WEBVTT 00:00:15.260 --> 00:00:17.720 Mam tak zwane szczątkowe widzenie. 00:00:17.730 --> 00:00:20.930 Widzę duże kontury, widzę 00:00:22.130 --> 00:00:25.870 czerń, biel i nie wiem dlaczego, czerwony kolor też. Ja chciałam 00:00:25.880 --> 00:00:27.240 zostać Tomaszem Lisem. 00:00:28.270 --> 00:00:33.070 Chciałam zostać dziennikarką. Mój Tata mówi: ale Tomasz Lis 00:00:33.080 --> 00:00:36.190 skończył prawo, więc może studia prawnicze. I to właściwie mnie 00:00:36.200 --> 00:00:36.860 przekonało. 00:00:36.920 --> 00:00:40.470 Ja jestem taką Panią mecenas od rozwodów i głównie zajmuję się 00:00:40.480 --> 00:00:44.430 prawem rodzinnym, także gdzieś w tą stronę. 00:00:44.440 --> 00:00:49.350 Prawo spadkowe, prawo cywilne. To będzie rozmowa z osobą wyjątkową, 00:00:49.390 --> 00:00:54.230 wyjątkowo dzielną, bo dającą nadzieję. Osobą pokazującą, 00:00:54.240 --> 00:00:58.430 że mimo swoich ograniczeń można robić rzeczy wielkie i ważne. 00:00:58.550 --> 00:01:00.850 A tym ograniczeniem jest niewidzenie. 00:01:01.960 --> 00:01:06.360 Moim gościem jest dzisiaj Katarzyna Heba, niewidoma prawniczka. 00:01:07.040 --> 00:01:10.550 Ambasadorka konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, 00:01:10.720 --> 00:01:14.170 przewodnicząca Społecznej Wojewódzkiej Rady ds. Osób 00:01:14.180 --> 00:01:16.650 Niepełnosprawnych przy marszałku województwa 00:01:16.660 --> 00:01:20.440 pomorskiego, koordynatorka dostępności przy Naczelnej Radzie 00:01:20.450 --> 00:01:23.830 Adwokackiej. Dzień dobry, witam, Pani Katarzyno. Dzień dobry, 00:01:23.900 --> 00:01:24.870 witam serdecznie. 00:01:24.920 --> 00:01:28.690 Jak jest z Pani niewidzeniem? Pani nie widzi od urodzenia, czy 00:01:28.700 --> 00:01:31.150 Pani widzi, jest Pani zupełnie niewidoma? 00:01:31.680 --> 00:01:37.040 W zasadzie to nie widzę od urodzenia. I nie 00:01:37.050 --> 00:01:39.750 nie jest to tak, że zupełnie nic nie widzę. 00:01:40.370 --> 00:01:46.050 Mam tak zwane szczątkowe widzenie, widzę duże kontury, widzę 00:01:47.130 --> 00:01:50.420 czerń, biel i nie wiem dlaczego, czerwony kolor też. 00:01:50.750 --> 00:01:55.550 Dlatego ta czerwień dzisiaj? Tak, dokładnie tak, bo to są dla mnie 00:01:55.560 --> 00:01:57.500 kolory rozpoznawalne. 00:01:58.400 --> 00:02:03.080 Generalnie mam duży światłowstręt, więc dość nieźle funkcjonuję 00:02:03.090 --> 00:02:07.060 wieczorami. Nawet potrafię policzyć, ile jest wagonów, na przykład, 00:02:07.070 --> 00:02:10.540 w tramwaju, stojąc na przystanku. Ale to tylko wieczorem, 00:02:10.550 --> 00:02:12.390 jak jest taka szarówka. 00:02:13.090 --> 00:02:16.890 Jak się Pani udało skończyć wszystkie szkoły, włącznie 00:02:16.900 --> 00:02:21.610 ze studiami, z aplikacją? To nie było zapewne łatwe. 00:02:22.980 --> 00:02:27.840 To nie było łatwe, ale też założenie było takie, że muszę się 00:02:27.850 --> 00:02:34.180 uczyć, bo to jest obowiązek wynikający z przepisów prawa i obowiązek, 00:02:34.190 --> 00:02:37.590 jaki jest nałożony na rodziców, żeby dziecko edukować, więc 00:02:37.600 --> 00:02:43.770 zupełnie nie zastanawiali się moi rodzice nad tym, czy ja się 00:02:43.780 --> 00:02:47.200 będę uczyć, tylko po prostu, że ja się muszę uczyć. 00:02:47.440 --> 00:02:51.320 Więc skończyłam szkołę podstawową w podpoznańskich Owińskach. 00:02:51.330 --> 00:02:55.560 To jest taka miejscowość, w której jest ośrodek dla dzieci niewidomych 00:02:56.550 --> 00:02:57.680 i słabowidzących. 00:02:58.000 --> 00:03:02.480 Teraz jest to ośrodek dla dzieci ze sprzężonymi niepełnosprawnościami. 