WEBVTT 00:00:14.940 --> 00:00:18.370 Różnica frekwencji wyborczej ze względu na płeć nie jest kolosalna. 00:00:18.380 --> 00:00:23.430 To jest kilka procent. Generalnie Polki i Polacy nie głosują. 00:00:23.440 --> 00:00:27.270 Połowa z nich świadomie rezygnuje ze swojego politycznego 00:00:27.280 --> 00:00:28.450 prawa do wyboru. 00:00:28.790 --> 00:00:31.950 Niemniej proszę zobaczyć, jak duży wzrost nastąpił kobiet, 00:00:31.960 --> 00:00:35.570 które korzystają ze swojego biernego prawa wyborczego, a więc 00:00:35.580 --> 00:00:39.330 są na listach wyborczych. Jak dużo polityków postarało się, 00:00:39.340 --> 00:00:43.770 partii politycznych, postarało się zapełnić listy 00:00:43.780 --> 00:00:46.500 nie na ostatnich czy tych środkowych, niebiorących miejscach, 00:00:46.780 --> 00:00:51.220 dając im poważne pozycje, w pierwszej trójce. Osoby zaangażowane 00:00:51.230 --> 00:00:53.540 w politykę, tutaj kobiety i mężczyźni. 00:00:53.550 --> 00:00:56.230 ale chcę skupić się na kobietach, ponoszą troszeczkę 00:00:56.270 --> 00:01:01.370 zbyt duże koszty, koszty narażenia się na wystawienie 00:01:01.380 --> 00:01:04.240 na konflikt, publicznej, stałej oceny. 00:01:04.420 --> 00:01:07.800 Ta ocena nie jest dla nikogo tajemnicą, jest niezwykle krytyczna. 00:01:08.090 --> 00:01:13.860 Kobiety, w ogóle politycy doświadczają, na ulicy mówi 00:01:13.870 --> 00:01:20.000 się, jest to przemoc wobec osób, które piastują stanowiska 00:01:20.010 --> 00:01:23.510 publiczne. Statystycznie kobiet w społeczeństwie jest więcej, 00:01:23.520 --> 00:01:27.440 a więc siła naszego głosu między innymi w wyborach jest większa, 00:01:27.490 --> 00:01:32.150 ale kobiety mniej interesują się polityką i mniej nas głosuje. 00:01:32.280 --> 00:01:36.830 A także więcej kobiet jest niezdecydowanych przed wyborami. 00:01:36.840 --> 00:01:39.370 To pokazują wszystkie badania i statystyki. 00:01:39.440 --> 00:01:40.230 Dlaczego tak jest? 00:01:40.240 --> 00:01:44.800 W studiu dr Barbara Kijewska z Instytutu Politologii Uniwersytetu 00:01:44.810 --> 00:01:48.650 Gdańskiego, Zakład Polityki Publicznej i Administracji, 00:01:48.850 --> 00:01:53.050 ekspertka i aktywistka miejska w obszarze równości praw kobiet 00:01:53.060 --> 00:01:55.990 oraz przeciwdziałania przemocy wobec kobiet. 00:01:56.000 --> 00:02:00.010 Dzień dobry, witam w studiu. Dzień dobry. Jesteś też pełnomocniczką Stowarzyszenia 00:02:00.020 --> 00:02:04.890 Kongresu Kobiet i członkinią Rady ds. Równego Traktowania 00:02:04.930 --> 00:02:05.710 w Gdańsku. 00:02:05.910 --> 00:02:09.650 Witaj. Dużo się w tej kampanii wyborczej mówi o kobietach. Mówią 00:02:09.660 --> 00:02:11.710 politycy, polityczki. 00:02:11.960 --> 00:02:16.870 Te wybory są jakieś szczególne ze względu na kobiety? 00:02:16.880 --> 00:02:19.870 To Kobiety obalą ten rząd, jak niektórzy potrafią teraz mówić 00:02:19.880 --> 00:02:20.590 w tej kampanii? 00:02:21.370 --> 00:02:26.190 To się okaże ostatecznie, ile milionów osób uda się poderwać 00:02:26.200 --> 00:02:28.830 i zaprosić do urn. To jest troszeczkę 00:02:28.840 --> 00:02:32.970 niewiadoma. Prawdą jest, że z wyborów na wybory zwiększa nam 00:02:32.980 --> 00:02:37.040 się frekwencja i udział w głosowaniu, chociaż i tak najmarniej 00:02:37.050 --> 00:02:38.370 jest w wyborach samorządowych. 00:02:38.380 --> 00:02:40.690 Najmarniej to jest wyborach do Parlamentu Europejskiego, 00:02:40.700 --> 00:02:44.120 potem w wyborach samorządowych, potem parlamentarnych i 00:02:44.130 --> 00:02:45.990 największa frekwencja jest w wyborach 00:02:46.000 --> 00:02:48.410 prezydenckich. 