WEBVTT 00:00:04.300 --> 00:00:07.170 Nazywam się Katarzyna Zygmunt, jestem zastępcą dyrektora 00:00:07.180 --> 00:00:08.060 Związku Uczelni Fahrenheita. 00:00:08.940 --> 00:00:14.010 Mamy ogromną przyjemność poprowadzić pierwsze, wspólne posiedzenie 00:00:14.020 --> 00:00:19.070 senatów i rad wydziałów gdańskich uczelni wyższych. W imieniu 00:00:19.080 --> 00:00:22.960 profesora Marcina Gruchały, przewodniczącego Związku Uczelni 00:00:22.970 --> 00:00:26.790 Fahrenheita, rektora Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. 00:00:27.040 --> 00:00:31.150 Profesora Krzysztofa Wildego, rektora Politechniki Gdańskiej, 00:00:31.200 --> 00:00:35.440 profesora Piotra Stepnowskiego, rektora Uniwersytetu Gdańskiego. 00:00:35.910 --> 00:00:40.400 Witam przedstawicieli środowiska akademickiego, naszych 00:00:40.410 --> 00:00:45.510 gdańskich uczelni, władz rektorskich, dziekańskich, kanclerskich, 00:00:45.520 --> 00:00:51.020 oraz przedstawicieli samorządów, studentów i doktorantów. 00:00:51.090 --> 00:00:55.760 Jesteśmy zaszczyceni, że w tak ważnym wydarzeniu uczestniczą 00:00:55.800 --> 00:00:58.190 przedstawiciele władz samorządowych. 00:00:58.450 --> 00:01:02.180 Serdecznie witam współorganizatora dzisiejszego wydarzenia 00:01:02.480 --> 00:01:06.270 panią Aleksandrę Dulkiewicz, prezydenta miasta Gdańska. 00:01:13.340 --> 00:01:17.400 Oraz pana Wiesława Byczkowskiego, wicemarszałka województwa 00:01:17.410 --> 00:01:18.220 pomorskiego. 00:01:21.740 --> 00:01:26.390 Witamy również serdecznie przedstawicieli świata biznesu, 00:01:26.510 --> 00:01:31.500 mediów, instytucji naukowych oraz środowisk twórczych. 00:01:31.860 --> 00:01:35.670 Miło mi powitać wszystkich gości zgromadzonych w Europejskim 00:01:35.680 --> 00:01:37.320 Centrum Solidarności. 00:01:37.930 --> 00:01:40.190 I tych, którzy są tutaj z nami 00:01:40.240 --> 00:01:45.770 dzięki transmisji realizowanej przez portal gdansk.pl. Mamy 00:01:45.780 --> 00:01:50.350 dzisiaj wyjątkową okazję: trzy chóry gdańskiego Uniwersytetu 00:01:50.360 --> 00:01:54.730 Medycznego, Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Gdańskiego 00:01:55.160 --> 00:02:01.260 wykonają dla nas studencką pieśń hymniczną Gaudeamus Igitur. 00:02:01.480 --> 00:02:03.800 W tłumaczeniu z języka łacińskiego 00:02:03.850 --> 00:02:09.450 "Radujmy się więc". Proszę Państwa o powstanie, a przedstawicieli 00:02:09.460 --> 00:02:14.480 chórów uczelni Fahrenheita o wykonanie utworu Gaudeamus Igitur. 00:03:20.160 --> 00:03:20.910 00:03:56.860 --> 00:04:00.270 Dziękujemy, proszę o zajęcie miejsc. 00:04:03.870 --> 00:04:08.120 O oficjalne otwarcie dzisiejszego wydarzenia proszę dyrektor 00:04:08.130 --> 00:04:12.820 Związku Uczelni Fahrenheita, profesor Adrianę Zaleską-Medynską. 00:04:12.830 --> 00:04:17.530 Pani dyrektor, proszę o zabranie głosu. 00:04:45.560 --> 00:04:50.530 Szanowni współorganizatorzy, w osobach pani prezydent i rektorów 00:04:50.540 --> 00:04:51.670 Uczelni Fahrenheita. 00:04:52.410 --> 00:04:57.740 Szanowny panie marszałku, szanowni rektorzy uczelni gdańskich, 00:04:57.800 --> 00:04:59.370 szanowni senatorowie. 00:05:00.070 --> 00:05:05.690 Drodzy pracownicy, doktoranci i studenci. Szanowni Państwo. 00:05:06.790 --> 00:05:12.050 Jest mi niezmiernie miło powitać Was na pierwszym, wspólnym 00:05:12.090 --> 00:05:14.300 uroczystym otwarciu roku akademickiego. 00:05:15.090 --> 00:05:18.750 Nieprzypadkowo uroczystość ta ma miejsce w Europejskim Centrum 00:05:18.760 --> 00:05:19.550 Solidarności. 00:05:20.200 --> 00:05:26.080 Miejscu przypominającym nam, jak rodziła się wolność i niezależność. 00:05:26.780 --> 00:05:29.970 Przypominającym nam, że wszystko zaczęło się w Gdańsku. 00:05:31.070 --> 00:05:33.020 Dzisiaj również wszystko zaczyna się w Gdańsku. 00:05:33.690 --> 00:05:37.050 Utworzyliśmy bowiem Związek Uczelni imienia Daniela Fahrenheita. 00:05:38.440 --> 00:05:42.140 Łączący jak na razie trzy uczelnie z Gdańska. 00:05:42.840 --> 00:05:48.220 Ale mający umożliwić w przyszłości zbudowanie na Pomorzu jednego 00:05:48.270 --> 00:05:50.010 silnego ośrodka akademickiego. 00:05:50.770 --> 00:05:55.840 Rozpoznawalnego na arenie międzynarodowej, jednego z najlepszych 00:05:55.850 --> 00:05:56.350 w kraju. 00:05:58.000 --> 00:06:00.970 Chcemy, żeby nasz region był jeszcze bardziej atrakcyjnym 00:06:00.980 --> 00:06:06.410 miejscem do studiowania i do pracy dla kandydatów z kraju i zagranicy 00:06:06.940 --> 00:06:11.010 oraz żeby wykształcone przez nas kadry efektywnie budowały 00:06:11.060 --> 00:06:15.030 rozwój społeczny i gospodarczy Trójmiasta i Pomorza. 00:06:16.530 --> 00:06:17.470 Szanowni Państwo. 00:06:18.470 --> 00:06:22.860 Dzisiejsza uroczystość zgromadziła przedstawicieli większości 00:06:22.870 --> 00:06:24.030 gdańskich uczelni. 00:06:24.610 --> 00:06:28.310 Ale również przedstawicieli władz regionalnych oraz otoczenia 00:06:28.320 --> 00:06:29.090 gospodarczego. 00:06:30.090 --> 00:06:35.860 Jest zatem silnym manifestem woli naszej współpracy i wspólnej 00:06:35.870 --> 00:06:40.660 chęci realizacji ambitnego celu, jakim jest rozwijanie 00:06:41.400 --> 00:06:44.910 innowacyjnego ośrodka akademickiego i mocnej nauki. 00:06:45.510 --> 00:06:47.260 Właśnie tutaj, w Gdańsku. 00:06:48.790 --> 00:06:49.740 Szanowni Państwo. 00:06:50.850 --> 00:06:54.250 Spoglądając na salę wypełnioną przedstawicielami naszych 00:06:54.260 --> 00:06:57.710 uczelni, przypominają się słowa Ludwika Pasteura. 00:06:58.660 --> 00:07:03.480 Powiedział on, że "nauka nie ma żadnej ojczyzny, gdyż wiedza 00:07:03.490 --> 00:07:05.670 ludzka obejmuje cały świat". 00:07:06.560 --> 00:07:12.580 Tutaj, dzisiaj poza murami naszych uczelni, tworzymy jedną 00:07:12.630 --> 00:07:17.760 silną rodzinę akademicką, zdolną do wspólnej realizacji przełomowych 00:07:17.770 --> 00:07:18.160 prac. 00:07:20.510 --> 00:07:25.250 U progu nowego roku akademickiego warto pamiętać, że misją 00:07:25.320 --> 00:07:29.400 nauki i uczelni jest służenie społeczeństwu. 00:07:30.470 --> 00:07:35.670 Odkrycia naukowe służą zarówno zaspokajaniu naszych potrzeb życiowych, 00:07:36.510 --> 00:07:37.390 ale również 00:07:38.310 --> 00:07:42.780 zaspokajają nasze potrzeby poznawcze oraz estetyczne, 00:07:44.220 --> 00:07:46.750 które są wyrazem twórczej strony każdego człowieka. 00:07:47.860 --> 00:07:49.980 Aktualne wyzwania nowoczesnej nauki, 00:07:50.960 --> 00:07:52.490 nauki i edukacji, 00:07:53.090 --> 00:07:56.430 obejmują uwzględnienie w tym procesie kilku różnych perspektyw. 00:07:57.050 --> 00:08:00.910 W tym relacji z otoczeniem uczelni, odpowiedzialnego, zrównoważonego 00:08:00.920 --> 00:08:03.470 rozwoju czy inkluzji społecznej. 00:08:05.090 --> 00:08:08.020 O te relacje zaczęliśmy dbać już na samym początku budowania 00:08:08.160 --> 00:08:09.890 idei Uczelni Fahrenheita. 00:08:11.110 --> 00:08:14.880 I spotkaliśmy się z ogromnym wsparciem tej inicjatywy ze strony 00:08:14.890 --> 00:08:16.040 władz samorządowych. 00:08:17.130 --> 00:08:22.850 Dziękuję Państwu za wasze zaufanie za nieustanne wsparcie 00:08:22.930 --> 00:08:24.500 obecne na wielu poziomach. 00:08:25.240 --> 00:08:29.490 Jest ono dla nas szczególną nobilitacją i zachętą do dalszego 00:08:29.500 --> 00:08:30.590 rozwoju idei FarU. 00:08:32.270 --> 00:08:35.730 Wspomnę tutaj chociażby o programie stypendialnym prezydenta 00:08:35.740 --> 00:08:39.090 miasta Gdańska dla studentów i doktorantów imienia Daniela 00:08:39.100 --> 00:08:43.050 Gabriela Fahrenheita, czy o wspólnej organizacji takich wydarzeń, 00:08:43.160 --> 00:08:47.310 jak piknik nauki Fahrenheita na gdańskiej Górze Gradowej, Święcie 00:08:47.320 --> 00:08:52.450 Nauki, które już podczas debiutu cieszyło się ogromnym zainteresowaniem 00:08:52.580 --> 00:08:55.220 mieszkańców Gdańska i całego Trójmiasta. 00:08:56.940 --> 00:08:57.780 Szanowni Państwo. 00:08:58.780 --> 00:09:02.640 Dzisiejsze, gdańskie otwarcie roku akademickiego 2022/2023 00:09:02.650 --> 00:09:08.100 jest piękną kwintesencją 00:09:08.140 --> 00:09:12.520 naszej dotychczasowej współpracy, a także dowodem, że możemy 00:09:12.530 --> 00:09:17.480 razem tworzyć rzeczy wielkie, że możemy wspólnie realizować 00:09:17.490 --> 00:09:21.040 odważne i ambitne projekty przynoszące korzyści, zarówno dla 00:09:21.050 --> 00:09:23.840 miasta Gdańska, jak i dla całego regionu Pomorza. 00:09:24.700 --> 00:09:26.060 To daje nam siłę i zapał. 00:09:27.560 --> 00:09:29.550 Zapał do dalszej, ciężkiej pracy. 00:09:30.210 --> 00:09:34.270 Ale jednocześnie proszę Was o więcej w imieniu Uczelni Farenheita, 00:09:34.280 --> 00:09:38.970 hita, a jak sądzę, całego naszego środowiska akademickiego. 00:09:40.090 --> 00:09:44.110 I kończąc, chciałabym przywołać raz jeszcze motto Uczelni Farenheita. 00:09:44.860 --> 00:09:46.270 "Razem możemy więcej". 00:09:46.500 --> 00:09:47.470 Dziękuję za uwagę. 00:09:52.940 --> 00:09:57.710 Dziękujemy pani dyrektor. Szanowni Państwo, dzisiejsza uroczystość 00:09:57.720 --> 00:10:02.130 odbywa się w miejscu szczególnym, zarówno dla mieszkańców naszego 00:10:02.140 --> 00:10:05.500 miasta, jak i całej społeczności akademickiej. 