59:55.000 --> 00:59:59.920 jest wartością, z którą trudno dyskutować, ale jednak wydaje mi się, że 01:00:00.000 --> 01:00:04.640 efektem jest to, że miasto Gdańsk jest projektowane jednak dosyć konserwatywnie, 01:00:04.720 --> 01:00:10.080 przynajmniej w tym obszarze otoczenia obszaru historycznego. 01:00:10.160 --> 01:00:12.440 Konserwatywnie w znaczeniu bezpieczniejsi zostają. 01:00:12.440 --> 01:00:13.880 Czy z jednej strony mówimy o tym, że 01:00:13.960 --> 01:00:17.760 faktycznie mamy teren, na których możemy tworzyć architekturę i podchodzić, i 01:00:17.760 --> 01:00:21.240 dyskutować, bo tak powstaje tak naprawdę wysokiej jakości architektura. 01:00:21.320 --> 01:00:24.880 Ona nie depcze dziedzictwa, tylko wchodzi w dialog. 01:00:24.880 --> 01:00:26.360 Ale z drugiej strony prawie zawsze cofamy 01:00:26.440 --> 01:00:30.360 się do tej bezpiecznej pozycji, w której mówimy no dobra, to jednak 01:00:30.440 --> 01:00:35.120 twórzmy tę architekturę, która odnosi się do tej historii jednak dosyć niewolniczo i 01:00:35.200 --> 01:00:40.280 w efekcie właściwie, jeśli spacerujemy się długim po obrzeżach i przejdziemy do 01:00:40.360 --> 01:00:42.960 Gdańska Głównego, to widzimy ślady tego działania. 01:00:43.040 --> 01:00:44.200 Właściwie coś, co 01:00:44.280 --> 01:00:47.840 z jednej strony staje się czymś nawiązującym do nowego zabytku, może 01:00:47.920 --> 01:00:52.080 oprócz BRE Banku, bo faktycznie to jest budynek o wysokiej klasie architektury. 01:00:52.160 --> 01:00:54.320 Wyniki konkursu, gdzie to jest 01:00:54.400 --> 01:00:57.680 majstersztyk, ale jest bardzo dużo obiektów, które po 01:00:57.760 --> 01:01:02.040 prostu zostały przycięte do jednej wysokości, mniej lub bardziej. 01:01:02.120 --> 01:01:04.720 Do tego czerwonego Gdańska starają się nawiązać. 01:01:04.800 --> 01:01:08.280 I ja się zastanawiam, czy my od razu musimy 01:01:08.360 --> 01:01:11.600 tak mocno nie wierzyć w umiejętności architektoniczne, że od razu nakładamy 01:01:11.680 --> 01:01:16.560 sobie ileś kagańce i mechanizmów bezpieczeństwa projektowania przez kolejne 01:01:16.640 --> 01:01:23.640 komitety, które mają z jednej strony tego architekta ustawić jakiejś sytuacji, 01:01:23.640 --> 01:01:25.360 w której ma tworzyć architekturę kontekstu. 01:01:25.440 --> 01:01:31.440 No ale czy to jest tak naprawdę coś, co pozwala obiektowi działać kreatywnie? 01:01:31.520 --> 01:01:33.000 Wydaje mi się, że 01:01:33.080 --> 01:01:36.680 tutaj trzeba to wyważyć, ale chciałbym, żeby Państwo się trochę do tego odnieść. 01:01:36.760 --> 01:01:40.880 I czy my cały czas zabezpieczając się tak dosyć konserwatywnie i grzecznie, 01:01:40.960 --> 01:01:43.640 nie zabijamy szansy na dobrą architekturę, mówię dobrą. 01:01:43.640 --> 01:01:45.440 Nie w znaczeniu stojącą totalnie w kontrze 01:01:45.520 --> 01:01:49.600 do krajobrazu miejskiego dziedzictwa, tylko wchodząc w nią dialog. 01:01:49.640 --> 01:01:51.040 Dziękuję. 01:01:56.440 --> 01:02:01.400 To jest bardzo dobre pytanie i w zasadzie podzielam. 