WEBVTT

00:00:13.600 --> 00:00:19.000
Tego co działo się tutaj 42 lata temu.
Wielki zryw, tysiące ludzi tutaj,

00:00:19.150 --> 00:00:23.000
miliony ludzi złączonych
nadzieją w całej Polsce.

00:00:23.050 --> 00:00:30.000
Świętujemy ten czas jako dar losu,
szczęśliwy znak, znak zwycięstwa,

00:00:30.001 --> 00:00:31.715
znak pokoju.

00:00:31.915 --> 00:00:37.000
A od  2014 roku na pamiątkę powstania

00:00:37.001 --> 00:00:42.000
Europejskiego Centrum Solidarności
otwieramy historyczną bramę numer 2,

00:00:42.001 --> 00:00:48.000
tak jak to miało miejsce w roku 1980.
Ale zanim to zrobimy,

00:00:48.001 --> 00:00:52.000
zanim rozpoczniemy tę właściwą
część naszej uroczystości,

00:00:52.001 --> 00:00:58.000
złożymy kwiaty pod pomnikiem
poległych stoczniowców.

00:00:58.001 --> 00:01:05.000
Kwiaty pod naszym pomnikiem,
pod tym znakiem naszej walki złożą

00:01:05.025 --> 00:01:09.000
pani prezydent Aleksandra
Dulkiewicz - prezydent Gdańska

00:01:09.001 --> 00:01:13.000
i przewodnicząca Rady Miasta
Gdańska - Agnieszka Owczarczak

00:01:13.150 --> 00:01:20.000
oraz Danuta Wałęsa, od kilku
dni honorowa obywatelka Gdańska.

00:01:20.001 --> 00:01:30.000
[oklaski]

00:01:30.825 --> 00:01:36.000
Marszałek Województwa
Pomorskiego Mieczysław Struk.

00:01:47.300 --> 00:01:54.000
[oklaski]

00:01:54.800 --> 00:01:59.000
Wiceprzewodniczący Komisji
Europejskiej Margaritis Schinas.

00:01:59.001 --> 00:02:03.000
[oklaski]

00:02:03.100 --> 00:02:10.000
Posłowie i senatorowie
Rzeczpospolitej Polskiej.

00:02:10.150 --> 00:02:15.000
W imieniu prezydenta Lecha Wałęsy,
członkowie Społecznego Komitetu

00:02:15.001 --> 00:02:21.000
Budowy Pomnika Poległych
Stoczniowców 1970.

00:02:21.900 --> 00:02:30.000
[oklaski]

00:02:30.600 --> 00:02:39.000
Korpus dyplomatyczny.

00:02:39.150 --> 00:02:52.000
Przedstawiciele samorządów wojewódzkich
i miejskich z Polski i z Pomorza.

00:02:52.200 --> 00:02:56.000
Dyrektor Europejskiego
Centrum Solidarności - Basil Kerski

00:02:56.001 --> 00:03:01.000
wraz z przewodniczącym
rady ECS Bogdanem Lisem.

00:03:01.001 --> 00:03:12.000
[oklaski]

00:03:12.700 --> 00:03:15.624
Przedstawiciele szkół
i uczelni wyższych,

00:03:15.636 --> 00:03:18.000
administracji,
służb mundurowych,

00:03:18.001 --> 00:03:23.000
stowarzyszeń, organizacji
pozarządowych, partii

00:03:23.001 --> 00:03:26.000
politycznych oraz wszyscy
zgromadzeni goście.

00:03:29.475 --> 00:03:43.000
[oklaski]

00:03:43.001 --> 00:03:49.000
Mamy wreszcie niezależne,
samorządne związki zawodowe.

00:03:49.001 --> 00:03:55.000
[oklaski]

00:03:55.001 --> 00:03:57.000
Mamy prawo do strajku.

00:03:57.001 --> 00:04:05.000
[oklaski]

00:04:05.001 --> 00:04:10.000
A następne prawa
ustanowimy już niedługo.

00:04:10.001 --> 00:04:15.000
[oklaski]

00:04:15.001 --> 00:04:18.000
Solidarność była szersza
niż związek zawodowy.

00:04:18.200 --> 00:04:24.000
Solidarność to było
miejsce, stocznia, miejsce,

00:04:24.150 --> 00:04:29.000
gdzie zjednoczyliśmy cały naród
i wszystkie zawody w monopol,

00:04:29.001 --> 00:04:33.000
który zmierzył się z monopolem
komunistycznym i go wygrał.

00:04:33.001 --> 00:04:38.000
Po to powstaliśmy, żeby
zbudować demokrację i pluralizm.

00:04:38.001 --> 00:04:43.000
Wiedziałem, Szanowni
Państwo, że następne pokolenia

00:04:43.001 --> 00:04:48.000
nie będą miały
papieża i nie będą mieli

00:04:48.001 --> 00:04:50.000
świadków kapitalizmu i
demokracji przedwojennej.

00:04:50.001 --> 00:04:56.000
Dlatego tylko my
mogliśmy, te pokolenie

00:04:56.001 --> 00:04:58.000
mogło tego dokonać i
dobrze, że dokonaliśmy.

00:04:58.001 --> 00:05:05.000
[muzyka]

00:05:07.000 --> 00:05:26.000
[oklaski]

00:05:26.800 --> 00:05:31.000
Muszę Państwu powiedzieć, że
mam dla Was najwyższy szacunek,

00:05:31.500 --> 00:05:35.000
boście zdobyli wolność
bez jednego wystrzału.

00:05:35.425 --> 00:05:40.000
Tak mówiła wczoraj do nas
pani Wanda Traczyk-Stawska,

00:05:40.001 --> 00:05:47.000
bohaterka Powstania Warszawskiego,
osoba, która zna piekło wojny,

00:05:47.850 --> 00:05:52.000
która doceniła właśnie
to, że zdobyliśmy

00:05:52.001 --> 00:05:55.000
wolność bez jednego wystrzału.

00:05:55.150 --> 00:06:00.000
To dzień szczególny, 31
sierpnia, kiedy świętujemy

00:06:00.001 --> 00:06:05.000
tę szczęśliwą chwilę, jedno z
tych wspaniałych świąt narodowych,

00:06:05.001 --> 00:06:10.000
które oznaczają
sukces, które oznaczają

00:06:10.001 --> 00:06:13.000
zwycięstwo, które są
zaczynem na przyszłe lata.

00:06:13.001 --> 00:06:16.000
Umiejmy z tego skorzystać.

00:06:16.001 --> 00:06:27.000
42 lata temu w tym miejscu
rodziła się Solidarność.

00:06:27.001 --> 00:06:31.000
Jej powstanie oznaczało
początek zupełnie nowej ery

00:06:31.001 --> 00:06:34.000
w dziejach naszego
narodu, ale myślę, że

00:06:34.001 --> 00:06:37.000
można powiedzieć, że
także w dziejach Europy.

00:06:37.425 --> 00:06:41.000
Każdego roku spotykamy
się tutaj, żeby czcić,

00:06:41.150 --> 00:06:45.000
żeby przeżywać na
nowo to, co wydarzyło

00:06:45.001 --> 00:06:48.000
się wtedy i na nowo
to wszystko rozważać.

00:06:48.001 --> 00:06:52.000
Są z nami uczestnicy tamtych
wydarzeń, są twórcy strajku,

00:06:52.025 --> 00:06:56.000
są osoby wspomagające i
także ci, którzy chcą oddać im

00:06:56.001 --> 00:07:02.000
hołd, oddać im cześć i powiedzieć,
co z tego wielkiego zwycięstwa

00:07:02.300 --> 00:07:05.000
dzisiaj dla nas wynika.