00:10:05.560 --> 00:10:10.790 Jest mi zatem niezmiernie miło zaprosić na scenę współorganizatora 00:10:10.800 --> 00:10:15.310 dzisiejszego wydarzenia panią Aleksandrę Dulkiewicz, prezydent 00:10:15.360 --> 00:10:16.330 miasta Gdańska. 00:10:32.120 --> 00:10:39.350 Wasze magnificencje, dostojne senaty uczelniane, rady wydziałów, 00:10:39.990 --> 00:10:44.330 cała społeczności akademicka. Szanowni Państwo. 00:10:45.690 --> 00:10:50.530 Dziś bardzo szczęśliwy dzień. Z inicjatywy Związku Uczelni 00:10:50.820 --> 00:10:56.100 w Gdańsku imienia Daniela Fahrenheita wspólnie zainaugurowaliśmy 00:10:56.450 --> 00:10:57.900 nowy rok akademicki. 00:10:58.730 --> 00:11:02.620 Kilkanaście gdańskich uczelni zrobiło to razem. 00:11:03.830 --> 00:11:05.260 Wspaniały znak czasu. 00:11:05.490 --> 00:11:09.300 Łączenie sił jest najważniejszą przesłanką dla tych, którzy 00:11:09.550 --> 00:11:14.510 mierzą sukces nie miarą jednej kadencji, ale pokoleń. 00:11:15.450 --> 00:11:20.110 Wystarczy wspomnieć, że Gdańsk ma ponad tysiącletnią historię, 00:11:20.150 --> 00:11:23.380 a w dewizie hasło "Nec temere nec timide". 00:11:24.190 --> 00:11:26.750 "Ani zuchwale, ani trwożliwie". 00:11:27.590 --> 00:11:29.940 To czyni właściwą perspektywę. 00:11:31.020 --> 00:11:34.350 Związek Uczelni Fahrenheita za najważniejszy cel wyznaczył 00:11:34.360 --> 00:11:39.710 sobie jak najlepsze wykorzystanie zasobów i potencjału, wspólne 00:11:39.720 --> 00:11:44.170 badania naukowe i prace rozwojowe, wzmacnianie struktur i 00:11:44.180 --> 00:11:48.980 powoływanie nowych międzyuczelnianych studiów doktoranckich. 00:11:49.020 --> 00:11:51.580 I pewnie długo mogłabym jeszcze wymieniać. 00:11:52.670 --> 00:11:56.080 Wszystkie te działania już w niedługiej perspektywie, choć 00:11:56.090 --> 00:12:00.780 chyba już nawet dzisiaj umacniają pozycję Gdańska jako ośrodka 00:12:00.790 --> 00:12:01.650 naukowego. 00:12:02.420 --> 00:12:08.030 I nie idzie o to, jak sądzę, aby piąć się w rankingach i 00:12:08.040 --> 00:12:12.690 zdobywać kolejne trofea, bo to jedynie miły dodatek, 00:12:13.040 --> 00:12:18.340 ale chodzi o poszukiwanie prawdy, kształcenie elit, poprawę 00:12:18.350 --> 00:12:19.520 jakości życia. 00:12:19.930 --> 00:12:24.060 A w konsekwencji rozwój. Oby zrównoważony. 00:12:25.750 --> 00:12:29.600 Zaszczytem dla gdańszczanek i gdańszczan jest to, że możemy 00:12:29.610 --> 00:12:33.240 partycypować w staraniach akademików, fundując stypendia 00:12:33.450 --> 00:12:38.320 i nagrody dla uczniów, studentów, doktorantów i pracowników 00:12:38.330 --> 00:12:39.020 naukowych. 00:12:39.740 --> 00:12:44.000 W czerwcu Rada Miasta Gdańska podjęła uchwałę w sprawie programu 00:12:44.010 --> 00:12:48.120 stypendialnego dla studentów i doktorantów, którego patronem 00:12:48.290 --> 00:12:50.690 jest Daniel Gabriel Fahrenheit. 00:12:51.100 --> 00:12:54.200 Możliwe jest otrzymanie rocznego stypendium naukowego na 00:12:54.210 --> 00:12:55.620 studia zagraniczne. 00:12:55.850 --> 00:12:59.810 To kontynuacja powołanego w 2005 roku stypendium 00:12:59.820 --> 00:13:04.280 naukowego prezydenta miasta Gdańska dla gdańszczan, wybitnych 00:13:04.290 --> 00:13:08.790 absolwentów szkół średnich, podejmujących naukę na uczelniach 00:13:08.800 --> 00:13:10.130 wyższych za granicą. 00:13:10.610 --> 00:13:16.710 Ale ustanowiliśmy, także w dialogu, z wami drodzy akademicy, 00:13:17.230 --> 00:13:20.620 również roczne stypendium dla doktorantów cudzoziemców, 00:13:20.670 --> 00:13:24.720 którzy nie posiadają obywatelstwa polskiego, realizujących 00:13:24.730 --> 00:13:28.800 staż naukowy na jednej z gdańskich uczelni wyższych, należących 00:13:28.810 --> 00:13:33.500 do FarU, a także jednorazowe stypendium dla studentów za 00:13:33.510 --> 00:13:35.860 szczególną działalność na rzecz Gdańska. 00:13:36.980 --> 00:13:37.990 Ale ufam, 00:13:38.600 --> 00:13:42.810 że Związek Uczelni Fahrenheita nie powiedział jeszcze ostatniego 00:13:42.820 --> 00:13:43.370 słowa. 00:13:44.400 --> 00:13:47.950 Wszak szefowa i wiceszefowa to kobiety. 00:13:49.260 --> 00:13:55.160 Według raportu Komisji Europejskiej, kobietom trudniej 00:13:55.170 --> 00:13:59.520 niż mężczyznom przychodzi pokonywanie szczebli kariery naukowej. 00:14:00.470 --> 00:14:03.440 Wiele jest do zrobienia w tej materii. 00:14:04.570 --> 00:14:07.450 Pan rektor Stepnowski wie o czym mówię, bo przed chwilą o tym 00:14:07.460 --> 00:14:08.410 rozmawialiśmy. 00:14:09.400 --> 00:14:13.480 Patron FarU, także mężczyzna, był znanym w świecie fizykiem 00:14:13.490 --> 00:14:14.370 i inżynierem. 00:14:14.960 --> 00:14:20.290 Uśmiecham się do jednego z byłych gdańskich rektorów, siedzącego 00:14:20.300 --> 00:14:24.530 na tej sali, który jak mantrę powtarza, że inżynier może być 00:14:24.540 --> 00:14:29.910 poetą, ale poeta nie może być inżynierem. Przy całej wszechstronności 00:14:29.920 --> 00:14:31.010 inżynierów 00:14:31.060 --> 00:14:35.080 nie zapominajmy jednak o naukach humanistycznych, 00:14:35.360 --> 00:14:38.430 społecznych, pięknych. 00:14:38.440 --> 00:14:38.970 Tak wiele 00:14:38.980 --> 00:14:43.280 wszystkie te dyscypliny mają sobie wzajemnie do zaoferowania. 00:14:44.560 --> 00:14:50.040 Słowo Gdańsk budzi wiele dobrych skojarzeń ze słońcem, plażą, 00:14:50.130 --> 00:14:53.600 bursztynem, wolnością, solidarnością. 00:14:54.270 --> 00:14:56.970 Niech Gdańsk kojarzy się też z nauką. 00:15:03.670 --> 00:15:05.900 Dziękujemy pani prezydent za te 00:15:07.130 --> 00:15:12.190 ciepłe słowa. W budowaniu roli środowiska akademickiego w życiu 00:15:12.200 --> 00:15:17.750 miasta nieoceniony wkład mają władze wojewódzkie. O skierowanie 00:15:17.760 --> 00:15:20.060 kilku słów do zebranych gości 00:15:20.070 --> 00:15:25.080 proszę pana Wiesława Byczkowskiego, wicemarszałka województwa 00:15:25.090 --> 00:15:25.870 pomorskiego. 00:15:43.690 --> 00:15:48.420 Szanowni Państwo, których nie jestem w stanie 00:15:49.190 --> 00:15:53.430 wymienić ani z nazwiska, ani z tytułów, ani ze stanowisk. Więc 00:15:53.440 --> 00:15:57.110 pozwolę sobie tą skrótową formułą przywitać. 00:15:58.590 --> 00:16:01.990 Jest niezmiernie miło, że mogę uczestniczyć w największej 00:16:02.000 --> 00:16:04.020 w Polsce inauguracji 00:16:05.560 --> 00:16:07.810 roku akademickiego. 00:16:09.410 --> 00:16:11.600 Proszę Państwa, zdolność przyciągania, 00:16:12.630 --> 00:16:18.450 rozwijania i zatrzymywania talentów to jest jeden z głównych 00:16:18.500 --> 00:16:22.750 elementów budowania rozwoju cywilizacyjnego, rozwoju gospodarczego 00:16:22.860 --> 00:16:23.710 kraju. 00:16:24.030 --> 00:16:26.500 W naszym przypadku, w moim przypadku, 00:16:27.360 --> 00:16:31.390 mogę mówić o regionie. No cóż jest lepszego, 00:16:31.660 --> 00:16:37.070 jaki jest lepszy afrodyzjak, który to umożliwia, lepsza 00:16:37.080 --> 00:16:43.160 formuła organizacyjna niż porządny, atrakcyjny uniwersytet, 00:16:43.370 --> 00:16:46.700 niż porządna politechnika, niż 00:16:47.380 --> 00:16:50.620 porządny uniwersytet medyczny, niż porządna szkoła wyższa? 00:16:51.530 --> 00:16:52.150 00:16:53.720 --> 00:16:56.390 Władze regionalne województwa pomorskiego, korzystając 00:16:56.400 --> 00:17:00.510 z wielowiekowej tradycji otwartości, tolerancji Pomorza i 00:17:00.520 --> 00:17:01.340 Gdańska 00:17:02.090 --> 00:17:05.500 stworzyły program strategiczny "Study in Pomorskie", który 00:17:06.160 --> 00:17:09.610 w miarę oczywiście ograniczonych możliwości finansowych 00:17:09.620 --> 00:17:14.190 i kompetencyjnych, bo na to też musimy zwrócić uwagę 00:17:14.260 --> 00:17:18.770 wpisuje się w możliwości zwiększenia internacjonalizacji 00:17:18.840 --> 00:17:20.750 pomorskich 00:17:21.360 --> 00:17:25.780 uczelni. A trzeba przyznać, że potencjał ten, 00:17:26.620 --> 00:17:29.590 jakkolwiek skromnie byśmy na to patrzyli, 00:17:29.600 --> 00:17:30.520 jest niemały. 00:17:30.740 --> 00:17:34.730 Gdańsk Uniwersytet Medyczny to najlepsza uczelnia medyczna 00:17:34.740 --> 00:17:39.900 w kraju. Politechnika Gdańska druga w konkursie ministra nauki i 00:17:39.910 --> 00:17:45.590 edukacji, uczelnia badawcza w Polsce. A Uniwersytet Gdański 00:17:45.600 --> 00:17:48.080 tworzy prestiżowe konsorcjum 00:17:49.990 --> 00:17:53.980 Europejskiego Uniwersytetu Nadmorskiego. 00:17:54.220 --> 00:17:58.650 W 24 szkołach wyższych 00:18:00.020 --> 00:18:04.030 na Pomorzu, zarówno publicznych, jak i niepublicznych, uczy 00:18:04.040 --> 00:18:07.550 się już ponad cztery tysiące studentów 00:18:07.760 --> 00:18:08.870 zagranicznych. 00:18:08.880 --> 00:18:10.790 To jest spory wzrost 00:18:12.000 --> 00:18:13.350 ilościowy, 00:18:14.160 --> 00:18:18.470 w stosunku do roku 2019 mniej więcej o osiem 00:18:18.480 --> 00:18:22.130 procent, a blisko jedną trzecią w stosunku do roku 2016. 