WEBVTT

00:00:15.490 --> 00:00:17.750
Dzisiaj moim gościem jest Jacek Bendykowski,

00:00:17.781 --> 00:00:21.855
prawnik, działacz polityczny, członek
Platformy Obywatelskiej, prezes Fundacji

00:00:21.880 --> 00:00:26.050
Gdańskiej, który ponownie ubiega
się o mandat w Sejmiku pomorskim.

00:00:26.050 --> 00:00:26.870
Dzień dobry.

00:00:26.890 --> 00:00:28.430
Dzień dobry pani redaktor,
dzień dobry Państwu.

00:00:28.450 --> 00:00:31.930
Za rządów Prawa i Sprawiedliwości
samorządy były plasterkowane niczym salami.

00:00:31.930 --> 00:00:34.410
W efekcie w samorządach było
coraz mniej samorządności.

00:00:34.440 --> 00:00:38.530
Takie są wnioski z raportu
Fundacji Batorego między innymi.

00:00:38.560 --> 00:00:40.070
Ale właściwie

00:00:40.100 --> 00:00:43.170
taka jest obserwacja
polityki, że tej samorządności było w

00:00:43.190 --> 00:00:49.430
samorządach coraz mniej.
Bo to była wizja silnego państwa, takiego

00:00:49.460 --> 00:00:53.750
centralnego, scentralizowanego
i centralnie zarządzanego.

00:00:53.780 --> 00:00:57.550
Rozumiem, że 15 października ubiegłego
roku sytuacja polityczna się zmieniła

00:00:57.580 --> 00:01:02.050
i mamy rozumieć, że sytuacja w
samorządzie też się zmieniła.

00:01:02.080 --> 00:01:03.830
To taka filozofia teraz będzie?

00:01:03.860 --> 00:01:06.250
Czy zmieniła się atmosfera?

00:01:06.370 --> 00:01:09.830
Wierzymy, że zmieni się
to również w praktyce.

00:01:09.860 --> 00:01:12.450
Natomiast te 8 lat rządów PiS-u, który poza

00:01:12.450 --> 00:01:15.486
wszystkimi mankamentami, jak słusznie pani
zauważyła, miał takie skłonności

00:01:15.686 --> 00:01:20.780
centralistyczne i wręcz klientelistyczne, bo to
nie było tylko ograniczenie tych finansów,

00:01:20.810 --> 00:01:24.860
które doprowadziło do takiej sytuacji,
w której miasto tak bogate jak Gdańsk.

00:01:24.890 --> 00:01:26.990
Dzisiaj w budżecie Gdańska

00:01:27.020 --> 00:01:33.250
około 50% pieniędzy to są dochody własne,
reszta to dotacje i subwencje.

00:01:33.250 --> 00:01:35.130
To jest sytuacja absolutnie
patologiczna czy chora.

00:01:35.160 --> 00:01:37.290
W budżecie województwa jest około 60%

00:01:37.320 --> 00:01:43.010
środków, podczas gdy my
generujemy, o czym niewielu

00:01:43.040 --> 00:01:47.750
myślę, że gdańszczan i Pomorzan wie, ale
obie izby skarbowe, które tutaj mamy

00:01:47.780 --> 00:01:53.270
na Pomorzu generują około 20%
przychodów budżetu państwa.

00:01:53.290 --> 00:01:55.430
Więc my nie potrzebujemy
pieniędzy z zewnątrz.

00:01:55.460 --> 00:01:58.300
Wystarczy, że te pieniądze u nas zostaną.

00:01:58.330 --> 00:02:02.470
Zresztą sytuacja w większości dużych miast
w Polsce czy tych bogatszych województw,

00:02:02.500 --> 00:02:06.970
więc nastąpiła centralizacja systemu
finansowego, Ale za nią poszedł też system

00:02:06.970 --> 00:02:09.620
klientelistyczny i to było
jeszcze bardziej niebezpieczne.

00:02:09.650 --> 00:02:12.250
Czyli państwo rozdaje pieniądze, państwo,

00:02:12.280 --> 00:02:16.050
które jest demiurgiem
i rozdaje pieniądze trochę po uważaniu, to

00:02:16.080 --> 00:02:20.620
znaczy tobie damy, bo jesteś
grzeczny, a tobie nie damy, bo cię nie lubimy.

00:02:20.650 --> 00:02:23.900
Dobrze.
Ale gdyby tak przejść do

00:02:23.930 --> 00:02:27.970
trochę dawniejszej historii,
to nie raz, nie dwa dziennikarze opisywali

00:02:28.000 --> 00:02:34.810
historie, w których jednak
część samorządów, część polityków

00:02:34.840 --> 00:02:39.070
lokalnych była przez polityków u
władzy traktowana lepiej lub gorzej.

00:02:39.100 --> 00:02:40.830
Ten system klientelistyczny o

00:02:40.860 --> 00:02:46.430
którym pan mówi, zawsze gdzieś tam
wyziera i to przy każdej ekipie.

00:02:46.450 --> 00:02:47.990
Przeciwko temu protestowaliśmy.

00:02:48.020 --> 00:02:51.970
Ja mam akurat tę
szczególną sytuację, że przez pięć lat

00:02:51.970 --> 00:02:55.330
działałem w Unii Metropolii Polskich,
czyli w tych network ach samorządowych, a

00:02:55.330 --> 00:02:57.290
przez kilkanaście lat
w Związku Województw.

00:02:57.290 --> 00:02:58.890
Byłem też członkiem Komisji Wspólnej Rządu

00:02:58.920 --> 00:03:02.550
i Samorządu, prowadziłem jedne
z zespołów merytorycznych.

00:03:02.580 --> 00:03:07.070
I my zawsze walczyliśmy o to, żeby
zwiększać nasze dochody własne.

00:03:07.100 --> 00:03:10.550
Natomiast skala centralizacji, która

00:03:10.580 --> 00:03:12.466
nastąpiła pod rządami PiS-u,

00:03:12.666 --> 00:03:14.150
nie była nigdy wcześniej.