00:07:05.025 --> 00:07:09.000
Powitajmy wielkimi brawami
panią Danutę Wałęsę.

00:07:09.001 --> 00:07:11.000
Zapraszam, pani Danuto.

00:07:11.001 --> 00:07:19.000
Zapraszam również na
scenę pana Bogdana Lisa,

00:07:19.250 --> 00:07:23.000
wówczas delegata zakładów Elmor,

00:07:24.000 --> 00:07:27.000
wielkiej legendy
Solidarności Podziemia.

00:07:27.650 --> 00:07:31.000
Powitajmy Margaritisa Schinasa,

00:07:31.450 --> 00:07:34.000
wiceprzewodniczącego
Komisji Europejskiej.

00:07:34.300 --> 00:07:40.000
Powitajmy wreszcie gospodarzy
naszego województwa

00:07:40.001 --> 00:07:42.000
i naszego miasta,
pana Mieczysława

00:07:42.001 --> 00:07:45.000
Struka, marszałka
województwa pomorskiego,

00:07:45.450 --> 00:07:51.000
Agnieszkę Owczarczak,
przewodniczącą Rady Miasta Gdańska,

00:07:53.225 --> 00:07:57.000
Aleksandrę Dulkiewicz -
prezydent naszego miasta

00:07:57.250 --> 00:08:05.000
i Basyla Kerskiego, dyrektora
Europejskiego Centrum Solidarności.

00:08:05.001 --> 00:08:11.000
Osoba, która zawsze stała w cieniu,

00:08:11.050 --> 00:08:16.000
ale której rola była
niezwykle, niezwykle ważna.

00:08:16.001 --> 00:08:20.000
Na jej barki spadała zawsze
olbrzymia odpowiedzialność.

00:08:20.001 --> 00:08:24.000
Jeszcze raz wielkie brawa
dla pani Danuty Wałęsy.

00:08:24.001 --> 00:08:26.000
Zapraszam, pani Danuto.

00:08:26.001 --> 00:08:35.000
Ja przecież nie jestem
Wałęsą, tylko Wałęsowa.

00:08:35.001 --> 00:08:38.000
Dzień dobry państwu, serdecznie witam.

00:08:38.001 --> 00:08:44.000
Bardzo serdecznie gratuluję,
że dożyliśmy te 42 lata,

00:08:44.001 --> 00:08:51.000
choć nie o taką Polskę
walczyłam i nie taką marzyłam.

00:08:51.550 --> 00:08:55.000
Nieczęsto się zgadzałam z moim mężem,

00:08:55.001 --> 00:08:59.000
ale co do sztandaru Solidarności
muszę się z nim zgodzić.

00:08:59.001 --> 00:09:03.000
Jak mówię, żeby zwinąć
sztandary Solidarności

00:09:03.450 --> 00:09:08.000
i zostawić na dobre
czasy, nie na czasy walki,

00:09:08.001 --> 00:09:16.000
bo jak zwyciężyliśmy
w '80 roku i w '89 roku,

00:09:17.000 --> 00:09:21.000
jednak powinniśmy się
zachować z godnością.

00:09:21.001 --> 00:09:25.000
Nie teraz rząd chce wygumkować Wałęsę.

00:09:25.500 --> 00:09:28.000
Zniszczył Solidarność.

00:09:28.225 --> 00:09:31.000
Obecna Solidarność to są złodzieje,

00:09:31.225 --> 00:09:34.000
którzy ukradli nam naszą Solidarność.

00:09:34.001 --> 00:09:44.000
I moim życzeniem i moim marzeniem,

00:09:44.001 --> 00:09:47.000
myślę, że wielu z nas,
którzy tutaj jesteśmy,

00:09:47.075 --> 00:09:53.000
marzycie sobie, żeby przyszedł czas,
żeby rozliczyć tych, co teraz rządzą,

00:09:53.550 --> 00:09:57.000
bo moim zdaniem to jest druga komuna.

00:09:57.250 --> 00:10:01.000
To normalnie ludzie, którzy
nie powinni być u władzy.

00:10:01.001 --> 00:10:10.000
I też mam nadzieję, że
kobiety dojdą do władzy

00:10:10.200 --> 00:10:13.000
i kobiety zaczną rządzić

00:10:13.750 --> 00:10:16.000
kontrolowane tak z
tyłu przez mężczyzn,

00:10:16.001 --> 00:10:23.000
jak ich dopuścimy, żeby nam pomagali
czy nas wspierały w trudnych czasach.

00:10:23.001 --> 00:10:26.000
Także ja życzę państwu z
tej okazji wszystkiego dobrego.

00:10:26.125 --> 00:10:29.000
Przepraszam, że
chaotycznie, bo ja już nie wiem,

00:10:29.350 --> 00:10:33.000
nie występowałam tutaj
przed stocznią kilka lat.

00:10:33.275 --> 00:10:35.000
Także życzę wszystkiego dobrego

00:10:35.450 --> 00:10:38.000
i mam nadzieję, że
będziemy się spotykać częściej

00:10:38.001 --> 00:10:45.000
i będziemy ze sobą rozmawiać, bo z
chwilą, gdy rząd odciął się od narodu,

00:10:45.350 --> 00:10:47.000
nie ma zrozumienia.

00:10:47.001 --> 00:10:50.000
Oni nie wiedzą, ile kosztuje
chleb, ile kosztuje mleko

00:10:50.075 --> 00:10:54.000
i ten malutki, jeden z
Warszawy, a drugi z Torunia,

00:10:54.001 --> 00:10:58.000
rządzą nami, a my nie
chcemy takich rządów.

00:10:58.050 --> 00:11:00.000
Wszystkiego dobrego.

00:11:00.001 --> 00:11:01.000
[oklaski] Zwyciężymy.

00:11:01.001 --> 00:11:03.000
Brawa.

00:11:03.001 --> 00:11:06.000
[oklaski]

00:11:06.001 --> 00:11:10.000
Zapraszam panią Henrykę
Krzywonos do nas tutaj na scenę.

00:11:10.001 --> 00:11:14.000
Też legendarną
kobietę strajków '80 roku.

00:11:14.001 --> 00:11:16.000
Pani Henryko, zapraszamy serdecznie,

00:11:16.200 --> 00:11:20.000
ale najpierw poproszę o
zabranie głosu pana Bogdana Lisa,

00:11:20.950 --> 00:11:27.000
wówczas delegata zakładów Elmor, legendy
opozycji, legendy stanu wojennego.

00:11:27.001 --> 00:11:29.000
Witam serdecznie.

00:11:30.100 --> 00:11:35.000
Cieszę się, że to święto,
święto Solidarności.

00:11:35.001 --> 00:11:39.000
Przybyliście tutaj tak licznie.

00:11:39.900 --> 00:11:43.000
Sierpień '80 roku był dla mnie

00:11:43.900 --> 00:11:45.000
najważniejszym
wydarzeniem w moim życiu,

00:11:45.001 --> 00:11:48.000
a myślę, że także
najważniejszym wydarzeniem

00:11:48.001 --> 00:11:50.000
w życiu ogromnej
większości Polaków.

00:11:50.950 --> 00:11:55.000
To tu, w Stoczni Gdańskiej,
Polska wstała z kolan.

00:11:55.900 --> 00:12:00.000
Marzyliśmy wtedy o
wolności, o demokracji.

00:12:00.300 --> 00:12:03.000
Wydawało się, że mimo tego zwycięstwa

00:12:03.500 --> 00:12:08.000
jest to tak bardzo odległa przyszłość,

00:12:09.175 --> 00:12:11.000
ale marzyliśmy o tym.