01:02:01.480 --> 01:02:06.160 Mogę powiedzieć per kolega, bo jesteśmy z jednej branży. 01:02:06.240 --> 01:02:07.440 Bardzo dobre pytanie. 01:02:07.520 --> 01:02:12.440 Wydaje mi się, że wynika to trochę z takiego takiego 01:02:12.520 --> 01:02:15.200 podejścia naszych odbiorców, w sensie ta architektura. 01:02:15.280 --> 01:02:19.880 Jesteśmy bardzo często krytykowani, bez względu na to, czy coś zrobimy 01:02:19.960 --> 01:02:24.520 w naszym mniemaniu dobrze, albo jesteśmy średnio zadowoleni z efektu. 01:02:24.600 --> 01:02:28.480 Ale informacje, które wypływają na forach 01:02:28.560 --> 01:02:34.400 internetowych kształtujące naszą zabudowę podcinają skrzydła. 01:02:34.480 --> 01:02:40.280 I ja mogę też powiedzieć to z perspektywy projektanta, z perspektywy 01:02:40.360 --> 01:02:45.160 osoby, która pracowała w kilku biurach projektowych, gdzie zawsze staramy się 01:02:45.240 --> 01:02:49.600 zrobić najlepiej jak potrafimy i wszystko co projektujemy. 01:02:49.680 --> 01:02:51.640 W zasadzie to jest dla nas. 01:02:51.720 --> 01:02:53.080 Podchodzimy do tego emocjonalnie. 01:02:53.160 --> 01:02:54.800 Dla nas bardzo wartościowe. 01:02:54.880 --> 01:02:56.600 Natomiast. 01:02:57.680 --> 01:03:01.160 Taki oddźwięk osób, które nie znają 01:03:01.240 --> 01:03:05.840 kontekstu, nie wiedzą jakie są uwarunkowania, dlaczego ta architektura 01:03:05.920 --> 01:03:11.040 akurat w taki sposób, a nie inne podcina skrzydła projektantom. 01:03:11.120 --> 01:03:16.720 I dlatego później, przy następnej dużej realizacji, zachowujemy pewną ostrożność 01:03:16.800 --> 01:03:24.160 i też nie chcemy zaprojektować czegoś w naszym mniemaniu ekstrawaganckiego, 01:03:24.240 --> 01:03:29.000 ekstrawaganckiego, tylko po to, żeby nie zostać. 01:03:30.520 --> 01:03:34.720 Gdzieś powiedziałbym, stłamszone na etapie uzgadniania tej dokumentacji albo co 01:03:34.800 --> 01:03:40.520 gorsza, czy to będzie konkurs, czy zlecono nam zadanie. 01:03:41.040 --> 01:03:44.960 W zasadzie zmieszani z błotem nie znamy się, nie potrafimy. 01:03:45.040 --> 01:03:46.240 Zaprojektowaliśmy coś złego. 01:03:46.240 --> 01:03:49.000 Jeżeli coś będzie, jakaś architektura odważna, no to po co? 01:03:49.080 --> 01:03:51.240 Lepiej żeby ona była właśnie 01:03:51.320 --> 01:03:57.600 taka jak każda w sąsiedztwie i chyba też z tego to wynika, czyli po 01:03:57.680 --> 01:04:04.840 prostu z naszego obawy przed złą prasą, przed złą opinią, która gdzieś później się 01:04:04.920 --> 01:04:13.280 przelewa na forach internetowych i nasze mniemanie o sobie gdzieś podupada. 01:04:13.360 --> 01:04:15.320 Mi się wydaje, że z czego to wynika? 01:04:15.400 --> 01:04:17.360 Dodaj coś, proszę. 01:04:17.440 --> 01:04:18.680 Ja chciałbym powiedzieć, że oczywiście być 01:04:18.680 --> 01:04:21.920 może taka frustracja gdzieś w nas, też tam, gdzieś na dnie jakimś istnieje. 01:04:22.000 --> 01:04:25.520 Gdybyście poczytali opinie internetowe na temat tego gmachu, 01:04:25.600 --> 01:04:28.720 to byście mogli dostrzec, gdzie frustracja może się pojawić. 