00:18:22.140 --> 00:18:26.400 A więc wydawałoby się że jest dobrze, ale nadal jest 00:18:26.410 --> 00:18:27.030 to tylko 00:18:28.020 --> 00:18:32.980 nieco ponad pięć procent ogólnego wolumenu studentów, w ogólnej 00:18:32.990 --> 00:18:37.040 ilości studentów. A średnia krajowa jest 6,4. Więc, 00:18:37.050 --> 00:18:41.160 tutaj jesteśmy poniżej średniej, a jeżeli weźmiemy pod uwagę 00:18:41.170 --> 00:18:45.880 jeszcze wytyczne Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju 00:18:46.900 --> 00:18:50.150 określonych na 8,9 procenta, 00:18:50.160 --> 00:18:54.090 to troszeczkę odstajemy. Więc, jest coś do zrobienia. Nie powiem, 00:18:54.100 --> 00:18:57.790 że panaceum, nie powiem, że złotym środkiem, ale jednym z tych elementów, 00:18:59.200 --> 00:19:04.180 które umożliwiłyby i widzę, że przecież wszyscy, a Państwo 00:19:04.190 --> 00:19:08.980 przede wszystkim, mówię o naukowcach, mówię o środowisku akademickim, 00:19:08.990 --> 00:19:10.280 idziecie w tym kierunku, 00:19:11.710 --> 00:19:16.450 jest bliższa współpraca. Dała temu 00:19:18.120 --> 00:19:21.600 możliwość nowa ustawa o szkolnictwie wyższym z 2018 roku, 00:19:21.610 --> 00:19:24.810 która przewidziała możliwość federalizacji. 00:19:25.100 --> 00:19:30.250 Na razie mamy pierwszy krok uczyniony na tej drodze: związek. 00:19:32.300 --> 00:19:37.180 Ale gdy spojrzymy na możliwość tylko możliwość, ta musi być 00:19:37.660 --> 00:19:43.430 nie tylko potencjalna, ale i realna zwiększenia 00:19:43.800 --> 00:19:46.560 zasobów finansowych na badania, 00:19:46.610 --> 00:19:52.040 rozwój, na inwestycje, to federacja wydaje się naturalnym krokiem 00:19:52.050 --> 00:19:52.720 rozwojowym. 00:19:52.730 --> 00:19:54.120 Oczywiście, 00:19:55.120 --> 00:19:58.170 z tym zastrzeżeniem, że ona nie może w żaden sposób ograniczać 00:19:58.360 --> 00:20:02.790 świętej autonomii pojedynczych uczelni sfederalizowanych. 00:20:02.830 --> 00:20:04.400 I jeszcze jeden element. 00:20:05.250 --> 00:20:08.820 Chyba najbardziej poważna lista rankingowa 00:20:09.770 --> 00:20:12.230 uczelni wyższych tak zwana Lista Szanghajska 00:20:13.110 --> 00:20:16.730 sytuuje nas, także najlepsze uczelnie pomorskie, 00:20:18.580 --> 00:20:23.300 pomiędzy 800 a 900 miejscem. To jest tysiąc pozycyjna 00:20:23.340 --> 00:20:29.420 lista, a więc powiedziałbym, że wstydu nie ma, ale też wypinania 00:20:29.430 --> 00:20:36.180 orderów do piersi, no także nie ma. Sam fakt federalizacji 00:20:36.230 --> 00:20:41.420 spowodowałby, że skoczylibyście Państwo, skoczylibyśmy o 00:20:41.430 --> 00:20:47.140 300 pozycji do przodu, zajmując około 500 miejsca. 00:20:47.420 --> 00:20:52.770 Warto to rozważyć. I tak z naukowca, który o 00:20:53.800 --> 00:20:57.930 społeczeństwach zwierząt, owadów napisał kiedyś, że 00:20:59.530 --> 00:21:03.280 "Czasami dobro wspólne rodzi się na skrzyżowaniu odmiennych, 00:21:03.290 --> 00:21:05.270 jakże odmiennych ludzkich egoizmów". 00:21:05.430 --> 00:21:09.380 Tutaj egoizmów nie ma. Więc,k skorzystajmy z tego przesłania 00:21:09.610 --> 00:21:12.390 i spróbujmy tej federalizacji. 00:21:12.400 --> 00:21:17.170 Ona może przynieść zdecydowaną poprawę jakości i pozycji 00:21:17.970 --> 00:21:20.680 pomorskich uczelni, a więc i całego Pomorza. 00:21:21.250 --> 00:21:23.080 I Oli kochanego Gdańska. 00:21:23.300 --> 00:21:24.390 Dziękuję uprzejmie. 00:21:30.320 --> 00:21:34.190 Dziękujemy panie marszałku. Szanowni Państwo, w trakcie 00:21:34.200 --> 00:21:38.870 dzisiejszej uroczystości zaplanowaliśmy wykład inspiracyjny 00:21:38.880 --> 00:21:44.250 polskiego fizyka atmosfery, profesora naukoziemi, Szymona 00:21:44.260 --> 00:21:49.110 Malinowskiego pod tytułem "Kryzys klimatyczny, kryzys planetarny", 00:21:49.460 --> 00:21:53.630 którego tematyka wpisuje się w największe wyzwania dzisiejszego 00:21:53.640 --> 00:21:54.270 świata. 00:21:54.820 --> 00:21:56.590 Sylwetkę prelegenta 00:21:56.700 --> 00:22:01.560 przedstawi członek rady uczelni Politechniki Gdańskiej oraz 00:22:01.570 --> 00:22:06.440 fundator fundacji "Biznes dla klimatu" pan Wojciech Falkowski. 00:22:06.510 --> 00:22:07.650 Zapraszamy serdecznie. 00:22:12.130 --> 00:22:18.890 00:22:19.050 --> 00:22:22.630 Szanowne magnificencje, szanowna pani prezydent, szanowni 00:22:22.640 --> 00:22:26.020 goście, senatorowie, studenci, a przede wszystkim wszyscy 00:22:26.060 --> 00:22:28.250 państwo, którzy tu jesteście. 00:22:28.400 --> 00:22:32.400 Jest mi niezmiernie miło i to dla mnie duży zaszczyt, że mogę 00:22:32.410 --> 00:22:36.760 państwu przybliżyć sylwetkę profesora Malinowskiego. 00:22:37.220 --> 00:22:39.680 Profesor od czterdziestu lat. 00:22:39.750 --> 00:22:44.610 związany jest z układem geofizyki, wydziałem fizyki Uniwersytetu 00:22:44.660 --> 00:22:45.650 Warszawskiego. 00:22:46.050 --> 00:22:50.010 Tam w roku 1982 obronił 00:22:50.020 --> 00:22:51.300 pracę magisterską. 00:22:51.540 --> 00:22:55.920 W 1988 pracę doktorską 00:22:55.960 --> 00:22:58.970 i zrobił to pod kierownictwem, 00:22:59.390 --> 00:23:04.630 jego promotorem był nie byle kto, bo jeden ze współtwórców polskiej 00:23:04.820 --> 00:23:09.240 szkoły fizyki atmosfery, profesor Krzysztof Haman. 00:23:10.790 --> 00:23:14.050 To, co istotne, w tych swoich pracach, szczególnie doktorskiej, 00:23:14.060 --> 00:23:19.110 to dane do tych prac pozyskiwał między innymi latając na motoszybowcu 00:23:19.120 --> 00:23:23.860 wokół kominów elektrowni Bełchatów. I ta pasja 00:23:24.490 --> 00:23:28.330 do latania profesorowi, można powiedzieć, została 00:23:28.430 --> 00:23:31.630 prawie do dzisiaj. Mówię prawie, bo ostatnio profesor coraz 00:23:31.640 --> 00:23:37.170 mniej lata. Ale jedną z jego pasji jest pobór próbek i wlatywanie 00:23:37.180 --> 00:23:37.860 do chmur. 00:23:38.160 --> 00:23:43.230 Podczas naprawdę bardzo ekstremalnych warunków pogodowych po to, żeby. 00:23:44.290 --> 00:23:48.930 spróbować ocenić naukowo, w jaki sposób to, co się dzieje w chmurach 00:23:48.940 --> 00:23:53.960 wpływa na klimat, wpływa na intensywność opadów, na temperaturę 00:23:53.970 --> 00:23:57.440 na naszej planecie. i to mu zostało do dzisiaj. 00:23:59.160 --> 00:24:01.590 Dużym wpływem na naukę, 00:24:01.710 --> 00:24:06.020 na karierę naukową profesora miał staż w latach dziewięćdziesiątych, 00:24:06.110 --> 00:24:09.240 rok 1999 w Kanadzie 00:24:09.250 --> 00:24:11.450 na Uniwersytecie w Quebec. 00:24:12.050 --> 00:24:17.310 A także potem współpraca z uniwersytetami w Tuluzie we 00:24:17.320 --> 00:24:22.700 Francji, w Monachium, w Niemczech oraz uniwersytetem 00:24:23.440 --> 00:24:25.870 Santa Barbara w Stanach Zjednoczonych. 00:24:26.760 --> 00:24:31.120 W 2011 roku profesor został członkiem-korespondentem 00:24:31.130 --> 00:24:33.400 Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. 00:24:34.580 --> 00:24:39.300 Doprowadził i poprowadził doktoraty dziewięciorga doktorantów 00:24:39.310 --> 00:24:43.260 i około 300 magistrów. 00:24:44.320 --> 00:24:49.380 I to, co moim zdaniem jest bardzo ważne i co charakteryzuje profesora, 00:24:49.530 --> 00:24:54.730 to jego umiejętność i koncyliacyjny sposób pracy w zespole. 00:24:54.740 --> 00:25:00.450 Zresztą, ten zespół, który stworzył, można powiedzieć, zespół 00:25:01.000 --> 00:25:04.840 portalu internetowego nauka o klimacie, czy też zespół, który 00:25:04.850 --> 00:25:06.620 pracuje w fundacji Edukacji Klimatycznej 00:25:08.950 --> 00:25:13.480 sprawia to, że profesora 00:25:13.490 --> 00:25:16.510 rozpoznaje już dzisiaj nie tylko Polska nauka. 00:25:17.050 --> 00:25:22.140 Rozpoznają go biznesmeni, rozpoznaje go społeczeństwo, rozpoznają 00:25:22.150 --> 00:25:27.340 go dziennikarze i jest wielkim promotorem nauki 00:25:28.480 --> 00:25:31.450 dla szerokiego społeczeństwa. 00:25:32.610 --> 00:25:35.030 Bardzo istotnym momentem 00:25:35.100 --> 00:25:38.110 w życiu profesora jest na pewno rok 2020, 00:25:38.280 --> 00:25:42.160 w którym to został członkiem-korespondentem Polskiej Akademii 00:25:42.170 --> 00:25:46.440 Nauk. I przede wszystkim przewodniczącym interdyscyplinarnego 00:25:46.450 --> 00:25:49.380 zespołu do spraw kryzysu klimatycznego. 00:25:49.810 --> 00:25:53.720 Ostatni raport, może ktoś z Państwa miał okazję przeczytać, 00:25:53.860 --> 00:25:57.520 to jest komunikat numer siedem, dotyczył między innymi katastrofy 00:25:57.530 --> 00:25:58.180 na Odrze. 00:25:58.710 --> 00:26:03.150 Bardzo zachęcam do zapoznania się z wynikami tego raportu. 00:26:05.130 --> 00:26:06.000 Nie sposób też 00:26:06.880 --> 00:26:10.680 wyrazić radości, że niejako 00:26:11.510 --> 00:26:15.630 sylwetka profesora, osoba profesora, jest też związana z Gdańskiem 00:26:15.640 --> 00:26:16.630 czy też z pomorzem. 00:26:16.980 --> 00:26:21.990 Nie wiem, czy Państwo wiedzą, że tata profesora Ryszard Malinowski 00:26:22.130 --> 00:26:24.930 jest absolwentem Wydziału Budownictwa Wodnego Politechniki 00:26:24.940 --> 00:26:25.820 Gdańskiej. 00:26:25.860 --> 00:26:31.160 Jednym z głównych projektantów elektrowni atomowej w Żarnowcu. 00:26:31.790 --> 00:26:35.930 Wodnej, przepraszam. O tak, bo chciałem właśnie przejść 00:26:35.940 --> 00:26:41.570 do drugiego momentu, gdzie te elementy energetyki 00:26:41.580 --> 00:26:46.900 jądrowej w głowie pana profesora są zawsze żywe i bardzo często 00:26:46.910 --> 00:26:48.520 na ten temat dyskutujemy. 