WEBVTT

00:00:16.360 --> 00:00:21.360
"STOCZNIA. Człowiek. Przemysł. Miasto",
to jest tytuł nowej wystawy czasowej,

00:00:21.361 --> 00:00:25.840
którą od piątku będzie można
oglądać w Europejskim Centrum Solidarności.

00:00:26.340 --> 00:00:30.417
To jest wystawa zarówno o
zakładzie pracy, o mieście,

00:00:30.429 --> 00:00:33.900
o historii, o polityce,
ale także o ludziach.

00:00:33.901 --> 00:00:38.960
I w studiu też ludzie, doktor Magdalena
Staręga, Europejskie Centrum Solidarności,

00:00:38.961 --> 00:00:43.840
członkini zespołu kuratorskiego tej wystawy
i koordynatorka merytoryczna wystawy,

00:00:43.841 --> 00:00:46.520
no i Europejskie Centrum
Solidarności, dyrektor Basil Kerski.

00:00:46.521 --> 00:00:48.040
Dzień dobry, witam Was w studiu.

00:00:48.041 --> 00:00:51.800
Zadałabym pytanie tak,
kogo dziś interesuje Stocznia?

00:00:52.150 --> 00:00:59.720
Czy to nie jest już historia przebrzmiała,
trochę zakopana, trochę odsunięta?

00:01:00.420 --> 00:01:02.280
Kogo dziś interesuje Stocznia?

00:01:03.380 --> 00:01:09.800
Ja bym szczerze chciała wierzyć, że
wszystkich, na pewno wszystkich gdańszczan.

00:01:09.801 --> 00:01:15.300
My też może patrzymy na tą Stocznię
troszkę inaczej, przez pryzmat osób,

00:01:15.301 --> 00:01:19.920
które są z nią bardzo silnie związane,
dla których ta Stocznia jest ciągle żywa.

00:01:19.921 --> 00:01:24.840
I też trochę o nich i
dla nich jest ta wystawa.

00:01:25.390 --> 00:01:28.772
Ale na pewno chcielibyśmy
trafić do szerokiego

00:01:28.773 --> 00:01:34.260
grona odbiorców, do ludzi,
którzy znają tą Stocznię,

00:01:34.460 --> 00:01:38.000
bo wiedzą, że ona w Gdańsku
kiedyś była, funkcjonowała,

00:01:38.001 --> 00:01:42.425
że lata świetności ma już za sobą,
ale też do tych młodych ludzi, którzy

00:01:42.437 --> 00:01:49.360
przychodzą, odwiedzają np. Ulicę
Elektryków, pojawiają się na wernisażach,

00:01:49.361 --> 00:01:52.786
dla nich jest to miejsce
rozrywki i też być może

00:01:52.886 --> 00:01:56.960
rodzi się pytanie, czym
ta Stocznia kiedyś była.

00:01:56.961 --> 00:02:00.760
Więc myślę, że ta wystawa jest
dla wszystkich zainteresowanych.

00:02:00.761 --> 00:02:03.771
Właśnie, czy ona ma w sobie
taki mit, który może pociągnąć też

00:02:03.772 --> 00:02:09.160
kogoś, kto jest młody, kto właśnie
głównie bywa przy Elektryków?

00:02:09.260 --> 00:02:11.440
Ja bym chciał nawiązać
do tego pierwszego pytania.

00:02:11.441 --> 00:02:13.440
Mówimy o centrum miasta.

00:02:13.690 --> 00:02:18.440
Mówimy o części miasta, która
dzisiaj jest w dużej mierze otwarta.

00:02:18.590 --> 00:02:24.440
Tam, gdzie jest otwarta, rodzi się nowe
miasto i to nie tylko są usługi, nowe biura,

00:02:24.740 --> 00:02:26.440
które może częściowo będą stały puste,

00:02:26.441 --> 00:02:30.440
no ale to jest tak: instytucja
kultury NOMUS, ECS, Sala BHP.

00:02:30.740 --> 00:02:35.040
ECS to przed pandemią ponad
milion ludzi, którzy przychodzili do nas.

00:02:35.190 --> 00:02:38.040
To jest Ulica Elektryków, na której
nie tylko się, przepraszam, pije piwo,

00:02:38.041 --> 00:02:42.440
ale też odbywają się wybitne
wydarzenia, uważam, kultury muzycznej.

00:02:42.540 --> 00:02:48.440
Przyciągają ludzi z całej Polski. Ale nie
zapomnijmy, to nieprawda, że to jest mit.

00:02:48.441 --> 00:02:51.440
Jednym z naszych ważnych
działań w przygotowaniu wystawy

00:02:51.441 --> 00:02:54.380
było odwiedzenie
zamkniętego oczywiście zakładu

00:02:54.381 --> 00:02:58.440
przemysłowego, Remontowa
Holding na Wyspie Ostrów.

00:02:58.441 --> 00:03:04.440
Tam według danych firmy nadal 8
tysięcy ludzi bezpośrednio pracuje.

