WEBVTT 00:00:05.820 --> 00:00:09.870 Dobry wieczór Państwu, Fundacja Wspólnota Gdańska w Oliwskim 00:00:09.880 --> 00:00:15.740 Ratuszu Kultury wita po raz 25. na spotkaniu Wydziału 00:00:15.750 --> 00:00:17.180 Spraw Fundamentalnych. 00:00:17.850 --> 00:00:22.480 Bardzo dziękujemy Miastu Gdańsk za dofinansowanie tego projektu 00:00:22.490 --> 00:00:26.270 i pomoc w tym, że możemy się spotkać już po raz 25. 00:00:26.960 --> 00:00:32.410 Dziękujemy bardzo Gdańsk.pl dzięki którym to spotkanie jest 00:00:32.420 --> 00:00:37.360 transmitowane online i dzięki którym również zapis tego spotkania 00:00:37.370 --> 00:00:40.120 będzie potem zarchiwizowany i dostępny na naszej stronie. 00:00:40.770 --> 00:00:44.840 A teraz nasi goście: Pani Monika Płatek, 00:00:50.120 --> 00:00:54.290 Ania Cirocka, Małgosia Paszylka-Glaza. 00:00:58.930 --> 00:01:03.070 W takim gronie zapraszamy "Sztukę na Wokandę". 00:01:03.840 --> 00:01:05.050 Życzę Państwu miłego wieczoru. 00:01:05.060 --> 00:01:06.490 Dziękuję bardzo. 00:01:12.700 --> 00:01:17.340 Dzień dobry Państwu. Dzień dobry ponownie Pani Profesor, dzień 00:01:17.350 --> 00:01:22.850 dobry Gosia. Proszę Państwa dzisiaj w Wydziale Spraw Fundamentalnych 00:01:22.860 --> 00:01:28.540 spotykamy się na kolejnej rozmowie, 00:01:28.660 --> 00:01:30.760 kolejnej dyskusji 00:01:31.970 --> 00:01:35.920 z cyklu: "Czy sztuka może obrażać?" i tak jak Jola Leśniewska już 00:01:35.930 --> 00:01:36.740 zapowiedziała, 00:01:36.750 --> 00:01:42.250 dzisiaj będziemy rozmawiać o sztuce na wokandzie. 00:01:42.260 --> 00:01:46.570 Nie mamy dzisiaj, proszę Państwa prezentacji, 00:01:46.640 --> 00:01:52.180 która pomogłaby Państwu, może w takim odbiorze dzieł, bo 00:01:52.470 --> 00:01:56.060 będziemy mówić o konkretnych dziełach sztuki, więc będziemy 00:01:56.070 --> 00:02:01.240 się tutaj wspierać zdjęciami z laptopów, ale oczywiście 00:02:01.250 --> 00:02:02.940 00:02:03.010 --> 00:02:06.890 postaramy się tak opowiedzieć, żebyście Państwo dokładnie wiedzieli 00:02:06.900 --> 00:02:10.540 z jakim dziełem sztuki mamy do czynienia, a tak naprawdę 00:02:10.550 --> 00:02:14.510 problemem prawdopodobnie nie będzie to, że nie mamy tego 00:02:14.520 --> 00:02:20.210 wyświetlonego na ekranie jako slajdu, bo problemem będzie 00:02:20.220 --> 00:02:25.130 właśnie to, że to konkretne dzieło sztuki stało się przedmiotem 00:02:25.140 --> 00:02:30.790 jakiegokolwiek sporu i bardzo często ten spór miał swój finał 00:02:30.990 --> 00:02:33.450 w sądzie. 00:02:34.560 --> 00:02:39.460 Pani Profesor przed naszym spotkaniem, oczywiście 00:02:39.770 --> 00:02:44.380 zapoznałyśmy się z Pani artykułem "Sztuka Ukarana", który 00:02:44.390 --> 00:02:48.860 Państwu naturalnie polecam do przeczytania, jest dostępny. 00:02:49.640 --> 00:02:54.420 Napisała tam Pani takie słowa, które w naszą dzisiejszą 00:02:54.430 --> 00:02:59.160 rozmowę i chyba w nasz cały cykl doskonale się wpisują i jeśli 00:02:59.170 --> 00:03:03.120 Pani pozwoli, to ja zacytuję tutaj jeden z fragmentów. Proszę 00:03:03.130 --> 00:03:06.720 Państwa, ja ten fragment wyrwałam z większego kontekstu. 00:03:07.060 --> 00:03:10.990 Tak jak mówi tytuł "Sztuka Ukarana", czyli artykuł traktuje o sztuce 00:03:11.060 --> 00:03:15.300 która została w jakiś sposób ukarana, bo znalazła się na wokandzie 00:03:15.310 --> 00:03:19.110 i później zapadły wyroki sądowe 00:03:20.310 --> 00:03:25.070 i często sztuka na przykład została zarekwirowana, czyli artysta 00:03:25.140 --> 00:03:29.400 nie miał do niej dostępu, na przykład przez rok. 00:03:30.000 --> 00:03:35.650 Artykuł traktuje też o przyczynach, jakie mogą doprowadzić 00:03:35.660 --> 00:03:41.110 do ukarania sztuki, do ukarania artysty, ale też o 00:03:41.120 --> 00:03:44.340 ocenie moralnej artysty, która się stale odbywa. 00:03:44.420 --> 00:03:50.320 Oto cytat: "Karanie sztuki zaczyna się tam, gdzie zadaje 00:03:50.330 --> 00:03:54.770 kłam fałszywie rozciągniętym parawanom malującym idylle równości 00:03:54.780 --> 00:04:00.590 i neutralności, za którą uprawia się ucisk i dominację..." i dalej 00:04:00.960 --> 00:04:05.350 "...Najczęściej przywoływane są: Naruszenie obyczajności, zagrożenie 00:04:05.360 --> 00:04:06.380 moralności 00:04:06.680 --> 00:04:09.640 oraz obraza i naruszenie uczuć religijnych 00:04:09.780 --> 00:04:13.950 i choć spotkać można klasyfikację zakazów z powodów politycznych, 00:04:13.960 --> 00:04:17.610 społecznych, obyczajowych czy religijnych, to wszystkie 00:04:17.620 --> 00:04:22.190 one kwalifikują się jako polityczne, kwestionujące, przyjęte 00:04:22.240 --> 00:04:28.710 lub lansowane status quo” koniec cytatu i dzisiaj o obrazie, 00:04:28.720 --> 00:04:33.350 naruszaniu uczuć religijnych, o zagrożeniu moralności o tym 00:04:33.360 --> 00:04:39.650 będziemy mówić z Panią Profesor. Ja sobie pozwalam 00:04:39.660 --> 00:04:45.850 na początek, proszę Państwa na sięgnięcie do najdalszych źródeł 00:04:45.860 --> 00:04:48.580 najdawniejszych źródeł naszej cywilizacji. 00:04:48.920 --> 00:04:50.610 Oczywiście do cytatu Platona. 00:04:50.620 --> 00:04:56.210 Platon jako pierwszy wystąpił z cenzurą i przeczytam zaraz 00:04:56.300 --> 00:04:57.110 publiczności 00:04:57.120 --> 00:05:00.470 ten cytat, który Pani też zawarła na początku swojego artykułu 00:05:01.190 --> 00:05:05.310 i od razu zadam Pani pytanie: Czy chętnie Pani wchodzi w dyskusję 00:05:05.320 --> 00:05:10.260 z Platonem i czy znajduje Pani kontrargumenty wobec jego poglądów, 00:05:10.270 --> 00:05:12.330 zwłaszcza wobec jego poglądów 00:05:12.380 --> 00:05:14.060 z pisma 00:05:14.440 --> 00:05:18.240 "Państwo"? Proszę Państwa, 00:05:19.540 --> 00:05:24.240 fragment dialogu: "Więc, czy my tak łatwo pozwolimy, żeby byle 00:05:24.250 --> 00:05:28.830 kto i byle jakie mity układał i niech tego dzieci słuchają aby 00:05:28.840 --> 00:05:32.220 ich dusze nasiąkały skały poglądami, nieraz wprost przeciwnymi 00:05:32.230 --> 00:05:36.240 tym, które zdaniem naszym mieć powinny, gdy dorosną. 00:05:36.610 --> 00:05:40.750 Nie pozwolimy ani mowy, więc zdaje się, że przede wszystkim 00:05:40.760 --> 00:05:45.070 wypadnie nam patrzeć na palce tym, którzy mity układają i jak 00:05:45.080 --> 00:05:49.500 ułożą jaki ładny mit to go dopuścić, a jak nie to go odrzucimy". 00:05:51.350 --> 00:05:56.270 Pytanie jest: Co jest ładny mit, a co nie jest ładny mit? 00:05:56.340 --> 00:05:57.360 00:05:57.400 --> 00:06:00.890 Przy czym jesteśmy w miejscu, gdzie jest sporo sztuki i 00:06:00.940 --> 00:06:03.080 jak się państwo odwrócicie do tyłu 00:06:03.430 --> 00:06:09.170 to ja patrzę w tej chwili na coś, co nie dalej jak tydzień 00:06:09.180 --> 00:06:12.910 temu w galerii w Domu Kultury w Wilanowie 00:06:13.590 --> 00:06:17.040 nie zostało wystawione, ponieważ ten obraz po prawej stronie, 00:06:17.050 --> 00:06:20.760 gdzie ja widzę jakieś mrówki, ale zdecydowanie to jest kwiat, 00:06:20.770 --> 00:06:24.200 jak gdyby O’Keeffe, tak ona się chyba nazywa, 00:06:24.250 --> 00:06:29.060 a innymi słowy jest po prostu wagina i teraz z powodu tejże 00:06:29.070 --> 00:06:32.740 samej waginy mamy dziką awanturę 00:06:33.960 --> 00:06:39.400 w teatrze dramatycznym w Warszawie i wyrok sądu bardzo słuszny 00:06:39.530 --> 00:06:44.080 i to jest ta część, o której ja w ogóle nie zdążyłam napisać, bo 00:06:44.090 --> 00:06:46.500 Pani powiedziała tak: "To jest takie dostępne", to wcale takie 00:06:46.510 --> 00:06:49.960 dostępne nie jest i przepraszam, bo wysyłając ten tekst nie 00:06:49.970 --> 00:06:53.560 napisałam również tego, że to jest rozdział w książce "Granice 00:06:53.570 --> 00:06:59.000 wolności". Wydana książka pod redakcją Alicji Bartuś w Oświęcimiu 00:06:59.010 --> 00:07:03.060 w 2015 roku i ja ten tekst napisałam na zasadzie, 00:07:03.070 --> 00:07:06.080 który bardzo lubiłam, ponieważ w tej chwili te spotkania się 00:07:06.090 --> 00:07:09.340 nie odbywają, ale Alicja Bartuś, podobnie jak Państwo tutaj 00:07:09.350 --> 00:07:10.170 urządzacie 00:07:10.560 --> 00:07:13.280 najróżniejsze spotkania, to ona w tym Oświęcimiu 00:07:13.890 --> 00:07:17.880 właśnie za murami Oświęcimia, żeby pokazać, że Oświęcim to 00:07:17.890 --> 00:07:21.730 nie tylko Auschwitz i nie tylko śmierć, ale że tam żyją ludzie, 00:07:21.740 --> 00:07:25.950 którzy mają najróżniejsze potrzeby i sztuka pozwala im na to, 00:07:25.960 --> 00:07:31.510 żeby rozumieć, przeżywać, rozwijać się. Ona zaproszonym gościom 00:07:31.560 --> 00:07:34.990 zadaje temat, więc to nie był temat, na który ja sama wpadłam. 00:07:35.000 --> 00:07:38.090 To był temat, który został mi zadany i bardzo Jestem jej za to 00:07:38.100 --> 00:07:42.010 wdzięczna, ale trzymając się tego, 00:07:43.470 --> 00:07:49.220 trzymając się tejże waginy od co najmniej pół roku, bo 00:07:49.230 --> 00:07:50.300 to już chyba jest pół roku? 00:07:50.310 --> 00:07:51.460 00:07:51.810 --> 00:07:56.200 Kiedy wystawiono w teatrze dramatycznym w Warszawie, zapraszam 00:07:56.410 --> 00:07:57.600 piękną waginę, 00:07:57.610 --> 00:08:02.830 przepraszam, nie pamiętam artystki. Miękką, kolorową i te moje 00:08:02.840 --> 00:08:05.200 koleżanki, które są oburzone: 00:08:05.210 --> 00:08:07.220 "Po co to tak szokować?", 00:08:07.230 --> 00:08:09.120 "Po co to tyle świństw?" 