00:12:11.950 --> 00:12:17.000
I zastanawialiśmy
się, czy kiedykolwiek

00:12:17.001 --> 00:12:20.000
będziemy, na przykład
w Unii Europejskiej.

00:12:20.525 --> 00:12:22.000
Nie marzyliśmy o NATO.

00:12:22.350 --> 00:12:27.000
To wydawało się nieosiągalne.

00:12:27.950 --> 00:12:31.000
W krótkim okresie czasu, bo
w perspektywie historycznej

00:12:31.001 --> 00:12:38.000
te 10 lat od sierpnia '80
roku to nie jest zbyt długi

00:12:38.001 --> 00:12:41.000
okres czasu, odzyskaliśmy
niepodległość, wolność,

00:12:41.350 --> 00:12:43.000
staliśmy się państwem demokratycznym.

00:12:43.900 --> 00:12:51.000
Nigdy nie myślałem, że
za kolejne kilkanaście lat

00:12:51.400 --> 00:12:54.000
będę musiał martwić się o to,

00:12:54.200 --> 00:12:56.000
czy mój kraj, moja ojczyzna,

00:12:56.150 --> 00:13:01.000
dalej będzie państwem demokratycznym,
czy dalej będzie szła w tym kierunku,

00:13:01.001 --> 00:13:04.000
w jakim tu, w tej
stoczni zaczęliśmy iść.

00:13:04.001 --> 00:13:08.000
Dzisiaj są ludzie, i to na
bardzo ważnych stanowiskach,

00:13:08.250 --> 00:13:11.000
którzy kwestionują naszą
obecność w Unii Europejskiej.

00:13:12.000 --> 00:13:17.000
Robią wszystko, żeby popsuć
nasze stosunki z państwami,

00:13:17.750 --> 00:13:19.000
które są naszymi przyjaciółmi.

00:13:19.001 --> 00:13:22.000
Szczególnie dzisiaj, kiedy
na wschodzie trwa wojna.

00:13:22.001 --> 00:13:27.000
Proszę sobie wyobrazić,
gdybyśmy nie byli dzisiaj

00:13:27.001 --> 00:13:29.000
w Unii Europejskiej,
nie byli dzisiaj w NATO,

00:13:29.150 --> 00:13:32.000
ta wojna mogłaby do nas dotrzeć.

00:13:33.725 --> 00:13:37.000
Dzisiaj rządzący mają
usta pełne frazesów,

00:13:37.001 --> 00:13:41.000
dużo obiecują, ale to my
będziemy wszyscy musieli

00:13:41.001 --> 00:13:45.000
za te ich obiecanki, za
to ich rozdawnictwo płacić.

00:13:45.001 --> 00:13:50.000
I bez względu na
to, kto będzie rządził,

00:13:50.001 --> 00:13:54.000
to tak czy inaczej, prędzej czy
później, przyjdzie nam za to zapłacić.

00:13:56.100 --> 00:13:59.000
Nie dajmy sobie ukraść Solidarności.

00:13:59.001 --> 00:14:03.000
Tej Solidarności, która wykryła
się tutaj w Stoczni Gdańskiej.

00:14:04.900 --> 00:14:07.978
Na kartach historii
nie ma takich osób,

00:14:07.990 --> 00:14:11.000
takich nazwisk jak
Jarosław Kaczyński.

00:14:11.350 --> 00:14:13.000
Jest Lech Wałęsa.

00:14:13.750 --> 00:14:15.000
Brawo!

00:14:15.001 --> 00:14:24.000
I nie pozwólmy wymazać
z pamięci tych wszystkich,

00:14:24.650 --> 00:14:29.000
którzy pracowali na to, żeby
Polska była dzisiaj taka, jaka jest.

00:14:30.450 --> 00:14:32.000
Nie dajmy sobie tego odebrać.

00:14:32.001 --> 00:14:34.000
Dziękuję.

00:14:34.100 --> 00:14:41.000
Proszę o zabranie głosu
pana Margaritisa Schinasa,

00:14:41.001 --> 00:14:45.000
wiceprzewodniczącego
Komisji Europejskiej.

00:14:45.900 --> 00:14:59.000
Lech Wałęsa!

00:14:59.001 --> 00:15:02.000
Drogi przyjaciele, panie i panowie,

00:15:02.900 --> 00:15:09.000
jestem zaszczycony, że mogę
być dzisiaj z wami w Gdańsku.

00:15:09.001 --> 00:15:16.000
[oklaski]

00:15:16.150 --> 00:15:27.000
To wielki przywilej i zaszczyt
być dzisiaj z Państwem

00:15:27.125 --> 00:15:31.000
i proszę pozwolić, że
zacznę na nutę osobistą.

00:15:44.625 --> 00:15:50.000
31 sierpnia 1980 roku
osiągnąłem pełnoletność.

00:15:50.001 --> 00:15:53.000
To były moje 18 urodziny.

00:16:00.001 --> 00:16:05.000
Był to moment, kiedy
to osiągnąłem również

00:16:05.001 --> 00:16:10.000
swoją polityczną pełnoletność,
kiedy zacząłem rozumieć politykę

00:16:10.450 --> 00:16:18.000
i osobą, która nauczyła mnie o tym,
co jest właściwe, był Lech Wałęsa.

00:16:48.750 --> 00:16:51.000
Prawdopodobnie był to
pierwszy taki przypadek,

00:16:51.001 --> 00:16:55.000
który akurat Polacy
nauczali demokracji Greków,

00:16:55.001 --> 00:16:59.000
ale proszę mi wierzyć,
to była naprawdę

00:16:59.001 --> 00:17:01.000
mocna lekcja, którą
wtedy odrobiłem.

00:17:36.001 --> 00:17:39.000
Ponieważ było tak, że
to właśnie Lech Wałęsa

00:17:39.001 --> 00:17:43.000
oraz jego koleżanki i
koledzy rozpoczęli coś,

00:17:43.001 --> 00:17:48.000
co było początkiem końca
tyranii autorytaryzmu,

00:17:48.500 --> 00:17:51.000
co było końcem podziału w Europie

00:17:51.300 --> 00:17:57.000
i pozwolili połączyć geografię
z historią i rzeczywistością.

00:18:15.001 --> 00:18:18.000
I dzisiaj, w dniu śmierci
Michaiła Gorbaczowa,

00:18:18.001 --> 00:18:21.000
proszę pozwolić, że powiem
bardzo zdecydowanie,

00:18:21.001 --> 00:18:28.000
nigdy nie będzie glasnosti i
pierestrojki bez Solidarności.

00:18:28.400 --> 00:18:32.000
[oklaski]

00:18:58.000 --> 00:19:02.000
I dzisiaj ten duch
Solidarności i uprzejmość

00:19:02.001 --> 00:19:06.000
są ważniejsze bardziej
niż kiedykolwiek wcześniej,

00:19:06.001 --> 00:19:12.000
kiedy to stawiamy czoła nowym
zagrożeniom związanym z autorytaryzmem,

00:19:12.300 --> 00:19:16.000
również nielegalnej
inwazji Federacji Rosyjskiej

00:19:16.001 --> 00:19:22.000
na Ukrainę oraz kryzys
inflacyjny i energetyczny.

00:19:36.001 --> 00:19:40.000
Proszę pozwolić, że
zakończę trzema przesłaniami,

00:19:40.001 --> 00:19:43.000
które chciałbym, aby
wybrzmiały dzisiaj,

00:19:43.001 --> 00:19:47.000
podobnie jak
wybrzmiały 42 lata temu.

00:20:05.001 --> 00:20:10.000
[oklaski]

00:20:10.001 --> 00:20:13.000
Pierwsze przesłanie
jest poświęcone Europie.