00:26:50.030 --> 00:26:55.490 Co do pasji profesora, o żeglarskiej wspomniałem i 00:26:55.500 --> 00:27:00.850 dodam jeszcze coś takiego, że gdyby nie to żeglarstwo, gdyby 00:27:00.860 --> 00:27:04.870 nie chęć zrozumienia wiatru, to profesor może by wybrał inny 00:27:04.880 --> 00:27:09.470 kierunek studiów. I sam się do tego przyznaje, że po to, żeby zajmować 00:27:09.480 --> 00:27:15.270 lepsze miejsca w regatach wybrał taki kierunek i do dnia dzisiejszego 00:27:15.280 --> 00:27:20.690 można wypowiedzieć, analizuje i rozpoznaje, jakie zjawiska 00:27:20.700 --> 00:27:20.820 00:27:21.430 --> 00:27:23.870 związane są z fizyką atmosfery. 00:27:26.410 --> 00:27:30.740 Mówiąc dużo o zespole i o pracy zespołowej profesora 00:27:32.680 --> 00:27:37.900 i doceniając jego talenty jako promotora nauki, chciałbym 00:27:37.910 --> 00:27:41.450 tutaj na zakończenie podkreślić jeszcze jedne zdolności, 00:27:41.600 --> 00:27:44.940 które być może niektórzy z Państwa też już znają. 00:27:44.950 --> 00:27:46.650 Mówię o zdolnościach aktorskich. 00:27:48.210 --> 00:27:50.440 Udział w filmie Jonathana Ramseya, 00:27:50.510 --> 00:27:55.970 który bardzo, bardzo gorąco Państwu polecam 00:27:55.980 --> 00:28:03.780 do obejrzenia, jest wymowny, tytuł bardzo mocny: "Można panikować". 00:28:03.960 --> 00:28:07.940 Mam nadzieję, że profesor nie przestraszy Państwa dzisiejszym 00:28:08.400 --> 00:28:14.090 wykładem, a na pewno wskaże przynajmniej, jaką drogą pójść i 00:28:14.130 --> 00:28:19.150 w jaki sposób się zachowywać, jakie działanie podjąć, aby ten 00:28:19.160 --> 00:28:20.830 kryzys klimatyczny 00:28:20.960 --> 00:28:24.160 choć w małym stopniu opóźnić. Szanowni Państwo, 00:28:24.850 --> 00:28:29.420 chciałbym zaprosić tutaj na scenę, na wykład wprowadzający 00:28:29.430 --> 00:28:31.800 profesora Szymona Malinowskiego. 00:28:31.910 --> 00:28:32.890 Dziękuję bardzo. 00:28:46.210 --> 00:28:47.970 Wykład ma trwać pół godziny. 00:28:49.370 --> 00:28:50.170 Mniej więcej. 00:28:55.910 --> 00:28:56.700 Dzień dobry Państwu. 00:28:56.710 --> 00:28:58.060 Ja czuję się zaszczycony. 00:28:58.190 --> 00:29:01.220 To naprawdę dla mnie jest wielkie wyróżnienie, że Państwo mnie 00:29:01.230 --> 00:29:07.270 tutaj zaprosili. I to jest dla mnie bardzo, bardzo ważna chwila. 00:29:08.850 --> 00:29:11.500 Zaczynamy rok akademicki. I 00:29:12.370 --> 00:29:15.430 rok akademicki to jest rok uczenia się. 00:29:15.470 --> 00:29:17.890 Uczenie się jest trudne, wykład też będzie trudny. 00:29:18.910 --> 00:29:19.690 Nie ma lekko. 00:29:25.980 --> 00:29:31.010 Tytuł wykładu "Kryzys klimatyczny, kryzys planetarny". Na końcu 00:29:31.020 --> 00:29:32.870 się jeszcze do niego odniosę, bo 00:29:34.280 --> 00:29:37.950 gdy przesyłałem go tutaj Państwu, miałem troszeczkę inne znaczenie 00:29:37.960 --> 00:29:43.890 słowa kryzys na uwadze. A o takim prawdziwym znaczeniu dowiedziałem 00:29:43.900 --> 00:29:49.230 się całkiem niedawno w jednej z dyskusji od jednego z kolegów. 00:29:49.240 --> 00:29:53.700 Ale to znaczenie stare, prawdziwe jest być może nawet lepsze 00:29:54.110 --> 00:29:58.050 od tego, co współcześnie rozumiemy pod słowem kryzys. 00:29:58.810 --> 00:30:01.220 Będę mówił o domu nas wszystkich. 00:30:02.030 --> 00:30:07.740 Będę mówił o naszej planecie. I będę mówił o klimacie i będę mówił 00:30:07.750 --> 00:30:08.440 o przyrodzie. 00:30:09.240 --> 00:30:11.860 I będę mówił, jak są ważne 00:30:12.660 --> 00:30:18.680 i w jaki sposób zachowujemy się wobec tego, co 00:30:19.320 --> 00:30:23.500 nam nasza planeta dostarcza i czym to grozi. 00:30:24.510 --> 00:30:28.420 Ale zanim przejdziemy do tego tematu, chciałem powiedzieć 00:30:28.430 --> 00:30:32.410 trzy słowa o wszystkich planetach we wszechświecie i o wszystkich 00:30:32.420 --> 00:30:33.780 klimatach we wszechświecie. 00:30:34.700 --> 00:30:39.550 Bo nasz wszechświat, który powstał według naszej wiedzy 14,5 00:30:39.560 --> 00:30:45.170 miliarda lat temu działa w określony sposób. Część tego, 00:30:45.220 --> 00:30:50.250 jak działa odkryliśmy, to się nazywa prawa przyrody i prawa natury. 00:30:50.710 --> 00:30:55.850 I te prawa są takie że każda planeta we wszechświecie krążąca 00:30:55.860 --> 00:30:59.970 wokół gwiazdy jeżeli nie ma istotnych wewnętrznych źródeł 00:30:59.980 --> 00:31:05.360 ciepła dostaje pewną ilość energii od gwiazdy. 00:31:06.130 --> 00:31:11.030 Ta energia w postaci promieniowania elektromagnetycznego 00:31:11.160 --> 00:31:15.950 jest w części pochłaniana przez coś, co nazywamy systemem klimatycznym. 00:31:16.160 --> 00:31:20.930 To co jest na powierzchni planety. I ta energia się gromadzi. 00:31:20.940 --> 00:31:24.310 I teraz gromadzi się jako energia wewnętrzna, my fizycy 00:31:24.320 --> 00:31:28.190 używamy takiego słowa. I teraz każde ciało, które ma energię 00:31:28.200 --> 00:31:31.170 wewnętrzną większą niż zero promieniuje. Państwo promieniują 00:31:31.180 --> 00:31:31.740 na mnie, 00:31:31.860 --> 00:31:36.740 ja promieniuję na Państwa. Ziemia wypromieniowuje energię 00:31:36.750 --> 00:31:39.610 w postaci promieniowania elektromagnetycznego w kosmos. 00:31:41.900 --> 00:31:46.420 I temperatura jest miarą energii wewnętrznej. 00:31:47.320 --> 00:31:52.010 Więc, gdy energia gromadzi się w systemie, temperatura rośnie, 00:31:52.520 --> 00:31:58.230 gdy energia ubywa z systemu, temperatura spada. Tak działa 00:31:58.280 --> 00:31:59.390 nasza planeta. 00:31:59.520 --> 00:32:02.650 Tak działają wszystkie planety we wszechświecie. 00:32:04.570 --> 00:32:06.680 To zdjęcie jest zupełnie niezwykłe. 00:32:06.690 --> 00:32:11.120 To jest obraz prawdziwy z takiego punktu zawieszonego między 00:32:11.130 --> 00:32:16.150 Ziemią a słońcem, która nazywa się Deep Space Climate Observatory. 00:32:17.900 --> 00:32:22.380 Kosmiczne obserwatorium klimatyczne. To, co aństwo tutaj 00:32:22.390 --> 00:32:26.620 widzą, to Państwo widzą od strony słońca, za tym obserwatorium 00:32:26.630 --> 00:32:32.140 z tyłu jest słońce, widok naszej planety i jej towarzysza księżyca. 00:32:33.050 --> 00:32:38.150 Obydwa są zanurzone w tym samym strumieniu promieniowania 00:32:38.190 --> 00:32:39.120 kosmicznego. 00:32:42.000 --> 00:32:45.230 Księżyc może nam się wydawać tutaj ciemny, ale on taki jest w 00:32:45.240 --> 00:32:46.130 rzeczywistości. 00:32:46.200 --> 00:32:48.260 To jest tak, jak go widać z kosmosu. 00:32:48.460 --> 00:32:51.940 Planeta jest jasna, odbija część promieniowania słonecznego. 00:32:52.700 --> 00:32:56.500 Ale oba te ciała zanurzone są dokładnie w tym samym strumieniu 00:32:56.510 --> 00:32:57.360 promieniowania. 00:32:57.690 --> 00:33:02.650 Natomiast, na pierwszy rzut oka widać, że klimat na powierzchni 00:33:02.660 --> 00:33:03.870 każdego z nich jest inny. 00:33:04.430 --> 00:33:08.440 Tak, słońce jest źródłem energii dla nas i dla naszego systemu 00:33:08.450 --> 00:33:12.290 klimatycznego, natomiast klimat to coś znacznie więcej. 00:33:13.350 --> 00:33:16.810 I teraz jeżeli sobie popatrzymy, to jest jeden z tych trudnych 00:33:16.860 --> 00:33:20.570 obrazków, które będę pokazywał na bilans energii, a potrafimy 00:33:20.580 --> 00:33:24.610 go zmierzyć między innymi z kosmosu, między innymi patrząc 00:33:24.620 --> 00:33:25.150 na to 00:33:25.740 --> 00:33:29.790 ile energii gromadzi się w systemie klimatycznym, przede wszystkim 00:33:29.800 --> 00:33:34.060 w oceanach, że jesteśmy aktualnie w sytuacji, kiedy każdy metr 00:33:34.070 --> 00:33:39.760 kwadratowy naszej planety pochłania 0,7 dżula na sekundę, 00:33:39.770 --> 00:33:46.180 czyli vata Energii więcej niż emituje w kosmos. 00:33:46.620 --> 00:33:50.480 Energia gromadzi się w naszym systemie klimatycznym. 00:33:50.910 --> 00:33:52.630 Rośnie temperatura. 00:33:53.440 --> 00:33:57.370 Tak było zawsze, kiedy rosła temperatura naszej planety. 00:33:57.380 --> 00:34:00.410 Energia musiała się gromadzić, kiedy spadała 00:34:01.200 --> 00:34:02.140 energia 00:34:02.770 --> 00:34:05.150 uciekała z systemu klimatycznego. 00:34:05.910 --> 00:34:10.060 Najlepiej możemy zaobserwować, jak ta energia gromadzi się 00:34:10.070 --> 00:34:13.300 w oceanie. I nie wiem, czy Państwo wiedzą, że w tej chwili w całym 00:34:13.310 --> 00:34:16.480 oceanie pływa około czterech tysięcy takich autonomicznych 00:34:16.490 --> 00:34:20.780 czujników, które bez przerwy raportują nam informacje o tym, 00:34:20.790 --> 00:34:24.460 jak gromadzi się ta energia. I te raporty są dokładnie zgodne 00:34:24.590 --> 00:34:29.180 z tym, co widać z takich satelitów, jak Deep Space Observatory. 00:34:30.060 --> 00:34:33.910 Mamy istotną nierównowagę w naszym systemie planetarnym. 