00:08:09.210 --> 00:08:12.840 i z tym nie jestem przygotowana, ale ja od tego pół roku robię 00:08:12.850 --> 00:08:17.440 taki cykl, że gdzie jestem w tym świecie i tutaj w tym budynku 00:08:17.450 --> 00:08:20.670 też się to da zrobić, fotografuje 00:08:20.980 --> 00:08:26.750 te wielkie fallusy. Od pomnika Waszyngtona w Washington 00:08:26.760 --> 00:08:28.110 D.C. co tam stoi? 00:08:28.120 --> 00:08:31.850 To jest wielki fallus który jest tak naprawdę powtórką najróżniejszych 00:08:31.860 --> 00:08:36.170 fallusów występujących wszędzie w świecie i to nikogo nie 00:08:36.180 --> 00:08:41.210 razi i jest oczywiście: "O czym ty mówisz? 00:08:41.220 --> 00:08:46.870 Przecież to symbol mocy jest, symbol mądrości". Czego tam jeszcze 00:08:46.880 --> 00:08:50.290 się nie wsadzi w tego jednego biednego fallusa to mało kto wie. 00:08:50.300 --> 00:08:50.770 00:08:50.970 --> 00:08:51.510 Także 00:08:52.770 --> 00:08:55.630 to nie wynika z tego, że moje koleżanki są pruderyjne. 00:08:55.670 --> 00:09:01.610 To wynika z tego, że nie wykonujemy tej pracy, która jak 00:09:01.680 --> 00:09:07.170 pogrzebać i cofnąć się, pokazuje, że my na to patrzymy 00:09:08.580 --> 00:09:11.540 i jesteśmy z tym opatrzeni, 00:09:13.170 --> 00:09:18.410 jesteśmy również opatrzeni, nawet bezgłośnie i bezrefleksyjnie. 00:09:18.520 --> 00:09:19.710 Z patriarchatem, 00:09:20.380 --> 00:09:25.490 z władzą, która ma tak, a nie inaczej wyglądać, z językiem, który 00:09:25.500 --> 00:09:30.390 usuwa w cień ponad połowę społeczeństwa i w związku z tym to do 00:09:30.400 --> 00:09:35.690 czego żeśmy przywykli nie razi i nie wzrusza i 00:09:35.700 --> 00:09:36.220 teraz 00:09:37.050 --> 00:09:41.690 przeciwstawienie tego czemuś, co jest równie symboliczne. 00:09:42.370 --> 00:09:42.920 Naprawdę, 00:09:42.930 --> 00:09:45.630 to mogłaby być róża, mogłaby być wagina, 00:09:45.640 --> 00:09:48.910 może to jeszcze coś innego symbolizuje. 00:09:51.500 --> 00:09:56.980 Prawdopodobnie szokuje, ale poza tym szokiem jest ta cała 00:09:56.990 --> 00:10:01.790 sfera tego co niewypowiedziane i tak Panie będą mi musiały przerywać, 00:10:01.950 --> 00:10:05.000 bo jeszcze chcę Państwu powiedzieć jedną rzecz, a propos Platona 00:10:05.010 --> 00:10:06.480 on przecież zabrzmiał 00:10:06.550 --> 00:10:10.160 bardzo współcześnie, gdyby to powiedział Czarnek. 00:10:10.870 --> 00:10:14.850 to byśmy byli oburzeni, a ponieważ to jest Platon, to czytamy 00:10:14.860 --> 00:10:20.370 to jako starocie. No nie, Platon kiepsko skończył, Czarnek powinien 00:10:20.380 --> 00:10:21.310 o tym wiedzieć. 00:10:21.360 --> 00:10:26.710 Natomiast to nie jest do końca takie głupie, 00:10:27.680 --> 00:10:32.420 bo jak zaczęłam czytać książki, które rozkładały bajki na czynniki 00:10:32.430 --> 00:10:33.400 pierwsze, 00:10:34.170 --> 00:10:37.160 bo starałam się zrozumieć, o co tym Braciom Grimm chodziło 00:10:37.170 --> 00:10:41.920 do cholery. Taka bajka jest: umarło dziecko, pochowali to dziecko, 00:10:42.240 --> 00:10:45.830 matka przyszła nad ten grób, to dziecko wyciągnęło rączkę i 00:10:45.840 --> 00:10:50.660 krzycząc: "Mamusiu, mamusiu zimno mi", a matka dała mu w łapę i poszła 00:10:50.670 --> 00:10:55.400 sobie. Koszmar, jak to czytać dzieciom takie coś? Po co to jest, 00:10:55.410 --> 00:11:00.560 o czym to jest, do czego to zmierza? Tak naprawdę pewnie 00:11:00.570 --> 00:11:04.560 trzeba nabyć dodatkowej kompetencji, żeby zrozumieć, że ci 00:11:04.570 --> 00:11:09.800 Grimm to nie są jacyś perwersyjny idioci, tylko przekazują pewną 00:11:09.810 --> 00:11:13.400 wiedzę i sposób przygotowania człowieka do życia, 00:11:13.660 --> 00:11:17.180 które niekoniecznie jest łatwe i z drugiej strony sposób 00:11:17.230 --> 00:11:21.020 radzenia sobie z czymś co jest niezwykle okrutne: śmierć dziecka 00:11:21.210 --> 00:11:25.250 i że te bajki mają dodatkowe 00:11:25.320 --> 00:11:29.000 zadania tylko, że one mają też zadania nieoczekiwane. 00:11:29.340 --> 00:11:33.060 Możecie teraz Państwo sporo poczytać o tym, że wreszcie w tych 00:11:33.070 --> 00:11:36.420 bajkach po pierwsze te dziewczynki nie wszystkie są tymi 00:11:37.700 --> 00:11:42.370 Płatek, to jest nagrywane, więc tymi dziewczynkami, chudymi, 00:11:42.380 --> 00:11:45.730 pięknymi i takimi zwiewnymi, które się niewiele odzywają, 00:11:45.740 --> 00:11:46.490 leżą w trumnie, 00:11:46.500 --> 00:11:48.970 ktoś jer pocałuje i o niczym innym nie marzą, tylko żeby wyjść 00:11:48.980 --> 00:11:49.710 za mąż. 00:11:49.940 --> 00:11:53.430 To jest straszne, do tego one są wszystkie białe, więc teraz 00:11:53.440 --> 00:11:56.740 ten moment, kiedy te bohaterki zaczynają 00:11:57.620 --> 00:12:03.030 mieć więcej ciała, mieć różny kolor na twarzy i być sprawcze 00:12:03.250 --> 00:12:07.820 jest super, ale szczególną postacią, która 00:12:08.980 --> 00:12:15.590 bolała dziewczynki czarne, że nie reprezentuje ich, jest mała syrenka. 00:12:15.630 --> 00:12:20.330 To jest taka bajka Andersena, która jak Państwo się przyjrzycie, 00:12:20.600 --> 00:12:21.940 jest niezwykle okrutna. 00:12:21.950 --> 00:12:25.050 Ktoś się zapytał Andersena, dlaczego on nie napisze życiorysa 00:12:25.060 --> 00:12:29.230 on mówi, bo już napisałem i faktycznie te wszystkie jego bajki 00:12:29.460 --> 00:12:34.430 są o jego przerażająco trudnym dzieciństwie i o trudnym życiu, 00:12:34.440 --> 00:12:35.760 jakie miał w całości. 00:12:35.980 --> 00:12:37.650 Tyle tylko, że jak się przeczyta... 00:12:38.400 --> 00:12:41.650 Drogie Panie, nie czytajcie tego swoim córkom, swoim synom 00:12:41.660 --> 00:12:46.310 i swoim wnuczkom i wnukom bez interpretacji i najlepiej bez 00:12:46.320 --> 00:12:48.750 innego zakończenia, bo to jest bajka 00:12:48.760 --> 00:12:54.230 o tym, że dziewczynka, żeby zdobyć miłość jakiegoś palanta, 00:12:54.580 --> 00:13:00.290 musi stracić głos, musi stracić możliwość bycia sobą, gdzie 00:13:00.300 --> 00:13:02.400 z kolei musi to oddać. 00:13:02.650 --> 00:13:03.530 Jak się przyjrzeć 00:13:03.540 --> 00:13:08.490 kim jest ta Urszula, ta wredna czarownica, brzydka, czarna, 00:13:08.920 --> 00:13:12.980 właśnie ona jedna jest czarna i oczywiście gruba. 00:13:13.840 --> 00:13:14.840 To jest przecież 00:13:15.890 --> 00:13:21.700 inna postać morska, którą ten cholerny król bezmyślny, 00:13:21.710 --> 00:13:24.380 bez uczuciowy, patriarchalny, 00:13:24.540 --> 00:13:28.990 autorytarny pozbawił możliwości funkcjonowania w tym morzu, 00:13:29.190 --> 00:13:33.120 czyli ta Urszula jest również postacią niezwykle tragiczną, 00:13:33.470 --> 00:13:37.110 więc po pierwsze trzeba tą Urszulę wyciągnąć i przywrócić jej 00:13:37.120 --> 00:13:42.150 godność, a po drugie trzeba wytłumaczyć tej małej księżniczce, 00:13:42.560 --> 00:13:45.490 No że to jest ostatnia rzecz, która jest jej potrzebna, że jeżeli 00:13:45.500 --> 00:13:49.510 dlatego, żeby mieć ukochanego, trzeba się pozbyć siebie, pozbyć 00:13:49.520 --> 00:13:55.380 głosu i skazać na to, żeby być postrzeganą jako totalnie niemrawą 00:13:55.390 --> 00:14:00.530 i do niczego i w zasadzie dobrą do tego, żeby ją porzucić i to, 00:14:00.540 --> 00:14:00.930 że 00:14:01.250 --> 00:14:05.250 żeby w ogóle coś zdobyć, te kobiety muszą być w kłótniach. 00:14:05.260 --> 00:14:07.910 Przepraszam, bo zaczynam analizować właśnie "Małą Księżniczkę", 00:14:07.980 --> 00:14:10.330 ale to pokazuje, że tak 00:14:10.370 --> 00:14:15.670 Jeśli to miałby być taki mit, który mówi: "Kobieta, aby w ogóle 00:14:15.680 --> 00:14:17.900 funkcjonować, musi się zamknąć 00:14:18.540 --> 00:14:22.190 i stracić możliwość swobodnego pływania 00:14:22.830 --> 00:14:28.060 i się podporządkować i powycinać, dlatego, żeby funkcjonować" 00:14:28.410 --> 00:14:31.890 i to jej nie daje szczęścia. Nie daje jej, ale 00:14:31.900 --> 00:14:34.720 takie są obietnice. 00:14:35.120 --> 00:14:38.290 Jeśli takie są obietnica, no to nie jest dobra bajka, czyli tą bajkę można czytać, mogą 00:14:38.300 --> 00:14:42.610 ją odgrywać dziewczynki każdego koloru skóry, ale one nie mogą 00:14:42.620 --> 00:14:47.690 tego przyjmować bez platońskiego rozłożenia na części. 00:14:48.050 --> 00:14:51.570 Tak, ale Pani Profesor proszę spojrzeć teraz jak bardzo od czasów 00:14:51.580 --> 00:14:57.290 starożytnych przez wszystkie epoki ta kalka, bo to jest właściwie 00:14:57.300 --> 00:15:02.310 taka kalka, którą my możemy nakładać na współczesne na 00:15:02.320 --> 00:15:03.920 przykład procesy o dzieła sztuki. 00:15:04.160 --> 00:15:06.180 Bo przecież 00:15:07.370 --> 00:15:09.560 natura ludzka w ogóle się nie zmienia. 