00:20:13.025 --> 00:20:19.000
Jesteśmy silni i mocni jedynie,
kiedy pozostajemy jednością,

00:20:19.001 --> 00:20:23.000
tak jak byliśmy jednością
podczas kryzysu pandemicznego,

00:20:23.001 --> 00:20:27.000
kryzysu finansowego,
kryzysu migracyjnego

00:20:27.001 --> 00:20:31.000
i wszelkim innym kryzysom,
które jeszcze nastąpią.

00:21:00.001 --> 00:21:02.000
[oklaski]

00:21:02.001 --> 00:21:06.000
Drugie przesłanie poświęcam Polsce.

00:21:06.025 --> 00:21:09.000
Pewne osoby chcą państwa przekonać,

00:21:09.001 --> 00:21:15.000
chcą przekonać Polki i Polaków,
że Polki i Polacy są samotni,

00:21:15.450 --> 00:21:21.000
że pozostali ludzie przeciwko im
knują, że Polska jest izolowana.

00:21:21.001 --> 00:21:25.000
Osoby, które podejmują
takie działania są w błędzie.

00:21:25.150 --> 00:21:33.000
Polska jest częścią Europy i miejscem
Polski jest Europa i tak pozostanie.

00:21:34.400 --> 00:21:37.000
[oklaski]

00:21:37.001 --> 00:21:39.000
I ostatnie przesłanie.

00:21:39.700 --> 00:21:45.000
Tak jak było wcześniej, tak jak teraz,

00:21:45.700 --> 00:21:51.000
wolność, demokracja,
europejska sprawa życia

00:21:51.200 --> 00:21:57.000
będzie przeżyła przez
tyranię, przez autorytarię,

00:21:57.400 --> 00:21:59.000
przez dyktatorów.

00:21:59.250 --> 00:22:05.000
Jesteśmy więcej niż
oni i znowu wygramy.

00:22:05.001 --> 00:22:06.000
Dziękuję.

00:22:06.001 --> 00:22:07.000
[oklaski]

00:22:07.001 --> 00:22:10.444
I trzecie przesłanie,
aktualne dzisiaj,

00:22:10.456 --> 00:22:14.000
tak samo jak aktualne
było 42 lata temu.

00:22:14.350 --> 00:22:18.000
Europa to wolność, demokracja,

00:22:18.425 --> 00:22:22.000
to europejski styl życia,
europejskie wartości,

00:22:22.600 --> 00:22:29.000
które zawsze stawią czoła tyranii,
autorytaryzmom i dyktatorom.

00:22:29.100 --> 00:22:32.000
Tak było wtedy, tak będzie zawsze.

00:22:32.001 --> 00:22:34.000
Nas jest po prostu więcej.

00:22:34.001 --> 00:22:35.000
[oklaski] Dziękuję.

00:22:35.001 --> 00:22:37.000
Wielkie brawa.

00:22:37.001 --> 00:22:41.000
Margaritis Schinas.

00:22:41.001 --> 00:22:44.000
A teraz zapraszam do mikrofonu
pana Mieczysława Struka,

00:22:44.225 --> 00:22:48.000
Marszałka Województwa Pomorskiego.

00:22:48.650 --> 00:22:53.000
Mili Państwo, Panie i Panowie.

00:22:53.750 --> 00:22:58.000
42 lata temu Lech
Wałęsa wspiął się na płot,

00:22:58.450 --> 00:23:02.000
na to ogrodzenie stoczni
przy bramie numer 2

00:23:02.850 --> 00:23:07.000
i zakomunikował, na murze
pani Danuta podpowiada,

00:23:07.550 --> 00:23:09.000
i zakomunikował,

00:23:09.850 --> 00:23:14.000
mamy niezależny
samorządny związek zawodowy.

00:23:14.850 --> 00:23:18.000
I nikt wtedy, pewno i on sam,

00:23:19.100 --> 00:23:23.000
nie wiedział do czego
następne sytuacje,

00:23:23.001 --> 00:23:26.000
następne zjawiska
nasz kraj doprowadzą.

00:23:26.001 --> 00:23:29.000
Że to był początek,

00:23:29.700 --> 00:23:34.000
nawet poprzez późniejszy stan wojenny,

00:23:34.350 --> 00:23:38.000
wielkich zmian w naszej ojczyźnie.

00:23:39.050 --> 00:23:42.000
Jest wśród nas wielu samorządowców,

00:23:42.950 --> 00:23:45.000
marszałków województw,
prezydentów miast,

00:23:45.001 --> 00:23:49.000
burmistrzów, wójtów,
starostów z całej Polski.

00:23:50.350 --> 00:23:53.000
To właśnie dzięki
rewolucji Solidarności

00:23:53.850 --> 00:23:57.000
powstał w Polsce samorząd.

00:23:57.650 --> 00:24:01.000
To dzięki rewolucji Solidarności

00:24:01.650 --> 00:24:04.000
można było swobodnie w Polsce mówić,

00:24:04.250 --> 00:24:09.000
można było liczyć
wtedy na wolne media.

00:24:09.850 --> 00:24:16.000
Wiele zmian demokratycznych,
zmieniających radykalnie naszą ojczyznę.

00:24:16.100 --> 00:24:19.000
Dziś nie musimy się
dzięki tym zmianom,

00:24:19.001 --> 00:24:23.000
dzięki tym wszystkim ludziom
od Lecha Wałęsy zaczynając,

00:24:23.001 --> 00:24:27.000
wstydzić każdego z
naszych miast i gmin.

00:24:27.050 --> 00:24:30.000
Dlatego dziś na tym placu,

00:24:30.600 --> 00:24:35.000
wszystkim stoczniowcom z tamtego czasu

00:24:35.550 --> 00:24:37.000
bardzo dziękujemy.

00:24:37.001 --> 00:24:41.000
Pochylamy czoło
przed ich wielką walką.

00:24:41.750 --> 00:24:45.000
Także przed Lechem Wałęsą,
którego serdecznie pozdrawiamy,

00:24:45.001 --> 00:24:48.000
bo przebywa w tej chwili
na rekonwalescencji.

00:24:48.001 --> 00:24:53.000
[oklaski]

00:24:53.001 --> 00:24:55.000
Lech Wałęsa!

00:24:55.200 --> 00:24:57.000
Lech Wałęsa!

00:24:57.050 --> 00:25:04.000
Lech Wałęsa!

00:25:04.001 --> 00:25:10.000
W tamtych dniach zrodziła
się wielka Solidarność.

00:25:10.250 --> 00:25:15.000
Ale nie tylko jako organizacja,
jako NSZZ Solidarność.

00:25:15.425 --> 00:25:20.000
Ale Solidarność tych ludzi, którzy
stali z jednej strony bramy numer dwa

00:25:20.001 --> 00:25:23.000
i stali z drugiej strony
bramy numer dwa.

00:25:23.001 --> 00:25:28.000
Brama wbrew pozorom
nie oddzielała ludzi.

00:25:28.300 --> 00:25:34.000
Ona jest w istocie
ikoną, ikoną wspólnoty.

00:25:34.600 --> 00:25:39.000
I tej Solidarności w tej chwili
Polska bardzo potrzebuje.

00:25:39.275 --> 00:25:43.000
Dziś stoły rodzinne
są często podzielone.

00:25:43.750 --> 00:25:46.000
Dziś uroczystość, którą przeżywamy,

00:25:46.001 --> 00:25:50.000
wspomnienie 42 lat
powstania Solidarności,

00:25:50.001 --> 00:25:55.000
podpisania porozumień
sierpniowych, jest też podzielona.