00:03:04.715 --> 00:03:09.091
Także wystawa spotka się z
dużym zainteresowaniem po prostu

00:03:09.092 --> 00:03:12.440
bardzo różnych ludzi, nie tylko
tych, którzy pracowali w Stoczni,

00:03:12.465 --> 00:03:14.675
bo to jest miejsce, w
którym dzisiaj chyba

00:03:14.676 --> 00:03:17.440
spotykają się wszystkie
żywioły naszego miasta.

00:03:17.441 --> 00:03:20.440
Jest bardzo reprezentatywne,
jest bardzo centralne,

00:03:20.441 --> 00:03:23.440
ale też pokazujemy jego
niezwykłą, światową historię,

00:03:23.441 --> 00:03:28.440
bo to był i dlatego robimy tę wystawę,
to nie był prywatny zakład pracy,

00:03:28.490 --> 00:03:31.440
nie pokazujemy jakichś
inwestorów prywatnych,

00:03:31.441 --> 00:03:34.440
którzy chcieli sobie statki
budować i sprzedawać,

00:03:34.441 --> 00:03:36.440
tylko to jest
wysokopolityczne miejsce.

00:03:36.441 --> 00:03:39.440
W połowie XIX wieku Prusy,
państwo pruskie zbudowało

00:03:39.441 --> 00:03:45.440
pierwszą pruską, niemiecką,
rządową, państwową stocznię.

00:03:45.441 --> 00:03:50.440
I to jest to DNA, bardzo niebezpieczne
w państwach autorytarnych,

00:03:50.441 --> 00:03:55.440
służące wojnom, bardzo
ciekawe, jak wchodzą w to ludzie,

00:03:55.441 --> 00:03:58.440
którzy chcą otwartego
społeczeństwa, demokracji.

00:03:58.441 --> 00:04:02.440
Więc nieprzypadkowo mówimy o tym
miejscu, nie tylko z powodu Solidarności.

00:04:02.840 --> 00:04:08.440
To zawsze było bardzo polityczne miejsce,
w którym rozstrzygały się losy świata.

00:04:08.590 --> 00:04:11.440
Ja bym powiedział jeszcze jedno zdanie.

00:04:11.441 --> 00:04:17.440
Wydaje mi się, że też nie byłoby znaczenia
Gdańska tak europejskiego, globalnego,

00:04:17.441 --> 00:04:21.440
gdyby nie ta decyzja wtedy
w Berlinie, bo Polski nie było,

00:04:21.441 --> 00:04:24.440
Rzeczpospolitej nie
było, to był czas zaborów,

00:04:24.890 --> 00:04:28.440
aby tam bardzo daleko od Berlina
zbudować tak polityczne miejsce.

00:04:28.765 --> 00:04:31.440
W weekend rozmawiałem z
Cezarym Obrachtem-Prondzyńskim,

00:04:32.015 --> 00:04:35.440
myślę bardzo dobrze znanym
socjologiem, ale myślicielem.

00:04:35.590 --> 00:04:38.440
I Cezary też mówi: tak,
to był chyba taki moment,

00:04:38.441 --> 00:04:43.440
który zmienił kierunek
rozwoju i losów miasta całego.

00:04:43.441 --> 00:04:46.440
Dlatego w tytule miasta i ostatnie
zdanie, też na przykład nie wiemy,

00:04:46.441 --> 00:04:50.440
że po I wojnie światowej był spór
o Gdańsk i powstało Wolne Miasto,

00:04:50.441 --> 00:04:55.440
spór o pocztę, o kolej, też
stocznia była tematem tego sporu.

00:04:55.441 --> 00:04:57.971
Także wchodząc w ten
temat, otwieramy wszystkie

00:04:57.972 --> 00:05:00.440
historie naszego życia i
naszej współczesności.

00:05:00.441 --> 00:05:03.440
A powiedzcie, jak powstała ta wystawa?

00:05:03.441 --> 00:05:08.566
Wydawałoby się, że ECS,
który jest właściwie przy

00:05:08.567 --> 00:05:13.440
Stoczni, z tą Stocznią
żyje. Jak Wyście ją tworzyli?

00:05:13.665 --> 00:05:17.105
To długo trwało, krótko,
to był nadmiar materiałów

00:05:17.106 --> 00:05:22.440
i eksponatów, czy
to był jednak deficyt?

00:05:22.441 --> 00:05:26.440
Ja bym powiedziała, że ta
wystawa tworzyła się niemal od

00:05:26.441 --> 00:05:29.440
chyba początku istnienia ECS-u.
My jesteśmy zrośnięci z tą przestrzenią.

00:05:29.441 --> 00:05:32.440
Ona zawsze była w naszej
wrażliwości, zawsze byliśmy

00:05:32.515 --> 00:05:38.440
otwarci na to, co się w Stoczni nie tyle
wydarzyło, co się dzieje obecnie.