00:34:34.230 --> 00:34:36.280 My widzimy tylko kawałek tego. 00:34:37.340 --> 00:34:42.130 Mówimy o tym globalne ocieplenie, wzrost temperatury. Powietrza, 00:34:42.140 --> 00:34:45.370 Proszę Państwa na naszej planecie jest bardzo mało. 00:34:46.430 --> 00:34:50.780 Jak byliśmy dzisiaj na przepięknej paradzie i patrzyliśmy 00:34:50.790 --> 00:34:56.270 przed ratuszem w błękitne niebo, wydaje nam się, że tego powietrza 00:34:56.280 --> 00:35:00.100 jest strasznie dużo nad nami. Ale miejmy świadomość, że gdyby 00:35:00.110 --> 00:35:04.160 to powietrze sprężyć do takiej gęstości, jaką ma woda, jego 00:35:04.170 --> 00:35:08.920 grubość wynosiłaby tylko dziesięć metrów. Ciśnienie atmosferyczne 00:35:08.930 --> 00:35:10.900 odpowiada dziesięciu metrom słupa wody. 00:35:11.100 --> 00:35:15.280 Uczymy się o tym w szkole, ale nie mamy świadomości, co to znaczy. 00:35:15.960 --> 00:35:17.730 Ta cienka warstwa powietrza, 00:35:17.930 --> 00:35:23.270 a także te wody, które widzieliśmy na oceanie, powodują, że 00:35:23.480 --> 00:35:29.130 na zdjęciu, że klimat naszej planety jest inny niż jej towarzysza. 00:35:30.490 --> 00:35:34.450 I teraz ten klimat oczywiście jest rzeczą bardzo skomplikowaną. 00:35:34.640 --> 00:35:38.870 Tam jest wiele różnego rodzaju systemów: atmosfera, ocean. 00:35:40.450 --> 00:35:44.240 Działa na niego mnóstwo różnego rodzaju oddziaływań. 00:35:44.480 --> 00:35:47.800 Jeżeli za system klimatyczny uznamy wszystko to, co jest na 00:35:47.810 --> 00:35:50.720 powierzchni ziemi, to co reaguje z tym promieniowaniem, które 00:35:50.730 --> 00:35:55.710 przychodzi, które emituje w kosmos, to możemy sobie wymyśleć, 00:35:56.100 --> 00:35:59.470 że rzeczy oddziaływania, które 00:36:00.690 --> 00:36:06.500 odczuwa nasz system klimatyczny, pochodzą 00:36:06.510 --> 00:36:07.180 z zewnątrz. 00:36:07.190 --> 00:36:11.740 To się nazywa wymuszenia systemu klimatycznego. I znamy takie 00:36:11.750 --> 00:36:14.820 wymuszenia. Na przykład, wymuszenia cyklami Milankovicia, 00:36:15.090 --> 00:36:19.420 zmiennością aktywności słonecznej czy tym, co się dzieje głęboko 00:36:19.430 --> 00:36:23.460 we wnętrzu ziemi, a co manifestuje się na powierzchni pod postacią 00:36:23.780 --> 00:36:26.140 aktywności wulkanicznej. 00:36:26.450 --> 00:36:30.240 Wulkany mogą zmieniać skład atmosfery w bardzo długiej historii 00:36:30.250 --> 00:36:32.540 geologicznej i mogą szybko odbijać, 00:36:32.720 --> 00:36:35.710 wypuszczać pyły, które odbijają promieniowanie słoneczne. 00:36:35.990 --> 00:36:42.310 I teraz my ludzie mieszkańcy tej planety uruchomiliśmy proces, 00:36:42.350 --> 00:36:45.930 który też jest wymuszeniem, który działa na system klimatyczny, 00:36:45.940 --> 00:36:48.940 który nigdy nie zachodził w historii geologicznej. 00:36:50.300 --> 00:36:55.420 Nigdy w historii geologicznej nie zdarzyło się, żeby węgiel, 00:36:55.470 --> 00:37:01.080 który został zgromadzony przez miliony, dziesiątki milionów, 00:37:01.090 --> 00:37:04.320 setki milionów lat w skałach osadowych w postaci 00:37:04.330 --> 00:37:09.760 czy to brył czarnego minerału, czy to takiej lepkiej cieczy, 00:37:09.830 --> 00:37:15.420 czy w postaci lotnego gazu, był wydobywany z podziemi i spalany 00:37:15.430 --> 00:37:20.260 w powietrzu atmosferycznym, co wpływa na skład atmosfery i 00:37:20.450 --> 00:37:25.830 możliwość wypromieniowania energii w kosmos. To jest wymuszenie 00:37:25.840 --> 00:37:31.350 antropogeniczne i tego zjawiska nie było nigdy w historii naturalnej 00:37:31.360 --> 00:37:31.830 planety. 00:37:31.840 --> 00:37:35.790 Jeżeli ktoś powie, że obecna zmiana klimatu jest taka sama, jak 00:37:35.800 --> 00:37:38.700 przeszłe. Tak, działa w ten sam sposób, 00:37:38.880 --> 00:37:41.830 chodzi o bilans energii i chodzi o wymuszenie. 00:37:41.880 --> 00:37:45.730 Natomiast przyczyna tego wymuszenia jest zupełnie inna niż 00:37:45.740 --> 00:37:47.380 przeszłe zmiany klimatu. 00:37:48.860 --> 00:37:53.180 Oczywiście, jest pełno sprzężeń w systemie klimatycznym i takie 00:37:53.190 --> 00:37:53.860 sprzężenia 00:37:53.870 --> 00:37:56.900 no to jak jest zimno, to jest na przykład dużo lodu, który odbija 00:37:56.910 --> 00:38:01.240 promieniowanie słoneczne. Albo jak jest cieplej, to z oceanów, 00:38:01.250 --> 00:38:04.720 które pokrywają trzy czwarte globu mają średnio cztery kilometry 00:38:04.730 --> 00:38:08.100 głębokości, czyli jest ich 300 razy więcej, jeśli idzie o 00:38:08.110 --> 00:38:13.480 masę od atmosfery, wydobywa się i paruje para wodna, która 00:38:13.490 --> 00:38:19.500 też jest tym gazem zatrzymującym wypromieniowanie energii. 00:38:20.330 --> 00:38:24.040 To są sprzężenia. To są przykłady sprzężeń, które zachodzą 00:38:24.050 --> 00:38:27.740 wewnątrz systemu klimatycznego, czyli my wymuszamy ten 00:38:27.750 --> 00:38:28.680 system klimatyczny. 00:38:28.690 --> 00:38:32.520 On odpowiada szeregiem sprzężeń i te sprzężenia mogą albo działać 00:38:32.530 --> 00:38:36.340 w tym samym kierunku, co wymuszenie, albo w kierunku przeciwnym. 00:38:36.770 --> 00:38:39.940 Teraz będzie najtrudniejszy wykres z całego wykładu, ale omówię 00:38:39.950 --> 00:38:41.120 go pokrótce tylko. 00:38:41.130 --> 00:38:46.850 Ten rysunek, który tutaj Państwo widzą, to jest historia 00:38:47.040 --> 00:38:50.250 sięgająca 800 tysięcy lat 00:38:50.460 --> 00:38:51.010 wstecz. 00:38:51.980 --> 00:38:55.890 Po prawej zero, to jest niemal współczesność. 00:38:56.400 --> 00:38:59.900 Mówię niemal, bo to jest przed epoką przemysłową. 00:39:00.400 --> 00:39:03.750 Po lewej, 800 tysięcy lat wstecz i na samej górze Państwo 00:39:03.760 --> 00:39:06.750 widzą zmiany średniej temperatury globu. 00:39:08.960 --> 00:39:14.530 W ciągu 800 tysięcy lat wstecz, które nauka odkryła na 00:39:14.540 --> 00:39:15.470 dwa sposoby. 00:39:15.840 --> 00:39:20.210 Pierwszy sposób, to jest ta niebieska linia z zakresem błędu badając 00:39:20.860 --> 00:39:25.600 pozostałości tego, co przeszłe klimaty, przeszłe temperatury 00:39:25.640 --> 00:39:30.410 zostawiły na powierzchni naszej planety w postaci lądolodów, 00:39:30.420 --> 00:39:32.120 osadów oceanicznych i tak dalej. 00:39:32.930 --> 00:39:37.990 To drugie, to jest działanie, użycie zrozumienia naszych 00:39:38.000 --> 00:39:42.630 praw przyrody, które są zapisane w języku matematyki i które 00:39:42.640 --> 00:39:46.480 opisują także sprzężenia w systemie klimatycznym. 00:39:47.260 --> 00:39:50.420 Napisaliśmy, zrobiliśmy sobie wirtualną planetę. 00:39:50.430 --> 00:39:52.480 Takich wirtualnych planet jest bardzo dużo. 00:39:52.490 --> 00:39:56.200 To się nazywa model klimatu, albo model systemu ziemskiego i 00:39:56.210 --> 00:40:00.420 podziałaliśmy na tą wielką, wirtualną planetę wymuszeniami. 00:40:00.430 --> 00:40:05.460 To wymuszenia, które tutaj widzicie Państwo, ta linia 00:40:05.530 --> 00:40:10.410 w tym kolorze purpury to jest wymuszenie cyklami Milankovicia. 00:40:10.420 --> 00:40:16.000 I to wymuszenie zmianami orbity ziemskiej tym, jak 00:40:16.040 --> 00:40:19.470 Ziemia wystawiała się do słońca, żeby inaczej odbijać promieniowanie 00:40:19.480 --> 00:40:20.190 słoneczne, 00:40:20.920 --> 00:40:24.990 powodowało cały szereg sprzężeń, z których najważniejsze 00:40:25.100 --> 00:40:30.290 było związane z tym, ile tych gazów cieplarnianych, które 00:40:30.300 --> 00:40:33.310 są w atmosferze, czyli tych, które utrudniają emisji energii 00:40:33.320 --> 00:40:35.740 w kosmos, rozpuściło się w oceanie. 00:40:35.890 --> 00:40:39.390 To jest ta czerwona linia. Widać cały szereg sprzężeń, które 00:40:39.400 --> 00:40:43.250 się dodały i powodowały zmiany w strumieniach energii. 00:40:43.260 --> 00:40:47.110 Różnice w bilansie energetycznym, które mamy tutaj, które 00:40:47.120 --> 00:40:48.930 powodowały te zmiany temperatury. 00:40:50.160 --> 00:40:54.210 To jest to jak rozumiemy dziś, jak działa nasz system klimatyczny. 00:40:56.780 --> 00:41:00.920 Jeżeli sobie popatrzymy na rolę właśnie tych gazów cieplarnianych 00:41:00.930 --> 00:41:04.390 w ciągu tych 800 tysięcy lat wstecz, to 00:41:05.080 --> 00:41:09.960 kiedyś ich zmienność w atmosferze była tym najważniejszym 00:41:09.970 --> 00:41:13.640 sprzężeniem, które najbardziej się dokładało do zmian klimatu 00:41:14.010 --> 00:41:18.380 uruchomionym przez wymuszenie cyklami Milankovicia. natomiast 00:41:18.390 --> 00:41:18.890 dziś 00:41:19.540 --> 00:41:22.000 to o czym mówiłem, to wydobywanie 00:41:23.520 --> 00:41:28.570 węgla i spalanie go w powietrzu, to jest wymuszenie klimatyczne, 00:41:28.580 --> 00:41:32.530 które w tej postaci nigdy w historii nie występowało. 00:41:32.710 --> 00:41:38.200 Jak Państwo widzą, to wymuszenie narasta w sposób zupełnie 00:41:38.240 --> 00:41:39.140 niewiarygodny. 00:41:39.360 --> 00:41:43.490 Zdawałoby się niewiarygodny, natomiast to sposób jest zgodny 00:41:43.500 --> 00:41:45.650 z naszym sposobem myślenia i działania. 00:41:47.200 --> 00:41:49.010 My działamy w ten sposób, 00:41:49.990 --> 00:41:53.140 mówimy o wzroście o ilość procent rocznie. 00:41:54.310 --> 00:41:57.460 Co to znaczy? Dla fizyka czy matematyka 00:41:57.470 --> 00:41:59.350 to jest mowa o funkcji wykładniczej. 00:42:00.210 --> 00:42:06.030 Na czym polega funkcja wykładnicza? Na tym, że następuje podwojenie 00:42:06.040 --> 00:42:07.050 jej wartości 00:42:07.060 --> 00:42:12.570 co jakiś czas. Im krótszy okres czasu, tym szybciej następuje 00:42:12.580 --> 00:42:13.310 podwojenie. 