00:02:48.420 --> 00:02:52.790 Takich mocno nastawionych, spersonalizowanych. Natomiast 00:02:52.800 --> 00:02:56.130 tematyka, która dotyczy kobiet i tak przez wszystkie przypadki 00:02:56.140 --> 00:02:58.230 odmieniana już dzisiaj, właściwie przez wszystkie partie 00:02:58.240 --> 00:03:02.430 polityczne, niewątpliwie wiąże się ze wzrostem zainteresowania 00:03:03.080 --> 00:03:06.510 problemami kobiet, przede wszystkim prawami reprodukcyjnymi. 00:03:07.280 --> 00:03:11.620 Na kanwie wyroku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, który 00:03:11.630 --> 00:03:14.740 bardzo mocno zmobilizował i właściwie zbulwersował bardzo 00:03:14.750 --> 00:03:16.160 dużą część społeczeństwa. 00:03:16.170 --> 00:03:21.940 Pamiętamy historię marszów, protestów i to z pozycji 00:03:22.100 --> 00:03:25.700 małych miast, jak i też dużych ośrodków miejskich, kiedy to 00:03:25.710 --> 00:03:30.480 faktycznie miliony osób, w tym znakomita część kobiet, wyszły 00:03:30.490 --> 00:03:34.560 na ulicę. To właściwie nie był protest, w ramach którego 00:03:34.570 --> 00:03:38.220 uczestnicy opowiadali się za daną partią polityczną. Oni 00:03:38.230 --> 00:03:41.900 się sprzeciwiali przeciw tak ostrej ingerencji i tak bardzo 00:03:41.910 --> 00:03:44.900 ograniczonym prawom reprodukcyjnym w Polsce. Bo to też musimy 00:03:44.910 --> 00:03:49.460 powiedzieć, że pełni praw reprodukcyjnych Polki nie miały 00:03:49.470 --> 00:03:50.860 i to w poprzednich rządach. 00:03:50.870 --> 00:03:54.460 Natomiast to, co stało się mocą orzeczenia Trybunału 00:03:54.470 --> 00:03:58.840 Konstytucyjnego, zdejmujące tą przesłankę, z którego 00:03:58.850 --> 00:04:03.180 tytułu było najwięcej zabiegów, ponad 90% 00:04:03.190 --> 00:04:08.940 zabiegów z tytułu wad eugenicznych płodu, zmobilizowało 00:04:08.950 --> 00:04:11.680 bardzo mocno i wyciągnęło ludzi wierzących, niewierzących 00:04:11.690 --> 00:04:15.300 praktykujących, naprawdę to były miliony ludzi. To nie mogło 00:04:15.310 --> 00:04:19.950 pozostać bez echa w wystąpieniach polityków już później. To politycy, 00:04:20.900 --> 00:04:24.220 właściwie ugrupowań opozycyjnych przede wszystkim, dostrzegli, 00:04:24.230 --> 00:04:28.330 że to jest potężny potencjał mobilizujący wyborców. Właśnie, 00:04:28.340 --> 00:04:32.860 ale powiedz mi, czy Ty uważasz, że politycy, szczególnie opozycji, 00:04:32.870 --> 00:04:33.880 zauważyli, że 00:04:34.570 --> 00:04:40.010 tę grupę da się do siebie 00:04:40.020 --> 00:04:43.020 przyciągnąć? Wyczuli, że to jest potencjał? 00:04:43.020 --> 00:04:45.810 Wagę tematu. 00:04:45.810 --> 00:04:50.490 Ale czy też rozumieją, że to jest taki czas, w którym w końcu 00:04:50.500 --> 00:04:54.480 te sprawy, te kobiece postulaty trzeba załatwić? 00:04:54.690 --> 00:04:59.370 Czy to jest tak, że na dzisiaj chcą zmobilizować kobiety, a potem 00:04:59.380 --> 00:05:03.390 znowu o tych prawach zapomną? Bo przecież o tych prawach rozmawiamy 00:05:03.620 --> 00:05:06.660 od wielu lat. Tak, od 1993 roku, 00:05:06.670 --> 00:05:11.510 kiedy to faktycznie zamiast referendum, ostatecznie za władzy 00:05:11.550 --> 00:05:17.320 lewicowej, SLD, zrobiono to w Sejmie. Przyjęto ustawę, 00:05:17.330 --> 00:05:22.110 która te 3 przesłanki tylko dopuszczała. I tak, i tak jest. 00:05:22.360 --> 00:05:26.870 Z jednej strony naturalnym jest, że politycy czerpią wiedzę 00:05:27.100 --> 00:05:30.670 o tym, czego wymaga społeczeństwo, obserwując też jego zachowania 00:05:30.680 --> 00:05:31.310 i niechęć. 