00:05:38.441 --> 00:05:44.440
I jeszcze przed pracami nad wystawą
stałą eksplorowaliśmy Stocznię,

00:05:44.441 --> 00:05:50.440
zbieraliśmy eksponaty.
Tuż po otwarciu naszej nowej siedziby

00:05:50.441 --> 00:05:53.440
powstała też specjalna jednostka,
która się tą Stocznią zajmowała,

00:05:53.441 --> 00:05:59.440
która Stocznię badała, która kwerendowała,
zbierała różnego rodzaju materiały.

00:05:59.441 --> 00:06:04.440
Więc można powiedzieć, że ta
wystawa jest takim zwieńczeniem

00:06:04.441 --> 00:06:09.440
naszych wieloletnich prac,
takich co najmniej 8-letnich.

00:06:09.715 --> 00:06:15.440
Więc tak jak Pani zapytała,
czy był nadmiar, no był nadmiar.

00:06:15.441 --> 00:06:19.440
Tego materiału uzbierało
się bardzo, bardzo dużo.

00:06:19.441 --> 00:06:22.440
Trzeba było się silnie samoograniczać,
ale mieliśmy ten komfort,

00:06:22.441 --> 00:06:25.440
że mogliśmy wybierać te rzeczy,
które z naszego punktu widzenia

00:06:25.441 --> 00:06:28.274
były najważniejsze, które
najlepiej oddziałają na

00:06:28.275 --> 00:06:32.440
takiego odbiorcę, który
przychodzi do nas z różną wiedzą.

00:06:32.441 --> 00:06:36.440
Ale właśnie, to dzisiaj co, ta
Stocznia jest na tych 500 m2,

00:06:36.441 --> 00:06:42.440
jaka to jest historia?
Jak pokazać historię kilkuset lat,

00:06:42.441 --> 00:06:49.440
na pewno ponad setki, w
sumie nie na dużej powierzchni?

00:06:49.441 --> 00:06:53.440
Znaczy po pierwsze, my już
może nie widzimy tego, co widzą ludzie,

00:06:53.441 --> 00:06:57.440
którzy przyjeżdżają do Gdańska,
już sam budynek ECS-u,

00:06:57.441 --> 00:07:03.440
autorstwa zespołu wokół Wojciecha
Targowskiego, jest wielkim cytatem stoczniowym.

00:07:03.441 --> 00:07:05.440
Jest statkiem.

00:07:05.441 --> 00:07:11.440
Jest Stocznią, tak, bo ten tytuł
Stocznia jest oczywiście metaforyczny,

00:07:11.441 --> 00:07:15.440
dotyczy bardzo różnych podmiotów
stoczniowych, które działały.

00:07:15.441 --> 00:07:21.440
No i dzisiaj pod hasłem Stocznia
mamy na myśli całą przestrzeń w mieście.

00:07:21.441 --> 00:07:25.440
Także i budynek. I Magda
tutaj słusznie zwróciła uwagę,

00:07:25.441 --> 00:07:28.440
że właściwie to jest nasza druga
wystawa o Stoczni, bo wystawa stała.

00:07:28.565 --> 00:07:33.440
Szczególnie opowieść o Sierpniu jest silnie
zbudowana na doświadczeniu stoczniowym

00:07:33.441 --> 00:07:38.440
i to była też pierwsza taka
dokumentacja naszych poszukiwań.

00:07:38.441 --> 00:07:43.440
Słynna suwnica, na której pracowała
Anna Walentynowicz chociażby.

00:07:43.441 --> 00:07:47.440
Tablice postulatów to przecież
też element tej działalności.

00:07:47.441 --> 00:07:53.440
Także to jest takie drugie podejście, o tyle
ciekawe, bo nasza działalność dotyczyła

00:07:53.441 --> 00:08:00.440
dotychczas bardzo okresu Solidarności,
a teraz pokazujemy, jak niezwykłą rzeczą

00:08:00.441 --> 00:08:07.440
była wola ludzi, robotników
czy też inżynierów stoczniowych,

00:08:07.441 --> 00:08:12.440
aby w miejscu, które zawsze
służyło autorytarnym systemom,

00:08:12.540 --> 00:08:16.440
jeszcze gorszym, niż PRL.
III Rzesza, straszna rzecz,

00:08:16.441 --> 00:08:22.440
Wilhelmińska Rzesza, straszna, dwie wojny światowe.
Żeby wreszcie uciec od tej nienawiści

00:08:22.441 --> 00:08:28.440
i nie poświęcać tego geniusza stoczniowców,
takiej pracy, która służy budowaniu floty,

00:08:28.441 --> 00:08:34.440
ale nie floty, która broni, tylko atakuje.
I to jest chyba takie niezauważone

00:08:34.441 --> 00:08:38.440
piękno tej rewolucji, że ona
w tym miejscu się odbyła.

00:08:38.441 --> 00:08:45.440
No i właśnie pierwszy raz opowiadamy o
170 latach, wykraczamy z okresu XX wieku.