00:03:02.490 --> 00:03:08.140 Wcześniej to tylko były dzieci z wadami wzroku lub niewidzące 00:03:08.150 --> 00:03:11.000 zupełnie. Po skończeniu szkoły podstawowej 00:03:11.230 --> 00:03:14.350 postanowiliśmy wspólnie z rodzicami, że dalszą edukację będę 00:03:14.360 --> 00:03:16.910 już kontynuować w szkole masowej. 00:03:17.350 --> 00:03:20.370 Wówczas jeszcze nie było szkół integracyjnych, tylko było 00:03:20.380 --> 00:03:24.210 to zwykłym liceum masowe w Słupsku, bo stamtąd pochodzę, z powiatu 00:03:24.220 --> 00:03:28.550 słupskiego, więc liceum ogólnokształcące skończyłam właśnie 00:03:28.560 --> 00:03:29.280 w Słupsku. 00:03:29.900 --> 00:03:34.370 Potem podjęłam decyzję, że będę studiować prawo, mimo, że wcześniej 00:03:34.380 --> 00:03:36.290 chciałam studiować politologię, ale 00:03:37.480 --> 00:03:39.400 rodzice jakoś tak próbowali. 00:03:39.400 --> 00:03:41.700 Chciała Pani zostać polityczką? 00:03:41.700 --> 00:03:43.800 Nie, ja chciałam zostać Tomaszem Lisem. 00:03:45.100 --> 00:03:49.630 Chciałam zostać dziennikarką i mój Tata mówi, ale Tomasz Lis 00:03:49.640 --> 00:03:52.750 skończył prawo, więc może studia prawnicze. I to właściwie mnie 00:03:52.760 --> 00:03:53.420 przekonało. 00:03:53.770 --> 00:03:57.670 W ogóle nie myślałam wtedy o jakiejkolwiek tak zwanej karierze 00:03:58.010 --> 00:04:00.810 prawniczej. Natomiast już studiując wiedziałam, że jeżeli 00:04:00.820 --> 00:04:04.150 będę wykonywać jakiś zawód prawniczy, to będzie to właśnie 00:04:04.160 --> 00:04:08.230 zawód adwokata. Pożegnałam się z dziennikarstwem w takim 00:04:08.240 --> 00:04:11.100 sensie zawodowym, natomiast czasami coś tam sobie pisałam, 00:04:11.110 --> 00:04:14.610 jakieś artykuły, prowadziłam jakieś wywiady dla takich mało 00:04:14.620 --> 00:04:15.090 poczytnych, 00:04:15.100 --> 00:04:18.880 oczywiście, czasopism, ale jako dziennikarka też się tam 00:04:18.890 --> 00:04:20.330 troszkę wykazywałam, 00:04:20.340 --> 00:04:23.270 pisząc teksty. Ale mówi Pani tak o tym, jakby to była taka 00:04:23.280 --> 00:04:24.870 bułka z masłem, a to chyba nie było 00:04:24.880 --> 00:04:26.370 takie łatwe, prawda? 00:04:27.090 --> 00:04:31.120 Osobie niewidzącej nie jest chyba wcale tak łatwo uczyć się, studiować. 00:04:32.130 --> 00:04:36.900 Na pewno osoba niewidząca musi się charakteryzować taką 00:04:36.910 --> 00:04:38.020 trochę przebojowością. 00:04:38.030 --> 00:04:43.610 To znaczy, trzeba zadbać o to, żeby mieć koleżanki, kolegów, żeby 00:04:43.620 --> 00:04:47.610 być otwartym na ludzi, bo to bardzo pomaga w edukacji również. 00:04:47.970 --> 00:04:48.820 Bo przecież 00:04:48.860 --> 00:04:50.650 nie wiem, na ćwiczeniach, 00:04:51.170 --> 00:04:54.160 czasami prowadzący pisali coś na tablicy 00:04:54.170 --> 00:04:56.660 jeszcze wtedy. Trzeba było mi to podyktować. 00:04:56.670 --> 00:05:00.500 Nie zawsze pamiętali o tym, żeby mówić głośno, to koleżanki 00:05:00.510 --> 00:05:00.980 to robiły. 00:05:00.990 --> 00:05:03.880 Czasami trzeba było coś mi przeczytać, więc też to robili znajomi. 00:05:03.890 --> 00:05:09.700 To naprawdę taka ogromna pomoc ze strony właśnie przyjaciół, 00:05:10.140 --> 00:05:11.230 dlatego może tak o tym 00:05:12.610 --> 00:05:15.650 mówię tak, jakby to była bułka z masłem, bo dla mnie to po prostu 00:05:15.660 --> 00:05:18.040 studiowanie było 00:05:18.110 --> 00:05:22.930 taką nie tylko ważną kwestią związaną z moją edukacją, ale też 00:05:22.940 --> 00:05:28.390 taką przygodą, którą każdy młody człowiek powinien 00:05:28.400 --> 00:05:33.750 mieć możliwość przejść i doznać. Właśnie tego przyjemnego studiowania, 00:05:34.100 --> 00:05:39.400 choć kierunek trudny. Ale chociażby mieszkanie w akademiku, 00:05:39.410 --> 00:05:43.450 jakieś takie koleżeńskie, wieczorne spotkania, to też bardzo 00:05:43.490 --> 00:05:48.860 integrowało osoby studiujące prawo, a to tak, jak powiedziałam, 00:05:49.160 --> 00:05:50.230 nie był łatwy kierunek 00:05:50.240 --> 00:05:54.900 na pewno. Natomiast też mówi się o prawnikach, że są specyficzni 00:05:54.910 --> 00:05:58.750 i studenci pewnie też troszkę. A jak dzisiaj wygląda Pani praktyka, 00:05:58.760 --> 00:05:59.990 bo Pani normalnie praktykuje? 