00:15:09.570 --> 00:15:14.440 Pani powiedziała, Platon brzmi bardzo współcześnie i właściwie 00:15:14.450 --> 00:15:19.500 bardzo trudno jest wejść w dyskusje z Platonem, sięgając 00:15:19.510 --> 00:15:22.120 do czasów antycznych, bo to są nasze czasy. 00:15:22.130 --> 00:15:26.520 My cały czas próbujemy sobie poradzić z tymi samymi problemami, 00:15:26.530 --> 00:15:28.490 jakbyśmy nie mogli tego rozwiązać. 00:15:28.700 --> 00:15:33.520 Taka jest, nawiązując zresztą do tego, że kobieta ma stracić 00:15:33.530 --> 00:15:38.900 głos, Mary Beard zdaje się tak się czyta jej nazwisko, historyczka 00:15:39.140 --> 00:15:43.590 która zajmuje się Antykiem, wyłuskała z literatury antycznej 00:15:43.600 --> 00:15:47.370 między innymi z Homera słowa, które zabierają kobietom 00:15:47.560 --> 00:15:52.890 głos i pokazuje, jak to przez wiele stuleci 00:15:52.900 --> 00:15:58.290 funkcjonowało było akceptowalne i jak dzisiaj dopiero przestaje 00:15:58.300 --> 00:16:01.180 być akceptowalne i jakie budzi oburzenie 00:16:01.190 --> 00:16:07.950 i być może dlatego dzieła sztuki takie, w których kobieta 00:16:08.030 --> 00:16:11.330 jest naga i w których jest pokazywana kobieca wagina 00:16:11.380 --> 00:16:16.610 przede wszystkim zawstydzają mnóstwo kobiet, a po drugie 00:16:16.660 --> 00:16:22.010 są określane jako dzieła obrażające moralność. Także 00:16:22.020 --> 00:16:26.790 to jest rodzaj takiej kalki, którą my możemy przyłożyć na 00:16:26.800 --> 00:16:31.150 każdy współczesny proces, o którym ja tutaj chciałam mówić 00:16:31.160 --> 00:16:33.320 i Panią się o te procesy pytać. 00:16:35.090 --> 00:16:40.910 Proszę Państwa, pierwszy taki problem, który chciałabym 00:16:41.070 --> 00:16:43.460 poruszyć "Sprawa o zniesławienie". 00:16:44.230 --> 00:16:49.440 Będziemy mówić o polskim naszym podwórku, ale 00:16:49.450 --> 00:16:54.600 proszę spojrzeć, w jaki sposób to taki uniwersalizm pewnych 00:16:54.610 --> 00:16:59.120 zachowań ludzkich, który się toczy przez stulecia. 00:16:59.350 --> 00:17:03.100 Pierwszym takim przykładem jest i myślę, że tutaj Państwu 00:17:03.110 --> 00:17:07.830 nie muszę pokazywać slajdu, ale jeśli Państwo zechcecie i ktoś 00:17:07.900 --> 00:17:12.360 się dopatrzy, Kaplica Sykstyńska "Sąd Ostateczny" Michała 00:17:12.370 --> 00:17:16.260 Anioła. Jak Państwo wiecie, Michał Anioł malując przez kilka 00:17:16.270 --> 00:17:21.080 lat ten fresk, był już w czasie tworzenia tego fresku krytykowany, 00:17:21.160 --> 00:17:22.650 że tam jest za dużo nagości. 00:17:22.940 --> 00:17:27.760 Oczywiście do dzisiaj rozpatruje się ten kazus jako 00:17:27.770 --> 00:17:29.080 obrazę moralności. 00:17:29.090 --> 00:17:30.980 Natomiast chciałam powiedzieć o takiej rzeczy, 00:17:31.030 --> 00:17:37.440 mistrz papieskiej ceremonii Biagio da Cesena był bardzo 00:17:38.250 --> 00:17:40.990 niemiły dla Michała Anioła, delikatnie mówiąc, cały 00:17:41.000 --> 00:17:45.270 czas zwracał mu uwagę, że jest za dużo nagości. 00:17:45.280 --> 00:17:49.030 Jako ostatnią postać na tym "Sądzie Ostatecznym" Michał Anioł 00:17:49.040 --> 00:17:53.690 namalował legendarnego Króla Minosa, który jest gryziony 00:17:53.700 --> 00:17:58.150 w przyrodzenie przez wielkiego węża i ma rysy Biagia da Ceseny, 00:17:58.160 --> 00:18:02.710 czyli tego papieskiego mistrza ceremonii. Proszę 00:18:02.720 --> 00:18:06.090 Państwa, Biagio da Cesena oczywiście poczuł się urażony, 00:18:06.100 --> 00:18:09.770 to jest taki pierwszy przykład tego, poczuł się zniesławiony. 00:18:09.780 --> 00:18:13.370 Poszedł oczywiście do papieża, my tutaj już o tym dziele 00:18:13.380 --> 00:18:15.130 rozmawialiśmy, że papież 00:18:15.510 --> 00:18:18.110 powinien kazać zamalować tę twarz. 00:18:18.120 --> 00:18:21.820 No nie może być tak, że jego rysy będą utrwalone w najgłębszym 00:18:21.830 --> 00:18:22.980 kręgu piekielnym, 00:18:23.340 --> 00:18:25.890 ale papież powiedział, że jego władza nie sięga do piekła 00:18:25.900 --> 00:18:27.870 i że musi się z tym udać do Michała Anioła, 00:18:29.130 --> 00:18:32.660 500 lat temu. Proszę Państwa, 150 lat temu 00:18:32.670 --> 00:18:39.000 malarz pochodzenia amerykańskiego James McNeill Whistler 00:18:39.440 --> 00:18:41.230 na otwarcie Grosvenor Gallery 00:18:41.240 --> 00:18:44.270 w 1875 roku w Londynie 00:18:44.340 --> 00:18:49.230 wystawił 8 swoich obrazów między innymi "Nokturn 00:18:49.240 --> 00:18:51.490 w czerni i złocie - spadająca raca". 00:18:51.820 --> 00:18:52.890 00:18:54.300 --> 00:18:57.360 Ten obraz został wystawiony na sprzedaż za 200 gwinei. 00:18:57.720 --> 00:19:01.860 Mamy udokumentowany proces sądowy, ponieważ krytyk John Ruskin 00:19:01.870 --> 00:19:07.060 absolutny autorytet, jak John Ruskin napisał o kimś, 00:19:07.070 --> 00:19:08.190 że jest dobrym malarzem 00:19:08.200 --> 00:19:13.430 wynosił tego człowieka na ołtarze, jak napis. 00:19:13.530 --> 00:19:16.870 o kimś źle to skazywał tego malarza artystę na niebyt. 00:19:17.280 --> 00:19:21.520 John Ruskin poszedł do tej galerii, obejrzał obrazy i ja Państwu 00:19:21.530 --> 00:19:23.810 przeczytam cytat, który jest tutaj kluczowy. 00:19:24.280 --> 00:19:27.700 Napisał, że: "Galeria nie powinna wystawiać takich dzieł, 00:19:28.000 --> 00:19:31.520 w których marna fanaberia artysty zbliża się niemal do granicy 00:19:31.530 --> 00:19:33.240 rozmyślnego oszustwa. 00:19:33.500 --> 00:19:36.650 Już wcześniej widziałem i słyszałem o cwaniackiej cockney'owskiej 00:19:36.660 --> 00:19:40.420 bezczelności, ale nigdy nie przypuszczałem, że doczekamy 00:19:40.430 --> 00:19:44.940 czasów, gdy jakiś cockscomp zażyczy sobie 200 gwinei 00:19:44.950 --> 00:19:49.940 za muśnięcie słoikiem farby w twarz publiczności. "Cockscomp" to 00:19:50.130 --> 00:19:53.760 w staroangielskim "fircyk". 00:19:55.210 --> 00:19:58.970 Whistler dowiedział się co to znaczy, poczuł się obrażony 00:19:58.980 --> 00:20:00.590 i podał Ruskina do sądu. 00:20:00.920 --> 00:20:02.310 Sprawa się odbyła, 00:20:02.400 --> 00:20:06.350 to była, proszę Państwa, też właściwie w historii pierwsza 00:20:06.360 --> 00:20:10.790 sprawa o krytykę artystyczną 00:20:11.810 --> 00:20:17.850 i teraz proszę spojrzeć na schemat działania, mamy wystawę 00:20:17.860 --> 00:20:20.560 w naszej warszawskiej Zachęcie. 00:20:21.350 --> 00:20:27.050 Piotr Uklański w 2000 roku zrobił wystawę "Naziści". 00:20:28.270 --> 00:20:31.680 Ja oddam głos Gosi. Gosia 00:20:31.690 --> 00:20:35.340 jeżeli możesz bardzo proszę i Pani Profesor, będziemy miały 00:20:35.350 --> 00:20:38.170 do Pani tutaj pytanie o zniesławienie. 00:20:39.330 --> 00:20:42.180 Państwo pewnie słyszeli o tym akcie 00:20:42.190 --> 00:20:45.640 jak Piotr Uklański, w tej chwili jedna z najważniejszych postaci, 00:20:45.650 --> 00:20:50.240 jeżeli chodzi o sztukę współczesną, znamy go między innymi 00:20:50.250 --> 00:20:53.900 z osławionego dyptyku z napisem "Solidarność". 00:20:54.450 --> 00:20:59.780 Kiedy pokazał, jak za wagą słowa nie bardzo idzie wszystko to, 00:20:59.790 --> 00:21:04.700 co powinno kształtować naszą przyszłość, pokazał zdjęcia 00:21:04.710 --> 00:21:10.460 w Zachęcie znanych aktorów, którzy odgrywali rolę nazistów. 00:21:10.780 --> 00:21:16.520 Tam między innymi były oczywiście zdjęcie snu Daniela Olbrychskiego, 00:21:16.530 --> 00:21:19.200 tam było zdjęcie Mikulskiego, 00:21:19.280 --> 00:21:23.490 tam było zdjęcie Jana Englerta, ale również Jeana-Paula Belmondo. 00:21:23.960 --> 00:21:26.220 To jest rok 2000, 00:21:26.230 --> 00:21:29.600 w latach 90' na arenę wchodzi sztuka krytyczna. 00:21:29.840 --> 00:21:34.450 Artyści świadomie wybierają tematy trudne, rozliczają się 00:21:34.460 --> 00:21:40.500 też w sposób bardzo okrutny z popkulturą i z czymś, co nazywamy 00:21:40.540 --> 00:21:45.290 taką, jakby to powiedzieć kategoryzacją pewnych rzeczy, 00:21:45.300 --> 00:21:49.770 kiedy zapominamy o języku artystyczno-umownym, ale 00:21:49.780 --> 00:21:53.820 też o takiej świadomej prowokacji, przekraczaniu granic i 00:21:53.830 --> 00:21:55.770 raptem wchodzi Daniel Olbrychski, 00:21:56.300 --> 00:22:01.960 oczywiście w otoczeniu kamer i posługując się szablą tą szablą, 00:22:01.970 --> 00:22:07.810 która zresztą była osławioną szablą z powieści Henryka Sienkiewicza 00:22:07.820 --> 00:22:12.900 i z tej roli, którą on tam odgrywał, czyli szablą Kmicica tnie 00:22:12.910 --> 00:22:18.240 te wizerunki, mówiąc, że jest to obraza jego, bo on jest aktorem. 00:22:18.250 --> 00:22:22.370 Natomiast tytuł wystawy 00:22:22.380 --> 00:22:26.260 to "Naziści", czyli to jest jakiś rodzaj stygmatyzacji. 00:22:26.830 --> 00:22:31.420 Właściwie sprawa nie znalazła swojego finału w sądzie i chyba dobrze. 00:22:31.750 --> 00:22:34.320 Daniel Olbrychski, po pewnym namyśle 00:22:34.470 --> 00:22:38.700 przeprosił za swój atak wściekłości, natomiast właściwie 00:22:38.710 --> 00:22:42.310 Piotr Uklański w ogóle się do tego nie odniósł, to znaczy potraktował 00:22:42.320 --> 00:22:45.250 to jako rodzaj pewnego happeningu artystycznego. 