00:25:55.900 --> 00:25:57.000
Pamiętamy te czasy.

00:25:57.001 --> 00:26:02.000
Myślę, że wielu z Was też pamięta ten
moment, kiedy Lech Wałęsa powiedział:

00:26:02.001 --> 00:26:06.000
"Uczcimy tych robotników,
którzy zostali tutaj zabici

00:26:06.525 --> 00:26:09.000
i tutaj powstanie pomnik".

00:26:09.600 --> 00:26:14.000
I powstał rok później,
nieco rok później.

00:26:14.700 --> 00:26:18.000
Ale wtedy pamiętam,
uczestniczyłem w tych uroczystościach.

00:26:18.625 --> 00:26:20.000
Musiałem stać 200 metrów stąd.

00:26:20.001 --> 00:26:23.000
Taki był tutaj tłum ludzi.

00:26:23.250 --> 00:26:27.000
Dziś jest nas niewielu, ale wszyscy
możemy zaapelować o Solidarność.

00:26:27.001 --> 00:26:31.000
Niech żyją ludzie Solidarności.

00:26:31.150 --> 00:26:34.000
Niech żyje Lech Wałęsa
i niech żyją stoczniowcy.

00:26:34.001 --> 00:26:39.000
[oklaski] Dziękujemy.

00:26:41.100 --> 00:26:44.000
Proszę o zabranie głosu
panią Agnieszkę Owczarczak,

00:26:44.150 --> 00:26:49.000
przewodniczącą Rady Miasta Gdańska.

00:26:49.900 --> 00:26:54.000
Szanowni Państwo, ilekroć
staję przed historyczną bramą

00:26:54.001 --> 00:27:00.000
Stoczni Gdańskiej, mam przed
oczyma te setki, tysiące kobiet,

00:27:00.001 --> 00:27:04.000
mężczyzn, dzieci, które
tutaj czekały na informacje

00:27:04.001 --> 00:27:08.000
o strajkujących bliskich
zamkniętych w stoczni.

00:27:08.950 --> 00:27:14.000
To są cisi bohaterowie walki o
wolność i demokrację w Polsce.

00:27:14.800 --> 00:27:20.000
Zapamiętani przez nas jako
wielki tłum, nie przypisuje im się

00:27:20.001 --> 00:27:24.000
żadnych bohaterskich
czynów, ani żadnych słów,

00:27:24.001 --> 00:27:28.000
które zmieniały rzeczywistość,
a jednak oni tu byli.

00:27:28.001 --> 00:27:34.000
To oni organizowali życie, dbali
o domy, zastępowali dzieciom

00:27:34.001 --> 00:27:40.000
obecnych ojców i matki, wspierali i
zapewniali poczucie bezpieczeństwa.

00:27:40.001 --> 00:27:44.000
Jak trzeba było nosili do aresztu
żywność, ale też jednocześnie

00:27:44.001 --> 00:27:52.000
roznosili ulotki, podsłuchy, rewizje,
zatrzymania, bardzo trudny los,

00:27:52.001 --> 00:27:58.000
w ciągłym napięciu i zgodzie na
to, że plany rodzinne, życie rodzinne

00:27:58.250 --> 00:28:03.000
schodzą na drugi plan, a
jutro jest zawsze niepewne.

00:28:03.001 --> 00:28:09.000
Takie życie wymagało odwagi,
hartu ducha, wielkiego poświęcenia.

00:28:09.001 --> 00:28:13.000
Wszyscy jesteśmy im dzisiaj
winni wdzięczność, również właśnie

00:28:13.001 --> 00:28:17.000
tym cichym bohaterkom i
bohaterom naszej wolności.

00:28:17.650 --> 00:28:22.000
Przecież bez wsparcia najbliższych,
bez świadomości, że ktoś

00:28:22.001 --> 00:28:28.000
zatroszczył się o dzieci, o
matkę, ojca, rodzinę, o sąsiadów,

00:28:28.001 --> 00:28:31.268
o swoich bliskich,
walka z komunistycznym

00:28:31.280 --> 00:28:34.000
systemem byłaby
pewnie niemożliwa,

00:28:34.001 --> 00:28:38.000
a z pewnością o wiele trudniejsza.
Przykładem takiej bohaterki

00:28:38.001 --> 00:28:43.708
jest pani Danuta
Wałęsa, kilka dni temu

00:28:43.720 --> 00:28:49.000
nagrodzona przez
Radę Miasta Gdańska

00:28:49.001 --> 00:28:53.000
tytułem Honorowej
Obywatelki Miasta Gdańska.

00:28:53.325 --> 00:28:58.000
To najwyższe w Gdańsku odznaczenie
zostało przyznane w dowód wdzięczności

00:28:58.001 --> 00:29:03.000
pani Danucie, ale też w nadziei,
że w jej osobie będzie to hołd

00:29:03.001 --> 00:29:07.000
wszystkim kobietom
wspierającym ruch Solidarności.

00:29:07.400 --> 00:29:11.000
Kobietom, które dzielnie
znosiły nieobecność strajkujących,

00:29:11.001 --> 00:29:17.000
a potem internowanych mężów.
Kobietom, które brały na swoje barki

00:29:17.001 --> 00:29:21.000
wszystko, co w tamtym trudnym
czasie przynosiła im rzeczywistość.

00:29:21.001 --> 00:29:27.000
Zapewniały poczucie bezpieczeństwa i
namiastkę normalności swoim rodzinom.

00:29:27.625 --> 00:29:30.268
Tym samym pani Danuta
Wałęsa dołączyła do

00:29:30.280 --> 00:29:33.000
grona Honorowych
Obywateli Miasta Gdańska,

00:29:33.550 --> 00:29:38.000
wśród których są już przecież między
innymi pani Joanna Duda-Gwiazda,

00:29:38.001 --> 00:29:43.000
pani Henryka Krzywonos-Strycharska,
pani Alina Pienkowska,

00:29:43.001 --> 00:29:48.000
czy pani Anna Walentynowicz.
W tym miejscu chciałabym ponownie

00:29:48.001 --> 00:29:52.000
wyrazić swój szacunek i
podziękowanie dla wszystkich,

00:29:52.150 --> 00:29:57.000
którzy w tamtych trudnych
czasach byli zaangażowani w walkę

00:29:57.001 --> 00:30:02.000
z komunistycznym reżimem w
Polsce, w opozycję antykomunistyczną.

00:30:02.001 --> 00:30:13.000
Dziękuję wam, że moje
pokolenie i pokolenia kolejne

00:30:13.300 --> 00:30:18.000
dostały szansę na życie w
wolnej, demokratycznej Polsce.

00:30:18.450 --> 00:30:22.000
Ale ta szansa to też dla
nas ogromne zobowiązanie

00:30:22.100 --> 00:30:26.000
i nie możemy o tym
zapominać, szczególnie dzisiaj,

00:30:26.001 --> 00:30:29.668
kiedy do rządów
dochodzą populiści, kiedy

00:30:29.680 --> 00:30:33.000
znów rodzi się ruch
nacjonalistyczny,

00:30:33.450 --> 00:30:35.959
kiedy z Rosji idzie
śmierć, tyle kłamstwa

00:30:35.971 --> 00:30:38.000
i pogardy dla
drugiego człowieka.

00:30:38.001 --> 00:30:43.000
Właśnie dzisiaj tym
głośniej musimy mówić, jak

00:30:43.001 --> 00:30:46.057
ważne dla Polski, silnej
Polski, silnej Europie są

00:30:46.069 --> 00:30:50.000
wolność, demokracja
i prawa obywatelskie.

00:30:50.001 --> 00:30:52.000
Nie zapominajmy o tym.