00:08:45.441 --> 00:08:49.440
Bardzo długi to jest okres. I mnóstwo eksponatów, nie
da się powiedzieć o wszystkich,

00:08:49.441 --> 00:08:51.687
nawet pewnie nie da się
zobaczyć ich wszystkich,

00:08:51.699 --> 00:08:56.463
odwiedzając raz czy dwa razy wystawę. Ale
powiedzcie, co jest takiego dla Was

00:08:56.475 --> 00:08:59.440
ważnego, jakiegoś
może emocjonalnego,

00:08:59.441 --> 00:09:03.440
coś, co może być szczególnie,
albo co jest szczególnie cenne?

00:09:03.441 --> 00:09:08.440
To ja może bym wróciła jeszcze do tego
pytania o to, jak skonstruowana jest wystawa,

00:09:08.441 --> 00:09:11.440
bo to się jakby bezpośrednio
łączy z tym zagadnieniem.

00:09:11.565 --> 00:09:15.390
150-170 lat, bardzo
długi okres, rzeczywiście

00:09:15.402 --> 00:09:18.440
bardzo dużo czasu
poświęciliśmy na to,

00:09:18.540 --> 00:09:24.440
jak opowiedzieć tą Stocznię, żeby ona była
na tyle przystępna, żeby ludzie zrozumieli,

00:09:24.441 --> 00:09:30.440
co było najważniejsze w jej historii.
I rzeczywiście, opowiadając to wszystko

00:09:30.441 --> 00:09:36.440
w takim liniowym wymiarze, zauważyliśmy,
bo taką próbę podjęliśmy na samym początku,

00:09:36.441 --> 00:09:39.890
że pewne ważne dla
nas wątki gdzieś zanikają,

00:09:39.902 --> 00:09:43.440
a wydobyte są te, na
których nam mniej zależy.

00:09:43.441 --> 00:09:46.870
Więc wydobyliśmy
z tego całego bardzo

00:09:46.882 --> 00:09:51.440
różnorodnego, bardzo
bogatego dziedzictwa Stoczni

00:09:51.441 --> 00:09:54.007
10 takich tematów
historycznych, które najpełniej

00:09:54.019 --> 00:09:56.440
definiowały to, czym
dla nas ta Stocznia jest.

00:09:56.441 --> 00:09:59.498
I dodaliśmy jeszcze
trzy tematy współczesne,

00:09:59.510 --> 00:10:06.440
które są takim ważnym, współczesnym głosem
na temat tego, czym Stocznia jest dzisiaj.

00:10:06.690 --> 00:10:13.440
A ta cenność, albo to, co jest
zaskakujące, albo jakieś wyjątkowe?

00:10:13.540 --> 00:10:17.440
Co dla nas, czy dla zwiedzającego?

00:10:17.441 --> 00:10:21.440
Nie, nie, dla Pani.
Odwiedzający to sami to jakoś pewnie ocenią.

00:10:22.040 --> 00:10:26.440
Dla mnie bardzo interesujące w tej wystawie
jest to, że ona operuje kontrastem.

00:10:26.441 --> 00:10:30.440
Tak jak tutaj Pan dyrektor wspomniał,
przeciwstawiamy to dziedzictwo pokojowej

00:10:30.441 --> 00:10:34.440
rewolucji Solidarności z jednej strony,
a z drugiej mówimy, że Stocznia była

00:10:34.441 --> 00:10:37.232
narzędziem do
prowadzenia brutalnej wojny.

00:10:37.244 --> 00:10:40.440
I takich zabiegów,
wzmocnionych przez scenografię,

00:10:40.441 --> 00:10:45.440
pokazujące tą dwoistość
dziedzictwa, mamy bardzo dużo.

00:10:45.490 --> 00:10:50.440
I one wydaje mi się, że będą silnie
oddziaływać na naszych zwiedzających.

00:10:50.441 --> 00:10:52.451
Zazwyczaj przy dyskusji
o Europejskim Centrum

00:10:52.463 --> 00:10:54.440
Solidarności, tak było
przy wystawie stałej,

00:10:54.441 --> 00:10:59.440
też jest tak: tego za dużo, tego za mało. O
tych nie mówicie, o tych mówicie za bardzo.

00:10:59.441 --> 00:11:02.440
Tym razem też taka dyskusja przed nami?

00:11:02.441 --> 00:11:05.440
Znaczy wydaje mi się, że są
dwie debaty na temat ECS-u.

00:11:06.040 --> 00:11:12.440
Taki fetysz, taki wentyl, szczególnie
dla tych, którzy potrzebują ciągle jakichś

00:11:12.441 --> 00:11:15.808
negatywnych konfrontacji,
żeby jakby swoją

00:11:15.820 --> 00:11:19.440
rację, czy swoją tożsamość
nawet zdefiniować.

00:11:19.441 --> 00:11:27.440
A druga debata to jest niekończąca
się inspiracja tym, co się widzi u nas,

00:11:27.441 --> 00:11:32.440
bo to nie tylko wystawa stała, ale
równolegle jest, uważam, pasjonująca,

00:11:32.441 --> 00:11:37.440
prosta, ale pasjonująca wystawa o
tym, jak z Ukrainy w ostatnich 30 latach

00:11:37.640 --> 00:11:41.440
powstał naród polityczny, pokazujemy
takie momenty kluczowe dla tożsamości.