00:06:00.000 --> 00:06:02.950 Pani normalnie prowadzi sprawy, jeździ do sądu, reprezentuje 00:06:02.960 --> 00:06:03.810 swoich klientów. 00:06:04.070 --> 00:06:06.820 Jak to się odbywa? 00:06:06.830 --> 00:06:08.670 Jak Pani sobie z tym radzi? 00:06:09.870 --> 00:06:14.830 Po prostu, zwyczajnie. To znaczy, wynajmuję lokal na kancelarię, 00:06:14.840 --> 00:06:16.140 tak jak większość prawników 00:06:16.150 --> 00:06:19.620 zapewne. Mam komputer z udźwiękowionym 00:06:20.030 --> 00:06:23.360 programem, który odczytuje mi głosowo wszystko to, co się dzieje 00:06:23.370 --> 00:06:28.340 na ekranie. Więc korzystam ze wszelkich aplikacji, programów 00:06:28.350 --> 00:06:31.510 takich jak Microsoft Word, czy Office, 00:06:31.650 --> 00:06:37.030 czy FineReader, który przetwarza mi PDF-y na tekst do 00:06:37.040 --> 00:06:41.140 czytania i w ten sposób czytam dokumenty lub też piszę pisma 00:06:41.150 --> 00:06:41.900 do sądu. 00:06:42.110 --> 00:06:43.520 Sędziowie już przestali się dziwić? 00:06:45.610 --> 00:06:49.320 Sędziowie nawet chyba niespecjalnie wykazywali zainteresowanie, 00:06:49.400 --> 00:06:51.470 przynajmniej nie robili tego na sali, no bo też nie wolno. 00:06:51.480 --> 00:06:57.370 Ja jestem adwokatem, jak jakiś termin zaniedbam, to jestem 00:06:57.380 --> 00:06:59.050 traktowana jak każdy inny prawnik. 00:06:59.730 --> 00:07:03.330 Czasami się zdarzało, że na sali gdzieś tam miałam wyciszony 00:07:03.340 --> 00:07:06.550 telefon, a ponieważ mam ustawioną funkcję dźwiękową w telefonie, 00:07:06.560 --> 00:07:09.430 żebym wiedziała, kto do mnie dzwoni, czy tam żebym mogła przeczytać 00:07:09.440 --> 00:07:12.190 SMS-a, nawet jak się wyciszy telefon i jak on przestaje dzwonić, 00:07:12.200 --> 00:07:16.510 to jakby informuje głosowo, że przestał dzwonić. I kiedyś 00:07:16.520 --> 00:07:18.810 tam sędzia zapytał: Pani mecenas, Pani ma w tej torebce jakiegoś 00:07:18.820 --> 00:07:22.030 mężczyznę? Bo tam głos męski jest ustawiony. 00:07:22.350 --> 00:07:27.660 Czasami się pytają sędziowie o moje takie urządzenie, 00:07:28.090 --> 00:07:31.050 z którego na co dzień korzystam, to się nazywa Braille 00:07:31.060 --> 00:07:35.000 Sense, notatnik, który właśnie jest takim mini komputerem, mogę 00:07:35.010 --> 00:07:37.780 go włożyć do torebki i wszędzie się z nim 00:07:38.720 --> 00:07:42.450 przedostać, zrobić szybko notatki, coś szybko napisać. 00:07:43.510 --> 00:07:46.440 Głównie z niego korzystam właśnie w sądzie, żeby nie 00:07:47.220 --> 00:07:51.530 zabierać ze sobą laptopa, nie włączać go i nie mieć 00:07:51.540 --> 00:07:56.710 słuchawki w uchu, drugim uchem słuchać, co mówią osoby na sali. 00:07:56.760 --> 00:07:59.300 To mogłoby być trochę kłopotliwe, więc Braille Sense jest 00:07:59.310 --> 00:08:01.420 tutaj bardzo takim przydatnym urządzeniem. 00:08:01.430 --> 00:08:05.410 A bierze Pani na warsztat wszystkie sprawy, czy z racji tego, 00:08:05.420 --> 00:08:10.460 że Pani pewnie ma jakby dużą wrażliwość, to 00:08:10.470 --> 00:08:14.050 częściej reprezentuje Pani w sądzie osoby niepełnosprawne, 00:08:14.180 --> 00:08:15.300 czy to nie ma znaczenia? 00:08:16.650 --> 00:08:19.840 Może to Państwa zdziwić, Pani redaktor, pewnie Panią też, ale nie, właśnie 00:08:20.230 --> 00:08:25.160 wcale nie mam dużo spraw dotyczących spraw osób z niepełnosprawnością. 