00:30:52.900 --> 00:30:55.000
[oklaski]

00:30:55.001 --> 00:30:59.000
Zapraszam Aleksandrę Dulkiewicz -
prezydent Miasta Gdańska.

00:31:01.900 --> 00:31:08.000
Szanowni uczestnicy
Wielkiego Strajku w sierpniu 80.

00:31:08.550 --> 00:31:13.000
roku, uczestnicy zarówno po
tamtej stronie bramy, jak i ci,

00:31:13.300 --> 00:31:18.000
którzy tutaj czekaliście
na rezultaty rozmów,

00:31:18.200 --> 00:31:23.000
Sygnatariusze Porozumienia
Gdańskiego, właśnie wszyscy z nich

00:31:23.175 --> 00:31:30.000
już w 2000 roku zostali
obdarzeni honorem, tytułem

00:31:30.001 --> 00:31:33.000
Honorowego Obywatela i
Obywatelki Miasta Gdańska.

00:31:33.700 --> 00:31:37.000
Koleżanki i koledzy
samorządowcy z całej Polski,

00:31:37.100 --> 00:31:41.000
którzy niezawodni
jesteście tutaj co roku,

00:31:41.350 --> 00:31:46.000
przedstawiciele różnych
związków zawodowych,

00:31:46.900 --> 00:31:50.000
goście ze wszystkich stron Polski,

00:31:50.200 --> 00:31:55.000
szczególna honorowa gościni z Oliwy.

00:31:55.001 --> 00:31:59.000
Ale nade wszystko witam
bardzo, bardzo serdecznie.

00:31:59.001 --> 00:32:04.000
I zobaczcie, że co
roku ktoś z Komisji

00:32:04.001 --> 00:32:06.000
Europejskiej tutaj
jest, z nami pod bramą.

00:32:06.001 --> 00:32:07.989
Witam bardzo serdecznie pana

00:32:08.001 --> 00:32:11.000
wiceprzewodniczącego Komisji
Europejskiej, pana Schinasa.

00:32:11.100 --> 00:32:18.000
[oklaski]

00:32:18.001 --> 00:32:21.000
To znak, że zmiany w
Europie zaczęły się tutaj.

00:32:21.200 --> 00:32:24.000
Pan przewodniczący
poszedł nawet o krok dalej,

00:32:24.001 --> 00:32:28.000
mówił, że to my czegoś Greków
nauczyliśmy w kwestii demokracji.

00:32:28.001 --> 00:32:30.000
Nie będziemy się o to spierać.

00:32:30.001 --> 00:32:35.000
Ważne, żebyśmy dzisiaj
stali ramię w ramię.

00:32:35.600 --> 00:32:37.000
Znów mamy sierpień.

00:32:37.550 --> 00:32:42.000
Wspominamy dzień zakończenia
wielkiego strajku w Stoczni Gdańskiej,

00:32:42.450 --> 00:32:46.000
podpisania porozumień
i otwarcia bramy.

00:32:46.250 --> 00:32:51.000
Bramy oddzielającej ten stoczniowy
mikrokosmos od reszty świata.

00:32:51.950 --> 00:32:56.000
Pokojowy ruch "Solidarność"
narodził się tutaj w Gdańsku,

00:32:56.001 --> 00:33:02.000
dając Polkom i Polakom i tysiącom
obywateli Europy środkowo-wschodniej

00:33:02.150 --> 00:33:05.000
prawo do marzeń o wolności.

00:33:06.250 --> 00:33:11.000
Dziękujemy wam z całego serca,
bohaterowie tamtego sierpnia.

00:33:12.200 --> 00:33:16.000
Lech Wałęsa, legendarny
przywódca "Solidarności",

00:33:16.100 --> 00:33:20.000
w ubiegłym roku stojąc w
tym miejscu, wyraził nadzieję,

00:33:20.001 --> 00:33:23.000
że nim przyjdzie mu
pożegnać się z życiem,

00:33:23.600 --> 00:33:29.000
dane mu będzie usłyszeć propozycje
rozwiązań niedostatków tego świata.

00:33:29.950 --> 00:33:35.000
Nikt z nas wówczas nie przypuszczał,
że Putin napadnie na Ukrainę,

00:33:35.025 --> 00:33:40.000
jednocześnie wypowiadając
wojnę niepodległemu państwu,

00:33:40.125 --> 00:33:43.000
ale i wartościom europejskim.

00:33:43.200 --> 00:33:48.000
Ale 24 lutego też trudno
było choćby marzyć,

00:33:48.450 --> 00:33:54.000
że Ukrainki i Ukraińcy tak dzielnie
stawią czoło tej ofensywie zła.

00:33:54.001 --> 00:33:57.065
Dlatego cieszę się,
że z nami jest także

00:33:57.077 --> 00:34:00.000
konsul Ukrainy
dzisiaj, ramię w ramię.

00:34:00.550 --> 00:34:06.000
[oklaski]

00:34:06.001 --> 00:34:11.000
Ale wojna zrodziła
wiele trudnych pytań.

00:34:11.250 --> 00:34:14.000
Jak pomagać ofiarom konfliktów?

00:34:14.850 --> 00:34:18.000
Czy wspierać prywatną
darowizną zakup broni?

00:34:18.850 --> 00:34:24.000
Ile państwo powinno poświęcić
w imię solidarności z ofiarą?

00:34:24.250 --> 00:34:27.000
Ile my jesteśmy gotowi poświęcić?

00:34:27.600 --> 00:34:33.000
Czym różnią się uciekinierzy wojenni
od uchodźców na granicy białoruskiej?

00:34:34.100 --> 00:34:39.000
I jak nie przywyknąć do
wojny i nie dać się znieczulić?

00:34:39.500 --> 00:34:46.000
Co gorsza, każdego dnia przychodzi nam
się mierzyć z kolejnymi wyzwaniami.

00:34:46.300 --> 00:34:53.000
Wszechobecna drożyzna,
galopująca inflacja i braki towarów

00:34:53.250 --> 00:34:56.000
czynią życie jeszcze trudniejszym.

00:34:56.550 --> 00:35:01.000
Dziś wspólnie, przedstawiciele
związków zawodowych i samorządowcy

00:35:01.150 --> 00:35:06.000
spotkaliśmy się tu, w
Gdańsku, po to by rozmawiać,

00:35:06.001 --> 00:35:12.000
ale i podpisać postulaty, ale i
wyrazić otwartość i gotowość na dialog

00:35:12.001 --> 00:35:16.000
w trosce o jutro
mieszkańców naszych miast,

00:35:16.250 --> 00:35:21.000
w trosce o dobro pracowników
i wspólnot lokalnych.

00:35:21.575 --> 00:35:26.000
To kolejny mały krok w
drodze do poszukiwania

00:35:26.001 --> 00:35:30.000
rozwiązania na wszystkie
niedostatki świata.

00:35:30.800 --> 00:35:34.000
Zadaję sobie pytanie,
gdzie szukać nadziei?

00:35:34.150 --> 00:35:38.000
Dla mnie ten plac, ale
przede wszystkim ta brama,

00:35:38.050 --> 00:35:41.000
wtedy kiedy się
otwiera, daje nadzieję.

00:35:41.001 --> 00:35:46.000
Ale daje nadzieję dlatego, że
jest ona w drugim człowieku.

00:35:46.100 --> 00:35:49.000
W drugim człowieku,
który wyciąga rękę.

00:35:49.250 --> 00:35:54.000
Wyciąga rękę do dialogu,
do zgody, do porozumienia.

00:35:54.850 --> 00:35:59.000
A codzienna solidarność
jest odpowiedzią.

00:35:59.750 --> 00:36:02.000
Prezydent Aleksandra Dulkiewicz.