00:03:14.180 --> 00:03:20.390
Ocierać się o nią próbował Leszek
Miller podczas rządów Lewicy 2001, 2005.

00:03:20.420 --> 00:03:22.970
On wpadł na taki pomysł, żeby kredytować

00:03:23.000 --> 00:03:28.910
się pieniędzmi samorządów i nie wypłacał
na czas pieniędzy czy dochodów z podatków.

00:03:28.940 --> 00:03:33.290
Natomiast PiS stworzył rozwiązania
systemowe, które wprost ograniczały

00:03:33.320 --> 00:03:37.390
dochody samorządów
plus kredytową de facto państwo.

00:03:37.420 --> 00:03:41.130
Naszymi pieniędzmi na koniec rządów PiS-u.

00:03:41.160 --> 00:03:43.690
Ten dług rządu wobec samorządów był

00:03:43.720 --> 00:03:48.110
wyceniany mniej więcej na
poziomie 90 miliardów złotych.

00:03:48.140 --> 00:03:53.130
To są środki, których
obecny rząd, żaden rząd w tej sytuacji nie

00:03:53.130 --> 00:03:55.270
byłby w stanie w ciągu czterech
czy pięciu lat spłacić.

00:03:55.300 --> 00:03:58.750
Ale Kraków chyba ćwiczy taką drogę sądową.

00:03:58.780 --> 00:04:03.130
Nie wiem, czy to jest pewnie odszkodowanie
lub zadośćuczynienie utraconych środków.

00:04:03.160 --> 00:04:05.990
Zresztą poszli chyba o 30

00:04:06.020 --> 00:04:08.870
tylko teraz nie wiem pewnie albo milionów.

00:04:08.900 --> 00:04:09.990
O śmieszne pieniądze.

00:04:10.020 --> 00:04:12.950
Żeby sprawdzić jakie będzie orzecznictwo.

00:04:12.980 --> 00:04:15.330
No i co wtedy jeśli oni wygrają w drugiej

00:04:15.360 --> 00:04:17.630
instancji, bo pierwsze
starcie wygrali, to co?

00:04:17.660 --> 00:04:20.390
To potem się zaczną chyba kolejni.

00:04:20.410 --> 00:04:21.570
Ja sobie wyobrażam jak ja bym była

00:04:21.570 --> 00:04:24.910
włodarzem miasta, to też bym poszła
do sądu przeciwko skarbowi państwa.

00:04:24.930 --> 00:04:28.170
Myślę, że u nas raczej panuje takie
przekonanie, że Donald Tusk dotrzyma

00:04:28.200 --> 00:04:32.570
obietnic wyborczych,
czyli po prostu zwiększy nasze udziały w

00:04:32.600 --> 00:04:38.890
podatkach w taki sposób, żeby w naturalny
naturalnie ten dług mógł zostać spłacony,

00:04:38.920 --> 00:04:42.290
ale też to będą rozwiązania
systemowe, długotrwałe, tzn.

00:04:42.310 --> 00:04:46.890
ten zwiększony udział
w podatkach pozostanie już w rękach

00:04:46.920 --> 00:04:50.770
samorządów, ponieważ jest sytuacją
patologiczną, że bogate miasta czy bogate

00:04:50.790 --> 00:04:54.850
województwa musiały być tak silnie
subwencje kierowane czy dotowane.

00:04:54.870 --> 00:05:00.090
One zarabiają na siebie system
redystrybucji dochodów, który ma wesprzeć

00:05:00.110 --> 00:05:02.790
biedniejsze regiony
czy biedniejsze miasta.

00:05:02.810 --> 00:05:05.550
On powinien polegać trochę na podobnych

00:05:05.580 --> 00:05:09.290
czy być zorganizowane na podobnych
zasadach jak polityka społeczna.

00:05:09.450 --> 00:05:10.730
Dajemy pieniądze tym, którzy ich

00:05:10.760 --> 00:05:14.270
potrzebują, ale nie
zabieramy tym, którzy sami.

00:05:14.290 --> 00:05:16.590
Tyle, że by trzeba było
również ich dotować.

00:05:16.610 --> 00:05:19.730
Janosikowe słynne tak
jak słynne Janosikowe.

00:05:19.730 --> 00:05:22.650
Tak jest.
No właśnie, teraz jest pytanie, bo wciąż

00:05:22.670 --> 00:05:25.130
nie wiemy właściwie, jak
ten system ma wyglądać.

00:05:25.160 --> 00:05:28.450
Minister finansów jakiś czas temu mówił o

00:05:28.480 --> 00:05:35.710
konsultacjach i mówi się, że może być
różny system udziałów w podatkach.

00:05:35.740 --> 00:05:40.010
Pytanie jest takie jaki byłby w sumie
najlepszy system dla samorządów, dla tych

00:05:40.040 --> 00:05:43.530
dużych i bogatych,
ale także nie tylko miast, ale także

00:05:43.550 --> 00:05:47.830
samorządów wojewódzkich i powiatowych,
które są finansowo najsłabsze, ale

00:05:47.860 --> 00:05:53.050
także dla tych biedniejszych, które
nie mają tyle udziału w podatkach.

00:05:53.570 --> 00:05:57.790
I jak szybko powinno się to wprowadzić?

00:05:57.810 --> 00:06:02.730
Myślę, że te zmiany powinny nastąpić nie
później niż od 1 stycznia do 25 roku, bo w

00:06:02.730 --> 00:06:04.490
tym roku już niespecjalnie
możemy to zmienić.

00:06:04.490 --> 00:06:05.930
Możemy wyłącznie oczekiwać, że tych

00:06:05.960 --> 00:06:09.610
subwencji, dotacji będzie
wystarczająco dużo.

00:06:09.690 --> 00:06:14.950
W przypadku miast to powinien być
znacznie większy udział w picie.