00:22:46.380 --> 00:22:50.260 Przeszedł, może nie tyle do porządku 00:22:50.430 --> 00:22:54.260 dziennego nad tą sprawą, ile po prostu przyjął taką rzecz do wiadomości. 00:22:54.680 --> 00:22:59.210 Zresztą potem takich różnych akcji, że ktoś gdzieś czuje 00:22:59.220 --> 00:23:02.450 się czymś obrażony, ktoś na coś się nie zgadza. 00:23:02.980 --> 00:23:07.940 Zresztą te lata 2000' to jest wielki taki, bo ja wiem 00:23:08.190 --> 00:23:12.460 czas na właśnie jakieś przekrywanie, odkrywanie, odłamywanie, 00:23:12.500 --> 00:23:14.780 wytrychem otwieranie, zakrywanie, 00:23:14.790 --> 00:23:16.950 więc to też jest tak. Bardzo często 00:23:16.960 --> 00:23:21.170 robią to ludzie, którzy sobie nawet nie zadają trudu odpowiedzi 00:23:21.180 --> 00:23:26.790 na pytanie: "Co było intencją artysty?", którzy uważają, że znają 00:23:26.800 --> 00:23:27.220 się na tym 00:23:27.290 --> 00:23:30.740 wszystkim lepiej, a przede wszystkim czują się potwornie obrażeni 00:23:30.750 --> 00:23:32.720 daną sytuacją. 00:23:32.890 --> 00:23:37.490 Piotr Uklański zrobił tą swoją instalację w sposób pełny i świadomy. 00:23:38.140 --> 00:23:43.300 On pokazał, jak zło przybrało bardzo ładne oblicze. 00:23:43.900 --> 00:23:47.560 Pojęcie nazizmu jest jednym z najokrutniejszych zjawisk, 00:23:47.570 --> 00:23:50.730 z jakimi przyszło nam się mierzyć w naszym świecie. 00:23:51.030 --> 00:23:54.230 W dodatku pozostaje ciągle aktualne. 00:23:54.530 --> 00:24:00.210 W związku z tym on pokazał również to coś, co nazywamy takim 00:24:00.220 --> 00:24:04.090 symboliczną magią zła, że zło ma zawsze w sobie 00:24:04.100 --> 00:24:05.250 pewną ułudę i 00:24:05.450 --> 00:24:10.000 jest bardziej interesujące niż to, co nazywa się takim pokornym 00:24:10.350 --> 00:24:15.600 miejscami nudnym dobrem, natomiast sam Daniel Olbrychski 00:24:15.610 --> 00:24:17.920 wykorzystał tu również taką rzecz bym powiedziała 00:24:17.930 --> 00:24:22.000 prawie, że totemiczną, bo gdzieś stanęła też taka opozycja 00:24:22.010 --> 00:24:23.260 prawie, że patriotyczna. 00:24:23.270 --> 00:24:26.860 Bo tu mamy nazistów, a on tą polską szablą 00:24:27.170 --> 00:24:32.640 Kmicica pociął te wizerunki, i właśnie tu się pojawia kolejne 00:24:32.650 --> 00:24:36.560 pytanie. Tak, Pani Profesor czy to jest sprawa... bo tych spraw 00:24:36.570 --> 00:24:37.780 jest oczywiście mnóstwo. 00:24:37.790 --> 00:24:41.620 Tutaj jest taka bardzo kontrowersyjna rzecz: Czy to jest sprawa 00:24:41.900 --> 00:24:46.200 warta batalii sądowej? Bo Daniel Olbrychski w jednym z wywiadów 00:24:46.210 --> 00:24:46.470 powiedział, 00:24:46.540 --> 00:24:52.940 że jego adwokat jemu doradził, że 00:24:52.950 --> 00:24:57.920 sprawa będzie się ciągnęła bardzo długo i że jeżeli chce zwrócić 00:24:57.930 --> 00:25:02.740 uwagę na to, że poczuł się zniesławiony, urażony, to powinien 00:25:02.750 --> 00:25:04.090 zrobić ten skandal. 00:25:05.260 --> 00:25:07.340 Nie wierzę i znam 00:25:07.490 --> 00:25:11.560 kulisy tej sprawy, ale macie Państwo fantastyczny przykład, 00:25:11.750 --> 00:25:14.250 że sztukę można uprawiać w różny sposób. 00:25:14.710 --> 00:25:20.330 Można sztukę powiesić w muzeum i można również 00:25:20.550 --> 00:25:24.100 odegrać spektakl i to też będzie sztuka. 00:25:24.810 --> 00:25:31.630 Jeden odegrał spektakl wieszając obrazy i mówiąc: "Popatrzcie ludzie, 00:25:31.640 --> 00:25:35.760 to nie jest tak, że ten zły to jest... spojrzymy na twarz i wiemy, 00:25:35.770 --> 00:25:37.720 że pięć lat bez wyroku się nie należy. 00:25:37.790 --> 00:25:43.430 On bywa piękny i też może doprowadzać do rzeczy, które są okrutne 00:25:43.440 --> 00:25:44.010 i złe" 00:25:44.120 --> 00:25:46.680 i przyszedł drugi który 00:25:47.320 --> 00:25:50.650 po prostu odbył fantastyczny performance. 00:25:50.660 --> 00:25:54.890 Ile lat temu to było? 23? A my wciąż o tym mówimy, 00:25:55.440 --> 00:25:59.450 co by nie powiedzieć o Olbrychskim, który kiedyś miał wykład 00:25:59.460 --> 00:26:03.620 dla studentów, to straszny kabotyn, potworny kabotyn, ale 00:26:03.630 --> 00:26:06.680 prawdopodobnie być może jak się jest aktorem to tak trzeba. 00:26:07.010 --> 00:26:12.080 Natomiast on tak pięknie mówił i na przykład zdradził, w jaki 00:26:12.090 --> 00:26:14.100 sposób zapamiętywać tekst. 00:26:14.350 --> 00:26:18.150 On powiedział tak, z tego co pamiętam, nie daje gwarancji. 00:26:18.160 --> 00:26:20.990 Ja nie mam takiej pamięci jak Olbrychski, ale on powiedział, 00:26:21.000 --> 00:26:24.880 że to tekst nie wchodzi tutaj ta cała mnemotechnika, że zostawiacie... 00:26:24.890 --> 00:26:25.340 00:26:25.440 --> 00:26:26.360 To nieprawda. 00:26:26.990 --> 00:26:29.000 Tekst zapamiętuje się 00:26:29.920 --> 00:26:31.470 twarzą, ustami. 00:26:32.330 --> 00:26:38.130 Czyli ćwicząc tekst trzeba go głośno mówić i pozwolić zapamiętać 00:26:38.170 --> 00:26:38.590 twarzy. 00:26:38.660 --> 00:26:40.130 Ja to wykorzystuję, 00:26:40.140 --> 00:26:44.330 prawdę mówiąc to działa. Pamięć ciała. Tak, pamięć ciała, więc 00:26:45.940 --> 00:26:46.130 00:26:46.140 --> 00:26:47.200 oczywiście 00:26:47.950 --> 00:26:51.640 że z punktu widzenia czy to by się nadawało dla prokuratora, 00:26:51.650 --> 00:26:53.740 mam dla Państwa bardzo złą wiadomość. 00:26:54.320 --> 00:26:57.340 Kiedyś za czasów stalinowskich było tak, dajcie mi człowieka 00:26:57.350 --> 00:26:58.560 paragraf się znajdzie. 00:26:59.730 --> 00:27:00.570 Witajcie 00:27:01.660 --> 00:27:02.300 w domu. 00:27:03.010 --> 00:27:05.260 Dajcie nam człowieka, paragraf się znajdzie. 00:27:05.390 --> 00:27:08.600 My byśmy to również i parę lat temu też potrafili zrobić. 00:27:09.790 --> 00:27:14.150 Czy warto? Ja jestem z wydziału prawa, w którymś momencie na wydziale 00:27:14.160 --> 00:27:15.910 prawa ktoś 00:27:16.040 --> 00:27:20.260 przyniósł artykuł z jakiejś gazety prawicowej, która mówiła: 00:27:20.270 --> 00:27:23.880 "Kto tam uczy na tym wydziale prawa?" i od komunistów nas wyzwali 00:27:23.890 --> 00:27:25.040 i od niewłaściwych ludzi 00:27:25.210 --> 00:27:27.120 i niestety w tej grupie również jestem ja. 00:27:29.230 --> 00:27:32.570 Nie jestem córką Generała Płatka, ale mój tatuś się nazywał 00:27:32.580 --> 00:27:35.310 Płatek i kiedy umierał mówił do mnie: "To już teraz nikt cię nie 00:27:35.320 --> 00:27:37.280 będzie tego wytykał". 00:27:37.290 --> 00:27:39.710 to ja mówię tak: "Z tego powodu, że ty umrzesz, to myślisz, że nie będą 00:27:39.720 --> 00:27:42.960 mi jakiegoś Zenona Płatka przypisywać? To sobie już pożyj 00:27:42.970 --> 00:27:43.990 bo to nie warto", 00:27:44.480 --> 00:27:46.430 ale nie pomogło. W każdym razie 00:27:48.470 --> 00:27:53.830 ten artykuł był chyba w 2018 roku, 00:27:54.080 --> 00:27:58.060 to doszło do złożenia tej sprawy w 2019 00:27:58.070 --> 00:28:02.280 roku i teraz dostaje wezwanie do sądu na 23 00:28:02.290 --> 00:28:05.770 kwietnia i ja sobie myślę coś nie tak, bo to jest Jerzego i Wojciecha 00:28:05.850 --> 00:28:08.880 i w związku z tym wiem, że jestem zaproszona i że to jest niedziela. 00:28:09.150 --> 00:28:13.680 To wezwanie na pierwszą rozprawę od sprawy, która wpłynęła 00:28:13.690 --> 00:28:16.890 w 2019 roku, jest na 23 00:28:16.900 --> 00:28:20.680 kwietnia roku 2024. Więc oczywiście 00:28:20.690 --> 00:28:24.870 ten prawnik, był niezwykle uczciwy albo 00:28:25.000 --> 00:28:29.760 nie ma miesięcznych wpłat za świadczone usługi, bo mógłby zarabiać 00:28:29.770 --> 00:28:31.380 bardzo długo na tej sprawie 00:28:31.700 --> 00:28:35.640 i ja usłyszałam, że od 2019 już macie 00:28:35.650 --> 00:28:39.030 sprawę w 2024 to świetnie, czyli 00:28:39.070 --> 00:28:40.320 oczywiście, że to nie ma sensu. 00:28:40.330 --> 00:28:44.920 Czy sąd jest miejscem, gdzie sprawy o sztukę się mogą i niekiedy 00:28:44.930 --> 00:28:48.700 powinny odbywać? Tak, ale to rozumiem, że Panie do tego przejdą. 00:28:49.570 --> 00:28:52.980 Pani Profesor, proszę nie odkładać mikrofonu, tylko od razu 00:28:52.990 --> 00:28:55.720 odpowiedzieć na pytanie wprowadzające 00:28:55.800 --> 00:28:58.940 do następnego tematu: Czym jest obraza uczuć religijnych? 00:28:59.540 --> 00:29:01.280 Jak rozumieć ją prawnie? 00:29:02.780 --> 00:29:05.060 Obraza uczuć religijnych jest skandalem. 00:29:06.120 --> 00:29:07.360 Prawnie tego nie ma 00:29:07.370 --> 00:29:08.270 co rozumieć. 00:29:08.280 --> 00:29:09.800 To jest rzecz, która jest... 00:29:10.860 --> 00:29:14.500 bo z punktu widzenia religijnego się tego nie trzyma. 00:29:14.510 --> 00:29:16.540 Bluźnierstwo 00:29:16.830 --> 00:29:19.800 może dotyczyć tylko ludzi, którzy są wierzący. 00:29:20.460 --> 00:29:23.260 W związku z tym bluźnierstwa nie może dopuścić się ktoś, kto 00:29:23.270 --> 00:29:26.710 wierzący nie jest, a państwo... 00:29:26.750 --> 00:29:30.910 artykuł 25. konstytucji mówi o rozdziale państwa 00:29:30.950 --> 00:29:33.000 i kościoła. 00:29:33.010 --> 00:29:39.640 W związku z tym państwo nie ma respektować religijnych aspektów 00:29:40.370 --> 00:29:43.260 życia religijnego, tym bardziej że. 00:29:43.930 --> 00:29:45.410 jak Państwu przeczytam... 