00:05:31.420 --> 00:05:36.070 A nie tylko czekając na okres wyborów, kiedy oddamy głos. Jeśli 00:05:36.080 --> 00:05:40.550 zapada jakaś decyzja polityczna, która nie ma zadowolenia, 00:05:40.720 --> 00:05:43.310 nie ma akceptacji i rodzi protesty, 00:05:43.320 --> 00:05:47.410 to każda partia polityczna w systemie demokratycznym musi 00:05:47.420 --> 00:05:48.350 to wziąć pod uwagę. 00:05:48.360 --> 00:05:51.340 To jest głos wyborcy. Bezwzględnie. 00:05:51.410 --> 00:05:54.930 Merkantylnie, zdrowa partia polityczna absolutnie wsłuchuje 00:05:54.940 --> 00:05:58.320 się w głos, który widzi na własne oczy, bo tutaj naprawdę mówimy 00:05:58.410 --> 00:06:02.590 o milionowych uczestnikach takich protestów, i ten temat bierze. 00:06:02.740 --> 00:06:06.650 Prawdą jest, że dopiero te protesty spowodowały, że na bardzo 00:06:06.660 --> 00:06:10.820 poważnie temat praw reprodukcyjnych kobiet, a przede wszystkim 00:06:11.090 --> 00:06:15.310 legalnej, bezpiecznej aborcji wszedł na stałe do agendy. 00:06:15.360 --> 00:06:18.220 Tu akurat ugrupowań opozycyjnych, bo wiemy, że tutaj podział 00:06:18.230 --> 00:06:21.310 jest. W przypadku Trzeciej Drogi też widzimy 00:06:21.320 --> 00:06:26.350 powrót do referendum, skłaniają się do powrotu, do tego 00:06:26.360 --> 00:06:29.870 kompromisu, tak zwanego, aborcyjnego, a więc te 3 przesłanki. 00:06:30.250 --> 00:06:34.590 Natomiast taką ogromną ewolucję partie lewicowe, 00:06:34.600 --> 00:06:38.700 nie SLD w 93. roku, 00:06:38.710 --> 00:06:43.510 ale Partia Razem tutaj nie miała żadnego problemu, 00:06:43.520 --> 00:06:48.450 żeby mówić od razu o potrzebie legalizacji bezpiecznej 00:06:48.890 --> 00:06:51.620 aborcji, więc ten temat wszedł. 00:06:51.630 --> 00:06:54.960 Weszło jeszcze troszeczkę innych tematów dotyczących kobiet, 00:06:54.970 --> 00:06:59.520 dotyczących równości płac. To już widzieliśmy nawet we wcześniejszych 00:06:59.530 --> 00:07:04.720 wyborach parlamentarnych w 2019 roku. 00:07:04.730 --> 00:07:06.200 Ten temat też już istniał. 00:07:06.210 --> 00:07:10.980 Czy prawa dotyczące zdrowia. Wcześniej Platforma, jeszcze 00:07:10.990 --> 00:07:14.270 kwestia in vitro, już widziała potencjał w głosowaniu kobiet. 00:07:14.810 --> 00:07:18.990 A teraz po raz pierwszy stare ugrupowania, mam tu na myśli 00:07:19.000 --> 00:07:25.250 Platformę Obywatelską, ona też straciła niektórych polityków, 00:07:25.400 --> 00:07:28.790 opowiada się za legalizacją aborcji. 00:07:28.940 --> 00:07:31.870 Mówisz o Czarnych Protestach, które były po orzeczeniu Trybunału 00:07:31.880 --> 00:07:34.080 Konstytucyjnego w 2020 roku. 00:07:34.090 --> 00:07:39.150 Czy Twoim zdaniem w kobietach jest jeszcze pamięć tamtego 00:07:39.160 --> 00:07:45.300 zrywu? Czy jest jeszcze ewidentnie ta złość, która była wtedy? 00:07:45.310 --> 00:07:49.130 Kobiety były wkurzone. Kobiety wyszły, wyjechały na ulice. 00:07:49.140 --> 00:07:52.510 Pamiętamy przecież, że to była pandemia i właściwie nie można 00:07:52.520 --> 00:07:52.930 było. 00:07:53.280 --> 00:07:58.730 Czy jednak nie dominuje i to by pokazywały sondaże, które mówią, 00:07:58.740 --> 00:08:06.000 że dużo kobiet nie chce pójść na wybory, że poczuły wtedy, że 00:08:06.240 --> 00:08:09.390 ten zryw nic nie dał, że władza się nie ugięła. 00:08:09.400 --> 00:08:12.580 Z drugiej strony były też jakieś represje wobec części kobiet. 00:08:12.800 --> 00:08:16.770 Jak Ty oceniasz, czy gdzieś podskórnie jest jeszcze ta złość? 00:08:17.120 --> 00:08:20.180 Chcę powiedzieć, że zryw dał bardzo dużo, bo po raz pierwszy 00:08:20.190 --> 00:08:24.820 poważni politycy mówią o legalizacji aborcji. To jest doniesienie, 00:08:24.830 --> 00:08:28.740 to jest siła kobiecego protestu, czy w ogóle obywatelskiego 00:08:28.750 --> 00:08:31.560 protestu, bo tam było też dużo mężczyzn. 