00:06:14.980 --> 00:06:17.950
W przypadku samorządów wojewódzkich

00:06:17.980 --> 00:06:20.730
myślę, że tu powinniśmy myśleć
o równoległym działaniu.

00:06:20.760 --> 00:06:26.330
Z jednej strony zwiększenie udziału w
picie, ale padły również takie wstępne

00:06:26.360 --> 00:06:30.910
zobowiązania, iż samorządy powinny
uzyskać choć symboliczny udział w wacie.

00:06:30.930 --> 00:06:33.570
Dlaczego to jest tak ważne z
perspektywy samorządu województwa

00:06:33.600 --> 00:06:37.530
bo głównym źródłem naszych dochodów,
czyli samorządu województwa.

00:06:37.550 --> 00:06:41.550
Ja mówię my, bo w końcu siedziałem w
tym samorządzie przez kilkanaście lat.

00:06:41.580 --> 00:06:44.350
Jest CIT, czyli podatek od firm.

00:06:44.370 --> 00:06:48.310
Jeżeli dobrze rządzimy,
to firmy inwestują.

00:06:48.340 --> 00:06:52.110
Jeżeli firmy dużo inwestują,
to mają wysoką amortyzację.

00:06:52.140 --> 00:06:55.030
Jeżeli mają wysoką amortyzację,
to płacą niższy CIT.

00:06:55.050 --> 00:06:56.690
Czyli jeżeli dobrze, że im lepiej

00:06:56.720 --> 00:07:00.430
rządzimy, tym mamy mniejsze dochody,
co jest sytuacją lekką, aberracją.

00:07:00.450 --> 00:07:03.090
Natomiast oczywiście ten rozwój
gospodarczy, bo my jesteśmy odpowiedzialni

00:07:03.110 --> 00:07:05.870
za rozwój gospodarczy
od strony strategicznej.

00:07:05.900 --> 00:07:07.870
Więc ten rozwój gospodarczy

00:07:07.900 --> 00:07:12.830
odzwierciedla się w większym obrocie,
czyli w zwiększonych przychodach z VAT-u.

00:07:12.860 --> 00:07:16.930
I to jest coś, co moim zdaniem dla
samorządów wojewódzkich byłoby

00:07:16.960 --> 00:07:20.070
rzeczywiście sprawiedliwą
formą rekompensaty.

00:07:20.090 --> 00:07:21.890
Ale czy nie obawia się pan, że w pewnym

00:07:21.920 --> 00:07:26.470
momencie rządzący,
jak każda ekipa rządząca dojdą do takiego

00:07:26.490 --> 00:07:32.710
przekonania, czy do tak zwanej ściany
braku pieniędzy na różne cele i potem się

00:07:32.740 --> 00:07:37.990
okaże, że tych podatków nie
wystarcza, bo kołderka jest za krótka.

00:07:38.010 --> 00:07:39.270
Z doświadczeń wcześniejszych.

00:07:39.300 --> 00:07:42.290
Czyli najpierw z pierwszego
etapu reformy w roku 90.

00:07:42.310 --> 00:07:46.790
Z drugiego etapu reformy w 98, że sposób

00:07:46.810 --> 00:07:51.430
rządzenia na poziomie samorządów
jest po prostu bardziej efektywny.

00:07:51.460 --> 00:07:53.730
I tak mniej więcej średnio oceniano, że te

00:07:53.760 --> 00:07:57.670
same usługi zarządzane przez
samorządy są 20% tańsze.

00:07:57.700 --> 00:07:59.790
Czyli najprostszą drogą,

00:07:59.810 --> 00:08:03.530
żeby poradzić sobie z finansami
publicznymi, jest zwiększenie

00:08:03.550 --> 00:08:07.990
decentralizacji państwa, czyli zwiększenie
kompetencji samorządów

00:08:08.020 --> 00:08:14.390
i automatycznie przesuwanie na ich rzecz
większej liczby środków publicznych.

00:08:14.420 --> 00:08:18.670
To przy mądrej polityce, przy przesunięciu
na poziom

00:08:18.700 --> 00:08:23.610
samorządów wojewódzkich, zarządzania
ochroną zdrowia, edukacją, w pewnym

00:08:23.640 --> 00:08:29.910
stopniu również kulturą, powinno przynieść
również ulgę w budżecie centralnym.

00:08:29.930 --> 00:08:31.450
Ale pana zdaniem ta ekipa, która dzisiaj

00:08:31.480 --> 00:08:36.090
rządzi w dużej części, ekipa, która już
rządziła wiele lat wcześniej, już to

00:08:36.090 --> 00:08:38.850
bardziej rozumie, już bardziej
czuje i rozumie samorządność, niż

00:08:38.880 --> 00:08:40.670
wcześniej. Na pewno lepiej rozumie.

00:08:40.700 --> 00:08:42.970
Co więcej, mówiła, że rozumie w kampanii

00:08:43.000 --> 00:08:46.570
wyborczej. O w kampanii wyborczej.
Też się mimo wszystko znalazło.

00:08:46.590 --> 00:08:51.310
W tej w tym Sejmie sporo samorządowców, bo
ta koalicja została poparta przez Ruch

00:08:51.330 --> 00:08:55.850
Polski Jacka Karnowskiego
i mamy bardzo mocnych samorządowców, osoby

00:08:55.880 --> 00:08:59.590
z głębokim przekonaniem, jak ten
system powinien wyglądać w Sejmie.

00:08:59.620 --> 00:09:05.310
Wpływowych to jest kilkudziesięciu,
kilkadziesiąt posłanek i posłów.

00:09:05.330 --> 00:09:07.190
Również są takie osoby w Senacie.

00:09:07.210 --> 00:09:09.770
Więc myślę, że jest takie intelektualne

00:09:09.800 --> 00:09:13.890
capacity w tym parlamencie,
żeby przeprowadzić tę reformę.