00:29:46.990 --> 00:29:50.370 żebyśmy wiedzieli, o czym mowa, bo to jest najgorsze, co może 00:29:50.380 --> 00:29:53.490 być, że my będziemy tutaj rzucać artykułami, a Państwo będziecie 00:29:53.500 --> 00:29:54.520 się czuli jak 00:29:56.250 --> 00:30:01.420 w sądzie. Kto obraża uczucia religijne innych osób, 00:30:01.470 --> 00:30:06.180 znieważając publicznie przedmiot czci religijnej lub miejsce 00:30:06.190 --> 00:30:09.080 przeznaczone do publicznego wykonywania obrzędów religijnych, 00:30:09.090 --> 00:30:09.620 podlega karze. 00:30:09.920 --> 00:30:15.360 Prawo karne nie jest zwykłym prawem, to jest ultima ratio, 00:30:15.770 --> 00:30:20.400 co oznacza, że prawo karne może wkraczać dopiero wtedy, kiedy 00:30:20.410 --> 00:30:24.240 żeśmy wyczerpali wszystkie inne środki, co w praktyce oznacza 00:30:24.450 --> 00:30:29.700 to, że problemy powinniśmy rozwiązywać na gruncie wychowania 00:30:29.770 --> 00:30:34.590 w szkole, medycyny, działań społecznych, prawa cywilnego, 00:30:34.600 --> 00:30:39.010 administracyjnego, finansowego, rodzinnego, a na końcu i 00:30:39.020 --> 00:30:43.110 dobrze byłoby, gdyby na tym końcu, bo jakbyśmy mieli teraz Państwa 00:30:43.120 --> 00:30:46.450 poprosić, żebyście wymienili dziesięć różnych przestępstw, 00:30:46.460 --> 00:30:48.340 to wam gwarantuje, że się zatrzymacie... 00:30:48.380 --> 00:30:51.400 jesteście wspaniałą grupą ...gdzieś tak na maksymalnie siedmiu. 00:30:51.640 --> 00:30:54.630 Dalej nie pójdziecie, nie wymienicie tylu przestępstw. 00:30:54.690 --> 00:30:59.400 W związku z tym powinno być w kodeksie karnym to, do czego wszyscy 00:30:59.410 --> 00:31:03.710 się zgadzamy, że jest złe, nie powinno tego być, w związku z tym 00:31:03.720 --> 00:31:07.920 dla utrwalenia tej racji wsadzamy to do kodeksu karnego. 00:31:08.180 --> 00:31:12.100 Kodeks karny nie rozwiązuje problemów społecznych, czasami 00:31:12.110 --> 00:31:16.840 może, ale najczęściej je tworzy, a ten przepis... a i kodeks karny 00:31:16.850 --> 00:31:22.120 jest takim kodeksem, gdzie przepisy muszą być interpretowane 00:31:22.130 --> 00:31:26.440 ścieśniająco, czyli nie można tego interpretować rozszerzająco, 00:31:26.730 --> 00:31:30.560 bo to dotyka naszej wolności, naszej godności, naszego dobrego 00:31:30.570 --> 00:31:34.570 imienia, naszej kasy i generalnie relacji społecznych. 00:31:34.730 --> 00:31:38.020 Jeżeli mamy sprawę w sądzie cywilnym, nikt nie będzie 00:31:38.030 --> 00:31:41.370 uważał, że jesteśmy niemoralni, jak jesteśmy skazani, to nikt 00:31:41.380 --> 00:31:44.800 się nie interesuje, za co nas skazali, ale to jednak że plami. 00:31:44.810 --> 00:31:45.320 00:31:45.590 --> 00:31:49.670 Więc wiedząc o tym, z tym trzeba się obchodzić bardzo szczególnie, 00:31:50.040 --> 00:31:54.090 w związku z tym, jakikolwiek władca na jakimkolwiek stanowisku, 00:31:54.100 --> 00:31:57.630 który wychodzi i zaczyna rozwiązywać problemy w ten sposób, 00:31:57.640 --> 00:32:00.560 że mówi, że zaostrzy kary robi Państwa 00:32:02.030 --> 00:32:07.000 w bambuko, mówiąc znów kulturalnie. Ponieważ pokazuje, że ma 00:32:07.010 --> 00:32:11.010 was gdzieś, mówiąc kulturalnie i że nie potrafi rozwiązywać 00:32:11.020 --> 00:32:14.940 problemów i żeby dojrze was pod włos nie rozwiązuje się problemów 00:32:14.950 --> 00:32:16.370 przy pomocy prawa karnego. 00:32:16.570 --> 00:32:20.050 i teraz gdybyśmy się wszyscy zgadzali co do tego, że taki przepis 00:32:20.470 --> 00:32:24.610 dotyczący bluźnierstwa powinien się znaleźć w kodeksie karnym, 00:32:24.810 --> 00:32:27.930 to nawet wtedy to nie powinno to być, bo jest artykuł 25 00:32:27.940 --> 00:32:31.610 konstytucji, a tutaj dodatkowy problem polega na tym, 00:32:31.860 --> 00:32:34.120 że ja mówię coś w dobrej wierze, 00:32:34.840 --> 00:32:36.960 ale teraz ktoś z Państwa, 00:32:38.090 --> 00:32:40.530 wystarczy, że dwie osoby. 00:32:41.370 --> 00:32:46.910 "Kto obraża uczucie innych osób", więc dwie osoby to już są inne osoby. 00:32:47.040 --> 00:32:49.940 Idziecie do prokuratury, zgłaszacie sprawę, 00:32:50.080 --> 00:32:53.070 artykuł 10. kodeksu postępowania karnego nakazuje 00:32:53.080 --> 00:32:56.780 rozpocząć działania, bo to nie jest ścigane z oskarżenia ani 00:32:56.820 --> 00:32:59.140 prywatnego, ani na wniosek. 00:32:59.300 --> 00:33:03.730 Prokuratura zamiast zajmować się poważnymi sprawami, będzie 00:33:03.740 --> 00:33:07.990 się zajmować tym i będzie się zajmować tym, bo to działa 00:33:08.000 --> 00:33:11.310 na nasze emocje to może zyskać rozgłos. 00:33:11.410 --> 00:33:13.850 To może pokazać jednej czy drugiej partii że 00:33:13.970 --> 00:33:16.850 "O, patrzcie, działamy". To nie wpłynie na to, jak będą wyglądały 00:33:16.860 --> 00:33:17.770 nasze chodniki, 00:33:17.930 --> 00:33:21.900 jak będzie działała służba zdrowia, ale będziemy się tym emocjonować. 00:33:21.910 --> 00:33:26.760 W związku z tym to jest przepis szkodliwy i trzeba uczciwie 00:33:26.770 --> 00:33:31.070 przyznać, że jesteśmy konformistami, że nie stać nas na odwagę 00:33:31.080 --> 00:33:33.910 cywilną i mówiąc to "my" mam na myśli 00:33:34.260 --> 00:33:38.830 niestety prawniczki i prawników, ponieważ ta sprawa od lat 00:33:38.870 --> 00:33:43.180 jest przewalczana również w Trybunale Konstytucyjnym, 00:33:43.910 --> 00:33:48.750 który przyklepał, to nie jest to coś, co jest 00:33:49.800 --> 00:33:52.680 trybunałem Magister Przyłębskiej, tylko poprzedni porządny 00:33:52.690 --> 00:33:55.070 trybunał nie miał odwagi. 00:33:55.190 --> 00:33:59.420 Nie miał dość charakteru, żeby powiedzieć "Fru" z tym. Co nie znaczy, 00:33:59.430 --> 00:34:02.460 że my tego usunąć nie możemy, tym bardziej, że jeżeli popatrzeć 00:34:02.470 --> 00:34:08.460 na zalecenia ONZ'owskie, unijne, rady Europy. Rada Europy jest 00:34:08.470 --> 00:34:12.940 tu, Unia jest tu, ONZ jest gdzieś tam. Rada Europy to jest 00:34:12.950 --> 00:34:16.670 49 rok konwencja o prawach człowieka 00:34:16.840 --> 00:34:21.360 i są dziesiątki konwencji, ale ta konwencja przyniosła europejski 00:34:21.370 --> 00:34:26.610 trybunał praw człowieka, który mówi każdy, kto uważa że jego prawa 00:34:26.620 --> 00:34:29.990 człowieka, prawa człowieka to nie jest to, żeby sobie coś złego 00:34:30.000 --> 00:34:32.970 powiemy, bo my z tą Panią sobie nigdy praw człowieka naruszyć 00:34:32.980 --> 00:34:33.610 nie możemy. 00:34:33.770 --> 00:34:38.070 Ja nie mogę naruszyć żadnemu z Państwa żadnego prawa człowieka, 00:34:38.080 --> 00:34:40.910 chyba że ktoś z was jest moim studentem bądź studentką, 00:34:41.040 --> 00:34:44.430 to zmienia to rzeczywistość, bo wtedy się pojawia między nami 00:34:44.490 --> 00:34:49.310 relacja władcza, to ja zaliczam, to ja stawiam oceny i w związku 00:34:49.320 --> 00:34:54.910 z tym to na mnie spoczywa obowiązek, żeby się hamować i żeby nie 00:34:54.920 --> 00:34:59.550 naruszać praw, które są zapisane w konstytucji jako prawa człowieka. 00:34:59.560 --> 00:35:02.000 Czyli to jest ten wąski wycinek praw, 00:35:02.300 --> 00:35:06.450 gdzie władza jest zobowiązana do określonego działania i w 00:35:06.460 --> 00:35:10.960 ramach tychże właśnie konwencyjnych zaleceń jest bardzo 00:35:10.970 --> 00:35:11.820 wyraźnie powiedziane. 00:35:11.830 --> 00:35:14.950 Jest artykuł 9. mówiący o prawie do... 00:35:15.860 --> 00:35:20.230 8. mówiąc o prywatności, 10. mówiący o swobodzie wypowiedzi 00:35:20.240 --> 00:35:25.950 i wyraźnie na podstawie tych orzeczeń, gdzie również są 00:35:26.420 --> 00:35:30.150 rzeczy dotyczące sztuki, gdzie się uznaje, że jednak prawo 00:35:30.160 --> 00:35:34.890 zostało naruszone, w takich przypadkach przegrywamy regularnie 00:35:35.460 --> 00:35:39.150 zarówno jeżeli chodzi o publikacje, ale z drugiej strony takie 00:35:39.160 --> 00:35:44.910 publikacje jak tych publikacje, Mężów (Mędrców) Syjonu, które są 00:35:44.960 --> 00:35:49.970 strasznie antysemickie, sztuczne, nieprawdziwe, a wykorzystywane, 00:35:50.040 --> 00:35:51.970 ale i takie, które dotyczą 00:35:52.240 --> 00:35:58.200 na przykład uśmiechniętego jezuska na okładce "Nie" czy też publikacji 00:35:58.210 --> 00:35:58.990 gdzie 00:35:59.670 --> 00:36:00.340 00:36:01.620 --> 00:36:08.300 Jezus jest przedstawiany zdaniem bieżących w sposób nie dość poważny. 00:36:08.570 --> 00:36:09.340 Mówi się 00:36:09.430 --> 00:36:12.970 to jest jednak w tych granicach, gdzie wolność słowa trzeba szanować. 00:36:13.040 --> 00:36:15.800 Nie wiem, czy odpowiedziałam na pytanie? Chyba tak, ale będę 00:36:15.810 --> 00:36:18.010 kontynuować wątek, bo 00:36:20.030 --> 00:36:22.670 jednak tych spraw o obrazę uczuć religijnych 00:36:22.680 --> 00:36:28.090 w ostatnim czasie mamy bardzo dużo my tu ostatnio podczas 00:36:28.100 --> 00:36:31.310 ostatniego spotkania, które miałam z księdzem Niedałtowskim, 00:36:31.320 --> 00:36:34.350 rozmawialiśmy między innymi o "Tęczy" Julity Wójcik, 00:36:34.890 --> 00:36:38.220 rozmawialiśmy też o "Pasji" Doroty Nieznalskiej, 00:36:39.190 --> 00:36:46.180 a są to sprawy niemal identyczne, jak sprawa Madonny 00:36:46.190 --> 00:36:47.520 z tęczową aureolą. 