00:36:02.001 --> 00:36:09.000
Zapraszam Basila Kerskiego, dyrektora
Europejskiego Centrum Solidarności,

00:36:09.001 --> 00:36:13.000
tej instytucji powołanej m.in.
z inicjatywy Pawła Adamowicza,

00:36:13.001 --> 00:36:19.000
która stoi na straży naszej pamięci
o sierpniu i o tamtych dniach chwały.

00:36:19.850 --> 00:36:25.000
Szanowni Państwo, drogie przyjaciółki,
drodzy przyjaciele Solidarności,

00:36:25.001 --> 00:36:31.000
pozwólcie, że po tych mądrych,
pięknych, odważnych przemówieniach

00:36:31.001 --> 00:36:34.722
zabiorę głos jako
przedstawiciel zespołu

00:36:34.734 --> 00:36:38.000
Europejskiego
Centrum Solidarności.

00:36:38.825 --> 00:36:43.000
To piękny dzień.
Zapowiedziane były deszcze.

00:36:43.001 --> 00:36:47.000
A jak zawsze 31-ego o tej
porze jakiś cud się przydarza.

00:36:47.001 --> 00:36:54.000
Jest słońce. Stoję tutaj i wielu z nas
stoi w poczuciu wielkiego przywileju.

00:36:54.001 --> 00:36:58.000
Nie tylko jesteśmy w
niepodległej, wolnej Polsce,

00:36:58.900 --> 00:37:03.000
jesteśmy w miejscu, które przeżyło
właściwie wszystkie dramaty,

00:37:03.500 --> 00:37:08.000
też te krwawe
polskiej historii po '45.

00:37:08.650 --> 00:37:13.000
Nie ma alarmów nalotowych,
nie spadają na nas bomby.

00:37:13.001 --> 00:37:16.521
To wielki przywilej
też dla naszej

00:37:16.533 --> 00:37:21.000
generacji, ale też
wielka odpowiedzialność.

00:37:21.001 --> 00:37:23.011
W imieniu Europejskiego
Centrum Solidarności

00:37:23.023 --> 00:37:25.000
chciałem dzisiaj ukłonić
się bardzo głęboko

00:37:25.001 --> 00:37:28.326
przed wszystkimi
kobietami i mężczyznami,

00:37:28.338 --> 00:37:32.000
którzy w latach 80.
prowadzili, uczestniczyli

00:37:32.125 --> 00:37:37.000
w tej pięknej, wielkiej
rewolucji Solidarności.

00:37:37.775 --> 00:37:41.000
Niech żyje Lech Wałęsa,
niech żyje Danuta Wałęsa.

00:37:41.001 --> 00:37:46.000
[oklaski]

00:37:46.100 --> 00:37:51.000
Cieszę się, że jesteście z nami
na co dzień nie jako świadkowie,

00:37:51.625 --> 00:37:56.000
tylko jako obywatelki, obywatele,
którzy zapowiadają nowe rewolucje.

00:37:56.075 --> 00:38:00.000
Pani Danuta zapowiedziała
tę potrzebną rewolucję kobiet.

00:38:00.001 --> 00:38:03.000
W Gdańsku ona się
już już urzeczywistniła.

00:38:03.001 --> 00:38:05.255
Mamy przewodniczącą
radę, pierwszą

00:38:05.267 --> 00:38:08.000
kobietę i pierwszą
w historii też miasta,

00:38:08.200 --> 00:38:11.000
panią prezydent.

00:38:11.001 --> 00:38:13.773
Hasłem rewolucji była
nie tylko Solidarność,

00:38:13.785 --> 00:38:16.000
ale była samorządna
Rzeczpospolita.

00:38:16.001 --> 00:38:24.000
O co chodziło? Każdy monopol, partii,
firmy, kogokolwiek niszczy państwo.

00:38:24.300 --> 00:38:28.000
Nie prowadzi do dobrobytu,
nie prowadzi do bezpieczeństwa.

00:38:28.001 --> 00:38:30.883
To idea sprzed 42
lat. Dlatego bardzo się

00:38:30.895 --> 00:38:34.000
cieszę, że są z nami
ci ludzie, ci politycy,

00:38:34.275 --> 00:38:37.566
ci urzędnicy, którzy na
co dzień reprezentują

00:38:37.578 --> 00:38:40.000
nadzwoje obywateli,
są najbliżej,

00:38:40.350 --> 00:38:44.000
są tą solą ziemi, są tą
wiarygodnością polskiej demokracji.

00:38:44.001 --> 00:38:48.000
Witam bardzo serdecznie
samorządowców w całej Polski.

00:38:48.001 --> 00:38:54.000
[oklaski]

00:38:54.125 --> 00:38:58.000
Ale szanowni państwo,
dzisiaj jestem po to, żeby

00:38:58.001 --> 00:39:01.000
wam powiedzieć, że
jesteśmy w wyjątkowej sytuacji.

00:39:01.001 --> 00:39:07.000
Mianowicie prezydent nie tylko Rosji,
ale także komunistyczna partia Chin

00:39:07.400 --> 00:39:12.000
właśnie nam jasno powiedziały,
że nasza rewolucja solidarności,

00:39:12.001 --> 00:39:16.000
nasza europejska rewolucja
solidarności się jeszcze nie skończyła.

00:39:16.250 --> 00:39:21.000
Stoimy tutaj bezpiecznie, stoimy
tutaj dumni z osiągnięć 42 lat,

00:39:21.425 --> 00:39:25.000
ale właśnie to czeka nas nowy etap.
Być może jeszcze groźniejszy.

00:39:25.475 --> 00:39:30.000
Być może będziemy musieli
być jeszcze bardziej odważni.

00:39:30.001 --> 00:39:34.000
A jedno jest pewne, będziemy musieli
być jeszcze bardziej dalekowzroczni,

00:39:34.250 --> 00:39:39.000
bardziej europejscy i
bardziej otworzyć nasze serca.

00:39:39.450 --> 00:39:42.631
Piękne jest to w
tej rewolucji, że pani

00:39:42.643 --> 00:39:46.000
Danuto, Bogdanie,
jesteście razem z nami.

00:39:46.001 --> 00:39:50.000
To nasza wspólna
rewolucja kilku pokoleń.

00:39:50.200 --> 00:39:54.000
[oklaski]

00:39:54.150 --> 00:39:57.164
Co w niej trudne? Ta
rewolucja, ta druga faza

00:39:57.176 --> 00:40:00.000
rewolucji zaczęła się
chyba 4 czerwca '89.

00:40:00.525 --> 00:40:05.000
Pamiętamy zwycięstwo drużyny Lecha,
zwycięstwo rewolucji Solidarności,

00:40:05.001 --> 00:40:07.877
ale to był dzień
zakończenia brutalnego

00:40:07.889 --> 00:40:11.000
zniszczenia pokojowej
rewolucji w Chinach,

00:40:11.100 --> 00:40:15.000
której wielką inspiracją były nie
tylko przemiany w Związku Sowieckim,

00:40:15.175 --> 00:40:18.000
ale szczególnie Okrągły
Stół i Solidarność.

00:40:18.300 --> 00:40:22.000
Wtedy partia komunistyczna Chin
powiedziała nam - chcecie dobrobytu,

00:40:22.001 --> 00:40:26.000
chcecie kapitalizmu, dostaniecie.
Chcecie nawet indywidualnej wolności,

00:40:26.001 --> 00:40:30.000
chcecie podróżować po świecie?
Podróżujecie.

00:40:30.001 --> 00:40:34.000
Ale my pozostawiamy monopol partii.
Będzie dyktatura.