00:09:13.890 --> 00:09:17.730
I myślę, że myślenie o tej reformie się
powinno zacząć jak najszybciej, dopóki tak

00:09:17.760 --> 00:09:21.510
jak słusznie pani zauważyła, nie pojawią
się te skłonności centrali służące.

00:09:21.540 --> 00:09:25.690
Bo ja oczywiście pamiętam również te
skłonności w poprzednich ekipach miałem to

00:09:25.710 --> 00:09:29.730
szczęście, że
że zasiadałem w komisji wspólnej zarówno

00:09:29.760 --> 00:09:34.050
pod rządami Platformy, jak i PiS-u, nawet
Zespół Spraw Międzynarodowych prowadziłem

00:09:34.070 --> 00:09:37.950
częściowo jeszcze pod rządami Platformy
końcówka Platformy i trzy lata

00:09:37.980 --> 00:09:45.530
Prawa i Sprawiedliwości, więc można było
dostrzec tę wyraźną zmianę tendencji.

00:09:45.560 --> 00:09:50.310
O ile wszystkie rządy mają
taką pokusę do centralizacji,

00:09:50.330 --> 00:09:53.950
to jednak ta pokusa w przypadku PiS-u
zmieniła się w rozwiązania systemowe.

00:09:53.980 --> 00:09:57.610
Mówiliśmy o finansach, o tym, jak
było i jak powinno się to zmienić.

00:09:57.640 --> 00:10:00.030
Ale zmieniło się też

00:10:00.060 --> 00:10:04.830
takie podejście, bo już od samego początku
rządów Prawa i Sprawiedliwości

00:10:04.860 --> 00:10:08.650
zmniejszono też jakby
zadania, odbierano pewne zadania.

00:10:08.680 --> 00:10:11.630
Chyba zaczęło się.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska.

00:10:11.660 --> 00:10:13.950
Tak mi się wydaje. Mieliorację.

00:10:13.970 --> 00:10:17.270
Polskie wody, które delikatnie mówiąc rozłożyły
ten system w skali całego kraju.

00:10:17.300 --> 00:10:21.550
No bo dzisiaj właściwie tylko one
decydują o tym, jaka jest stawka wody.

00:10:21.570 --> 00:10:23.610
Może niech przeciętny mieszkaniec się

00:10:23.640 --> 00:10:26.330
cieszy, bo rada gminy mu
nie podnosi ceny za wodę.

00:10:26.330 --> 00:10:27.668
Uderzyło w ochronę przeciwpowodziowej,

00:10:27.868 --> 00:10:29.822
ponieważ oni przez wiele lat nie byli w stanie sobie

00:10:30.022 --> 00:10:31.250
dać rady z jakimikolwiek inwestycjami.

00:10:31.250 --> 00:10:33.030
Ale to jest
pytanie, czy te

00:10:33.060 --> 00:10:36.290
kompetencje, które odbierano i
scentralizowano one się powinny teraz

00:10:36.300 --> 00:10:39.050
odwracać? To taki system w
drugą stronę, teraz powinien

00:10:39.070 --> 00:10:42.190
działać. One się powinny absolutnie odwracać.

00:10:42.210 --> 00:10:43.790
Jest wiele.

00:10:43.820 --> 00:10:49.070
Pewnie zadam pytanie a co zrobić,
żeby to nie była taka sinusoida.

00:10:49.090 --> 00:10:50.310
I to jest duży kłopot.

00:10:50.330 --> 00:10:55.070
Dlatego myślę, że te zmiany i reformy
powinniśmy podzielić na dwa etapy.

00:10:55.090 --> 00:10:59.930
Pierwszy etap to jest przywrócenie pewnej
równowagi finansowej w samorządach, czyli

00:10:59.960 --> 00:11:03.330
danie im możliwości
uzyskiwania dochodów własnych,

00:11:03.360 --> 00:11:07.430
przynajmniej na poziomie 80%, do
realizacji swoich własnych zadań.

00:11:07.460 --> 00:11:11.550
Trzeci etap tak naprawdę może wymagać
również pewnych zmian w konstytucji.

00:11:11.580 --> 00:11:16.110
Powinno się wprowadzić gwarancje finansowe
dla wszystkich poziomów samorządu.

00:11:16.130 --> 00:11:19.010
Przypominam, że kiedy obecna konstytucja
była uchwalona, nie było jeszcze

00:11:19.010 --> 00:11:22.590
samorządów wojewódzkich i powiatowych,
więc o nich nie ma mowy w konstytucji.

00:11:22.620 --> 00:11:23.099
Niestety.

00:11:23.299 --> 00:11:25.350
W ogóle w konstytucji jest taka enigmatyczna są

00:11:25.380 --> 00:11:28.330
zapisy dotyczące samorządu,
że wszystko można zmienić.

00:11:28.330 --> 00:11:31.770
Eufemistycznie
powiedzmy sobie, że powinniśmy ją

00:11:32.330 --> 00:11:37.130
subtelnie zmodyfikować,
co jest dzisiaj absolutnie niemożliwe,

00:11:37.160 --> 00:11:41.430
Więc te zmiany będą musiały być robione
mimo wszystko w sposób połowiczny.

00:11:41.460 --> 00:11:45.330
Ale pewne zmiany można mocniej
zakotwiczyć, bo to, co nas dotknęło poza

00:11:45.360 --> 00:11:49.750
tymi systemowymi, systemowym zabieraniem
nam pieniędzy, to na przykład na Pomorzu

00:11:49.780 --> 00:11:53.950
odebranie nam dwóch wielkich grup
kapitałowych, czyli Lotosu i Energi,

00:11:53.980 --> 00:11:58.190
które same generowały duży przychód
podatkowy, ale które przede wszystkim

00:11:58.220 --> 00:12:03.730
generowały kooperację z setkami firm
na miejscu generując dobre miejsca pracy,

00:12:03.760 --> 00:12:08.390
czyli dobry PIT, czyli źródło dochodów
dla samorządów.