00:36:47.530 --> 00:36:52.190 Pani Profesor ja tutaj tylko krótko przybliżę, 00:36:52.790 --> 00:36:56.720 w płockim kościele w 2019 00:36:56.730 --> 00:37:00.820 roku przed Wielkanocą powstała taka instalacja, 00:37:00.830 --> 00:37:04.720 gdzie w ścianę wmontowano pudełka i w tych pudełkach 00:37:04.730 --> 00:37:06.490 pojawiły się nazwy grzechów. 00:37:06.840 --> 00:37:08.960 Na przykład było tam egoizm. 00:37:08.970 --> 00:37:10.730 Jak była instalacja, to był okres Wielkanocy, 00:37:10.740 --> 00:37:11.720 to był grób Pański. 00:37:12.310 --> 00:37:13.370 To był grup Pański, ale 00:37:15.220 --> 00:37:17.910 instalacja przy gobie Pańskim, tak. Ale to jest bardzo ważne w tym kontekście. 00:37:17.920 --> 00:37:21.520 Tak właśnie, bo przed Wielkanocą. 00:37:22.860 --> 00:37:29.010 Egoizm, nienawiść, ale pojawiły się też takie zwroty 00:37:29.020 --> 00:37:34.550 jak LGBT i gender. Ksiądz który wymienił grzechy, te grzechy 00:37:34.560 --> 00:37:37.490 miały właśnie doprowadzić do śmierci krzyżowej Chrystusa 00:37:37.500 --> 00:37:41.510 i wśród grzechów które zostały wymienione pojawiły się również 00:37:41.580 --> 00:37:47.850 LGBT i gender. I aktywistki 00:37:47.860 --> 00:37:51.070 płockie w nocy 00:37:52.140 --> 00:37:57.250 rozwiesiły plakaty i naklejki z Matką Boską Częstochowską 00:37:57.460 --> 00:37:59.020 w tęczowej aureoli. 00:38:00.030 --> 00:38:05.850 Ja tutaj mam takie bardzo malutkie zdjęcia, ale myślę, że to nie 00:38:05.920 --> 00:38:06.700 jest problem. 00:38:06.710 --> 00:38:09.390 Wszyscy wiemy, jak wygląda Matka Boska Częstochowska. 00:38:09.400 --> 00:38:11.310 Jak sobie wyobrazimy tęczową aureolę 00:38:11.320 --> 00:38:17.000 to mamy proszę Państwa, ten obraz właśnie. 00:38:18.340 --> 00:38:22.660 Aktywistki oskarżono o obrazę uczuć religijnych. 00:38:22.670 --> 00:38:28.360 Sprawa w sądzie się odbyła, ale sąd orzekł, że te Panie nie dopuściły 00:38:28.370 --> 00:38:33.380 się przestępstwa, ponieważ ich działanie nie było intencjonalne. 00:38:34.630 --> 00:38:38.020 Co to znaczy Pani Profesor, że nie było intencjonalne? 00:38:40.130 --> 00:38:44.740 Nie miały złych zamiarów. Ale bo Pani przeszła od razu do drugiej 00:38:44.750 --> 00:38:49.420 części, a jest ta pierwsza część, która wydaje mi się, jest znacznie 00:38:49.460 --> 00:38:50.680 poważniejsza. 00:38:51.050 --> 00:38:53.880 To zajmiemy się... nie mieć intencji 00:38:53.890 --> 00:38:58.030 to znaczy moje działanie nie ma na celu obrażenia kogoś. 00:38:58.150 --> 00:39:01.420 Problem polega na tym, że w artykule 196. 00:39:01.430 --> 00:39:03.140 nie chodzi o intencje. 00:39:03.150 --> 00:39:06.340 Chodzi o moje odczucia, czy ja się czuję obrażona czy nie 00:39:06.410 --> 00:39:10.960 i teraz pytanie jest, czyli sąd to nie uzasadnił właściwie aczkolwiek 00:39:10.970 --> 00:39:14.340 pewnie wykorzystał słowa jakimi się posługujemy. 00:39:14.530 --> 00:39:17.060 Czy można uznać, że 00:39:17.130 --> 00:39:18.040 00:39:20.260 --> 00:39:25.670 symbol orientacji psychoseksualnej, która nie jest heteroseksualna, 00:39:26.220 --> 00:39:29.580 może kogoś kurde obrażać? 00:39:29.800 --> 00:39:34.850 Proszę Państwa, ja jestem osobą 70' letnią i 00:39:34.860 --> 00:39:37.170 w szkole jedyną edukacje 00:39:37.430 --> 00:39:41.560 seksualną, jaką przeszłam, to w czwartej klasie puścili nam 00:39:41.570 --> 00:39:46.810 na szczęście tylko pierwszą część filmu mówiącego o chorobach 00:39:46.820 --> 00:39:47.960 wenerycznych. 00:39:48.060 --> 00:39:49.800 To był wstrząs dla dzieci, 00:39:49.850 --> 00:39:53.540 ja byłam jednym z tych dzieci, na co kiedy opowiadałam to takiemu 00:39:53.550 --> 00:39:56.460 młodemu reżyserowi Skrzywankowi on powiedział tak: "A i tak 00:39:56.470 --> 00:39:59.630 Pani miała szczęście. Wie Pani, bo teraz to jest po prostu epidemia 00:39:59.640 --> 00:40:01.200 kiły i dzieci o tym nie wiedzą". 00:40:01.570 --> 00:40:03.840 Więc bardzo możliwe, że on ma rację. 00:40:04.250 --> 00:40:09.180 Natomiast mając lat 70 wiem, że jesteśmy w 00:40:09.190 --> 00:40:14.340 stanie w pewnym momencie nauczyć się i dowiedzieć o tym, czego 00:40:14.350 --> 00:40:18.240 nam na lekcjach biologii nie powiedziano, chociaż to było widać. 00:40:18.530 --> 00:40:21.100 00:40:21.170 --> 00:40:21.630 Jako dzieci 00:40:21.640 --> 00:40:25.810 widzieliśmy, że pies z psem i ten i to słuchaj, to słuchaj 00:40:25.820 --> 00:40:29.170 to pies i to pies, a jednak się kochają. 00:40:29.550 --> 00:40:34.170 Czyli to tak jest, że w ponad 95 przypadkach 00:40:34.180 --> 00:40:39.130 zwierząt na świecie dostrzeżono zachowania homoseksualne, 00:40:39.140 --> 00:40:44.770 ale tylko jeden gatunek jest homofobiczny i to jesteśmy my. Naprawdę 00:40:44.780 --> 00:40:48.830 myślę, że stać nas na więcej, żeby nas było stać na więcej, to 00:40:48.840 --> 00:40:54.450 z punktu widzenia nauki macie Państwo następujące orientacje 00:40:54.460 --> 00:40:57.230 psychoseksualne i teraz to słowo "psycho" 00:40:57.330 --> 00:41:01.940 jest ważne, bo seksualne kojarzy nam się z seksem, a ludzie 00:41:01.990 --> 00:41:05.540 bez względu na orientację, psycho seksualną, czasami siedzą 00:41:05.810 --> 00:41:09.660 w krześle, a niekoniecznie uprawiają cały czas seks. Czyli 00:41:09.670 --> 00:41:15.160 mamy orientacje hetero normatywną tego jest najwięcej, następnie 00:41:15.170 --> 00:41:20.640 biseksualną, czyli pociąg zarówno do płci przeciwnej, zewnętrzny 00:41:20.650 --> 00:41:27.440 pociąg i atrakcyjność znajdujemy jak i do płci tej samej, homoseksualną 00:41:27.530 --> 00:41:29.190 i aseksualną. 00:41:29.250 --> 00:41:34.040 Aseksualna to są tacy sami ludzie jak my tylko część z nich, 00:41:34.050 --> 00:41:37.680 to znaczy ci, którzy się w tej grupie znajdują, niekoniecznie 00:41:37.690 --> 00:41:38.410 mają potrzebę 00:41:38.480 --> 00:41:43.210 żeby uprawiać seks i teraz te wszystkie cztery orientacje są 00:41:43.250 --> 00:41:47.070 równie naturalne, czyli biologiczne. 00:41:47.200 --> 00:41:48.910 To jest rzeczywiście biologiczne, 00:41:48.990 --> 00:41:54.880 one nie są równoliczne i z faktu, że nie są równoliczne, nie 00:41:54.890 --> 00:41:59.540 wynika uprawnienie do tego, żeby ludzi dyskryminować i gorzej 00:41:59.550 --> 00:42:03.960 traktować i jest perwersją i jest problemem 00:42:03.970 --> 00:42:08.300 i to jest rzecz, która się powinna zmienić w kościele, że w kodeksie 00:42:08.310 --> 00:42:14.660 kanonicznym macie Państwo jako grzech i przestępstwo homoseksualizm, 00:42:14.730 --> 00:42:20.550 ale już nie gwałcenie dzieci, więc być może ta oddzielna 00:42:20.600 --> 00:42:24.610 instytucja, która jest przywiązana do oddzielnego państwa, 00:42:24.760 --> 00:42:29.030 może sobie to tak regulować, ale my musimy mieć zrozumienie 00:42:29.040 --> 00:42:33.320 tego, że to rzutuje na nasz sposób myślenia i widzenia i jesteśmy 00:42:33.330 --> 00:42:37.510 jednak w kraju, w którym w przeciwieństwie od krajów protestanckich 00:42:37.520 --> 00:42:42.690 nie ma zwyczaju do czytania Ewangelii i Biblii w całości, 00:42:42.740 --> 00:42:45.870 ale poczytajcie sobie to państwo, poczytajcie sobie państwo 00:42:45.880 --> 00:42:49.480 i z jednej strony znajdźcie mi w Ewangelii jedno słowo, w którym 00:42:50.080 --> 00:42:50.850 Jesus Christ 00:42:50.920 --> 00:42:56.160 odnosi się do tego, jak ludzie uprawiają seks. Z drugiej 00:42:56.170 --> 00:42:59.820 strony, jeżeli będziecie mi cytować, że ten, który leży z mężczyzną, 00:42:59.830 --> 00:43:01.000 to jest Bogu niemiły 00:43:01.010 --> 00:43:05.000 to proszę Państwa, w tym samym pasu się jest, że kto nosi ubrania 00:43:05.010 --> 00:43:07.900 dwóch części jest tak samo Bogu obraźliwy. 00:43:08.300 --> 00:43:11.620 To ja chyba jedna się załapię, bo jestem w jednolitej sukience, 00:43:11.630 --> 00:43:16.030 a Państwo już nie. Panowie bez bród? Co wy tu w ogóle robicie, Panowie? 00:43:16.170 --> 00:43:20.480 Taka broda to trochę za mała, żeby odpowiadać dobremu porządnemu 00:43:20.610 --> 00:43:21.710 wyglądowi mężczyzn. 00:43:21.720 --> 00:43:25.080 Żaden z Panów się nie załapie. To wszystko jest w jednym kawałku, 00:43:25.090 --> 00:43:27.300 a jeżeli jecie małże i inne 00:43:27.390 --> 00:43:32.630 morskie zwierzęta jesteście jeszcze bardziej 00:43:32.680 --> 00:43:36.730 Bogu niemili, co wynikało z tego, że w tym terenie prawdopodobnie 00:43:36.770 --> 00:43:40.490 możliwość jedzenia tego prowadziła do co najmniej nieżytu 00:43:40.500 --> 00:43:40.950 żołądka. 00:43:40.960 --> 00:43:42.840 W związku z tym lepiej było zakazać. 