00:11:41.441 --> 00:11:43.164
No dobrze, ale wracając
do tego pierwszego wątku,

00:11:43.165 --> 00:11:45.440
Pan się nie boi tej
dyskusji, że na powrót?

00:11:45.441 --> 00:11:49.440
To jest odpowiedź na to pytanie. Ja
wiem, że ciągle mamy odpowiadać na te,

00:11:49.441 --> 00:11:54.440
przepraszam, prowokacje.
I tutaj będą na pewno dwie debaty.

00:11:54.441 --> 00:12:00.440
Jedna obok wystawy, tak jak ktoś nam
zarzucał, że nie ma Anny Walentynowicz

00:12:00.441 --> 00:12:06.440
na wystawie, a jest ta wspaniała, imponująca
suwnica i ostatnia notacja jeszcze

00:12:06.441 --> 00:12:10.440
z Anną Walentynowicz przed jej tragiczną
śmiercią. No i tutaj będą na pewno głosy

00:12:10.441 --> 00:12:14.440
takie, ludzi, którzy nie widzieli,
a coś zarzucą, ale wydaje mi się,

00:12:14.441 --> 00:12:17.440
ja się cieszę, jestem przekonany
na tych ludzi, którzy będą zaskoczeni,

00:12:17.441 --> 00:12:22.440
bo ich może ten temat nie interesował,
albo też jestem ciekawy konfrontacji

00:12:22.441 --> 00:12:26.440
z tymi, którzy pracowali i zobaczą,
że ich dzieło może jest szersze, niż tylko

00:12:26.441 --> 00:12:31.440
budowa statków. Także jest to wystawa
mniej o statkach, bardziej o ludziach

00:12:31.441 --> 00:12:35.440
i dlatego nie wiemy, jaka będzie reakcja,
ale będzie, wydaje mi się, pasjonująca.

00:12:35.441 --> 00:12:39.440
Ja liczę na to, ostatnie zdanie,
że to będzie wystawa, która będzie

00:12:39.441 --> 00:12:42.521
ważnym głosem w rozwoju naszego miasta,
bo wydaje mi się, że za mało czujemy,

00:12:42.890 --> 00:12:47.440
że doświadczamy takiej drugiej
wielkiej odbudowy naszego centrum.

00:12:47.441 --> 00:12:53.440
Bo ta pierwsza nie była skończona z
różnych powodów kryzysu, chociażby PRL-u

00:12:53.540 --> 00:13:00.440
i teraz też prywatni inwestorzy wchodzą.
I mam taką wielką nadzieję,

00:13:00.840 --> 00:13:05.440
że każdy nauczy się coś o innym,
że powstanie taki respekt tych

00:13:05.441 --> 00:13:09.440
poszczególnych aktorów i żywiołów, które
są, że i kultura młodzieżowa jest ważna,

00:13:09.441 --> 00:13:14.440
i przemysł stoczniowy, i te usługi,
które powstają, instytucje kultury,

00:13:14.441 --> 00:13:18.213
że to zbuduje taką
tożsamość między nami i

00:13:18.214 --> 00:13:23.440
pomoże stworzyć naprawdę
ważne, fajne centrum miasta.

00:13:23.441 --> 00:13:27.440
A wracając do mojego
pytania o te ciekawe eksponaty,

00:13:27.940 --> 00:13:32.440
jeden z nich zakupiony przez
Pana na targu w Oliwie, tak?

00:13:32.441 --> 00:13:36.440
Tak, to taki przypadek
przy pracy naszej.

00:13:36.715 --> 00:13:40.440
Tak, to legitymacja polskiego
robotnika przymusowego,

00:13:41.140 --> 00:13:46.440
stoczni Danziger Werft, która
służyła absolutnie III Rzeszy.

00:13:46.441 --> 00:13:53.440
Tu Magda znalazła plan, bo
nazwa tego obozu jest Holm,

00:13:53.441 --> 00:13:58.440
to znaczy Ostrów, myśleliśmy, że to na
wyspie Ostrów, ale to jednak we Wrzeszczu.

00:13:58.840 --> 00:14:02.440
Tak, tak się cudownie złożyło,
że w momencie, kiedy Pan dyrektor

00:14:02.441 --> 00:14:06.440
dokonał tego odkrycia, wiedzieliśmy
już, że na wystawie chcemy pokazać

00:14:06.441 --> 00:14:11.440
plan tego obozu, ponieważ też poruszamy
wątki związane z pracą przymusową

00:14:11.441 --> 00:14:16.440
dla Stoczni w czasie II wojny
światowej, pracę w obozach,

00:14:16.441 --> 00:14:21.440
w filiach obozu Stutthof na
potrzeby Stoczni, więc tutaj nagle

00:14:21.441 --> 00:14:24.440
pojawił się taki obiekt, który był
dla nas idealnym dopełnieniem.

00:14:24.441 --> 00:14:27.440
Więc dużo takich niespodzianek
w trakcie się też pojawiło.