00:12:08.420 --> 00:12:10.330
I to, co na pewno może być dzisiaj

00:12:10.360 --> 00:12:14.570
odwrócone, to z jednej strony te
złe decyzje, które podejmował rząd PiS-u w

00:12:14.590 --> 00:12:17.570
tym zakresie,
ale również na przykład decentralizacja

00:12:17.590 --> 00:12:23.110
portów morskich, o czym mówimy
również od kilkunastu lat w Polsce.

00:12:23.140 --> 00:12:26.230
W tych krajach, w których porty
funkcjonują najlepiej,

00:12:26.260 --> 00:12:30.050
te porty są w rękach władz
lokalnych miast bądź regionów. O tym też

00:12:30.080 --> 00:12:32.670
kiedyś była mowa.
Pamięta pan?

00:12:32.700 --> 00:12:34.030
Była kiedyś taka umowa.

00:12:34.060 --> 00:12:37.850
Jest, była taka, był projekt ustawy
przygotowanych dziesięć lat temu chyba,

00:12:37.850 --> 00:12:40.970
który niestety nie został wtedy
przeprowadzony, ponieważ odbieranie

00:12:41.000 --> 00:12:44.730
majątku samorządom byłoby już znacznie
trudniejsze w obrębie państwa.

00:12:44.760 --> 00:12:48.270
Te zmiany, które dotyczyły właśnie
Lotosu czy Energi, były łatwiejsze.

00:12:48.300 --> 00:12:50.410
Samorządowi jednak jest znacznie trudniej

00:12:50.440 --> 00:12:54.530
odebrać majątek, więc
komunikacja takich spółek jak np.

00:12:54.560 --> 00:12:59.110
lotnisko gdańskie, które jest lotniskiem
w większości samorządowym.

00:12:59.130 --> 00:13:00.810
To jest Szybka kolej Miejska, która

00:13:00.840 --> 00:13:04.510
dzisiaj w 60% należy do PKP i bardzo to
też utrudnia

00:13:04.540 --> 00:13:08.330
stworzenie biletu metropolitalnego z
uwagi na to, że różne podmioty już.

00:13:08.360 --> 00:13:10.710
W tej kadencji.

00:13:10.730 --> 00:13:12.330
Myślę, że jeżeli chodzi o SKM, to nawet w

00:13:12.360 --> 00:13:15.535
tym roku możemy się spodziewać
komunalizacji z SKM-ki.

00:13:15.735 --> 00:13:18.770
Port to jest nieco większe wyzwanie ustrojowe,

00:13:18.800 --> 00:13:23.150
ale nie mam najmniejszych wątpliwości, że
porty morskie powinny zostać skomunalizowane.

00:13:23.180 --> 00:13:28.110
No dobrze, a takie zadania jak odpady
i węgiel to dalej dla samorządów.

00:13:28.140 --> 00:13:29.350
Te odpady są.

00:13:29.370 --> 00:13:30.470
I my sobie z tym radzimy.

00:13:30.500 --> 00:13:34.490
Węgiel to była absolutna paranoja,
bo to pachniało PRL-em.

00:13:34.520 --> 00:13:36.570
Zresztą PiS bardzo mocno pachniał PRL-em.

00:13:36.570 --> 00:13:37.810
Powiedzmy sobie szczerze i myślę, że też

00:13:37.810 --> 00:13:40.490
uwielbienie Jarosława Kaczyńskiego
do Edwarda Gierka i takie

00:13:40.520 --> 00:13:44.070
wspomnienia. No ale była taka potrzeba,
ludzie nie mieli węgla.

00:13:44.090 --> 00:13:45.190
Ludzie nie mieli,

00:13:45.210 --> 00:13:48.630
ludzie nie dostali węgla dzięki temu,
że próbowano to przerzucić na samorządy.

00:13:48.660 --> 00:13:53.350
Ludzie by mieli węgiel, gdyby państwo nie
postanowiło scentralizowane tego systemu,

00:13:53.380 --> 00:13:58.370
ponieważ system rozprowadzania węgla w
Polsce funkcjonował znakomicie, dopóki

00:13:58.400 --> 00:14:02.810
państwo nie postanowiło za to zabrać,
pozbawiło kompetencji firmy, które przez

00:14:02.840 --> 00:14:06.310
całe lata zajmowały się sprzedażą węgla,
również importem węgla

00:14:06.340 --> 00:14:11.070
i postanowiło zmonopolizować po to, żeby
grupa kolegów mogła na tym więcej zarobić.

00:14:11.090 --> 00:14:16.090
Jest też takie zjawisko w badaniach, to
wychodzi, że wojewodowie w ramach takiej

00:14:16.120 --> 00:14:22.190
kontroli samorządów uchylali dużo więcej
uchwał niż to było wcześniej.

00:14:22.220 --> 00:14:25.990
To też jest pewien rodzaj takiej
zmiany ustrojowej właściwie.

00:14:26.010 --> 00:14:28.010
Szczególnie również, że uchylali uchwały

00:14:28.040 --> 00:14:31.090
kierującej czasami
względami ideologicznymi.

00:14:31.130 --> 00:14:34.890
Mamy tutaj tych przykładów
pewnie wiele, tych np.

00:14:34.920 --> 00:14:38.570
działań o charakterze,
nazwijmy to, światopoglądowym, ale taki,

00:14:38.590 --> 00:14:43.150
który jest prosty do
wskazania, to są choćby

00:14:43.180 --> 00:14:50.230
próby wzmocnienia ochrony lasów na Pomorzu
i uchwały sejmiku, bo samorząd województwa

00:14:50.260 --> 00:14:56.830
uchwala statuty dla parków krajobrazowych
czy obszarów chronionego krajobrazu

00:14:56.860 --> 00:15:02.250
i tę uchwałę, którą
sejmik chciał ograniczyć drastyczne,

00:15:02.280 --> 00:15:08.270
haniebne zupełnie wycinki lasów
również niestety pan wojewoda uchylił.