00:08:32.290 --> 00:08:35.510 Więc jest to temat, czy kobiety pójdą, czy zmobilizują na 00:08:35.520 --> 00:08:37.060 fali tego buntu? 00:08:37.190 --> 00:08:40.910 Tutaj takiej wielkiej powszechnej mobilizacji się nie spodziewam, 00:08:41.250 --> 00:08:44.030 bo to jest zmiana kulturowa. 00:08:44.040 --> 00:08:46.730 Znaczna część naszego społeczeństwa, nie tylko kobiet, bo 00:08:46.920 --> 00:08:49.920 ta różnica frekwencji wyborczej ze względu na płeć nie jest 00:08:49.930 --> 00:08:50.610 kolosalna. 00:08:50.620 --> 00:08:55.670 To jest kilka procent. Generalnie Polki i Polacy nie głosują. 00:08:55.680 --> 00:08:59.510 Połowa z nich świadomie rezygnuje ze swojego politycznego 00:08:59.520 --> 00:09:00.690 prawa do wyboru. 00:09:01.030 --> 00:09:04.190 Niemniej proszę zobaczyć, jak duży wzrost nastąpił kobiet, 00:09:04.200 --> 00:09:07.810 które korzystają ze swojego biernego prawa wyborczego, a więc 00:09:07.820 --> 00:09:11.570 są na listach wyborczych. Jak dużo polityków postarało się, 00:09:11.580 --> 00:09:15.970 partii politycznych, postarało się zapełnić listy nie na 00:09:15.980 --> 00:09:18.740 ostatnich, czy tych środkowych, niebiorących miejscach, 00:09:19.020 --> 00:09:24.740 dając im poważne pozycje, w pierwszej trójce. 00:09:24.750 --> 00:09:29.200 Cco z tego, że my mamy tak zwaną ustawę 00:09:29.210 --> 00:09:33.500 kwotową, która wymusza kodeks wyborczy, że na listach 00:09:33.510 --> 00:09:36.760 wyborczych musi być 35% 00:09:36.770 --> 00:09:40.240 płci, która stanowi mniejszość. To był 2011 rok, 00:09:40.250 --> 00:09:44.940 postępu nie było. Politycy umieszczali kobiety jako warunek 00:09:44.950 --> 00:09:48.580 rejestracji listy wyborczej. Teraz faktycznie te kobiety 00:09:48.590 --> 00:09:53.060 zajmują wysokie pozycje. Przyjrzyjmy się, są to pierwsze 00:09:53.070 --> 00:09:57.480 3, na każde 5 miejsc znajdziemy 3 kobiety. 00:09:57.490 --> 00:10:03.660 Wszystkie partie opozycyjne tak mają. Również partia rządząca, 00:10:03.670 --> 00:10:07.710 za wyjątkiem może Konfederacji, która od początku 00:10:07.720 --> 00:10:11.800 jest klarowna. Ona generalnie nie lubi kobiet. 00:10:11.810 --> 00:10:13.980 Inaczej pojmuje politykę, tak bym to nazwała. 00:10:14.390 --> 00:10:18.380 Natomiast tu jest to doniesienie. Więc wierzę, że zwiększona 00:10:18.390 --> 00:10:21.460 obecność i widoczność kobiet na poważnych pozycjach na listach 00:10:21.470 --> 00:10:25.480 wyborczych zawoła inne kobiety wyborczynie, 00:10:25.490 --> 00:10:27.600 by one je wybrały. 00:10:27.770 --> 00:10:30.600 Nie spodziewam się wzrostu frekwencji z tych 50-kilku 00:10:30.610 --> 00:10:33.860 do 60, 70%. Co jeszcze 00:10:33.870 --> 00:10:38.000 mamy? Fala takiego społecznego porywu w mediach społecznościowych, 00:10:38.010 --> 00:10:43.780 gdzie są filmy, wypowiedzi osób z kręgu kultury, 00:10:43.790 --> 00:10:48.870 popkultury, które mówią, że to jest czas, w tej chwili, decydowania. 00:10:49.110 --> 00:10:52.520 Kobieto, decyduj. Nie chciałabym, żeby to tak mylnie też było zrozumiane, 00:10:52.530 --> 00:10:56.270 że kobiety w ogóle nie to. Że dwóch mężczyzn i 00:10:56.280 --> 00:10:58.570 jedna kobieta idzie głosować. Tutaj 00:10:58.580 --> 00:10:59.870 przełożenia nie ma, chyba skali 00:10:59.880 --> 00:11:04.140 może 5%. Jest pewna dywidenda, po którą 00:11:04.150 --> 00:11:08.730 mogą sięgnąć politycy, to jest to, że jest część kobiet, która 00:11:08.740 --> 00:11:12.750 jeszcze nie wie, na kogo zagłosuje. Pójdzie na wybory, ale w dniu 00:11:12.760 --> 00:11:16.930 badania, mamy dużo takich badań, bo to nie tylko zamawiane, ale 00:11:16.940 --> 00:11:22.740 i badania POLPAN, naukowe badania pokazują, że jest duża 00:11:22.750 --> 00:11:25.250 część kobiet, to jest prawie 1/3 z tych, co pójdzie na 00:11:25.260 --> 00:11:28.480 wybory, jeszcze nie wie do końca, na kogo zagłosuje. A niekoniecznie 00:11:28.490 --> 00:11:31.310 na kobietę zagłosują kobiety, prawda? Niekoniecznie na kobiety. 