00:08:26.090 --> 00:08:29.240 To nie znaczy, że ich w ogóle nie mam. Tak, zdarzają się takie osoby, 00:08:29.250 --> 00:08:32.520 które przychodzą do mnie, bo im się wydaje, że właśnie może z 00:08:32.530 --> 00:08:37.750 powodu mojej dysfunkcji wzroku mam więcej w sobie empatii, 00:08:38.060 --> 00:08:39.690 z czym wcale niekoniecznie się zgadzam. 00:08:39.970 --> 00:08:44.100 Natomiast nie jest jakoś tych spraw dużo. 00:08:44.310 --> 00:08:47.880 Ja jestem taką Panią mecenas od rozwodów i głównie zajmuję się 00:08:47.890 --> 00:08:51.860 prawem rodzinnym, także gdzieś w tą stronę. 00:08:51.870 --> 00:08:53.840 Prawo spadkowe, prawo cywilne. 00:08:53.850 --> 00:08:58.260 Kiedyś marzyłam o tym, żeby być karnistką, ale tak się poukładały 00:08:58.270 --> 00:09:02.960 moje życiowe sprawy, że właśnie zajmuję się prawem rodzinnym 00:09:02.970 --> 00:09:04.170 i cywilnym 00:09:04.360 --> 00:09:08.320 generalnie. Pani mecenas, a kim jest Andrzej Ciechowski? Kto 00:09:08.330 --> 00:09:10.480 to jest? 00:09:10.530 --> 00:09:12.790 Andrzej Ciechowski jest moim asystentem. 00:09:13.190 --> 00:09:17.180 To jest funkcja asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością. 00:09:17.190 --> 00:09:21.080 Andrzej ze mną pracował najpierw w towarzystwie pomocy głuchoniewidomym, 00:09:21.090 --> 00:09:26.600 prowadziliśmy razem ciekawe projekty, taki bardzo dla mnie 00:09:26.610 --> 00:09:28.060 ważny projekt w moim życiu. 00:09:28.070 --> 00:09:31.500 Wdrażanie Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych 00:09:31.510 --> 00:09:35.580 w instytucjach samorządowych i rządowych na Pomorzu. 00:09:36.050 --> 00:09:38.860 Andrzej był koordynatorem tego projektu i też w innych projektach 00:09:38.870 --> 00:09:41.900 pracowaliśmy razem, w Rozkochać głuchoniewidomego w samodzielności. 00:09:41.910 --> 00:09:46.500 Ja prowadziłam zajęcia prawne, Andrzej też koordynował. I w 00:09:46.510 --> 00:09:50.020 momencie, kiedy pojawiła się taka możliwość skorzystania 00:09:50.030 --> 00:09:53.360 z usługi asystenta, pomyślałam sobie, że Andrzej, jeśli się 00:09:53.370 --> 00:09:56.320 zgodzi, to bardzo chętnie widziałabym go w takiej roli. 00:09:56.330 --> 00:09:57.300 Andrzej się zgodził. 00:09:57.570 --> 00:10:01.990 Współpracujemy ze sobą od początku, kiedy ta usługa jest w naszym systemie. 00:10:02.300 --> 00:10:06.480 No właśnie, bo to jest właściwie jakiś rodzaj pracy. 00:10:06.490 --> 00:10:08.560 To jest rodzaj pracy, tak. 00:10:08.570 --> 00:10:10.860 To jest taki program, który jest realizowany przez Miejski 00:10:10.870 --> 00:10:13.750 Ośrodek Pomocy Rodzinie w Gdańsku. 00:10:13.810 --> 00:10:15.400 Jaka jest rola Pana Andrzeja? 00:10:16.070 --> 00:10:21.320 Rola Pana Andrzeja jest bardzo taka, powiedziałabym, intensywna. 00:10:21.330 --> 00:10:25.950 Andrzej nie tylko bywa ze mną w sądzie, czyli na przykład 00:10:25.960 --> 00:10:27.110 zawozi mnie do sądu. 00:10:27.450 --> 00:10:29.980 Kiedyś chętnie wchodził na salę, teraz już nie chce. 00:10:29.990 --> 00:10:35.890 Nie wiem, dlaczego. Ale też jeździmy razem na konferencje, na 00:10:35.900 --> 00:10:39.000 różnego rodzaju szkolenia, które też Andrzej ze mną współprowadził 00:10:39.010 --> 00:10:39.640 jako trener 00:10:39.650 --> 00:10:43.720 oczywiście. Ale też mi asystuje w czasie gdzieś tam pobytu 00:10:44.010 --> 00:10:45.560 w Olsztynie czy w Toruniu. 00:10:45.570 --> 00:10:48.190 Powiedzmy też, że tutaj do tego studia też przyjechaliście razem. 00:10:48.550 --> 00:10:50.140 Tak, do tego studia też przyjechaliśmy razem. 