01:04:28.770 --> 01:04:31.200 Dopiero to. Myślę, że to jest nic, co się dzieje. 01:04:31.280 --> 01:04:34.680 To, o czym tutaj koleżanka mówi nie. 01:04:34.720 --> 01:04:36.200 Mnie się wydaje, że tu chodzi o mnie. 01:04:36.200 --> 01:04:38.000 Przynajmniej chodziło o trochę coś innego. 01:04:38.080 --> 01:04:41.480 To nie chodzi o to, żebyśmy wszystkie budynki w Gdańsku 01:04:41.560 --> 01:04:46.880 zawsze kończyli taką piłą u góry, taką gdańską piłą, że każdy budynek musi mieć 01:04:46.960 --> 01:04:49.920 takie skośne dachy, które tam są na Starówce i tak dalej. 01:04:50.000 --> 01:04:52.400 To jest absurd zupełny. To nie o to chodzi. 01:04:52.480 --> 01:04:55.960 Budujmy architekturę jak najlepszą i nie dajmy sobie sami skrzydeł. 01:04:56.040 --> 01:04:58.280 Chodzi tylko o to, żebyśmy się nie wykrzykiwali. 01:04:58.360 --> 01:04:59.920 Chodzi o to, żebyśmy nie starali się za 01:05:00.000 --> 01:05:03.560 wszelką cenę zrobić coś, co zabije wszystkich innych kolegów naokoło. 01:05:03.640 --> 01:05:04.920 Nie o to chodzi zupełnie. 01:05:05.000 --> 01:05:09.480 Powinniśmy znaleźć swoje miejsce w danej realizacji w szeregu 01:05:09.560 --> 01:05:15.040 i ustawiać to tak, żebyśmy mówili cichym głosem, po prostu pięknym. 01:05:15.120 --> 01:05:17.240 A tego życzę wszystkim i sobie. 01:05:17.320 --> 01:05:20.760 Mówmy, mówmy pięknie, ale nieco ciszej. 01:05:20.840 --> 01:05:25.000 Po to, żeby nie doprowadzać do chaosu, którego i tak w Polsce mamy dosyć. 01:05:25.080 --> 01:05:29.080 Pamiętajmy, że żyjemy w kraju, który nie jest spójny przestrzennie, specjalnie. 01:05:29.160 --> 01:05:32.440 Jeżeli teraz będziemy się nawzajem przekrzykiwać na każdym kroku, jak tylko 01:05:32.500 --> 01:05:35.600 się do jakiejś realizacji dobierzemy, to będzie jeszcze gorzej. 01:05:35.680 --> 01:05:40.000 Co najwyżej dlatego ciszej, ale pięknie. 01:05:40.080 --> 01:05:41.200 Tego sobie życzmy. 01:05:41.240 --> 01:05:43.040 Wszyscy chcielibyśmy, żeby tak było. 01:05:43.120 --> 01:05:44.480 Dziękuję. 01:05:45.120 --> 01:05:48.520 Będę mówił trochę ciszej, ale. 01:05:50.840 --> 01:05:54.360 Czy jeszcze jakieś pytania? Proszę uprzejmie. 01:05:54.440 --> 01:05:57.080 Zachęcam Państwa. 01:05:58.040 --> 01:06:01.920 O, widzę, że pan architekt. 01:06:02.480 --> 01:06:05.080 To pan konserwator. Bardzo proszę. 01:06:07.520 --> 01:06:09.640 Ja pozwalam sobie. 01:06:09.720 --> 01:06:11.680 Poprosić państwa. 01:06:11.760 --> 01:06:15.040 Pozwalam sobie poprosić państwa architektów, którzy mnie odwiedzają dość 01:06:15.120 --> 01:06:21.040 licznie w ostatnim czasie, żeby nie składali wniosków. 01:06:21.120 --> 01:06:22.160 Właściciel ma takie prawo. 01:06:22.170 --> 01:06:24.000 Zgodnie z ustawą z art. 27. 01:06:24.080 --> 01:06:27.680 Występowanie o zalecenia i wytyczne konserwatorskie. 01:06:28.120 --> 01:06:32.440 Jeśli dobrze rozumiem intencje naszych panelistów. 