00:42:14.470 --> 00:42:19.950 Czyli, jeżeli dla wzrostu o trzy procent rocznie, to podwojenie 00:42:19.960 --> 00:42:24.540 następuje mniej więcej co pokolenie. Czyli, co to znaczy? Jeżeli 00:42:24.550 --> 00:42:30.070 cofniemy się wstecz i popatrzymy na to, co robiliśmy ziemi, 00:42:30.080 --> 00:42:34.330 w jakim tempie zmienialiśmy atmosferę, to jedno pokolenie wstecz 00:42:36.470 --> 00:42:41.590 to, co wyemitowaliśmy w ostatnim pokoleniu, jest równe wszystkiemu, 00:42:41.600 --> 00:42:46.720 co wyemitowaliśmy od początku historii naszej cywilizacji. 00:42:47.090 --> 00:42:52.980 Oczywiście to, co było w latach 90. to też 00:42:53.020 --> 00:42:58.840 było dwa razy większe od tego, co wyemitowano od początku cywilizacji. 00:42:58.850 --> 00:43:01.410 Czyli w historii mojego życia 00:43:01.680 --> 00:43:02.610 ta ilość 00:43:03.490 --> 00:43:06.920 substancji, które wyemitowaliśmy do atmosfery, ale także którymi 00:43:06.930 --> 00:43:11.640 działaliśmy na naszą planetę, zwiększyła się o czynnik cztery. 00:43:13.990 --> 00:43:16.670 Dwa razy dwa jest cztery, cztery z kawałkiem. 00:43:16.750 --> 00:43:17.720 Ja jestem trochę starszy. 00:43:19.790 --> 00:43:26.820 Jeżeli sobie popatrzymy na ślady w historii planety, które potrafimy 00:43:26.890 --> 00:43:28.490 odtworzyć i zmianę 00:43:28.500 --> 00:43:30.930 to jest moment, kiedy wyginęły dinozaury. 00:43:31.250 --> 00:43:35.680 Wbrew pozorom, tylko jedną z przyczyn śmierci wyginięcia dinozaurów 00:43:35.690 --> 00:43:40.450 było uderzenie planetoidy. Natomiast, potem były bardzo 00:43:40.460 --> 00:43:44.080 silne emisje gazów cieplarnianych do atmosfery z tak zwanych 00:43:44.090 --> 00:43:45.470 Trapów Dekanu. 00:43:45.740 --> 00:43:50.670 Tutaj był moment, kiedy Półwysep Indyjski uderzył w płytę azjatycką, 00:43:50.680 --> 00:43:55.110 co spowodowało zmianę chemii całej planety i stopniowy spadek 00:43:55.270 --> 00:43:58.610 zawartości dwutlenku węgla w atmosferze. I co za tym idzie spadek 00:43:58.620 --> 00:43:59.580 temperatury. 00:43:59.880 --> 00:44:06.080 Potem takie spadki związane z pojawieniem się lodów na obu półkulach. 00:44:06.130 --> 00:44:09.800 Doszliśmy właśnie do takiego stanu, który ustał przez ostatnie 00:44:09.940 --> 00:44:12.970 cztery miliony lat, kiedy ziemia była wrażliwa na te bardzo 00:44:12.980 --> 00:44:17.120 małe wymuszenia. Tutaj w tej skali mniej więcej pojawiły się 00:44:17.130 --> 00:44:19.780 pierwsze homenidy. O homo sapiens 00:44:19.790 --> 00:44:24.640 możemy mówić gdzieś tutaj, na początku. Tutaj biegniemy dalej w czas. 00:44:24.710 --> 00:44:29.860 Tutaj jest początek rozwoju naszej cywilizacji. 00:44:30.290 --> 00:44:35.910 Natomiast, to jest możliwa potęga wymuszenia, które będzie 00:44:35.920 --> 00:44:37.750 działało na system klimatyczny. 00:44:37.760 --> 00:44:42.370 Jeżeli nadal będziemy w ten sam sposób się zachowywać. To znaczy 00:44:42.380 --> 00:44:45.390 podwajać to oddziaływanie, co pokolenie. 00:44:46.150 --> 00:44:47.730 To jest to. 00:44:50.290 --> 00:44:53.000 Tutaj jest inny przykład, który pokazuje 00:44:54.250 --> 00:44:55.630 w jaki sposób 00:44:56.920 --> 00:44:58.600 zachowywałaby się ziemia, 00:44:59.460 --> 00:45:00.620 system klimatyczny, 00:45:00.630 --> 00:45:04.530 gdybyśmy tych gazów nie emitowali. Jak mamy te wirtualne światy, 00:45:05.090 --> 00:45:09.460 dzięki którym możemy prześledzić, co się dzieje, jeżeli działają 00:45:09.470 --> 00:45:13.170 na nie takie, czy inne wymuszenia, możemy prześledzić, co byłoby, 00:45:13.180 --> 00:45:15.850 gdyby nie było tego wymuszenia antropogenicznego. I to jest 00:45:15.860 --> 00:45:18.970 ta linia, to są efekty wybuchów wielkich wulkanów. 00:45:19.160 --> 00:45:23.670 To jest ta zmienność, którą narzuciliśmy. 00:45:23.680 --> 00:45:27.550 Ta czarna linia, to są obserwacje, czerwona linia to jest 00:45:27.560 --> 00:45:29.710 wynik średni. 00:45:29.790 --> 00:45:30.300 z 00:45:31.210 --> 00:45:34.940 eksperymentów 80 różnymi, ale bardzo podobnymi 00:45:34.950 --> 00:45:39.400 do siebie w takim zakresie, jak możemy to zrobić modelami naszej 00:45:39.550 --> 00:45:40.210 planety. 00:45:41.680 --> 00:45:46.860 No i gdyby nie emisje naszych gazów cieplarnianych, które tutaj 00:45:46.870 --> 00:45:50.700 widzimy, tutaj jest zmiana temperatury w ciągu tych ostatnich 00:45:50.790 --> 00:45:55.000 150 lat to i działalność słoneczna i różnego 00:45:55.010 --> 00:45:58.320 rodzaju procesy, które redystrybują energię po powierzchni 00:45:58.330 --> 00:46:01.760 Ziemi nie powodowałyby większych zmian temperatury niż to, 00:46:01.770 --> 00:46:05.800 co widać. Czyli, krótko mówiąc, praktycznie zero, z pewnym zakresem 00:46:05.810 --> 00:46:09.700 niepewności. Bo my fizycy zawsze mówimy o niepewnościach naszych 00:46:09.710 --> 00:46:11.230 obliczeń, pomiarów i tak dalej. 00:46:11.890 --> 00:46:16.180 Natomiast, nasze emisje gazów cieplarnianych i emisja aerozoli 00:46:16.190 --> 00:46:18.960 atmosferycznych, które odbijają promieniowanie słoneczne 00:46:19.240 --> 00:46:24.570 doprowadziło do ocieplenia już o 1,1 stopnia 00:46:24.580 --> 00:46:30.630 w skali globu. To jest jedna piąta różnicy temperatur 00:46:30.640 --> 00:46:34.510 pomiędzy tym okresem, kiedy nad tym miejscem, gdzie stoimy leżał 00:46:34.520 --> 00:46:39.780 gruby lądolód, który skuwał to wszystko. Nie było Gdańska, nie 00:46:39.790 --> 00:46:41.740 było Bałtyku. 00:46:43.600 --> 00:46:45.090 To jest pięć stopni różnicy. 00:46:45.500 --> 00:46:50.170 My już zrobiliśmy 1,1siątą i bardzo szybko zmieniamy 00:46:50.180 --> 00:46:56.290 to w górę. Obserwujemy te zmiany, patrząc na przykład na temperatury. 00:46:56.300 --> 00:46:57.670 To jest inny, trudny wykres. 00:46:57.680 --> 00:47:02.010 Jeżeli sobie popatrzymy na taki rozkład statystyczny, jak na 00:47:02.020 --> 00:47:06.130 lądach półkuli północnej często było lato średnie, cieplejsze 00:47:06.140 --> 00:47:11.050 od średniego bądź chłodniejsze od średniego w tym miejscu w 00:47:11.060 --> 00:47:13.980 latach 1950-1980 00:47:13.990 --> 00:47:18.350 mamy taką piękną krzywą Gaussa. Robimy dokładnie 00:47:18.360 --> 00:47:22.040 te same obserwacje i widzimy, że 00:47:22.110 --> 00:47:27.350 prawie 15 procent sytuacji letnich, które już w tej 00:47:27.360 --> 00:47:33.440 chwili występują, nie występowały nigdy za czasów naszej pamięci, 00:47:33.650 --> 00:47:36.490 naszych ojców, dziadów, pradziadów. 00:47:37.980 --> 00:47:40.190 To jest ten efekt, który już obserwujemy. 00:47:41.930 --> 00:47:43.350 Możemy zrobić 00:47:44.480 --> 00:47:49.050 szacunki tego, co będzie, jeżeli ocieplimy planetę troszeczkę 00:47:49.060 --> 00:47:54.070 bardziej o dwa stopnie. Przepraszam, o dwa stopnie, o cztery stopnie. 00:47:54.160 --> 00:47:59.770 I teraz lata, które kiedyś były super upalne, występowały raz 00:47:59.780 --> 00:48:00.970 na 50 lat. 00:48:01.630 --> 00:48:05.750 Podobne statystycznie zdarzenia będą zdarzały się w aktualnym 00:48:05.760 --> 00:48:06.510 klimacie 00:48:09.090 --> 00:48:14.220 co 10 lat. I są o 1,2 stopnia cieplejsze 00:48:14.230 --> 00:48:20.190 niż to, co było kiedyś. Przy wzroście o dwa stopnie, będą co trzeci 00:48:20.200 --> 00:48:22.510 rok się zdarzać i będą 00:48:23.180 --> 00:48:26.570 o 2,7 stopnia cieplejsze. A przy klimacie cieplejszym 00:48:26.580 --> 00:48:31.310 o cztery stopnie będą praktycznie zdarzać się co roku i te maksymalne 00:48:31.320 --> 00:48:36.210 fale upałów będą średnio na globie o 5,3 stopnia 00:48:36.340 --> 00:48:42.910 cieplejsze. Co gorsza, ten wzrost temperatury może doprowadzić 00:48:42.920 --> 00:48:44.640 do uruchomienia kolejnych 00:48:46.730 --> 00:48:48.680 sprzężeń zwrotnych, które będą 00:48:49.520 --> 00:48:53.870 popychać Ziemię w tą samą stronę, w którą my ją popychamy do coraz 00:48:53.880 --> 00:48:58.660 wyższych temperatur, uwalniania się metanu i dwutlenku węgla 00:48:58.670 --> 00:48:59.890 z wiecznej zmarzliny, 00:49:00.210 --> 00:49:03.840 niszczenie Amazonii i tak dalej. 00:49:04.760 --> 00:49:12.160 Spadek zalodzenia Oceanu Północnego, rozpad lądolodów. 00:49:12.210 --> 00:49:15.030 To wszystko już w tej chwili zaczyna się dziać. 00:49:15.510 --> 00:49:20.700 Kiedyś zdawało nam się, że te punkty krytyczne w systemie klimatycznym 00:49:20.830 --> 00:49:25.950 one pojawią się, czy je zaobserwujemy, przy temperaturach większych 00:49:25.960 --> 00:49:29.600 niż trzy, cztery stopnie względem epoki przedprzemysłowej. 00:49:30.040 --> 00:49:35.010 Najnowsze badania, kolejne nowsze badania prowadzą do 00:49:35.020 --> 00:49:39.970 wniosku, że jesteśmy dużo bliżej niż się jeszcze 10 00:49:39.980 --> 00:49:41.370 czy 15 lat temu 00:49:41.610 --> 00:49:44.230 spodziewaliśmy. 00:49:44.770 --> 00:49:50.340 dokonaniu cudu i dopełnieniem, że tak powiem, postanowień Porozumienia 00:49:50.350 --> 00:49:53.620 Paryskiego my uruchamiamy 00:49:53.870 --> 00:49:59.990 z bardzo wielkim prawdopodobieństwem nieodwracalnie te zjawiska, 00:50:00.000 --> 00:50:03.770 które na przykład spowodują, że 1000-letnia historia Gdańska 00:50:04.010 --> 00:50:07.290 skończy się 1100 latach, albo po 1200 latach. 