00:10:50.150 --> 00:10:54.380 Andrzej mnie odebrał akurat dzisiaj z mojego miejsca zamieszkania 00:10:54.570 --> 00:10:56.280 i potem gdzieś tam sobie jeszcze pojedziemy 00:10:56.290 --> 00:11:01.540 pewnie inne sprawy pozałatwiać. I tak właśnie wygląda nasz 00:11:01.610 --> 00:11:05.570 czas pracy. Na początku przyszłego tygodnia wyjeżdżamy 00:11:05.580 --> 00:11:09.510 na kilka dni do Warszawy, bo tam mamy jakąś swoją aktywność zawodową. 00:11:09.910 --> 00:11:13.650 Rozumiem, że to jest taka osoba, która właśnie pozwala Pani 00:11:13.660 --> 00:11:15.120 właściwie normalnie funkcjonować? 00:11:15.130 --> 00:11:18.890 Bo bez tego to co, zauważyłam, że nie przyszła Pani 00:11:18.900 --> 00:11:19.930 tutaj z białą laską. 00:11:19.940 --> 00:11:24.570 Rozumiem, że Pan Andrzej jakby trochę spełnia taką rolę. Tak. 00:11:24.580 --> 00:11:28.310 Andrzej spełnia taką rolę osoby, dzięki której mogę zrobić 00:11:28.320 --> 00:11:30.850 wszystko zdecydowanie szybciej, niż jakbym chodziła z białą 00:11:30.860 --> 00:11:34.190 laską, czy z psem przewodnikiem. Bo to znajdowanie tych 00:11:34.200 --> 00:11:37.130 sal na sali rozpraw, znaczy w sądach, pewnie Państwo 00:11:37.140 --> 00:11:39.830 też sobie zdajecie sprawę, dla osób widzących nie jest łatwe. 00:11:39.840 --> 00:11:43.250 O, tak. A jak ja bym zaczęła tej sali szukać, 00:11:43.260 --> 00:11:45.070 to pewnie bym się spóźniała na rozprawy. 00:11:45.340 --> 00:11:48.270 Klienci by się denerwowali. Ja ten czas mogę przeznaczyć dla 00:11:48.280 --> 00:11:52.290 nich, w czasie, kiedy Andrzej tutaj mi asystuje i szybko wszystko 00:11:52.300 --> 00:11:54.970 potrafimy ogarnąć. 00:11:55.030 --> 00:11:57.710 Ile osób na przykład w Gdańsku korzysta z takiej asystentury? 00:11:58.160 --> 00:12:01.750 Nie mam pojęcia, ale jest to program coraz bardziej popularny. 00:12:02.820 --> 00:12:06.410 Osoby, które są instruktorami orientacji przestrzennej, 00:12:06.420 --> 00:12:11.070 troszkę się żalą, że odkąd pojawiła się taka możliwość posiadania 00:12:11.540 --> 00:12:15.300 asystenta, to osoby z niepełnosprawnościami chętniej korzystają 00:12:15.310 --> 00:12:18.630 z pomocy drugiego człowieka, bo tak jak mówię, jest szybciej, 00:12:18.640 --> 00:12:19.920 jest bezpieczniej. 00:12:19.930 --> 00:12:21.490 Dla mnie na pewno jest bezpieczniej. 00:12:22.230 --> 00:12:25.070 No dobrze, w Gdańsku jest taki program. W dużych miastach 00:12:25.080 --> 00:12:27.970 pewnie są takie programy. Ale w mniejszych, na wsiach? 00:12:27.980 --> 00:12:34.110 No właśnie, tu jest kłopot. Dlatego, że w czasie szkoleń okazywało 00:12:34.120 --> 00:12:37.770 się, że te małe gminy nawet nie wiedzą, że są te programy, a często 00:12:37.780 --> 00:12:41.880 też jak wiedzą, to nie chcą tego, bo dobrowolny udział 00:12:41.890 --> 00:12:45.080 jest w tym programie i dlatego nie ma tutaj żadnego przymusu 00:12:45.090 --> 00:12:49.060 ustawowego, więc gminy nie chcą na siebie brać tego dodatkowego 00:12:49.070 --> 00:12:52.740 obowiązku, bo tak traktowany jest niestety ten program. Bo to dodatkowy koszt, prawda? 00:12:53.390 --> 00:12:57.220 Koszt może nie, ale dodatkowa praca dla kogoś. Trzeba też tych 00:12:57.230 --> 00:12:58.490 asystentów znaleźć. 00:12:58.900 --> 00:13:03.060 Wydaje się, że z tym może być kłopot. I też dodatkowa praca do kogoś 00:13:03.070 --> 00:13:08.210 tam z GOPS-u, czy z jakiegoś innego OPS-u. No ale miała być taka ustawa 00:13:08.510 --> 00:13:13.060 rządowa i taki rządowy program i rządowe pieniądze, 00:13:13.070 --> 00:13:16.280 takie budżetowe na to. Właściwie chyba od 2020 00:13:16.290 --> 00:13:19.240 roku mówi się o tym. Uczestniczyliście w takich konsultacjach 00:13:19.250 --> 00:13:22.460 u Rzecznika Praw Obywatelskich i mówiło się, że taka ustawa 00:13:22.470 --> 00:13:24.440 wyjdzie od prezydenta. I co z tym się stało? 