01:06:32.520 --> 01:06:36.000 A ta chęć swobody, poszanowania i mówienia 01:06:36.080 --> 01:06:41.000 niekoniecznie na najwyższym c, ale jednak mówienia językiem architektury. 01:06:41.120 --> 01:06:45.320 Powoduje, że konserwator, który architektem nie jest, wydając zalecenia i 01:06:45.400 --> 01:06:51.200 wytyczne, zawsze określi to w sposób najbardziej bezpieczny. 01:06:52.280 --> 01:06:56.280 Krótko mówiąc, nie chcę podcinać skrzydeł architektom, 01:06:56.360 --> 01:07:01.120 dlatego stanowczo odmawiam wydawania zaleceń i wytycznych innych niż należy 01:07:01.200 --> 01:07:03.600 szanować, wpisać się w kontekst i tak dalej. 01:07:03.680 --> 01:07:04.520 Po co to państwu? 01:07:04.600 --> 01:07:08.080 Ja mam dużo pracy, Państwo macie jeszcze więcej. 01:07:08.720 --> 01:07:10.640 Moja prośba jeśli chcecie uzyskiwać 01:07:10.720 --> 01:07:14.560 zalecenia i wytyczne to składajcie mi koncepcje tak jak 01:07:14.640 --> 01:07:20.440 Mendelssohna na chusteczce w barze narysowane to będzie o czym rozmawiać. 01:07:20.520 --> 01:07:23.120 Mnie się nie śni to co się Państwu śni. 01:07:23.200 --> 01:07:25.600 Natomiast Państwu mogę tylko zwrócić uwagę. 01:07:25.680 --> 01:07:30.000 Przesuniemy w lewo i w prawo, bo mnie interesuje coś zatem. 01:07:30.080 --> 01:07:31.880 Natomiast nie chcę absolutnie podcinać 01:07:31.960 --> 01:07:35.480 państwu skrzydeł, bo Gdańsk zasługuje na wysoką jakość architektury. 01:07:35.560 --> 01:07:36.960 Dziękuję. 01:07:41.480 --> 01:07:46.080 Dziękuję bardzo. Myślę, że jest to znakomita puenta. 01:07:47.200 --> 01:07:50.240 Tego panelu. Jeżeli Pan Profesor pozwoli, Szanowni 01:07:50.320 --> 01:07:56.200 Goście, również będziemy pomału zmierzać do podsumowania. 01:07:56.280 --> 01:08:02.160 I myślę, że oczywiście trudno jest w paru słowach podsumować dwa dni tych dyskusji. 01:08:02.240 --> 01:08:07.040 Prosimy Państwa wszystkich prelegentów o przygotowanie dłuższych wypowiedzi. 01:08:07.120 --> 01:08:09.240 Wszyscy paneliści także dostaną zapis do 01:08:09.320 --> 01:08:14.000 weryfikacji z prośbą o jego opracowanie, tak żebyśmy mieli możliwość później 01:08:14.080 --> 01:08:18.640 opublikowania możliwie szybko wyników tego naszego seminarium. 01:08:18.720 --> 01:08:21.800 Natomiast z paru konkluzji, które 01:08:21.880 --> 01:08:24.520 jednak mimo wszystko dałoby się chyba tutaj wysnuć. 01:08:24.600 --> 01:08:25.440 To jest pierwsza sprawa. 01:08:25.520 --> 01:08:29.840 To jest kwestia pewnego równowagi i pewnego balansu pomiędzy czymś, co wczoraj 01:08:29.920 --> 01:08:32.840 nam wybrzmiało, mianowicie szybkim i wolnym organizmem. 01:08:32.920 --> 01:08:33.960 Ja myślę, że 01:08:34.040 --> 01:08:38.480 te kwestie są tutaj niesłychanie ciekawe, ale tak jak wczoraj odwołam się do naszego 01:08:38.560 --> 01:08:43.840 gdańskiego motta, czyli ten rynek Temidy, czyli nie szybko, ale i nieco możliwie. 01:08:43.920 --> 01:08:49.840 Więc myślę, że te kwestie są tutaj, że paradoksalnie ta łacińska sentencja 01:08:49.920 --> 01:08:54.280 jest niesłychanie aktualna w tym zakresie, o którym tutaj rozmawiamy. 