00:15:08.290 --> 00:15:10.090
To miało działanie, to miało charakter

00:15:10.090 --> 00:15:12.790
działania ideologicznego, bo ono
było absolutnie nieracjonalne.

00:15:12.820 --> 00:15:13.830
Ja myślę, że pan wojewoda

00:15:13.860 --> 00:15:15.150
również wiedział, że

00:15:15.180 --> 00:15:19.630
bardzo wielu wyborców PiS-u było
poruszonych tymi wycinkami w lasach.

00:15:19.650 --> 00:15:22.170
Mówiliśmy o pieniądzach.
Jeszcze porozmawiajmy

00:15:22.450 --> 00:15:29.630
o pieniądzach w tym kontekście, że ta
ekipa rządząca obiecała sporo w kampanii.

00:15:29.660 --> 00:15:34.030
Już pomijam te sto konkretów, ale tam
w tych konkretach, to to jest o czym.

00:15:34.060 --> 00:15:39.330
O czym się teraz mówi, Czyli niższa
składka zdrowotna dla przedsiębiorców, ale

00:15:39.360 --> 00:15:43.930
w jakiejś perspektywie obietnica wyborcza
podwyższenia kwoty wolnej od podatku.

00:15:43.960 --> 00:15:48.970
Co prawda na razie to nie wiemy kompletnie
kiedy, ale obie te kwestie, obie te

00:15:49.050 --> 00:15:54.550
sprawy na pewno będą miały bezpośredni
wpływ na finanse samorządu.

00:15:54.580 --> 00:15:56.550
Pierwsza niespecjalnie, druga taka.

00:15:56.570 --> 00:15:57.570
Pierwsza niespecjalnie.

00:15:57.590 --> 00:15:58.870
Jeśli chodzi o.

00:15:58.890 --> 00:16:00.770
Składkę w mniejszym stopniu, bo my mamy

00:16:00.800 --> 00:16:03.550
scentralizowany system
zarządzania służbą zdrowia.

00:16:03.580 --> 00:16:05.270
NFZ. Oczywiście jeśli budżet
dopłaci.

00:16:05.300 --> 00:16:07.650
Gdybyśmy tak go zdecentralizowali.

00:16:07.650 --> 00:16:08.650
Nie zgadzam się. Ja słyszałam

00:16:08.680 --> 00:16:14.110
przedstawicieli ochrony zdrowia, którzy
mówią OK, jeśli budżet nam to zrefinansuje.

00:16:14.140 --> 00:16:17.010
Ten brak,

00:16:17.010 --> 00:16:18.690
a rozmawiamy o szpitalach np.

00:16:18.720 --> 00:16:23.530
powiatowych czy które należą do
województwa, ale nie będzie żadnego

00:16:23.560 --> 00:16:27.950
większego naboru, a tak naprawdę te
placówki potrzebują więcej pieniędzy.

00:16:27.980 --> 00:16:30.910
My musimy zwiększyć
nakłady na służbę zdrowia.

00:16:30.940 --> 00:16:33.430
Jeżeli chodzi. Więc to będzie odczuwalne.

00:16:33.460 --> 00:16:36.530
To w układzie
całego kraju będzie odczuwalny.

00:16:36.560 --> 00:16:40.590
Natomiast bez wątpienia ulga w podatku
dochodowym uderzy bezpośrednio w samorządy.

00:16:40.620 --> 00:16:45.370
Ona po prostu musi być w jakimś stopniu
zrefundowana, może być zrefundowana od razu.

00:16:45.400 --> 00:16:47.190
Na przykład przywróceniem

00:16:47.220 --> 00:16:51.030
ryczałtu, który ryczałt
w PIT-ie powinien wrócić do

00:16:51.060 --> 00:16:55.110
być dochodem samorządów, dziś jest
dochodem budżetu centralnego

00:16:55.140 --> 00:16:58.410
i straciliśmy na tym
bardzo dużo pieniędzy, bo generalnie

00:16:58.440 --> 00:17:02.830
dochody od osób fizycznych powinny w
absolutnej większości

00:17:02.860 --> 00:17:07.580
pozostawać w tym miejscu, gdzie są
generowane, bo to jest też pewna.

00:17:07.610 --> 00:17:09.450
To jest nagroda za dobre zarządzanie.

00:17:09.480 --> 00:17:11.290
Jeżeli dobrze rządzimy, to się u nas

00:17:11.290 --> 00:17:15.370
lepiej zarabia, jeżeli się lepiej zarabia,
to są wyższe podatki, więc jakąś rentę z

00:17:15.400 --> 00:17:20.450
tego powinniśmy czerpać nieco większą
niż ta, która jest czerpana obecnie.

00:17:20.970 --> 00:17:25.170
Rozumiem, że nie widzi Pan tutaj zagrożeń.
Zagrożenia.

00:17:25.170 --> 00:17:26.540
Kołderka znowu będzie za krótka.

00:17:26.570 --> 00:17:29.390
Zagrożenia by były, jeżeli nie nastąpią

00:17:29.420 --> 00:17:34.150
odpowiednie, tu znów wymagane konstytucją,
przynajmniej w odniesieniu do gmin.

00:17:34.180 --> 00:17:36.340
Zasada refundacji jeżeli.

00:17:36.370 --> 00:17:39.910
Jeżeli państwo rządzi w taki sposób, że
zmniejsza dochody samorządów albo

00:17:39.940 --> 00:17:43.170
dostarcza i
przekazuje kolejne kompetencje, które

00:17:43.200 --> 00:17:47.210
wymagają dofinansowania, to
obowiązkiem państwa jest to zrobić.

00:17:47.240 --> 00:17:49.410
To jest jedna z tych podstaw, którymi się

00:17:49.440 --> 00:17:52.750
kieruje chociażby samorząd
krakowski w swoich pozwach.