00:13:25.790 --> 00:13:30.370 Ja przygotowywałam projekt ustawy o wyrównywaniu szans dla 00:13:30.380 --> 00:13:31.870 osób z niepełnosprawnościami. 00:13:32.180 --> 00:13:36.670 W ramach tego projektu była przewidziana asystencja dla osób 00:13:36.680 --> 00:13:40.830 z niepełnosprawnościami, ale zadziało się tak, że 00:13:40.910 --> 00:13:43.750 stwierdzono, że skoro Pan prezydent przygotowuje taki projekt 00:13:43.760 --> 00:13:46.290 ustawy, to nie będziemy dublować. 00:13:46.480 --> 00:13:51.170 To było oczywiście zdanie lidera projektu, czyli Ministerstwa 00:13:51.180 --> 00:13:52.720 Rodziny i Polityki Społecznej. 00:13:53.200 --> 00:13:55.350 Co się dzieje z ustawą Pana prezydenta? 00:13:55.360 --> 00:13:58.950 Nie mam pojęcia. Chyba jeszcze nie wyszła, a nawet na pewno nie 00:13:58.960 --> 00:14:00.450 wyszła jeszcze z kancelarii prezydenta. 00:14:00.790 --> 00:14:04.680 Podobno jest, ale ja jej nie czytałam. A Pani zdaniem taka asystentura 00:14:04.690 --> 00:14:07.780 powinna być dla kogo? Tylko dla osób dorosłych, 00:14:07.820 --> 00:14:09.730 także dla dzieci? 00:14:10.880 --> 00:14:14.820 W jakim wymiarze godzin, tylko dla osób pracujących? Nie, 00:14:14.830 --> 00:14:17.420 na pewno nie tylko dla osób pracujących, aczkolwiek bym jakoś 00:14:17.430 --> 00:14:18.160 to spróbowała 00:14:18.170 --> 00:14:23.180 chyba jednak podzielić na te osoby aktywne i mniej aktywne zawodowo, 00:14:23.190 --> 00:14:27.170 bo te mniej aktywne zawodowo być może nie potrzebują aż tak wielu 00:14:27.180 --> 00:14:27.570 godzin. 00:14:27.580 --> 00:14:29.720 To nie znaczy, że w ogóle nie potrzebują, bo przecież są też osoby 00:14:29.990 --> 00:14:32.870 starsze, które muszą udać się do lekarza, zrobić zakupy, 00:14:32.880 --> 00:14:36.060 czy pójść, chociażby, na spacer. 00:14:36.070 --> 00:14:39.020 Dlatego jak najbardziej tak. Natomiast ja bym się zastanowiła 00:14:39.030 --> 00:14:43.440 nad podziałem tych osób na aktywne i tym osobom dałabym 00:14:43.450 --> 00:14:47.440 więcej godzin, i osoby mniej aktywne, może w mniejszym wymiarze 00:14:47.530 --> 00:14:52.840 godzinowym. Rozmawialiśmy o Panu Andrzeju, który wozi, jeździ 00:14:52.850 --> 00:14:56.820 z Panią w różne miejsca, a ja bym chciała zapytać, 00:14:57.370 --> 00:14:59.960 kto pomaga Pani w takich kobiecych sprawach? 00:15:00.140 --> 00:15:03.650 Mówiła Pani, że widzi Pani czerwony kolor, ale kto ubiera, 00:15:03.840 --> 00:15:07.020 kto dobrał te kolczyki, jak Pani sobie radzi w takich 00:15:07.370 --> 00:15:08.090 sprawach? 00:15:08.140 --> 00:15:12.530 Mam też drugą asystentkę, jest to moja koleżanka Basia, z którą 00:15:12.540 --> 00:15:15.490 znamy się od czasów studiów, więc Baśka i tak zawsze mi pomagała 00:15:15.500 --> 00:15:18.790 jako po prostu moja koleżanka. Chodzicie razem nawet na zakupy? Tak, chodzimy razem na 00:15:18.800 --> 00:15:26.130 zakupy. Chociażby przed moim remontem robiłyśmy porządki 00:15:26.140 --> 00:15:29.410 z garnkami, które trzeba było gdzieś tam upchnąć, 00:15:29.420 --> 00:15:31.920 a część też po prostu już usunąć. 00:15:31.970 --> 00:15:34.850 Także Barbara jest taką osobą. Ale nie tylko Basia, bo mam też 00:15:34.860 --> 00:15:37.870 przecież rodzinę, mam też kuzynki, mam też inne koleżanki, 00:15:37.880 --> 00:15:40.380 które po prostu, tak jak między koleżankami, chodzimy na zakupy, 00:15:40.390 --> 00:15:46.290 tak samo dziewczyny chodzą ze mną. I ta dekoracja domu też 00:15:46.300 --> 00:15:47.440 się odbywa tak wspólnie? 