01:08:54.360 --> 01:08:58.720 Druga sprawa coś, co wybrzmiewa od początku naszego 01:08:58.800 --> 01:09:02.720 spotkania, ale pan konserwator bardzo silnie postawił 01:09:02.800 --> 01:09:06.480 kropkę nad i w tym zakresie, to jest to, że konieczne jest coś, co 01:09:06.560 --> 01:09:09.160 byśmy nazwali znowu porozumieniem ponad podziałami. 01:09:09.240 --> 01:09:13.400 Przepraszam za pewną symbolikę tego przedsięwzięcia. 01:09:13.480 --> 01:09:17.720 I owo porozumienie ponad podziałami tutaj, 01:09:17.800 --> 01:09:21.360 że tak powiem, można byłoby konkludował, że mamy w Gdańsku pewne 01:09:21.440 --> 01:09:25.440 tradycje w tym zakresie, nie tylko w kontekście Solidarności, ale i nawet 01:09:25.520 --> 01:09:30.480 tutaj, przed tym naszym, przed tą naszą salą, tam, później w życie. 01:09:30.560 --> 01:09:34.320 To po drugiej stronie korytarza stoi taka statuetka w szklanej gablocie. 01:09:34.400 --> 01:09:39.040 Nagroda Księżniczki Asturii dla miasta Gdańska właśnie w kategorii Zgoda. 01:09:39.120 --> 01:09:40.640 Myślę, że 01:09:40.800 --> 01:09:46.400 ten dar hiszpańskiej głowy, koronowany czy mający być koronowany, 01:09:46.840 --> 01:09:52.280 zdecydowanie tutaj nas obliguje do tego, żeby owej zgody tutaj poszukiwać. 01:09:52.360 --> 01:09:55.400 I myślę, że w tym kontekście 01:09:55.840 --> 01:10:01.800 aspekty, powiedziałbym, tej dyskusji architektonicznej są niesłychanie istotne. 01:10:02.200 --> 01:10:06.320 Paradoksalnie bardzo mnie cieszy ta deklaracja pana konserwatora, 01:10:06.400 --> 01:10:10.640 która przed chwilą padła w kontekście, że lepiej jest jednak patrzeć nawet na 01:10:10.720 --> 01:10:17.480 szkice narysowane na serwetce przy kawie, niż dyskutować teoretycznie o tym, co by 01:10:17.560 --> 01:10:20.920 mogło, albo i co by nie mogło być w danym miejscu. 01:10:21.000 --> 01:10:27.360 Natomiast myślę, że chyba istotne jest jednak wpisanie się tych 01:10:27.440 --> 01:10:31.080 szkiców przy kawie w ogólniejsze koncepcje. 01:10:31.160 --> 01:10:36.320 Tak więc, jak znamy z praktyki wielkich architektów tego świata, 01:10:36.400 --> 01:10:40.520 nie zawsze genialna koncepcja narysowana w samolocie na serwetce pasuje później do 01:10:40.600 --> 01:10:44.400 kontekstu, a nawet bym powiedział, że jest regułą, że niekoniecznie pasuje. 01:10:44.480 --> 01:10:48.320 Tak więc z tym bym tutaj był nieco ostrożny. 01:10:48.400 --> 01:10:50.360 I myślę, że jednak ten aspekt, 01:10:50.360 --> 01:10:53.360 powiedziałbym urbanistyczny, jest tutaj niesłychanie istotne. 01:10:53.440 --> 01:10:55.960 I ostatnia sprawa wreszcie coś, co też w 01:10:56.040 --> 01:11:00.440 kontekście naszego tutaj dzisiejszego panelu mocno wybrzmiało kwestia konkursów. 