00:14:27.441 --> 00:14:31.440
Ale ja chcę coś powiedzieć o czymś
ulubionym. Ja jestem zachwycony,

00:14:31.441 --> 00:14:35.440
bo to dzieło Mirka Miłogrodzkiego,
scenografią. Znaczy Państwo

00:14:35.441 --> 00:14:39.440
jeszcze nie widzieliście tej
wystawy, to nie jest planszówka,

00:14:39.441 --> 00:14:44.440
to nie są ściany, na ścianach
jakieś artefakty i pośrodku ustawione.

00:14:45.040 --> 00:14:47.440
To jest, dlatego jesteśmy chyba
podekscytowani tą wystawą,

00:14:47.441 --> 00:14:50.440
bo to jest dziecko, które
dopiero teraz widzimy,

00:14:50.590 --> 00:14:55.440
to jest w pełni wypełnione
prawie 500 m2 pod sufit, konstrukcja

00:14:55.441 --> 00:15:01.440
specjalnie wybudowana, też
taka przemysłowo-stoczniowa.

00:15:01.590 --> 00:15:05.440
I to jest, wydaje mi się, to przeżycie
estetyczne. Artefakty mają tam

00:15:05.441 --> 00:15:09.440
swoje miejsce, ale wszystko
razem buduje jakąś spójną całość.

00:15:09.441 --> 00:15:14.440
Takiej wystawy, od momentu
budowy wystawy stałej, jeszcze nie robiliśmy.

00:15:14.441 --> 00:15:16.440
Także to jest chyba to.

00:15:16.441 --> 00:15:19.440
Zanim zapytam
też o dalsze losy tej wystawy,

00:15:19.441 --> 00:15:23.440
chciałabym jeszcze zapytać
Was o taki wątek, który mnie

00:15:23.690 --> 00:15:26.440
tak ciekawi, chociaż oczywiście
tej wystawy jeszcze nie widziałam.

00:15:26.790 --> 00:15:30.440
Czytając książkę o Annie
Walentynowicz, uderzył mnie taki element

00:15:30.490 --> 00:15:35.440
ciężkiej pracy kobiet. Że w tej
stoczni, to wiadomo, że to zawsze

00:15:35.441 --> 00:15:40.440
była praca ciężka, ale jakoś wyjątkowo
wydawała mi się ciężka dla kobiet.

00:15:40.441 --> 00:15:43.440
I tu też są takie wątki.
W jednym z artykułów, który zapowiada

00:15:43.441 --> 00:15:49.440
tę wystawę, jest też to. To wydaje mi
się współcześnie nieprawdopodobne

00:15:49.441 --> 00:15:51.524
w ogóle, żeby kobiety tak
ciężko pracowały. I właściwie

00:15:51.525 --> 00:15:56.440
chciały chyba udowodnić
mężczyznom, że dadzą radę? Tak to było?

00:15:56.515 --> 00:16:00.440
Brak siły roboczej chyba po
wojnie też, wiele czynników.

00:16:00.441 --> 00:16:04.440
Tak, to generalnie sytuacja
polityczna na to wpływała.

00:16:04.441 --> 00:16:07.440
My oczywiście od tego wątku nie
uciekamy, też wspominamy o kobietach,

00:16:07.640 --> 00:16:12.440
które były bardzo istotne w Stoczni.
Jeszcze przed II wojną światową

00:16:12.441 --> 00:16:17.440
w Wolnym Mieście Gdańsku
też pracowały w Stoczni przy takich

00:16:17.441 --> 00:16:20.440
drobniejszych pracach. No i pokazujemy,
jak ta zmienna sytuacja, właśnie

00:16:20.441 --> 00:16:25.686
polityczna, wpływała też na
liczbę zatrudnienia kobiet.

00:16:25.687 --> 00:16:33.440
W dobie stalinizmu kobiety, właściwie
ich prawa do pracy zostały zrównane.

00:16:33.441 --> 00:16:38.440
Zaczęły pracować w zawodach typowo męskich.
Stocznia prowadziła

00:16:38.441 --> 00:16:42.440
szkolenia dedykowane kobietom. Tutaj
dobrym przykładem jest Anna Walentynowicz,

00:16:42.441 --> 00:16:47.440
która zanim została suwnicową,
to pracowała jako spawacz.

00:16:47.441 --> 00:16:51.440
A potem, jak ta sytuacja już się
zmienia, jest powrót do tego tradycyjnego

00:16:51.441 --> 00:16:58.554
modelu, żeby kobieta zajmowała się domem,
dziećmi i ta liczba kobiet znowu spada.