00:40:34.001 --> 00:40:37.000
Będziemy każdego zwalczać,
kto jest przeciwko nam.

00:40:37.001 --> 00:40:38.735
Jak wiecie, pan Putin
ten model powtarza.

00:40:38.747 --> 00:40:41.000
Nieprzypadkowo w tej godzinie,

00:40:41.200 --> 00:40:45.000
w tych dniach odbywają się wspólne
manewry Chin i Rosji na wschodzie.

00:40:45.001 --> 00:40:49.000
Nie mówię tego, proszę państwa, żeby
pokazać, jak duże jest zagrożenie.

00:40:49.450 --> 00:40:55.000
Mówię o tym, że trwa rewolucja, ale
ona musi dziś bardziej być europejska.

00:40:55.001 --> 00:40:59.000
My Polacy musimy wrócić do naszego
najbardziej patriotycznego duchu.

00:40:59.450 --> 00:41:05.000
Polacy rewolucjoniści Europie.
Pamiętacie? Za naszą i waszą wolność.

00:41:05.350 --> 00:41:08.663
To jest nasze hasło.
Polska rewolucja musi

00:41:08.675 --> 00:41:12.000
być ponownie dzisiaj
europejską rewolucją.

00:41:12.475 --> 00:41:16.000
To oznacza nie tylko pomoc
dla Ukrainek i Ukraińców,

00:41:16.001 --> 00:41:21.000
to także pomoc dla wszystkich
ludzi z Syrii, z Iraku, w Afganistanu,

00:41:21.001 --> 00:41:25.000
z Afryki Północnej, którzy przed
kim uciekają? Też przed Putinem.

00:41:25.400 --> 00:41:27.688
Też przed Chinami,
które zniszczyły Syrię,

00:41:27.700 --> 00:41:30.000
które nie dopuszczają
Iraku do demokracji.

00:41:30.100 --> 00:41:36.000
Czy nie widzimy, że trwa jedna wielka
bitwa światowa wokół Morza Czarnego

00:41:36.050 --> 00:41:39.000
o wolność i demokrację?
Gdzie jesteśmy my Polacy?

00:41:39.250 --> 00:41:44.000
Nie wystarczy walczyć o naszą polską
solidarność w naszych granicach.

00:41:44.001 --> 00:41:48.000
Nie wystarczy wsparcie Ukrainy.
Trzeba iść dalej.

00:41:48.001 --> 00:41:52.000
Dlatego, szanowni Państwo, dzisiaj
symbolicznie otworzymy Bramę nr 2.

00:41:52.300 --> 00:41:55.462
Symbol zwycięstwa
strajkujących, ale

00:41:55.474 --> 00:41:59.000
nieprzypadkowo
wejdziecie Państwo do ECS

00:41:59.001 --> 00:42:02.023
i po lewej stronie
twarze kobiet i mężczyzn,

00:42:02.035 --> 00:42:05.000
Białorusi, którzy nadal
siedzą w więzieniu.

00:42:05.001 --> 00:42:10.000
Nasi przyjaciele. Pamiętajmy o nich,
pamiętajmy o bohaterach sierpnia,

00:42:10.001 --> 00:42:13.399
pamiętajmy o tych
wszystkich, którzy w

00:42:13.411 --> 00:42:17.000
więzieniach, w łagrach,
też w mundurach,

00:42:17.600 --> 00:42:22.000
bronią naszej polskiej,
europejskiej wolności.

00:42:22.300 --> 00:42:28.000
Za Waszą i naszą wolność. Za polską,
europejską rewolucję solidarności.

00:42:28.001 --> 00:42:29.000
[oklaski]

00:42:29.001 --> 00:42:33.000
Basil Kerski, dyrektor
Europejskiego Centrum Solidarności.

00:42:33.001 --> 00:42:34.000
[oklaski]

00:42:34.001 --> 00:42:37.405
Szanowni Państwo,
dziękuję bardzo.

00:42:37.417 --> 00:42:41.000
Teraz, tak jak wspominałem,
tradycja od 2014 roku.

00:42:41.225 --> 00:42:45.000
Otwarcie Bramy nr 2,
Bramy Stoczni Gdańskiej.

00:42:45.050 --> 00:42:49.000
Zapraszam naszych gości, zapraszam
wszystkich Państwa na tę wspaniałą,

00:42:49.001 --> 00:42:56.000
symboliczną uroczystość.
Bądźmy odważni, pamiętajmy o sierpniu.

00:42:56.001 --> 00:43:01.000
Niech pamięć o tych dniach
dodaje nam sił, dodaje nam odwagi.

00:43:01.001 --> 00:43:04.000
[oklaski]

00:43:05.000 --> 00:43:08.000
[oklaski]

00:43:08.850 --> 00:43:37.000
[oklaski] Brama nr 2.

00:43:37.400 --> 00:43:43.000
Brama, która nie
dzieliła, która łączyła,

00:43:43.001 --> 00:43:47.000
która była łącznikiem między
strajkującymi wewnątrz i tymi,

00:43:47.001 --> 00:43:52.000
którzy przychodzili solidaryzować
się z nimi, którzy ich wspomagali,

00:43:52.001 --> 00:43:58.000
którzy obwieszali tę bramę kwiatami,
obrazkami, którzy przynosili żywność,

00:43:58.150 --> 00:44:00.000
którzy przynosili wsparcie.

00:44:04.275 --> 00:44:06.000
[oklaski]

00:44:06.550 --> 00:44:08.652
Wielkie brawa dla
bohaterów sierpnia i

00:44:08.664 --> 00:44:11.000
dla tych wszystkich,
którzy ich wspierali.

00:44:11.001 --> 00:44:26.000
[brawa]

00:44:26.500 --> 00:44:31.000
Następuje otwarcie bramy nr 2.
Wielkie brawa.

00:44:31.175 --> 00:44:41.000
[oklaski]

00:44:41.001 --> 00:44:43.334
Szanowni Państwo, o godzinie 12. 00

00:44:43.534 --> 00:44:46.000
zapraszamy wszystkich
do audytorium ECS,

00:44:46.001 --> 00:44:51.000
gdzie odbędzie się spotkanie
pod hasłem: "Etyka Solidarności".

00:44:51.001 --> 00:44:54.138
Refleksją w rocznicę
podpisania porozumień

00:44:54.150 --> 00:44:57.000
sierpniowych podzieli
się Adam Bodnar,

00:44:57.150 --> 00:45:03.000
niegdyś Rzecznik Praw
Obywatelskich w latach 2015-2011.

00:45:03.001 --> 00:45:08.000
A po wykładzie odbędzie się rozmowa,
w której do Adama Bodnara dołączą

00:45:08.001 --> 00:45:11.000
trzej nominowani do
Medalu Wolności Słowa.

00:45:11.001 --> 00:45:17.000
Krzysztof Głuchowski, Piotr
Jacoń i Katarzyna Wappa.

00:45:17.500 --> 00:45:20.000
[oklaski]

00:45:20.150 --> 00:45:22.155
I jeszcze na koniec słowa

00:45:22.355 --> 00:45:26.000
Wandy Traczyk-Stawskiej,
która powiedziała wczoraj:

00:45:26.001 --> 00:45:32.000
"Przyjechałam do Was powiedzieć,
że mam dla Was najwyższy szacunek,

00:45:32.475 --> 00:45:36.000
boście zdobyli wolność
bez jednego wystrzału".

00:45:36.275 --> 00:45:42.000
Umiejmy to docenić. Wspominajmy
sierpień, wspominajmy dni chwały.

00:45:43.750 --> 00:45:57.000
[oklaski]

00:45:57.001 --> 00:46:04.000
[muzyka]