01:11:00.440 --> 01:11:01.800 Ja tutaj całkowicie się z Państwem 01:11:01.840 --> 01:11:05.640 zgadzam, że jest to niesłychanie dobra forma pozyskiwania koncepcji, tylko ma 01:11:05.720 --> 01:11:10.360 jedną wadę, mianowicie taką, że jeżeli jako miasto mamy zorganizować 01:11:10.440 --> 01:11:14.720 konkurs, to może być to albo konkurs idealny, albo konkurs, który wiąże się z 01:11:14.800 --> 01:11:17.960 realizacją budynku publicznego na miejskim gruncie. 01:11:18.040 --> 01:11:19.880 Problem polega na tym, że tych terenów nie 01:11:19.960 --> 01:11:24.840 za bardzo już mamy, tak mówiąc krótko, z wyjątkiem jednego. 01:11:24.920 --> 01:11:27.920 Natomiast w kontekście gruntów, które są 01:11:28.000 --> 01:11:32.520 gruntami prywatnymi, mamy ograniczenie prawne mówiące o tym, że nie możemy 01:11:32.600 --> 01:11:34.840 wydawać publicznych pieniędzy na cele prywatne. 01:11:34.920 --> 01:11:36.160 Mówiąc krótko, bo 01:11:36.240 --> 01:11:40.240 do moich drzwi natychmiast zapuka pan prokurator i jeszcze parę innych 3 01:11:40.320 --> 01:11:44.240 literowych instytucji, które w naszym pięknym kraju funkcjonują. 01:11:44.320 --> 01:11:47.800 Więc myślę, że chyba nie mam ochoty na takie atrakcje. 01:11:47.960 --> 01:11:55.000 Natomiast natomiast niewątpliwie pole do popisu tutaj jest w 01:11:55.080 --> 01:11:59.640 dialogu z poszczególnymi inwestorami, właścicielami terenów i 01:11:59.720 --> 01:12:05.400 też zespołami projektowymi, którzy w tym kontekście będą pracowali lub też pracują, 01:12:05.480 --> 01:12:10.520 bo wydaje mi się, że tutaj jakby w kontekście tego porozumienia, tego, 01:12:10.600 --> 01:12:14.720 powiedziałbym, publiczno prywatnego, jest być może pole do 01:12:14.800 --> 01:12:20.160 rozmowy na ten temat, w jaki sposób ten najlepszy efekt można osiągnąć. 01:12:20.240 --> 01:12:22.320 Niestety, czasami najprostsze rozwiązania 01:12:22.400 --> 01:12:26.560 nie są możliwe, tak więc nie zawsze jest to łatwe. 01:12:26.640 --> 01:12:29.000 Ale proszę Państwa, najtrudniejszy pierwszy krok. 01:12:29.040 --> 01:12:31.640 I dyskutować, i pracować nad tym trzeba i tego nie zrobimy. 01:12:31.640 --> 01:12:33.120 To samo to się na pewno nie zrobi. 01:12:33.200 --> 01:12:37.560 Tak więc myślę, że w tym kontekście. 01:12:38.240 --> 01:12:40.560 Warto jest, żeby przynajmniej próbować. 01:12:40.640 --> 01:12:42.320 Tą drogą podążać. 01:12:42.400 --> 01:12:47.640 Nawet jeżeli będziemy wykorzystywać instrumenty czy narzędzia, które może 01:12:47.720 --> 01:12:53.720 niekoniecznie są perfekcyjnie doskonałe, w tym w tym zakresie. 01:12:53.800 --> 01:12:55.800 Proszę państwa, tak jak pozwoliłem sobie 01:12:55.880 --> 01:13:00.600 to powiedzieć, będziemy chcieli podsumować to nasze wydarzenie w dwóch formach. 01:13:00.680 --> 01:13:04.320 Po pierwsze pierwsza forma forma publikacji. 01:13:04.400 --> 01:13:06.520 Druga forma to jest to, że chciałbym. 01:13:06.600 --> 01:13:09.480 W piątek jestem z panem konserwator umówiony na rozmowę. 01:13:09.560 --> 01:13:14.040 Jednym z punktów tej rozmowy będzie właśnie dyskusja na temat trybu i sposobu 01:13:14.120 --> 01:13:17.000 przygotowania tego master planu urbanistycznego dla Młodego Miasta. 