00:16:58.555 --> 00:17:03.440
Ale to było bardzo ważne
wyzwanie, to znaczy, jak pokazać

00:17:03.441 --> 00:17:08.440
te bardzo ciężkie warunki pracy, nie
tylko z powodów jakby technologicznych,

00:17:08.441 --> 00:17:12.440
ale z powodów politycznych.
Bo wiadomo, że III Rzesza brutalnie

00:17:12.441 --> 00:17:17.440
wykorzystywała czy robotników
przymusowych, czy więźniów obozów

00:17:17.441 --> 00:17:23.440
koncentracyjnych, ale też wiemy, że z
czasów PRL-u nie dbano o jednostki,

00:17:23.441 --> 00:17:28.440
to była też przyczyna przecież
całego protestu i ruchu, też pokazujemy

00:17:28.441 --> 00:17:35.440
katastrofy przy pracy.
Ale z drugiej strony, nawet w tych czasach

00:17:35.441 --> 00:17:39.440
autorytarnych, chociażby PRL jest
dobrym przykładem, to też ta praca budowała

00:17:39.441 --> 00:17:46.440
jakąś niezależną godność. I wydaje mi
się, że tu jest taka chyba zdrowa równowaga

00:17:46.441 --> 00:17:52.440
między pokazaniem systemu, który wykorzystuje
ludzi, a dzisiaj żyją z nami ludzie,

00:17:52.615 --> 00:17:59.440
którzy bez nostalgii, ale pamiętają
swoją pracę jako godną, wnieśli jednak coś

00:17:59.441 --> 00:18:02.728
w rozwój nie tylko
Stoczni, miasta, państwa.

00:18:02.740 --> 00:18:05.440
I to nie jest łatwe
w tej opowieści,

00:18:05.640 --> 00:18:08.440
ale chyba to pokazaliśmy,
te dwie strony tego medalu.

00:18:08.640 --> 00:18:12.440
Ciekawy jest wątek finansowania tej
wystawy. Chyba nieczęsto się zdarza,

00:18:12.441 --> 00:18:17.440
że finansowana jest przez
osoby prywatne i to takie?

00:18:17.490 --> 00:18:22.440
Znaczy jest jeden trudny wątek,
przepraszam, że jestem od trudnych wątków.

00:18:22.441 --> 00:18:28.440
Jestem zachwycony, że Ministerstwo
Kultury i Dziedzictwa Narodowego,

00:18:28.765 --> 00:18:33.440
tutaj przy wsparciu ministra
Glińskiego, naszego organizatora,

00:18:33.840 --> 00:18:39.440
ubiega się o wpisanie Stoczni na listę
UNESCO. I tutaj ECS, ale też Miasto Gdańsk,

00:18:39.441 --> 00:18:41.638
Pani prezydent, nie
wiem, czy to media

00:18:41.650 --> 00:18:44.440
zauważyły, weszły w
ten polityczny ekumenizm,

00:18:44.490 --> 00:18:49.440
bo jednak Stocznia łączy. Ale niestety
nasze starania o to, żeby pozyskać dotacje,

00:18:49.441 --> 00:18:54.440
bo to jest naprawdę bardzo duży projekt, a
ECS finansował kiedyś pierwszą dokumentację

00:18:54.441 --> 00:19:00.440
zabytków i też byliśmy ważnym i jesteśmy
ważnym argumentem wobec ekspertów

00:19:00.441 --> 00:19:06.440
zewnętrznych u nas, jest
udokumentowany ten uniwersalny wymiar.

00:19:06.441 --> 00:19:09.440
Niestety nie dostaliśmy
publicznych dotacji.

00:19:09.441 --> 00:19:11.440
Czy odmówiono?

00:19:11.441 --> 00:19:19.440
Dyplomatycznie powiedziałbym, sprawa
otwarta, bo liczę na dalszą współpracę.

00:19:19.441 --> 00:19:27.440
No i tutaj oprócz miasta, marszałka,
pojawił się kompletnie nam nieznany,

00:19:27.441 --> 00:19:31.440
bo przedtem się nie
znaliśmy, prywatny sponsor.

00:19:31.441 --> 00:19:35.440
Tu możemy powiedzieć, to jest
rodzina Piotra Soyki, Henryka Soyki,

00:19:35.441 --> 00:19:41.440
to znaczy prezesa, dyrektora i też
założyciela 70 lat temu Stoczni Remontowej.

00:19:41.441 --> 00:19:47.440
To jest związane z tym, że 2 lata
temu, przed pandemią, też przed śmiercią

00:19:47.441 --> 00:19:52.440
Pana Piotra Soyki, byliśmy u niego,
żeby mu przedstawić ideę, mówiąc o tym,

00:19:52.441 --> 00:19:56.008
że nie wyobrażamy
sobie tej opowieści bez tej

00:19:56.020 --> 00:19:59.440
Stoczni, która dzisiaj
jest tak decydująca.

00:19:59.441 --> 00:20:03.440
On nam zaczął opowiadać o swojej rodzinie,
o swojej tradycji, o swoim doświadczeniu.

00:20:03.441 --> 00:20:08.440
My zaproponowaliśmy notację wtedy,
ale ta współpraca nie miała kontynuacji.

00:20:08.441 --> 00:20:12.872
No i tutaj jego córki, które
nie pracowały w Stoczni,

00:20:12.873 --> 00:20:16.440
zwróciły się do nas z
pytaniem, czy mogą pomóc.

00:20:17.040 --> 00:20:20.644
I nastąpił taki
bardzo intensywny dialog,

00:20:20.656 --> 00:20:24.440
też na temat historii
tej Stoczni Remontowej.