00:11:31.320 --> 00:11:34.830 Pytanie, na jakie ugrupowanie zagłosują i na jakie 00:11:34.840 --> 00:11:38.950 kobiety. Więc te akcje mobilizacyjne, pro-frekwencyjne też pokazują: 00:11:39.230 --> 00:11:43.300 masz głos, Twoje sprawy będą podejmowane, o Twoich sprawach mówią 00:11:43.310 --> 00:11:43.840 politycy, 00:11:43.850 --> 00:11:48.240 chociażby prawa reprodukcyjne, powinnaś wziąć los w swoje 00:11:48.250 --> 00:11:54.480 ręce i zdecydować. Czy ten nowy Parlament może być też Parlamentem 00:11:54.520 --> 00:11:59.800 Kobiet? Czy to się nie skończy na końcu kampanii wyborczej? Może 00:11:59.810 --> 00:12:03.660 być. To, co jest gwarantem, to jest liczba kobiet na listach 00:12:03.670 --> 00:12:07.000 wyborczych i ich pozycja. One faktycznie mają wysokie pozycje. 00:12:07.950 --> 00:12:12.900 Ale liderzy partyjni to są mężczyźni. 00:12:13.250 --> 00:12:17.440 Liderzy partyjni tak, ale na listach partyjnych są kobiety, 00:12:17.490 --> 00:12:21.680 więc być może będzie to po raz pierwszy Parlament, który przekroczy 00:12:21.690 --> 00:12:26.320 tą magiczną kwotę 30% kobiet zasiadających 00:12:26.330 --> 00:12:30.050 w ławach sejmowych. Tutaj jest duża szansa. 00:12:31.460 --> 00:12:35.260 Z różnych badań wychodzi, że kobiety nie interesują się polityką 00:12:35.270 --> 00:12:38.120 albo w mniejszym zakresie się interesują polityką, ale też 00:12:38.130 --> 00:12:38.480 kobietom 00:12:38.490 --> 00:12:42.040 nie pasuje ta polaryzacja, ten wieczny 00:12:42.110 --> 00:12:48.840 konflikt, ta walka pomiędzy wiadomo którymi ugrupowaniami. 00:12:49.250 --> 00:12:53.350 Dla kobiet jest ważniejsze 00:12:53.360 --> 00:12:57.600 załatwienie ich podstawowych spraw. 00:13:00.750 --> 00:13:04.020 Czy to też wychodzi w Twoich badaniach? 00:13:04.530 --> 00:13:08.540 Tak. Kobiety są mniej zainteresowane polityką, szczególnie 00:13:08.550 --> 00:13:09.890 w kwestiach 00:13:10.050 --> 00:13:14.060 daleko od domu kobiety, tak bym to nazwała. zyli 00:13:14.070 --> 00:13:17.080 życia codziennego. To nie jest dlatego, że my jako kobiety jesteśmy, że tak powiem, 00:13:17.090 --> 00:13:20.080 głupsze, tylko my mamy po prostu więcej spraw do załatwienia innych. Inne pole zainteresowań. 00:13:20.090 --> 00:13:21.160 00:13:21.170 --> 00:13:25.600 Interesują nas tematy, które dotyczą bezpieczeństwa, 00:13:26.750 --> 00:13:31.300 zdrowia, edukacji, bezwzględnie, tutaj też jest pole do wykorzystania 00:13:31.590 --> 00:13:37.570 w walce o głosy, żywności, 00:13:37.710 --> 00:13:42.130 bezpieczeństwa żywności, bezpieczeństwa klimatu, 00:13:42.140 --> 00:13:44.690 kwestie klimatyczne. 00:13:44.700 --> 00:13:47.490 Nie tylko kwestie reprodukcyjne, 00:13:47.530 --> 00:13:50.480 część z nas już jest dojrzała, 00:13:50.490 --> 00:13:56.150 nie ma przed sobą macierzyństwa, natomiast 00:13:56.160 --> 00:14:00.290 dalej jako obywatelki interesuje nas kwestia jakości 00:14:00.300 --> 00:14:03.650 powietrza, bezpieczeństwa wzrastania członków 00:14:03.660 --> 00:14:07.050 naszej rodziny, naszych dzieci, więc to są te tematy. 00:14:07.600 --> 00:14:13.070 Ale z drugiej strony, jak one nie przebijają się w wyborach samorządowych, 00:14:13.170 --> 00:14:16.250 które są lokalne i tam, gdzie prawo lokalne może być stanowione 00:14:16.260 --> 00:14:17.900 i może uwzględniać te elementy, 00:14:19.240 --> 00:14:23.040 to też się nie zwiększy frekwencji kobiet. Bo tak, jak wspomniałam, 00:14:23.050 --> 00:14:24.440 najniższa frekwencja jest w wyborach, 00:14:24.450 --> 00:14:27.860 samorządowych, za wyjątkiem parlamentarnych, ale to rozumiemy. 