00:50:07.300 --> 00:50:09.310 I nie będzie już dalej historii Gdańska. 00:50:13.940 --> 00:50:17.290 Chciałem jeszcze pokazać jedną rzecz związaną z drugą częścią 00:50:17.300 --> 00:50:21.250 mojego wykładu. Na tej naszej planecie, gdzie jest dużo wody, 00:50:21.300 --> 00:50:24.790 gdzie prawie nie widać atmosfery, bo jest taka cienka, tą wodę 00:50:24.800 --> 00:50:28.000 czasami widać w postaci odbijającej promieniowanie słoneczne, 00:50:28.010 --> 00:50:30.900 widzimy jeszcze coś takiego zielonego. 00:50:32.110 --> 00:50:36.810 To jest biosfera, to są wszystkie rośliny i zwierzęta na powierzchni 00:50:36.820 --> 00:50:40.500 Ziemi, od jednokomórkowców do nas samych. 00:50:42.840 --> 00:50:48.590 Jeżeli sobie popatrzymy na to, w jaki sposób przebiegał 00:50:49.680 --> 00:50:53.380 wzrost koncentracji dwutlenku węgla w atmosferze, a możemy 00:50:53.390 --> 00:50:57.520 to zrobić na podstawie badania rdzeni lodowych, 00:50:57.590 --> 00:51:01.060 to jest artefakt zszywania dwóch czy trzech serii danych od 00:51:01.070 --> 00:51:04.730 dawna nie poprawiony, wiadomo jak to zrobić. Ale pokazuję to, 00:51:04.740 --> 00:51:06.100 co jest dostępne, 00:51:06.110 --> 00:51:11.440 po prostu. To zauważymy, że powolny wzrost koncentracji dwutlenku 00:51:11.450 --> 00:51:16.040 węgla w atmosferze zaczął się w momencie, kiedy wpadliśmy na 00:51:16.050 --> 00:51:19.840 pomysł, że możemy uprawiać rośliny. To znaczy, musimy wyciąć 00:51:19.850 --> 00:51:20.540 las, 00:51:20.970 --> 00:51:24.730 dużo zielonej materii organicznej, która także jest nie w samych 00:51:24.740 --> 00:51:29.690 drzewach, ale w glebie, w krzewach w całej roślinności. 00:51:29.980 --> 00:51:33.830 Ta materia organiczna jest zbudowana na węglu. 00:51:34.010 --> 00:51:39.430 Ten węgiel się utlenia, a jeżeli zasiejemy tam pola, oczywiście 00:51:39.440 --> 00:51:43.080 tej materii organicznej na kilometr kwadratowy, czy metr kwadratowy 00:51:43.090 --> 00:51:46.060 jest dużo mniej. Więc, ten węgiel nie ginie w przyrodzie. 00:51:46.250 --> 00:51:52.250 Jego część zasilała już atmosferę od czasów naszego wczesnego 00:51:52.260 --> 00:51:52.990 rolnictwa. 00:51:53.850 --> 00:51:58.250 Dzisiaj, gdy mówimy o emisjach dwutlenku węgla do atmosfery, 00:51:58.520 --> 00:52:03.410 mamy emisję z paliw kopalnych i emisję z czegoś, co nazywamy 00:52:03.420 --> 00:52:04.830 użytkowaniem terenu. 00:52:05.430 --> 00:52:06.960 To jest właśnie to, co mówiłem. 00:52:07.170 --> 00:52:11.440 To jest pozbywanie się życia z naszej planety po to, żebyśmy 00:52:11.840 --> 00:52:12.860 w tym miejscu 00:52:13.740 --> 00:52:16.490 trochę tego życia, które jest dla nas przydatne, 00:52:17.220 --> 00:52:21.540 zasiali i zasadzili, albo po to żebyśmy budowali nasze miasta, 00:52:21.550 --> 00:52:24.490 drogi i mnóstwo, mnóstwo innych rzeczy. 00:52:25.930 --> 00:52:31.380 Teraz, w jaki sposób to się przekłada na pewną niezwykle ważną 00:52:31.390 --> 00:52:35.640 część energii, bo omówimy w całym wykładzie o energii, która istnieje 00:52:35.650 --> 00:52:36.850 w świecie wokół nas. 00:52:37.070 --> 00:52:39.400 To jest energia chemiczna, energia życia. 00:52:39.830 --> 00:52:41.480 Skąd się ta energia wzięła? 00:52:41.670 --> 00:52:46.840 Jedna część to jest energia słoneczna, która została 00:52:46.850 --> 00:52:50.790 zamknięta w skomplikowanych związkach organicznych w procesie 00:52:50.800 --> 00:52:56.070 fotosyntezy i która zbudowała całą materię żywą na planecie. 00:52:56.300 --> 00:52:59.820 I, która także służy nam do tego, że my żyjemy. 00:52:59.830 --> 00:53:02.780 My pochłaniamy materię organiczną, która ulega spalaniu w 00:53:02.790 --> 00:53:05.550 naszych ciałach i dzięki temu my żyjemy. 00:53:05.780 --> 00:53:10.690 Tak żyje cały świat przyrody. 00:53:10.800 --> 00:53:15.590 Część z tego świata potrafi pobrać tą energię w pewnym nadmiarze 00:53:15.600 --> 00:53:19.240 z promieniowania słonecznego i w ten sposób właśnie zbudować 00:53:19.250 --> 00:53:19.700 się, 00:53:19.800 --> 00:53:24.030 czy odłożyć coś, co nazywamy paliwami kopalnymi. 00:53:25.550 --> 00:53:28.950 Ta energia tu jest w zeta dżulach, nie będę mówił, ile tam 00:53:28.960 --> 00:53:33.210 jest zer po przecinku. I to jest spadek 00:53:33.260 --> 00:53:36.590 w ciągu ostatnich dwóch tysięcy lat naszej cywilizacji, powiedzmy 00:53:36.600 --> 00:53:38.900 energii życia na planecie. Tej energii jest 00:53:39.630 --> 00:53:43.480 dwa razy mniej niż było dwa tysiące lat temu. 00:53:43.800 --> 00:53:46.520 Teraz zróbmy sobie absurdalny 00:53:46.590 --> 00:53:50.730 rachunek i przyjmijmy, że ta energia życia służy tylko temu, żeby 00:53:50.740 --> 00:53:53.730 żebyśmy mogli jeść. 00:53:54.400 --> 00:53:59.030 Czyli bierzemy tą energię życia, dzielimy przez roczne 00:53:59.040 --> 00:54:02.440 zapotrzebowanie naszego organizmu na energię życia. 00:54:02.830 --> 00:54:03.660 Mnożymy 00:54:04.500 --> 00:54:09.000 to przez liczbę ludzi, tutaj w mianowniku. i w wyniku wychodzi 00:54:09.010 --> 00:54:13.430 nam, na ile lat wystarczyłoby środowiska 00:54:14.350 --> 00:54:16.890 gdyby ono służyło tylko i wyłącznie dla nas. 00:54:19.740 --> 00:54:23.390 Państwo widzą, spadek jest dramatyczny. 00:54:25.170 --> 00:54:28.350 To jest kryzys bioróżnorodności i to jest kryzys. 00:54:29.680 --> 00:54:34.010 drugi obok kryzysu klimatycznego, który nam zagraża. 00:54:34.780 --> 00:54:38.620 Jeżeli sobie popatrzymy na rzeczy, które wielokrotnie Państwo 00:54:38.630 --> 00:54:41.750 już widzieli i słyszeli na przykład w filmie Davida Attenborough 00:54:41.760 --> 00:54:43.180 "Życie na naszej planecie". 00:54:43.920 --> 00:54:47.650 Tam są podawane te liczby i te kwestie tego tempa wzrostu. 00:54:48.960 --> 00:54:52.210 Nie chcę omawiać szczegółowo tego wykresu, ale to, co czerwone, 00:54:52.220 --> 00:54:54.510 to już jest zniszczone, bądź naruszone. 00:54:54.640 --> 00:54:57.360 To, co jest niebieskie to jest to, co zostało. 00:55:00.080 --> 00:55:05.690 Kiedyś, gdy powstawał nasz system społeczny, polityczny, gospodarczy, 00:55:05.930 --> 00:55:08.890 kiedy powstał Gdańsk, kiedy się rozwijał, 00:55:09.280 --> 00:55:13.350 nawet, kiedy odzyskyliśmy niepodległość 00:55:15.240 --> 00:55:21.030 system ludzki, cała cywilizacja, była malutkim elementem 00:55:21.040 --> 00:55:24.310 zanurzonym wewnątrz systemu planetarnego. 00:55:24.830 --> 00:55:28.590 My w tej chwili staliśmy się głównym graczem w systemie planetarnym. 00:55:28.640 --> 00:55:33.740 I jeśli idzie o zarządzanie bilansem energii planety i jeśli 00:55:33.750 --> 00:55:37.750 idzie o masę wytworów na jego powierzchni. Masa wszystkich 00:55:37.760 --> 00:55:40.610 wytworów stworzonych przez człowieka już jest w tej chwili 00:55:40.620 --> 00:55:43.450 większa niż masa wytworów całej przyrody. 00:55:44.160 --> 00:55:46.160 My jesteśmy tym głównym graczem. 00:55:46.410 --> 00:55:53.600 Natomiast zasoby, które do tego wykorzystujemy, także to są zasoby 00:55:55.060 --> 00:55:58.880 naszej planety. Pytanie jest takie, gdzie są granice wzrostu? 00:56:00.060 --> 00:56:03.760 50 lat temu została opublikowana słynna praca pod 00:56:03.770 --> 00:56:08.250 tym tytułem, gdzie, po prostu, starano się powiedzieć to samo, 00:56:08.260 --> 00:56:12.390 co ja Państwu powiedziałem tutaj niedawno, mówiąc o podwojeniu. 00:56:13.250 --> 00:56:17.990 O istocie wzrostu wykładniczego. W skończonym świecie 00:56:18.040 --> 00:56:20.430 nieskończony wzrost nie jest możliwy. 00:56:20.650 --> 00:56:22.000 Pytanie, gdzie są granice? 00:56:24.870 --> 00:56:31.080 Jeżeli popatrzymy na apele naukowców, tutaj jednej z ostatnich 00:56:31.090 --> 00:56:35.000 prac dotyczącej właśnie kryzysu bioróżnorodności, ogromna 00:56:35.010 --> 00:56:37.060 grupa wybitnych naukowców 00:56:38.410 --> 00:56:42.200 zadaje pytanie. Przedstawiamy trzy główne kwestie środowiskowe, 00:56:42.210 --> 00:56:45.080 przed którymi stoimy, a którym poświęcono niewiele uwagi, 00:56:45.270 --> 00:56:46.800 które wymagają pch działań. 00:56:47.130 --> 00:56:50.360 Dowodzimy, że przyszła warunki będą bardziej, o wiele bardziej 00:56:50.370 --> 00:56:54.230 niebezpieczne, niż się obecnie uważa, a skala zagrożeń jest w 00:56:54.240 --> 00:56:58.500 rzeczywistości tak wielka, że trudno ją ogarnąć nawet dobrze 00:56:58.510 --> 00:57:02.720 poinformowanym ekspertom. Pytamy, jaki system polityczny 00:57:02.730 --> 00:57:06.810 lub ekonomiczny, czy też przywództwo jest przygotowane do 00:57:06.820 --> 00:57:07.950 stawienia czoła 00:57:08.280 --> 00:57:11.360 przewidywanym katastrofom i zdolne do podjęcia odpowiednich 00:57:11.370 --> 00:57:16.250 działań. I stwierdzamy, że ta dramatyczna sytuacja nakłada 00:57:16.260 --> 00:57:20.600 na naukowców niezwykłą odpowiedzialność za szczere i precyzyjne 00:57:20.610 --> 00:57:25.210 wypowiadanie się w kontaktach z rządem, biznesem i opinią publiczną. 