00:15:47.450 --> 00:15:51.360 Tak. Czyli to jest takie trochę mieszkanie Pani i Pani koleżanek? 00:15:51.460 --> 00:15:55.130 Tak, trochę wytypowałam kilka osób, z którymi konsultuję, bo 00:15:55.140 --> 00:15:57.580 też nie chcę, żeby to były jakieś szerokie 00:15:57.590 --> 00:15:58.130 konsultacje. 00:15:58.140 --> 00:16:02.510 Ale w tej grupie jest właśnie Barbara, 00:16:02.650 --> 00:16:05.510 z którą, tak jak mówię, jestem zaprzyjaźniona i mam do niej zaufanie. 00:16:05.560 --> 00:16:08.020 A w ogóle życie towarzyskie, to jest takie życie towarzyskie 00:16:08.030 --> 00:16:08.750 w Pani domu, 00:16:08.760 --> 00:16:13.290 czy lubi Pani wychodzić? Nie, w domu to raczej mało, bo ja nie mam w ogóle czasu na życie towarzyskie. Nie? 00:16:13.990 --> 00:16:17.840 Nie, no niestety moja aktywność zawodowa i społeczna jest taka 00:16:17.880 --> 00:16:21.870 bardzo rozległa, więc życie towarzyskie to gdzieś tam się spotykamy 00:16:21.880 --> 00:16:25.610 na zewnątrz. U mnie w domu oczywiście też czasami, ale to tak, 00:16:25.620 --> 00:16:30.020 jak chyba wszędzie już teraz się tak dzieje, że ludzie raczej 00:16:30.030 --> 00:16:33.440 wychodzą gdzieś tam do restauracji, czy do kawiarni, czy na spacer. 00:16:33.450 --> 00:16:35.900 No właśnie, a jakie jest to życie zawodowe? 00:16:36.000 --> 00:16:38.830 Mówiliśmy o kancelarii, co jeszcze Pani robi? 00:16:39.140 --> 00:16:42.120 No właśnie, jestem przewodniczącą Wojewódzkiej Społecznej 00:16:42.130 --> 00:16:45.470 Rady ds. Osób Niepełnosprawnych przy marszałku województwa 00:16:45.480 --> 00:16:46.090 pomorskiego. 00:16:46.100 --> 00:16:48.670 Więc tam też doradzamy Panu marszałkowi. 00:16:48.680 --> 00:16:52.030 Opiniujemy różne uchwały. 00:16:52.100 --> 00:16:54.230 Jestem koordynatorką dostępności przy Naczelnej Radzie 00:16:54.240 --> 00:16:56.820 Adwokackiej, członkinią Komisji Równego Traktowania, więc 00:16:56.830 --> 00:17:00.550 tutaj też aktywnością się trzeba wykazywać. Adwokat 00:17:00.620 --> 00:17:05.280 jako pierwsza, mimo że ustawa na nią takiego obowiązku 00:17:05.290 --> 00:17:08.400 nie nakłada, powołała koordynatorów dostępności przy izbach 00:17:08.410 --> 00:17:13.260 adwokackich, więc teraz jesteśmy na etapie audytowania dostępności 00:17:13.670 --> 00:17:17.900 budynków okręgowych rad adwokackich w całym kraju. To też jest 00:17:17.910 --> 00:17:18.680 sporo zajęć. 00:17:18.910 --> 00:17:22.310 Praca w komisji też zajmuje trochę czasu. 00:17:22.350 --> 00:17:27.030 No i jako współorganizatorka Pomorskich Konwentów Regionalnych 00:17:27.210 --> 00:17:30.800 też w tym roku się tym zajmowałam. 00:17:30.840 --> 00:17:35.520 Tutaj właśnie z osobami aktywnymi, jest to też działalność społeczna, 00:17:35.530 --> 00:17:40.350 ale właśnie dzięki ogromnemu zaangażowaniu Regionalnego 00:17:40.420 --> 00:17:45.520 Ośrodka Polityki Społecznej w Gdańsku i takiej dużej pomocy 00:17:45.530 --> 00:17:49.180 i wsparciu Pani marszałek Agnieszki Kapały-Sokalski to się 00:17:49.190 --> 00:17:51.670 po prostu udaje w Gdańsku organizować. 00:17:51.710 --> 00:17:55.320 A czego brakuje osobie niewidzącej w Gdańsku? 00:17:56.670 --> 00:18:00.600 To jest trudne pytanie, bo jak się ma takiego asystenta, 00:18:00.610 --> 00:18:01.430 jakiego ja mam, 00:18:01.600 --> 00:18:04.990 to właściwie nie brakuje niczego. Ale na pewno brakuje dobrych 00:18:05.000 --> 00:18:08.260 asystentów. Brakuje dobrych, tak. Na pewno brakuje dobrych 00:18:08.500 --> 00:18:12.320 asystentów, w ogóle brakuje asystentów. To tak, jest z tym kłopot, 00:18:12.630 --> 00:18:16.030 ale na pewno przestrzeń publiczna, żeby była bardziej dostępna 00:18:16.040 --> 00:18:18.910 i przyjazna dla osób z niepełnosprawnościami. 