00:14:27.870 --> 00:14:31.820 Te ciało jest mocno oddalone. Natomiast te samorządowe są tu 00:14:31.830 --> 00:14:36.930 i teraz. Tam, gdzie jest prawo lokalne stanowione, gdzie wyborca, 00:14:36.980 --> 00:14:37.930 kobieta, 00:14:39.160 --> 00:14:42.820 powinna się tak naprawdę bardziej interesować. 00:14:42.830 --> 00:14:44.520 Bo też na przykład w Budżecie Obywatelskim 00:14:44.530 --> 00:14:47.580 podobno więcej, na przykład w Gdańsku, więcej kobiet głosuje. W Budżecie 00:14:47.590 --> 00:14:50.280 Obywatelskim, w ogóle w takich partycypacyjnych, lokalnych 00:14:50.650 --> 00:14:53.140 wydarzeniach, w panelach obywatelskich. 00:14:53.150 --> 00:14:56.010 Teraz brałam udział w Gdańskim Forum do Zmian Klimatu. 00:14:56.500 --> 00:14:59.200 Miałam przyjemność moderowania stolika dotyczącego zdrowia 00:14:59.210 --> 00:15:01.280 i grup wykluczonych, wrażliwych. 00:15:01.940 --> 00:15:04.920 Same kobiety były w tym panelu. Dobrowolnie się zapisały, 00:15:04.930 --> 00:15:09.580 w wolnym czasie poświęciły na to miejsce. Więc tu ta 00:15:09.590 --> 00:15:13.580 aktywność kobiet po prostu się różni od aktywności mężczyzn. 00:15:13.590 --> 00:15:16.560 tak samo chociażby aktywność w organizacjach pozarządowych, 00:15:16.700 --> 00:15:20.890 zwłaszcza tych, które dotyczą sfery społecznej, sfery socjalnej. 00:15:21.130 --> 00:15:24.580 Jest większy udział kobiet. Przewodniczące, 00:15:24.590 --> 00:15:27.980 liderki są kobietami. Kobiety są liderkami bardzo 00:15:27.990 --> 00:15:31.990 często. Ale też ze względu na płeć 00:15:32.000 --> 00:15:35.410 uczestnicy, to są w znakomitej większości kobiety 00:15:35.540 --> 00:15:39.790 Twoje studentki, młode dziewczyny, one głosują? Czy 00:15:39.800 --> 00:15:40.690 mówią, na przykład: 00:15:42.030 --> 00:15:46.670 politycy nas nie reprezentują, to są starsi panowie, konserwatyw 00:15:47.060 --> 00:15:50.960 biali starsi panowie? Ja mam tą przyjemność, że 00:15:51.030 --> 00:15:55.000 jako politolożka pracuję w Instytucie Politologii i mam 00:15:55.010 --> 00:15:58.240 zajęcia z politologami, politolożkami, więc to jest młodzież 00:15:58.250 --> 00:16:02.500 bardzo aktywna, ona wybiera te studia nie po to, by przeczekać 00:16:02.510 --> 00:16:06.420 czas, ale faktycznie mamy bardzo zaangażowane osoby, działające 00:16:06.430 --> 00:16:09.420 w samorządach od początku, czyli już z takim doświadczeniem 00:16:09.430 --> 00:16:13.060 aktywnym. Więc tu się nie zdarza, żeby mówiły, że nie 00:16:13.070 --> 00:16:13.660 głosują. 00:16:13.820 --> 00:16:17.220 Nie każda chce startować, ale mamy takie, co też i korzystają 00:16:17.230 --> 00:16:21.340 ze swojego biernego prawa wyborczego, a więc startują. Więc 00:16:21.350 --> 00:16:26.780 nie. Ale prawdą jest, że polityka w taki sposób, w jaki jest pokazywana 00:16:26.790 --> 00:16:30.280 i też uprawiana, bo nie chcę tylko na media zrzucać winy, czyli 00:16:30.290 --> 00:16:34.820 taki permanentny stan wojny, ataku albo wyścigu, bo też w takich 00:16:34.830 --> 00:16:38.700 kategoriach językowych jest opisywana, liczenia mieczy, szabli 00:16:38.710 --> 00:16:44.240 zbrojenia się, nie wzbudza zainteresowania wśród kobiet. 00:16:44.280 --> 00:16:48.850 Czyli taki permanentny konflikt i walka. Więc część kobiet 00:16:48.860 --> 00:16:51.590 traktuje, częściej, aniżeli mężczyzni, 00:16:51.600 --> 00:16:58.730 politykę jako pole brudne, niewarte. Też osoby zaangażowane w politykę. 