00:57:25.760 --> 00:57:30.760 Mam nadzieję, że ten wspaniały związek uczelni będzie 00:57:30.770 --> 00:57:33.490 to robił, bo to jest dla nas kluczowe. 00:57:35.030 --> 00:57:39.490 Co musimy zrobić? No musimy dramatycznie zredukować emisję. 00:57:39.830 --> 00:57:44.040 Nawet te emisje, które aktualnie, że tak powiem, wyznaczają 00:57:44.050 --> 00:57:50.680 aktualne polityki klimatyczne nie są, ograniczenia ich, wystarczające 00:57:50.690 --> 00:57:54.620 do tego, żeby nie uruchomiły się te punkty krytyczne, które 00:57:54.670 --> 00:57:59.190 zdecydowanie utrudnią nam, jeśli nie uniemożliwią zażegnanie 00:57:59.340 --> 00:58:02.390 tych kryzysów na skalę planetarną. 00:58:03.380 --> 00:58:09.750 Mamy taką sytuację, że możliwe są różne ścieżki przyszłości. 00:58:10.520 --> 00:58:11.580 Kiedyś 00:58:12.540 --> 00:58:16.450 Ziemia bujała się między epokami lodowymi, właśnie będąc 00:58:16.460 --> 00:58:18.580 czuła na te bardzo niewielkie wymuszenia. 00:58:19.070 --> 00:58:22.240 My już przez nasze wymuszenia antropogeniczne wypchnęliśmy 00:58:22.250 --> 00:58:23.400 ją z tego zakresu. 00:58:23.730 --> 00:58:27.140 Stan jest w tej chwili taki, jaki był około siedem milionów lat 00:58:27.150 --> 00:58:30.200 temu, zanim epoki te lodowe się zaczęły. 00:58:31.050 --> 00:58:34.870 No i mamy teraz możliwość przepchnąć go bardzo szybko do stanu 00:58:34.880 --> 00:58:36.580 sprzed 50 milionów lat. 00:58:37.980 --> 00:58:39.660 Ale nie wytrzyma tego przyroda. 00:58:39.670 --> 00:58:43.530 Ewolucja nie działa tak szybko, jak my. Nie podwaja się co 00:58:46.040 --> 00:58:50.200 krótki okres czasu, a jeżeli się podwaja, jak bakterie na szalce 00:58:50.210 --> 00:58:55.440 Petriego, to giną wszystkie w momencie, kiedy zabraknie substancji 00:58:55.450 --> 00:58:56.450 odżywczych dla nich. 00:58:58.910 --> 00:59:00.300 Z każdym rokiem 00:59:01.170 --> 00:59:02.310 spadają nam, 00:59:02.320 --> 00:59:07.180 to jest z ostatniego raportu IPCC rysunek drugiej części, możliwości 00:59:07.460 --> 00:59:13.650 doprowadzenia do tego, co byśmy chcieli. To znaczy pozostania 00:59:13.820 --> 00:59:19.730 w tym stanie naszej planety, który jest dla nas dobry i przyjazny. 00:59:22.320 --> 00:59:26.550 My potrafimy na różny sposób zdiagnozować przyczyny tego. Fizycy 00:59:26.560 --> 00:59:32.110 mówią o potrzebie właśnie ograniczenia zmiany bilansu energii, 00:59:32.200 --> 00:59:37.110 ale ekonomiści także, czy specjaliści z innych dziedzin też 00:59:37.120 --> 00:59:38.480 mają swoje diagnozy. 00:59:38.720 --> 00:59:42.830 To jest diagnoza, która jest z raportu dla rządu brytyjskiego 00:59:42.840 --> 00:59:49.330 sprzed półtora roku grupy ekonomistów środowiskowych. 00:59:49.340 --> 00:59:51.910 00:59:52.580 --> 00:59:54.090 I piszą wprost 00:59:55.390 --> 00:59:58.640 ludzkości nie udało się nawiązać zrównoważonego kontaktu 00:59:58.650 --> 00:59:59.940 z naturą, nasze 01:00:00.060 --> 01:00:03.150 wymagania znacznie przekraczają jej możliwości dostarczenia 01:00:03.160 --> 01:00:05.180 nam dóbr i usług, na których polegamy. 01:00:06.160 --> 01:00:09.700 Nasz niezrównoważony stosunek do natury zagraża dobrobytowi 01:00:09.710 --> 01:00:11.360 obecnych i przyszłych pokoleń. 01:00:11.780 --> 01:00:16.000 U podstaw leży głęboko zakorzeniona powszechna niewydolność 01:00:16.010 --> 01:00:17.110 instytucjonalna. 01:00:17.950 --> 01:00:22.290 Rozwiązanie zaczyna się od zrozumienia zaakceptowania prostej prawdy. 01:00:22.530 --> 01:00:26.420 Nasze gospodarki i społeczeństwa są osadzone wewnątrz natury, 01:00:26.730 --> 01:00:31.340 nie na zewnątrz niej. Musimy zmienić sposób myślenia i działania. 01:00:32.160 --> 01:00:37.270 Musimy inaczej mierzyć sukces ekonomiczny i społeczny. 01:00:39.220 --> 01:00:42.350 I kończąc już, przekroczyłem czas. 01:00:43.440 --> 01:00:48.350 Chciałem podsumować, że aktualne sprzężenia między systemem 01:00:48.360 --> 01:00:52.290 ludzkim, kulturą, gospodarką, a systemem ziemskim, naturą nie 01:00:52.300 --> 01:00:56.210 są wystarczające do utrzymania kryzysu klimatycznego i kryzysu 01:00:56.220 --> 01:00:59.910 bioróżnorodności pod kontrolą. Utrzymanie systemu ludzkiego 01:00:59.920 --> 01:01:04.250 w aktualnej postaci w dłuższym czasie jest niemożliwe. I można 01:01:04.340 --> 01:01:08.130 narysować dwa scenariusze. Tak, jak na tym wykresie z progiem. 01:01:08.500 --> 01:01:14.450 Albo opanujemy kryzys, bo się zmienimy, albo się nie zmienimy. 01:01:15.050 --> 01:01:18.050 I kryzys z nami wygra. 01:01:19.260 --> 01:01:24.490 I są dwa kluczowe czynniki. To tak naprawdę są dwie proste rzeczy, 01:01:24.500 --> 01:01:25.890 o które musimy zadbać. 01:01:26.370 --> 01:01:30.650 Musimy zadbać o redukcję wszelkich emisji dwutlenku węgla 01:01:30.660 --> 01:01:33.590 i innych gazów cieplarnianych jak najszybciej. 01:01:34.350 --> 01:01:39.320 I musimy zadbać o utrzymanie i wzrost bioróżnorodności. Natomiast, 01:01:39.330 --> 01:01:42.490 problemem są nasze narracje i sposób opowiadania o tym. 01:01:43.770 --> 01:01:47.160 Mamy mnóstwo różnego rodzaju ściemniania. 01:01:48.850 --> 01:01:50.160 Mówimy o 01:01:52.650 --> 01:01:56.640 różnego działaniu proekologicznym, 01:01:56.860 --> 01:02:00.790 które tak naprawdę wcale nie służy pierwszemu, bądź drugiemu 01:02:00.800 --> 01:02:05.430 punktowi, a służy tylko wzrostowi sprzedaży i ewentualnemu 01:02:05.570 --> 01:02:06.210 policzeniu 01:02:06.220 --> 01:02:11.730 tego, jako wzrost bogactwa, produktu i tak dalej. Druga część 01:02:11.740 --> 01:02:12.730 jest nieświadoma. 01:02:12.970 --> 01:02:17.100 Nam się często wydaje, że jakieś rozwiązania cząstkowe i nazwanie 01:02:17.110 --> 01:02:22.230 tego w sposób chwytający za serce pozwala na załatwienie sprawy. 01:02:24.520 --> 01:02:26.410 Otóż tak nie jest, proszę Państwa. 01:02:27.140 --> 01:02:31.670 Tak długo, jak działanie, które podejmujemy 01:02:32.530 --> 01:02:36.030 nie jesteśmy w stanie wprost pokazać, że prowadzi do redukcji 01:02:36.040 --> 01:02:40.190 emisji, bądź wzrostu bioróżnorodności, to znaczy, że nie potrafimy 01:02:40.200 --> 01:02:44.950 powiedzieć, czy to działanie jest dobre, czy złe dla naszej przyszłości. 01:02:45.020 --> 01:02:50.140 I chciałbym, żebyśmy wspólnie w ramach przedstawicieli nauk 01:02:50.150 --> 01:02:54.650 technicznych, medycznych, humanistów, którzy tworzą różnego 01:02:54.660 --> 01:03:00.350 rodzaju narracje i także przyrodników, którzy badają to wszystko 01:03:01.190 --> 01:03:06.690 znaleźli wspólny język porozumienia i drogę do tego, żeby 01:03:06.750 --> 01:03:08.090 te kryzysy opanować. 01:03:08.140 --> 01:03:10.130 To jest cały czas możliwe. 01:03:10.520 --> 01:03:13.900 Nie przekroczyliśmy jeszcze tych progów krytycznych. 01:03:13.940 --> 01:03:17.230 Niektóre, jeśli trochę przekroczymy, może da się pewne rzeczy 01:03:17.240 --> 01:03:23.630 odwrócić. Ale z każdym dniem z każdym tygodniem, z każdym przyciśnięciem 01:03:23.640 --> 01:03:28.140 gazu w samochodzie, litr benzyny to jest prawie dwa i pół kilograma 01:03:28.150 --> 01:03:34.180 emisji dwutlenku węgla, my te szanse zmniejszamy. Dajmy sobie 01:03:34.230 --> 01:03:40.040 szansę, nauczmy się rozmawiać o tym i zróbmy coś więcej niż puste 01:03:40.050 --> 01:03:40.480 słowa. 01:03:40.530 --> 01:03:41.320 Dziękuję bardzo. 01:03:59.840 --> 01:04:00.780 Nie ma pytań. 01:04:06.250 --> 01:04:08.650 Dziękujemy panie profesorze 01:04:10.610 --> 01:04:14.880 za inspirujący wykład, zapraszamy również do indywidualnych 01:04:14.890 --> 01:04:18.600 rozmów na tematy poruszone podczas dzisiejszego wykładu we 01:04:18.610 --> 01:04:22.640 foyer po zakończeniu oficjalnej części spotkania. 01:04:23.480 --> 01:04:28.630 Dzisiejsza uroczystość jest wyjątkowa także dlatego, że jako 01:04:28.640 --> 01:04:33.810 gdańskie środowisko akademickie wspólnie deklarujemy chęć 01:04:33.820 --> 01:04:38.770 współpracy wyrażoną za chwilę podpisaniem Gdańskiego Manifestu 01:04:38.780 --> 01:04:39.430 Nauki. 01:04:39.860 --> 01:04:45.100 W tym celu zapraszam na scenę panią prezydent, pana marszałka 01:04:45.380 --> 01:04:50.130 oraz rektorów gdańskich uczelni lub wyznaczonych przez nich 01:04:50.140 --> 01:04:50.830 osoby. 01:04:51.300 --> 01:04:51.990 Zapraszam. 01:05:46.480 --> 01:05:47.360 01:05:48.500 --> 01:05:53.870 Może ja tylko dodam, że Gdański Manifest Nauki po naszej 01:05:53.880 --> 01:05:57.870 uroczystości zostanie fizycznie umiejscowiony 01:05:58.200 --> 01:06:03.390 w siedzibie Związku Uczelni Fahrenheita oraz na stronie internetowej. 01:06:08.310 --> 01:06:12.280 Prosimy Państwa o pozostanie na scenie, bo chcemy zaprosić 01:06:12.290 --> 01:06:14.510 Państwa jeszcze do wspólnego zdjęcia. 01:08:22.650 --> 01:08:27.620 W imieniu wspólnoty Uczelni Fahrenheita, dziękuję za obecność 01:08:27.630 --> 01:08:31.770 podczas dzisiejszego wydarzenia, jak również wspieranie 01:08:31.780 --> 01:08:37.050 naszych działań na każdym etapie. I w imieniu rektorów Uczelni 01:08:37.060 --> 01:08:41.100 Fahrenheita zapraszamy na poczęstunek do ogrodu zimowego. 01:08:41.430 --> 01:08:42.180 Dziękujemy.