00:43:42.940 --> 00:43:47.510 To jest orientacja psychoseksualna, identyfikacja płciowa 00:43:47.520 --> 00:43:51.870 natomiast znowu, gdybyśmy się wychowywali w Ameryce Południowej, 00:43:51.880 --> 00:43:55.140 gdybyśmy się wychowywali w Indiach, gdybyśmy się wychowywali 00:43:55.320 --> 00:44:00.800 chociażby u Inuitów, to byśmy rozumieli, że płeć nie jest zgenderyzowana 00:44:00.810 --> 00:44:04.530 na płeć męską i żeńską, tylko że to jest płynne 00:44:04.630 --> 00:44:10.530 i znów najwięcej spośród nas to są osoby cispłciowe, czyli osoby, 00:44:10.540 --> 00:44:15.470 które się identyfikują z tym, jak wyglądają i jak się czują 00:44:15.520 --> 00:44:19.510 i część z nas się z tym nie identyfikuje i tutaj możliwości mogą 00:44:19.520 --> 00:44:20.250 być różne. 00:44:20.520 --> 00:44:24.570 Płeć nie określa się poprzez rozłożenie nóżek dziecku, 00:44:24.580 --> 00:44:28.270 tak się określa, na podstawie anatomicznych części. 00:44:28.280 --> 00:44:31.590 Tyle tylko, że co tysięczne dziecko kiedy się rodzi, to nie możemy 00:44:31.600 --> 00:44:33.150 określić, jaką ma płeć. 00:44:33.160 --> 00:44:34.460 O tym też warto pamiętać. 00:44:35.000 --> 00:44:38.310 Płci nie określa się tylko na podstawie chromosomów, nie określa 00:44:38.320 --> 00:44:41.330 się tylko na podstawie genetyki i w końcu lekarze 00:44:41.740 --> 00:44:46.770 i ludzie myślący przyznają to, kim Państwo jesteście. 00:44:48.050 --> 00:44:50.770 Nie ma innych ludzi, którzy mogą to określić, 00:44:50.780 --> 00:44:54.870 jesteście to wy, natomiast my dzisiaj wiemy, że osoby, które 00:44:54.920 --> 00:44:59.340 są transpłciowe i które żyją w transfobicznych społeczeństwach, 00:44:59.880 --> 00:45:02.420 są najczęściej wśród statystyk 00:45:03.130 --> 00:45:06.320 ludzi, którzy popełniają samobójstwa, jesteśmy odpowiedzialni 00:45:06.330 --> 00:45:08.280 za samobójstwa młodych ludzi. 00:45:08.440 --> 00:45:12.940 To jest znów epidemia, tego nie było tyle, więcej ludzi popełnia 00:45:12.950 --> 00:45:14.030 samobójstwa. 00:45:14.430 --> 00:45:18.450 7 spośród 10 to mężczyźni i młodzi chłopcy. 00:45:19.560 --> 00:45:20.550 Robią to 00:45:22.980 --> 00:45:28.230 ze względu na nienawiść, niechęć, niezrozumienie ich sytuacji, 00:45:28.240 --> 00:45:31.830 jeśli chodzi o transpłciowość, ja myślę sobie, że taki ksiądz 00:45:33.030 --> 00:45:36.710 No jest tylko księdzem, jest niedouczony, jest uczony niechęci 00:45:36.720 --> 00:45:41.050 do kobiet, niechęci do odmienności, sprawuje w pewien sposób 00:45:41.060 --> 00:45:45.110 władzę, ale w związku z tym też nie proponuję, żeby mu coś złego 00:45:45.120 --> 00:45:45.650 robić. 00:45:45.660 --> 00:45:49.090 Natomiast myślę sobie, że ten obowiązek spoczywa na nas, żeby 00:45:49.100 --> 00:45:50.570 rozumieć i wiedzieć 00:45:50.620 --> 00:45:52.690 i gdyby tęcza 00:45:53.630 --> 00:45:56.210 na wizerunku Matki Boskiej 00:45:58.440 --> 00:46:00.120 miała obrażać 00:46:00.830 --> 00:46:04.120 uczucia religijne, to 00:46:06.450 --> 00:46:08.840 taki rabin Hillel powiedział 00:46:09.620 --> 00:46:13.210 do człowieka, który mu powiedział, że: "Jeżeli mi powiesz w czasie, 00:46:13.220 --> 00:46:17.650 kiedy ja stoję na jednej nodze, czym jest ta twoja religia i jeśli 00:46:17.660 --> 00:46:22.760 uda ci się mnie przekonać, to uwierzę" i to były dwa zdania 00:46:22.950 --> 00:46:25.800 "Kochaj bliźniego jak siebie samego, nie czyń drugiemu co tobie 00:46:25.810 --> 00:46:27.370 niemiłe" koniec. 00:46:29.060 --> 00:46:33.490 Czy w takim razie Pani Profesor te dzieła sztuki, które trafiają 00:46:33.500 --> 00:46:38.490 na wokandę z takich właśnie powodów, że operują symbolem tęczy, 00:46:38.550 --> 00:46:42.810 to my powinniśmy tym artystom dziękować, bo oni wyważają 00:46:42.820 --> 00:46:48.090 te drzwi, oni oswajają społeczeństwo z tym, że tacy ludzie 00:46:48.100 --> 00:46:53.670 są między nami i że to są normalni ludzie. Stają w ich obronie, 00:46:53.680 --> 00:46:57.870 bo tutaj na przykład sąd w przypadku tych aktywistek z 00:46:57.880 --> 00:47:03.080 Płocka jasno się wypowiedział, że protest odbywał się 00:47:03.090 --> 00:47:06.310 jako wsparcie osób nieheteronormatywnych 00:47:06.660 --> 00:47:09.670 i w związku z tym 00:47:10.990 --> 00:47:12.960 dziewczyny nie zostały ukarane. 00:47:14.860 --> 00:47:19.750 To jest przecież jeszcze zabawniejsze. Kurde, w kraju Katolickim 00:47:19.760 --> 00:47:21.310 czymże jest tęcza? 00:47:21.380 --> 00:47:26.320 Kto komu tęczę podarowała? Symbol przymierza ludzi z Bogiem. 00:47:27.850 --> 00:47:32.490 Gdzie ona postawiła tą tęczę na samym początku? To jest Zielińska? 00:47:32.500 --> 00:47:37.340 Wójcik. Gdzie stała ta tęcza? W Brukseli. 00:47:38.220 --> 00:47:43.470 Miejscu, gdzie jest właśnie Unia, narody. Mieliśmy takiego Pawła 00:47:43.480 --> 00:47:47.230 z Włodkowic dawno, dawno temu. Prawnika, 00:47:48.650 --> 00:47:54.850 Rektora UJ'u, czasami na UJ'cie też się zdarzają okej ludzie i 00:47:56.100 --> 00:48:01.420 jego tak naprawdę to jego wywalczanie, że nie można narzucać 00:48:01.430 --> 00:48:06.900 religii z mieczem w dłoni i że jedyna szansa 00:48:06.910 --> 00:48:12.340 dla pokoju to jest, kiedy te narody będą razem. 600, 700 00:48:12.350 --> 00:48:13.790 lat później się spełnia 00:48:14.540 --> 00:48:17.780 i teraz przeniesienie tego w tak piękne miejsce, jakim był Plac 00:48:17.790 --> 00:48:18.840 Zbawiciela. 00:48:20.910 --> 00:48:22.440 Pokazuje ile tak... 00:48:23.590 --> 00:48:25.590 Znaczy, bo ja się nie oburzam, bo to dla mnie jest 00:48:26.970 --> 00:48:28.880 taka wskazówka 00:48:31.340 --> 00:48:34.640 do jakiego stopnia my nauczycielki i nauczyciele dajemy ciała. 00:48:36.090 --> 00:48:40.610 Poddając się i nie przekuwając tego na zwyczajną wiedzę, bo 00:48:40.620 --> 00:48:41.560 ja rozumiem, że 00:48:42.200 --> 00:48:46.800 jeżeli ja mówię: "Mnie ta tęcza obraża i ja ją pójdę spalić". 00:48:47.730 --> 00:48:52.320 Czy ja bym poszła palić symbol wiszącej swastyki? 00:48:52.950 --> 00:48:56.880 Mogłabym to zrobić, więc gdyby to miała być sztuka i ktoś by 00:48:56.890 --> 00:49:02.000 mi mówił jak prokurator z Lublina, że to jest przejaw, że to znak 00:49:02.010 --> 00:49:02.860 szczęścia 00:49:04.890 --> 00:49:08.860 Indii, skoro myślę, że mogłabym to zrobić, to musimy 00:49:08.870 --> 00:49:14.470 zrozumieć, dlaczego ci ludzie to robią. Czy to jest sposób zademonstrowania 00:49:14.480 --> 00:49:15.310 władzy? 00:49:16.150 --> 00:49:18.190 Czy to jest coś więcej? 00:49:18.200 --> 00:49:23.500 Czy to jest poczucie, że robi się zamach na moją wiarę, a ja niewiele 00:49:23.510 --> 00:49:28.550 więcej mam? Cała moja godność, cała moja tożsamość, całe moje 00:49:28.560 --> 00:49:32.450 poczucie człowieczeństwa bierze się z tego, że ja nie jestem 00:49:32.460 --> 00:49:34.550 sama w sobie, tylko ja przynależę. 00:49:35.400 --> 00:49:40.910 do czegoś, co symbolizuje kościół i jednocześnie nie czytałam 00:49:40.920 --> 00:49:44.430 Biblii, nie wiem co to Abraham, co to przymierze, co te inne rzeczy. 00:49:44.680 --> 00:49:48.390 Tak naprawdę wiem, że to jest symbol, który dzisiaj również 00:49:48.400 --> 00:49:51.670 symbolizuje nie tylko przymierze, ale symbolizuje najróżniejsze 00:49:53.360 --> 00:49:58.170 orientacje funkcjonujące zarówno w identyfikacji płciowej, 00:49:58.180 --> 00:50:01.250 czyli w stosunku do samego siebie, jak i do innych ludzi. 00:50:01.710 --> 00:50:04.370 Poruszyła Pani dwie kwestie wiedzy i władzy. 00:50:05.150 --> 00:50:09.750 Jeśli chodzi o wiedzę, to wszystkie te procesy 00:50:09.760 --> 00:50:13.790 sądowe i wszystkie te przypadki, o których rozmawiamy i które 00:50:13.800 --> 00:50:15.950 wzbudzają jakiekolwiek kontrowersje 00:50:15.960 --> 00:50:20.260 to jest jednak przyczynek do tego, żeby się dowiedzieć więcej. 00:50:20.300 --> 00:50:25.220 Tylko trzeba chęci, trzeba chęci, trzeba tej edukacji 00:50:25.280 --> 00:50:30.550 i między innymi też nasze spotkania tutaj 00:50:30.560 --> 00:50:34.570 służą temu, żeby przybliżać, czyli żeby powiedzieć, że ta tęcza, 00:50:34.580 --> 00:50:38.730 że to jest symbol w ikonografii w sztuce, że artyści nie zawsze 00:50:38.740 --> 00:50:41.850 pokazywali tęczę w tych siedmiu kolorach w takich w jakich ona 00:50:41.860 --> 00:50:42.460 występuje, bo 00:50:42.540 --> 00:50:46.570 ona ma nieskończoną ilość barw, że bywała tęcza i czarno-biała 00:50:46.580 --> 00:50:49.390 i tęcza, trójkolorowa i zawsze to była tęcza. 00:50:49.820 --> 00:50:55.170 Natomiast tu chodzi po prostu o wiedzę i wiedza, 00:50:55.180 --> 00:50:58.100 która prowadzi do jakiejś później tolerancji. 00:50:58.620 --> 00:51:04.330 Jakiej tolerancji? Ja strasznie się tego boje, 00:51:04.340 --> 00:51:08.670 ja muszę tolerować teraz to co Pani powiedziała, 00:51:09.000 --> 00:51:09.940 bo wiecie Państwo 00:51:11.790 --> 00:51:15.990 ja muszę tolerować to, że mi się nie uda kogoś przekonać 00:51:16.000 --> 00:51:19.530 do swoich argumentów, ale bardzo Państwa przepraszam kwestia 00:51:19.540 --> 00:51:24.670 mojego koloru, skóry mojej etniczności, mojej orientacji psychoseksualnej, 00:51:24.680 --> 00:51:28.470 mojej identyfikacji płciowej to są fakty biologiczne i tu nie 00:51:28.480 --> 00:51:31.500 ma co tolerować bądź nie. Trzeba przyjąć do wiadomości. 