00:16:59.020 --> 00:17:00.170 Tutaj kobiety i mężczyźni, 00:17:00.180 --> 00:17:02.880 ale chcę skupić się na kobietach, ponoszą troszeczkę 00:17:03.120 --> 00:17:08.010 zbyt duże koszty, koszty narażenia się na wystawienie 00:17:08.020 --> 00:17:10.880 na konflikt, publicznej, stałej oceny. 00:17:11.060 --> 00:17:14.430 Ta ocena nie jest dla nikogo tajemnicą, jest niezwykle krytyczna. 00:17:14.880 --> 00:17:20.670 Kobiety, w ogóle politycy, doświadczają, na ulicy mówi się, 00:17:20.680 --> 00:17:21.710 że jest to przemoc 00:17:21.780 --> 00:17:28.780 wobec osób, które piastują stanowiska publiczne. 00:17:29.040 --> 00:17:33.380 Ty badasz tę przemoc, prawda? Wobec polityków? Tak, jestem teraz świeżo po wynikach. W badaniach 00:17:33.520 --> 00:17:37.500 wzięli udział politycy szczebla lokalnego, centralnego 00:17:37.510 --> 00:17:43.020 i też z Parlamentu Europejskiego. Niezależnie od partii politycznej 00:17:43.060 --> 00:17:46.940 wszyscy doświadczają przemocy. W głównej mierze przemocy tak 00:17:46.950 --> 00:17:49.440 zwanej symbolicznej. Bo oczywiście mamy do czynienia też z 00:17:49.450 --> 00:17:54.510 przemocą fizyczną, ekonomiczną, ale tutaj przede wszystkim 00:17:54.840 --> 00:17:59.130 przemoc symboliczna, w sferze słowa. To wykracza 00:17:59.370 --> 00:18:05.200 daleko poza krytyczne osądy, bo jest to i nękanie, 00:18:05.210 --> 00:18:08.980 i wysyłanie gróźb, i poniżanie, i dehumanizowanie. 00:18:09.370 --> 00:18:14.030 Względem kobiet ogromny poziom seksualizacji. Więc będąc 00:18:14.040 --> 00:18:17.900 politykiem wpisuję sobie od razu tak na paseczku: 00:18:17.910 --> 00:18:21.490 będę potrzebował wsparcia bliskich czy terapeutów, bo 00:18:21.500 --> 00:18:25.510 będę doświadczać permanentnie przemocy symbolicznej, tej 00:18:25.520 --> 00:18:29.280 psychicznej. Znacznie bardziej doświadczają 00:18:29.290 --> 00:18:35.690 to przedstawiciele partii rządzącej i głównej opozycyjnej. 00:18:36.000 --> 00:18:39.990 A organy ścigania w tym są? Organy ścigania w tym są, zwłaszcza, 00:18:40.000 --> 00:18:44.610 jeżeli czyn ma wymiar właśnie karalny, a więc jest to groźba, 00:18:44.840 --> 00:18:49.180 stalking. Czasem dochodzi do procesu, to jest długa 00:18:49.190 --> 00:18:52.530 formuła. Natomiast pamiętajmy, to jest stałe doświadczanie 00:18:52.700 --> 00:18:54.530 bycia wyzyskiwanym. 00:18:54.600 --> 00:18:55.930 Bycia poniżanym. 00:18:56.290 --> 00:19:00.560 Dotyczy to czasem, to też z badań wyszło, nie tylko mnie jako osoby 00:19:00.570 --> 00:19:02.640 publicznej, ale też członków mojej rodziny. 00:19:03.090 --> 00:19:07.980 Od wysyłania korespondencji niechcianej, po uwagi w trakcie spotkań. 00:19:08.200 --> 00:19:10.360 To nie jest tylko polskie zjawisko. 00:19:10.790 --> 00:19:14.620 Tu ogromną rolę pełnią media społecznościowe jako łatwe 00:19:14.630 --> 00:19:18.080 platformy dotarcia do polityków. Doświadczają też tego 00:19:18.090 --> 00:19:21.120 politycy i w państwach demokratycznych, i niedemokratycznych, 00:19:21.130 --> 00:19:26.180 niezależnie od poziomu rozwoju państwa. I to budzi niechęć 00:19:26.190 --> 00:19:30.940 kobiet. To w ogóle może budzić niechęć 00:19:30.950 --> 00:19:34.950 do polityki tych, których polityka tak bardzo nie 00:19:34.990 --> 00:19:38.170 nie kręci, bo niektórym się to pewnie podoba. 00:19:38.430 --> 00:19:42.160 Jakie są Twoje przewidywania, jeśli chodzi o te wybory i politykę 00:19:42.230 --> 00:19:45.690 w najbliższym czasie? Bardzo dużo zależy od stopnia mobilizacji 00:19:45.700 --> 00:19:49.990 społecznej, bo żeby wygrać miliony, wybory, 00:19:50.050 --> 00:19:52.160 milion osób nie wystarczy. 