00:20:24.915 --> 00:20:30.440
Ta wystawa będzie do września przyszłego
roku, a potem co, pojedzie w tournée?

00:20:30.590 --> 00:20:35.440
Jaki macie plan?
Czy na dziś nie ma jeszcze takiego planu?

00:20:36.640 --> 00:20:38.440
Panie dyrektorze.

00:20:38.665 --> 00:20:44.440
Znaczy ja uważam, że to jest taka, to mogę
otwarcie powiedzieć, bo to jako zespół,

00:20:44.441 --> 00:20:47.007
to jest taka wystawa, którą
naprawdę każda Polka,

00:20:47.019 --> 00:20:49.440
każdy Polak czy Europejczyk
powinien zobaczyć.

00:20:49.441 --> 00:20:54.440
To jest jednak kolebka nie tylko
Solidarności, naszej drugiej niepodległości.

00:20:54.441 --> 00:20:59.440
To jest wyjątkowe miejsce.
Gdańsk, to miejsce Gdańska.

00:20:59.441 --> 00:21:06.440
I myślę, że ta wystawa powinna naprawdę
być w symbolicznych miejscach Polski.

00:21:06.441 --> 00:21:08.440
Już mówiliśmy dzisiaj, na Wawelu.

00:21:08.441 --> 00:21:11.334
Jeśli spotka się z pozytywnym

00:21:11.346 --> 00:21:14.440
odbiorem, jeśli ludzie
uznają, że ona jest ważna,

00:21:14.490 --> 00:21:18.440
to myślę, że powinna na stałe zostać w
przestrzeni też Gdańska, bo ona jest też

00:21:18.441 --> 00:21:23.440
z takiego materiału stworzona,
blachy, stali, ona jest na długi czas.

00:21:23.490 --> 00:21:28.440
U nas jest na pewno do 30 września
przyszłego roku, dosyć czasu.

00:21:28.990 --> 00:21:32.440
Jest też audioprzewodnik przy wystawie.
Będą też katalogi.

00:21:32.465 --> 00:21:36.440
Ich nie ma, bo chcieliśmy jednak tą
wystawę udokumentować w katalogu.

00:21:36.640 --> 00:21:42.440
Ona w tych godzinach, minutach
już jest ostatecznie montowana.

00:21:43.140 --> 00:21:46.440
Także to jest naprawdę
wystawa dla wszystkich,

00:21:46.441 --> 00:21:52.440
których interesują współczesne przemiany,
ale chcą wiedzieć, skąd pochodzimy.

00:21:52.441 --> 00:21:59.440
I nawet te osoby, które nie pochodzą z
rodzin stoczniowych, odnajdą tam siebie.

00:21:59.890 --> 00:22:02.912
A tak na koniec, wszystko
zapięte tak na ostatni

00:22:02.913 --> 00:22:07.440
guzik, czy jeszcze taka
troszkę atmosfera nerwowa?

00:22:07.441 --> 00:22:11.440
Pewne kontrolowane opóźnienie
jest mile widziane, prawda?

00:22:11.441 --> 00:22:14.440
Zawsze wpisujemy coś takiego w harmonogram.

00:22:15.240 --> 00:22:19.440
Natomiast dzisiaj myślę, że
zakończyły się już prace montażowe.

00:22:19.441 --> 00:22:27.440
Trwają ostatnie porządki, więc jutro już
powitamy przewodników turystycznych.

00:22:27.441 --> 00:22:31.440
Już oni jako pierwsi tą
wystawę będą mogli zwiedzić.

00:22:31.441 --> 00:22:36.256
Więc z pewną dozą nieśmiałości,
ale mogę chyba powiedzieć

00:22:36.257 --> 00:22:40.440
na tym etapie, że wystawa
jest już właściwie gotowa.

00:22:40.441 --> 00:22:42.440
A wszystkich rozumiem zapraszamy od piątku.

00:22:42.441 --> 00:22:45.440
No i też weekend na
oprowadzanie kuratorskie.

00:22:45.441 --> 00:22:48.440
Tutaj Magda będzie
między innymi oprowadzała.

00:22:48.441 --> 00:22:51.109
Także oprócz audio guide'u
też takie bardzo osobiste

00:22:51.121 --> 00:22:53.440
wprowadzenie dla
wszystkich zainteresowanych.

00:22:53.441 --> 00:22:55.440
Dziękuję Wam za tę rozmowę.

00:22:55.441 --> 00:22:59.440
Zapraszamy na wystawę
pod tytułem "Stocznia".

00:22:59.441 --> 00:23:01.440
To taki skrótowy tytuł.

00:23:01.441 --> 00:23:04.440
A ja zapraszam także do słuchania
podcastów Jestem z Gdańska,

00:23:04.441 --> 00:23:07.440
zarówno na gdańsk.pl, jak i na
profilu Miasta Gdańska na Spotify.

00:23:07.441 --> 00:23:09.440
Do zobaczenia i do usłyszenia.