00:17:52.780 --> 00:17:54.870
Jeśli chodzi o takie zmiany

00:17:54.900 --> 00:17:58.650
właściwie bardziej ustrojowe, dotyczące
wyborów,

00:17:58.730 --> 00:18:01.710
dzisiaj chyba już nikt nie mówi o
likwidacji powiatów,

00:18:01.740 --> 00:18:07.020
bo kiedyś się o tym mówiło, że
to taki słaby element samorządu

00:18:07.050 --> 00:18:09.386
niedofinansowany.
Dzisiaj chyba już dyskusja nie idzie w tą stronę.

00:18:09.586 --> 00:18:11.161
Powiaty jak najbardziej potrzebne i

00:18:11.361 --> 00:18:13.050
powiaty
powinny zostać dofinansowane, bo w

00:18:13.080 --> 00:18:15.330
powiatach sytuacja
finansowa jest najgorsza.

00:18:15.360 --> 00:18:19.150
Czyli ten procent dochodów własnych,

00:18:19.180 --> 00:18:22.750
z których oni finansują
swoje zadania, jest najniższy.

00:18:22.780 --> 00:18:26.190
A wybory bezpośrednie w
samorządach wojewódzkich?

00:18:26.220 --> 00:18:29.510
To one są bezpośrednią. Funkcję marszałka.

00:18:29.540 --> 00:18:32.610
To jest, moim zdaniem wybory bezpośrednie

00:18:32.640 --> 00:18:38.290
byłyby właściwym rozwiązaniem ustrojowym,
gdybyśmy z całym szacunkiem dla wojewodów

00:18:38.320 --> 00:18:42.210
i pani wojewody,
gdybyśmy albo zlikwidowali, albo

00:18:42.240 --> 00:18:45.750
drastycznie ograniczyli kompetencje
urzędu wojewody, gdyby marszałek był..

00:18:45.950 --> 00:18:47.060
A kiedyś były takie pomysły.

00:18:47.090 --> 00:18:49.170
Pełnił taką funkcję jak premier rządu

00:18:49.170 --> 00:18:52.910
landowego w Niemczech czy premier rządu
regionalnego w Hiszpanii czy we Włoszech.

00:18:52.940 --> 00:18:59.430
To, co jest naszym celem, do czego dążymy,
to oczywiście jest.

00:18:59.460 --> 00:19:01.450
Można absolutnie z powodzeniem myśleć o

00:19:01.480 --> 00:19:05.990
tym, żeby te wybory były bezpośrednie,
chociaż to rozwiązanie ustrojowe

00:19:06.020 --> 00:19:08.260
obecnie ono się sprawdza.

00:19:08.290 --> 00:19:09.970
Ja nie widzę jakiś mankamentów w działaniu

00:19:10.000 --> 00:19:14.020
samorządu województwa z tego powodu, że
marszałek jest wybierany przez radnych.

00:19:14.050 --> 00:19:19.390
I na koniec chciałam zapytać pana,
dlaczego tak jest, że

00:19:19.420 --> 00:19:23.060
wyborach samorządowych frekwencja
jest właściwie najniższa.

00:19:23.090 --> 00:19:25.210
Badania pokazują, że akcje profrekwencyjne

00:19:25.240 --> 00:19:31.910
mogły mieć wpływ w jakimś zakresie
na wynik wyborów parlamentarnych.

00:19:31.940 --> 00:19:35.570
Teraz też są prowadzone
działania pro frekwencyjny, ale wydaje

00:19:35.600 --> 00:19:39.570
się, że
nie interesujemy się już tak bardzo

00:19:39.600 --> 00:19:43.780
wyborami samorządowymi, mimo że to są
przecież wybory, w których wybieramy

00:19:43.810 --> 00:19:48.210
ludzi, których często znamy,
którzy rządzą bardzo blisko nas i

00:19:48.210 --> 00:19:50.910
właściwie decydują o rzeczach,
które nas bardzo dotyczą.

00:19:50.940 --> 00:19:55.670
Są dwie przyczyny
i jedna obiektywna, druga subiektywna.

00:19:55.700 --> 00:19:57.970
Na pewno jest niestety tak, że jesteśmy

00:19:58.000 --> 00:20:02.970
nieco mniej zainteresowani tymi
wyborami, co jest niedobre.

00:20:03.000 --> 00:20:08.150
To jest subiektywna tej osoby, która
która nie czuje potrzeby głosowania.

00:20:08.170 --> 00:20:11.770
Co jest dla mnie zadziwiające osobiście,
ponieważ głosujemy nad ludźmi, którzy

00:20:11.800 --> 00:20:15.890
decydują w sposób bezpośredni o naszym
codziennym losie, o tym czy, czy czy ten

00:20:15.890 --> 00:20:19.390
tramwaj do mnie dojeżdża, czy nie
dojeżdża, czy autobus do mnie dojeżdża.

00:20:19.420 --> 00:20:22.300
Miejsce dla dziecka w szkole,
w przedszkolu, w żłobku itd.

00:20:22.330 --> 00:20:24.470
Myślę, że jest mimo wszystko ciągle

00:20:24.500 --> 00:20:27.540
niepełna świadomość, jak dużo
od tego samorządu zależy.

00:20:27.570 --> 00:20:30.710
Ale też mamy pewien problem.

00:20:30.730 --> 00:20:32.610
To doskonale widać, kiedy człowiek chodzi

00:20:32.640 --> 00:20:36.770
tak jak ja z ulotkami po ulicy i próbuje
zaczepić biednych mieszkańców i przekonać

00:20:36.800 --> 00:20:41.230
ich do głosowania jeszcze do tego
głosowania na konkretną osobę.

00:20:41.260 --> 00:20:44.060
Bo w Polsce, wbrew temu, co się

00:20:44.090 --> 00:20:48.470
sądzi, to wyborcy decydują o tym,
kto zasiądzie w Radzie miasta.