00:18:18.920 --> 00:18:21.500 Budynki też użyteczności publicznej. 00:18:21.840 --> 00:18:25.680 Pewnie urząd miasta też nie do końca jest dostępny. 00:18:25.870 --> 00:18:30.110 Także tutaj z tą architektoniczną dostępnością musimy się uporać. Pani 00:18:30.120 --> 00:18:33.010 tu jak opowiada, to widzimy, słyszymy, że jest Pani bardzo 00:18:33.020 --> 00:18:37.580 taka aktywna, ale spotyka Pani też osoby, które w jakimś 00:18:37.590 --> 00:18:41.790 sensie nie są w pełni sprawne i się wycofują, zamykają w sobie? 00:18:42.160 --> 00:18:47.400 Tak, jest takich osób sporo. To głównie dotyczy osób, które 00:18:47.410 --> 00:18:50.190 gdzieś tam w trakcie swojego życia straciły na przykład wzrok 00:18:50.480 --> 00:18:51.920 i im się wydaje, że to już jest koniec. 00:18:51.930 --> 00:18:56.220 Taką osobę trudno często wyprowadzić z tego właśnie błędnego 00:18:56.230 --> 00:18:57.680 myślenia, że nie mam wzroku, 00:18:57.690 --> 00:18:59.230 to już nie mam nic. Nieprawda. 00:19:00.700 --> 00:19:04.580 Tutaj też jest duża rola organizacji pozarządowych. 00:19:04.590 --> 00:19:09.420 My z Andrzejem współpracujemy z Fundacją im. Helen Keller. 00:19:09.430 --> 00:19:12.280 To jest fundacja, która właśnie też między innymi świadczy 00:19:12.290 --> 00:19:13.510 usługi asystenckie. 00:19:13.790 --> 00:19:16.400 Ta fundacja wspiera osoby z niepełnosprawnością ze szczególnym 00:19:16.410 --> 00:19:19.420 uwzględnieniem osób z niepełnosprawnością słuchu, wzroku 00:19:19.430 --> 00:19:22.000 i też osób głuchoniewidomych. 00:19:22.090 --> 00:19:25.800 I tam staramy się te osoby aktywizować poprzez podejmowanie 00:19:25.810 --> 00:19:29.300 różnych działań. Żeby im się chciało chcieć? Żeby im się chciało 00:19:29.310 --> 00:19:33.860 chcieć, dokładnie. Jakie miałaby Pani przesłanie do tych, 00:19:33.870 --> 00:19:39.440 którzy są może w jakimś takim trochę dołku? Co by 00:19:39.450 --> 00:19:44.420 im chciała Pani powiedzieć? Pani, która nie ma wolnego czasu na spotkania 00:19:44.430 --> 00:19:45.080 towarzyskie? 00:19:45.090 --> 00:19:48.880 Ja chciałabym tym osobom powiedzieć, że po prostu warto otworzyć 00:19:48.890 --> 00:19:49.220 okno. 00:19:49.230 --> 00:19:52.500 Warto otworzyć drzwi i wyjść do drugiego człowieka i poprosić 00:19:52.510 --> 00:19:56.760 o pomoc. Po prostu. Poprosić o pomoc, nie bać się prosić o pomoc 00:19:56.770 --> 00:19:58.580 i nie bać się korzystać z tej pomocy. 00:19:58.830 --> 00:20:02.840 To jest najlepszy taki początek wyjścia z tego tak 00:20:02.850 --> 00:20:07.400 zwanego domu, który może być miejscem 00:20:07.410 --> 00:20:09.960 i przyjaznym, ale nie miejscem, gdzie powinniśmy spędzać całe 00:20:09.970 --> 00:20:10.520 swoje życie. 00:20:10.590 --> 00:20:12.580 A Pani jakie ma plany na najbliższą przyszłość? 00:20:12.820 --> 00:20:15.720 Na najbliższą przyszłość? Uporać się z remontem. Mieszkania? 00:20:15.730 --> 00:20:20.360 To już koniec, mam taką nadzieję. I przyszłość, 00:20:20.370 --> 00:20:22.220 mam nadzieję, że dojdzie do 00:20:23.410 --> 00:20:27.330 wdrożenia ustawy o wyrównywaniu szans dla osób z niepełnosprawnościami. 00:20:27.340 --> 00:20:32.870 Będę robić wszystko, żeby rządzących, nieważne, kto będzie 00:20:32.880 --> 00:20:38.230 to robił w Polsce, namówić na ustawowe rozwiązanie asystencji 00:20:38.240 --> 00:20:40.160 osobistej dla osób z niepełnosprawnościami. 00:20:40.320 --> 00:20:44.620 To jest mój taki cel na teraz. Bardzo dziękuję za tę rozmowę i za 00:20:44.630 --> 00:20:49.230 wizytę w studiu. Państwa gościem i moim gościem była Pani Katarzyna 00:20:49.240 --> 00:20:52.210 Heba. Do zobaczenia i do usłyszenia. Do zobaczenia, dziękuję pięknie.