01:13:17.080 --> 01:13:22.480 Tak więc żelazo póki gorące, od razu staramy się zabrać do roboty. 01:13:22.560 --> 01:13:29.000 Mam nadzieję, że uda się wypracować sposób realizacji tego przedsięwzięcia. 01:13:29.080 --> 01:13:33.960 Druga sprawa ta dyskusja, do której pan poseł Tarkowski się odniósł. 01:13:34.040 --> 01:13:36.760 Listopada 2022 roku 01:13:36.840 --> 01:13:41.320 też już po licznych bojach, trudach i przygodach z poszczególnymi autorami. 01:13:41.400 --> 01:13:44.360 Nie chcę już tutaj nikogo palcem wytykać, 01:13:44.440 --> 01:13:47.840 że tak powiem, również się pomału konkluduje. 01:13:47.920 --> 01:13:53.440 A więc jest szansa, że również ten materiał się ukaże 01:13:53.520 --> 01:13:57.720 drukiem zarówno internetowym, jak i tym jak najbardziej fizycznym. 01:13:57.800 --> 01:13:59.440 No i wreszcie trzecia sprawa. 01:13:59.520 --> 01:14:02.280 Tutaj opinia Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków. 01:14:02.280 --> 01:14:04.160 Wykorzystaliśmy tę okazję, żeby zebrać 01:14:04.240 --> 01:14:08.880 wszystkie opinie poszczególnych zainteresowanych stron. 01:14:08.960 --> 01:14:10.840 Myślę, że również w miarę szybko będziemy 01:14:10.920 --> 01:14:15.320 konkurować z przygotowaniem i sfinalizowanie tych trzech dokumentów, 01:14:15.400 --> 01:14:19.000 które myślę w kontekście kształtowania przestrzeni Młodego Miasta. 01:14:19.080 --> 01:14:22.880 Ale myślę, panie konserwatorzy, że nie tylko Młodego Miasta, także innych 01:14:22.960 --> 01:14:26.440 obszarów w Gdańsku, mogą mieć tutaj niebagatelne znaczenie. 01:14:26.520 --> 01:14:28.680 Proszę państwa. Dziękuję bardzo za udział. 01:14:28.760 --> 01:14:32.600 Dziękuję bardzo panu prezesowi i wszystkim prelegentom, którzy 01:14:32.680 --> 01:14:37.120 zechcieli tutaj przyjąć nasze zaproszenie i się wypowiedzieć. 01:14:37.200 --> 01:14:39.320 Pan poseł Sławomir Grzela, pani doktor 01:14:39.400 --> 01:14:44.280 Natalia Balcerzak, pani redaktor Monika Raczyńska, pan profesor Wojciech Tarkowski 01:14:44.360 --> 01:14:48.400 i pan doktor Piotr Samuel byli naszymi dzisiejszymi gośćmi, a 01:14:48.400 --> 01:14:52.160 wcześniej pan profesor Andrzej Kadłubka, pan profesor Zbigniew Myszkowski, pan 01:14:52.240 --> 01:14:54.400 konserwator zabytków, pan Dariusz Chmielewski. 01:14:54.480 --> 01:14:56.360 Dziękuję wszystkim państwu. 01:14:56.440 --> 01:14:58.320 I cóż? 01:14:58.400 --> 01:15:00.720 Proszę skorzystać, że tak powiem, z oferty 01:15:00.780 --> 01:15:03.280 gastronomicznej, którą dla państwa przygotowaliśmy. 01:15:03.360 --> 01:15:05.040 Za chwileczkę ona tutaj się znajdzie. 01:15:05.120 --> 01:15:08.160 Parę minut przerwy technicznej, żeby to przygotować. 01:15:08.240 --> 01:15:11.360 I pozostaje mi tylko życzyć sobie i 01:15:11.440 --> 01:15:15.400 państwu, że wyniki tego szybko będą skonsumowane nie tylko w sensie 01:15:15.400 --> 01:15:18.240 gastronomicznym, ale przede wszystkim w sensie przestrzennym. 01:15:18.280 --> 01:15:19.040 Dziękuję bardzo.