00:19:52.170 --> 00:19:56.260 Tutaj pomyłkę językową zrobiłam, bo miałam na myśli 00:19:56.580 --> 00:19:58.540 Marsz Miliona Serc. 00:19:59.000 --> 00:20:02.550 Na pewno te osoby, które były na tym marszu, to są osoby aktywne, 00:20:02.560 --> 00:20:06.570 skoro pojechały, zadały sobie trud wyjazdu. To nie był marsz 00:20:06.580 --> 00:20:11.150 wożony celowo z zakładów pracy. Na pewno pomaszerują do 00:20:11.160 --> 00:20:16.900 urn wyborczych. Natomiast mam nadzieję, że też pokazał, że 00:20:18.710 --> 00:20:23.880 jest to ważne. Takich marszy, takich społecznych ruchów 00:20:24.250 --> 00:20:27.960 w takiej masie, w skali mieliśmy bardzo 00:20:27.970 --> 00:20:28.480 mało. 00:20:28.590 --> 00:20:30.960 00:20:31.130 --> 00:20:35.980 Oczywiście nie będę mówiła o Solidarności, czy takich 00:20:35.990 --> 00:20:41.500 strajkach, które obok strajków działy się też, takie solidaryzujące 00:20:41.510 --> 00:20:44.700 wystąpienia, gdzie ludzie przechodzili w miejsce, więc 00:20:44.710 --> 00:20:45.750 to też był taki symbol 00:20:45.760 --> 00:20:49.330 tego. Więc wierzę, że on też się przełoży na to, że zmobilizuje 00:20:49.340 --> 00:20:51.250 ludzi do urn wyborczych. 00:20:51.260 --> 00:20:54.250 Kampania toczy się właściwie na wszystkich frontach. 00:20:54.460 --> 00:20:56.070 Jest to bardzo bogata kampania. 00:20:56.380 --> 00:21:01.650 Widzimy, politycy naprawdę zjeżdżają wzdłuż i wszerz kraj, 00:21:01.820 --> 00:21:06.050 nie pomijają tak zwanej Polski powiatowej, mniejszych 00:21:06.060 --> 00:21:07.000 miejscowości. 00:21:07.380 --> 00:21:12.250 Więc tutaj wszyscy politycy bardzo mocno pracują i 00:21:12.320 --> 00:21:14.820 myślę, że wzrost frekwencyjny będzie. 00:21:15.990 --> 00:21:18.540 Myślę, że jednak będzie zmiana władzy. 00:21:20.500 --> 00:21:21.460 I co wtedy? 00:21:22.820 --> 00:21:28.090 A wtedy to tak naprawdę społeczeństwo zobaczy, czy władza w tych 00:21:28.100 --> 00:21:32.150 swoich obietnicach jest skuteczna. 00:21:32.160 --> 00:21:37.010 Jeżeli mówię o zmianie władzy, to oczywiście myślę o jakiejś 00:21:37.020 --> 00:21:37.640 koalicji. 00:21:37.650 --> 00:21:41.480 Partii 00:21:41.710 --> 00:21:44.210 opozycyjnych, które będą miały większość. 00:21:44.220 --> 00:21:46.110 Zobaczymy, jak też to postąpi. 00:21:46.120 --> 00:21:47.330 Wtedy będzie trudny temat, 00:21:47.340 --> 00:21:50.010 powiem Państwu. Bo to będzie egzamin właściwie z demokracji 00:21:50.020 --> 00:21:50.690 dla Polski. 00:21:50.950 --> 00:21:55.560 Po pierwsze, jak się zachowa prezydent, po drugie, czy partie 00:21:55.570 --> 00:22:02.930 koalicyjne będą w stanie zmontować taką silną, trwałą większość. 00:22:03.630 --> 00:22:09.070 A ponadto, czy faktycznie będą w stanie rozliczyć zaniechania, 00:22:09.140 --> 00:22:14.170 czy ponadustawowe bezprawie, jakie miało miejsce w ostatnich 00:22:14.180 --> 00:22:16.710 8 latach. Czy będzie czas na kobiece sprawy? 00:22:18.170 --> 00:22:23.650 Wierzę, że tak, bo siłą będą kobiety, które z racji pozycji, 00:22:23.660 --> 00:22:27.170 które mają miejsce na listach wyborczych, będą parlamentarzystkami. 00:22:27.180 --> 00:22:29.810 Trzeba też pamiętać, że jak nie, to zawsze mogą wyjść na ulicę, 00:22:29.820 --> 00:22:31.760 tak jak w 2020 roku. 00:22:32.300 --> 00:22:35.450 Nie chciałabym, żebyśmy znowu na ulicy były. Chciałabym, żeby to 00:22:35.460 --> 00:22:36.540 był parlamentaryzm. 00:22:36.550 --> 00:22:40.780 Dziękuję Ci bardzo za tę rozmowę. A ja Państwa zapraszam do oglądania 00:22:40.790 --> 00:22:42.070 i słuchania podcastów 00:22:42.080 --> 00:22:44.830 Jestem z Gdańska. Do zobaczenia i do usłyszenia.