00:20:48.500 --> 00:20:52.870
Nie tylko politycznie, ale też
personalnie z imienia i nazwiska.

00:20:52.900 --> 00:20:57.130
To jedna trzecia moich sympatycznych
interlokutorów na ulicy

00:20:57.160 --> 00:21:00.010
twierdzi, że nie ma praw
wyborczych w Gdańsku.

00:21:01.450 --> 00:21:04.170
Około kilkunastu procent do 20% to są

00:21:04.200 --> 00:21:07.950
obcokrajowcy, którzy
również nie mogą głosować.

00:21:07.970 --> 00:21:10.690
My mamy w Gdańsku znacznie więcej
mieszkańców, niż nam się wydaje.

00:21:10.720 --> 00:21:12.990
Ja oceniam to dzisiaj mniej więcej na 615

00:21:13.020 --> 00:21:19.020
620 tysięcy, chociaż oficjalnie
jest nas 485 tysięcy.

00:21:19.050 --> 00:21:23.100
Mamy bardzo dużą liczbę ludzi w całej
Polsce, szczególnie w wielkich miastach.

00:21:23.130 --> 00:21:25.250
To widać, którzy nie mają prawa głosu.

00:21:25.280 --> 00:21:31.090
Te prawo głosu czynnego jest
znacznie bardziej ograniczone.

00:21:31.090 --> 00:21:32.610
W wyborach parlamentarnych możemy się

00:21:32.640 --> 00:21:35.670
łatwo przerejestrować i głosować
tak naprawdę, gdzie chcemy.

00:21:35.690 --> 00:21:37.330
W wyborach samorządowych musimy być

00:21:37.360 --> 00:21:40.430
mieszkańcem tego miasta i musimy
być w stanie to udowodnić.

00:21:40.460 --> 00:21:44.510
Co więcej, musi nam się chcieć, żeby
chcieć się w taki sposób zarejestrować,

00:21:44.540 --> 00:21:47.430
a wielu wyborców myśli o
tym w ostatniej chwili.

00:21:47.450 --> 00:21:48.570
Ale pamięta pan, przy wyborach

00:21:48.600 --> 00:21:51.670
parlamentarnych ludzie jeździli
do innego miasta głosować.

00:21:51.690 --> 00:21:52.730
A czy to nie jest trochę

00:21:52.730 --> 00:21:53.850
tak... U nas dzisiaj nie można.

00:21:53.850 --> 00:21:55.410
Czyli gdyby pani chciała zagłosować w

00:21:55.440 --> 00:21:56.677
Warszawie czy we Wrocławiu.

00:21:56.877 --> 00:21:58.035
No tak, ale chodzi mi żeby.

00:21:58.235 --> 00:21:59.150
Nie może pani tego zrobić.

00:21:59.180 --> 00:22:01.450
Gdzieś ma to uprawnienie.
A może to jest tak po prostu, że nie ma

00:22:01.480 --> 00:22:05.990
tej emocji, że nie ma tej złości, że
większość z nas

00:22:06.020 --> 00:22:10.250
nie interesuje się tą lokalną polityką, po
prostu gdzieś mieszka i ten włodarz czy

00:22:10.280 --> 00:22:13.340
radny nie zdenerwował
nas tak bardzo jak np.

00:22:13.370 --> 00:22:16.470
były premier lub ktoś.
I nie ma tego.

00:22:16.490 --> 00:22:20.030
To miałby być komplement de facto, bo
to by znaczyło, że skoro. Nie ma tej złej emocji.

00:22:20.050 --> 00:22:21.210
Dobre i
złe emocje.

00:22:21.240 --> 00:22:23.490
Że nie mamy potrzeby zmiany i tak naprawdę

00:22:23.520 --> 00:22:28.930
uważamy, że na tyle jest dobrze, że być
może nie musimy na to specjalnie wpływać.

00:22:28.960 --> 00:22:33.390
Grupa ludzi w ogóle nie interesuje się na
co dzień polityką, nawet tą najbliższą.

00:22:33.410 --> 00:22:36.670
Ale też może jest trochę tak, że media
lokalne, bo media lokalne zostały

00:22:36.690 --> 00:22:38.050
powiedzmy sobie szczerze, a szczególnie

00:22:38.080 --> 00:22:40.710
już pod rządami PiS-u
absolutnie zdławione.

00:22:40.740 --> 00:22:47.270
Mamy mało mediów, które mówią do nas o
tym, co cechuje politykę lokalną,

00:22:47.290 --> 00:22:50.410
o tym, co jest najważniejsze, o co się
spieramy, bo przecież się w końcu spieramy

00:22:50.430 --> 00:22:53.130
o różne rzeczy czy w sejmiku
wojewódzkim, czy w radzie

00:22:53.160 --> 00:22:57.300
miasta. Nie ma takiej dyskusji,
takiej ciągłe rozmowy.

00:22:57.330 --> 00:23:00.250
Że wyborca w Gdańsku za mało wie o tym, co

00:23:00.280 --> 00:23:04.210
jest przedmiotem sporu
potencjalnego w kraju.

00:23:04.240 --> 00:23:05.030
To jest proste.

00:23:05.060 --> 00:23:08.990
Natomiast na poziomie władzy
lokalnej to jest trochę trudniejsze.

00:23:09.010 --> 00:23:10.330
No dobrze, my w każdym razie namawiamy,

00:23:10.360 --> 00:23:15.750
żeby jednak pójść zagłosować w wyborach
samorządowych w każdych wyborach.

00:23:15.780 --> 00:23:18.340
Zresztą bardzo dziękuję za tę rozmowę.

00:23:18.370 --> 00:23:19.630
A ja dziękuję za zaproszenie.

00:23:19.660 --> 00:23:21.340
Moim gościem był Jacek Bendykowski

00:23:21.370 --> 00:23:24.970
Do zobaczenia i do usłyszenia.