00:51:31.680 --> 00:51:36.010 Czyli to jest kwestia wiedzy, to nie ma nic wspólnego z tolerancją. 00:51:36.100 --> 00:51:39.670 ja nie mogę sobie powiedzieć, ja będę tolerować kogoś, że ktoś 00:51:39.680 --> 00:51:43.430 jest, przepraszam, będę mówić o sobie, bo to za chwilę będzie 00:51:43.440 --> 00:51:47.360 dotyczyć nas, jeżeli się będziemy godzić na to, że będziemy 00:51:47.620 --> 00:51:49.160 młodych ludzi wycinać, 00:51:49.410 --> 00:51:53.650 ludzi ze względu na kolor skóry, ludzi ze względu na to, że są 00:51:53.660 --> 00:51:57.380 niewierzący bądź wierzą w jakąś inną istotę boską. 00:51:57.880 --> 00:52:02.810 Kolejna grupa to nie jest LGBT, kolejna grupa to są osoby starsze. 00:52:03.420 --> 00:52:06.890 Zajmujemy bardzo dużo miejsca w tym społeczeństwie, mamy pozornie 00:52:06.900 --> 00:52:13.440 tylko władzę i przeszkadzamy, więc... Nie, nie, wiek trzeba 00:52:13.450 --> 00:52:16.300 nie tolerować, tylko przyjmować do wiadomości. 00:52:18.120 --> 00:52:23.750 To że mam rację dam zaraz argument, są osoby 00:52:23.760 --> 00:52:28.520 z niepełnosprawnością. Dbamy o język, nie mówimy o kalekach, 00:52:28.530 --> 00:52:33.550 o inwalidach, o niepełnosprawnych, mówimy o ludziach, z niepełnosprawnością. 00:52:33.800 --> 00:52:40.100 Ja od 40 lat, a nawet więcej mówię, że postąpiliśmy 00:52:40.110 --> 00:52:44.340 błędnie, ponieważ moi studenci, studentki są absolutnie genialni, 00:52:44.350 --> 00:52:47.560 to są fantastyczni ludzie, tyle tylko, że to nie znaczy, że osoby, 00:52:47.570 --> 00:52:51.940 które nie słyszą i mają trudności z mówieniem bądź nie mówią, 00:52:52.130 --> 00:52:54.950 nie są mniej genialne, ale nas nie nauczono 00:52:55.020 --> 00:52:58.590 języka migowego i nas nie nauczono komunikować się z tym. 00:52:58.820 --> 00:53:01.420 Natomiast ja zobaczyłam, co się stało w ciągu dwóch dekad na 00:53:01.430 --> 00:53:05.420 Uniwersytecie, gdzie wcześniej nie było ludzi z laskami białymi, 00:53:05.470 --> 00:53:07.180 a w tej chwili jest ich cała masa. 00:53:07.450 --> 00:53:11.440 Doprowadziliśmy do tego, że mogą się swobodnie poruszać. 00:53:11.490 --> 00:53:14.300 Zobaczcie Państwo, jak wyglądają ulice, gdzie jednakże jest 00:53:14.310 --> 00:53:18.340 ścieżka dla osób, które mogą być samodzielne i mogą się poruszać. 00:53:18.510 --> 00:53:21.700 Jesteście na zachodzie, mam nadzieję, że to się zmienia 00:53:21.710 --> 00:53:25.260 i raptem okazuje się, że "Rany Boga, ile tam jest osób z niepełnosprawnością, 00:53:25.530 --> 00:53:26.880 co trzeci jest na wózku". 00:53:26.890 --> 00:53:30.140 To nie jest tak, że tam jest ich więcej, to jest tak, że dla 00:53:30.150 --> 00:53:32.160 nich są dostosowane warunki życia. 00:53:32.410 --> 00:53:37.100 Usuwanie warunków dla ludzi z niepełnosprawnością to jest 00:53:37.110 --> 00:53:40.790 poziom nietolerancji, tylko wrażliwości ludzi, którzy takiej 00:53:40.800 --> 00:53:42.600 niepełnosprawności nie mają 00:53:42.670 --> 00:53:47.840 i teraz ta Unia Europejska, której jesteśmy 00:53:47.850 --> 00:53:51.300 częścią i którą rozwalamy w tej chwili, od środka i to jest straszne. 00:53:51.310 --> 00:53:53.880 Ten Paweł z Włodkowic nam tego nigdy nie wybaczy, 00:53:54.330 --> 00:53:58.780 tak naprawdę robi to dlatego, że tego wymaga godność człowieka, 00:53:58.850 --> 00:54:02.800 ale robi to dlatego również, bo zobaczcie Państwo, gdzie byśmy 00:54:02.810 --> 00:54:10.890 byli, naprawdę na tysiącach i jednej półek z medycyną włącznie, 00:54:11.240 --> 00:54:15.170 gdyby Hawkings nie miał możliwości do tego, żeby pracować. 00:54:15.180 --> 00:54:18.650 Hawkings był fizykiem, w bardzo młodym wieku 00:54:18.660 --> 00:54:21.690 zapadł na chorobę, która mu odebrała możliwość poruszania 00:54:21.700 --> 00:54:24.490 się, później mówienia, później jeszcze czegoś i oczywiście 00:54:24.500 --> 00:54:28.450 nie każdemu zafundujemy takie wózki i takie aparatury do tego, 00:54:28.460 --> 00:54:30.070 żeby mówić, chociaż ja nie wiem, 00:54:30.080 --> 00:54:32.810 sztuczna inteligencja napisała mi ostatnio fantastyczny 00:54:32.820 --> 00:54:33.560 wiersz na temat... 00:54:34.160 --> 00:54:38.810 Poprosiłam ją, żeby mi napisała, myślałam, że nie da rady. O 00:54:38.820 --> 00:54:43.050 O kryminologicznych aspektach myśli Émile Durkheima. 00:54:43.060 --> 00:54:45.970 Émile Durkheim to taki socjolog, który w 1505 00:54:45.980 --> 00:54:48.110 roku założył pierwszy 00:54:49.480 --> 00:54:53.580 wydział socjologii na Sorbonie, kryminologia rozwinęła 00:54:53.590 --> 00:54:57.390 się potem, a ona mi "buch" strzepnęła trzy strony takie, że żaden 00:54:57.400 --> 00:54:59.960 student tak nie napiszę, więc tylko z tego będzie można było 00:54:59.970 --> 00:55:02.870 widać, że to jednak sztuczna inteligencja i ja jej później powiedziałam, 00:55:03.050 --> 00:55:04.620 zrób mi to w ramach poematu. 00:55:05.500 --> 00:55:09.640 Piękny poemat, naprawdę śliczny, będę go czytać studentom, 00:55:09.650 --> 00:55:13.280 ale mówię o tym dlatego, że być może ja tu teraz mówię, że czegoś 00:55:13.290 --> 00:55:17.910 nie można zrobić, ale być może się okaże za 2, 3 lata będziemy 00:55:17.920 --> 00:55:21.350 w stanie również ludziom z niepełnosprawnością 00:55:22.920 --> 00:55:26.860 odbierać te obszary niepełnosprawności. 00:55:26.910 --> 00:55:31.050 Jeśli o tym pomyślimy, co da im możliwość 00:55:32.370 --> 00:55:36.290 i nam korzystania z potencjału, które oni mają. 00:55:37.270 --> 00:55:38.870 To było o tolerancji? 00:55:40.230 --> 00:55:45.000 To by było o tolerancji, ale wiedza i władza i ja chciałam jeszcze 00:55:45.040 --> 00:55:46.720 nawiązać do władzy. 00:55:47.890 --> 00:55:52.640 Bo też czytałam u Pani o "Śniadaniu na trawie". 00:55:53.850 --> 00:55:57.260 Proszę Państwa, znacie na pewno to dzieło 1863 00:55:57.270 --> 00:56:02.620 rok, śniadanie na trawie Édouarda Maneta malarza, który 00:56:02.870 --> 00:56:05.800 jest określany jako jeden z impresjonistów, tak naprawdę 00:56:05.810 --> 00:56:09.540 przez 6 pierwszych lat uczył się w pracowni akademika 00:56:09.550 --> 00:56:13.330 Thomasa Couture'a, czyli miał wszelkie podstawy do tego malarstwa 00:56:13.340 --> 00:56:15.820 akademickiego, ale takiego malarstwa nie tworzył. 00:56:15.830 --> 00:56:19.340 Poszedł w inną stronę, wystawił swoje śniadanie na trawie, 00:56:19.350 --> 00:56:20.600 na salonie odrzuconych. 00:56:20.610 --> 00:56:24.200 Dlaczego salon odrzuconych? W Paryżu salony odbywały się cyklicznie, 00:56:24.210 --> 00:56:24.920 wiecie Państwo, 00:56:25.180 --> 00:56:28.420 ci co wystawiali się na salonach, to potencjalnie 00:56:28.490 --> 00:56:30.490 mogli odnieść sukces. 00:56:30.500 --> 00:56:35.440 Tak mogli sprzedawać te dzieła, mogli mieć nabywców dla swoich dzieł. 00:56:35.680 --> 00:56:41.320 W tym roku tak dużo dzieł zostało odrzuconych przez komisję, 00:56:41.380 --> 00:56:45.830 że artyści to oprotestowali. 00:56:45.840 --> 00:56:49.900 Napoleon zdecydował, że się otworzy drugi salon, salon odrzuconych 00:56:50.260 --> 00:56:53.850 i tam pokazano między innymi śniadanie na trawie, które tak 00:56:53.860 --> 00:56:58.230 bardzo oburzyło całe społeczeństwo jako dzieło bardzo niemoralne. 00:56:58.650 --> 00:57:01.490 Dlatego że tam na trawie siedzi naga kobieta w towarzystwie 00:57:01.500 --> 00:57:05.670 dwóch ubranych mężczyzn, w głębi inna półnaga kobieta, bo raptem 00:57:05.680 --> 00:57:06.830 tylko w haleczce 00:57:06.990 --> 00:57:12.080 pochyla się, brodzi w wodzie, a ta naga kobieta na pierwszym 00:57:12.090 --> 00:57:14.980 planie jeszcze bezwstydnie patrzy na widza, czyli nie była 00:57:14.990 --> 00:57:20.570 to żadna Wenus nie była to karmiąca Madonna, która pokazuje 00:57:20.580 --> 00:57:25.540 piersi i nikogo nie oburza, ale była to naga kobieta i 00:57:25.550 --> 00:57:28.320 wiadomo, francuskie społeczeństwo, ci wszyscy panowie, którzy 00:57:28.330 --> 00:57:33.370 przychodzili na wystawę ze swoimi żonami, to oni miewali 00:57:34.070 --> 00:57:39.320 droższe, tańsze przyjaciółki, z którymi spędzali tak 00:57:39.330 --> 00:57:42.900 swobodnie czas w lasku Bulońskim i żony 00:57:42.910 --> 00:57:45.370 o tym doskonale wiedziały, czyli mamy taki płaszczyk 00:57:45.440 --> 00:57:48.720 hipokryzji i teraz szli pod rękę, a tutaj zobaczyli scenę 00:57:48.970 --> 00:57:51.940 z życia wziętą i to było oburzające, bo przecież jak wszyscy 00:57:51.950 --> 00:57:53.460 o tym wiedzą, wszyscy to robią 00:57:53.510 --> 00:57:56.940 to jest wszystko w porządku, ale jak zaczynamy o tym mówić, 00:57:56.950 --> 00:57:58.100 to przecież to nie wypada, 00:57:58.110 --> 00:58:03.340 to jest niemoralne. co chodzi z tą władzą? 00:58:04.030 --> 00:58:09.240 Napoleon III zauważył, powiedział 00:58:09.250 --> 00:58:13.000 że dzieło jest niemoralne i od tego się zaczęło. 00:58:13.010 --> 00:58:18.370 Władza wie. Dlaczego władza wie? To, co Platon powiedział: 00:58:18.410 --> 00:58:22.140 "Tworzymy mity, jeżeli są dobre dla nas to je akceptujemy, jeżeli 00:58:22.150 --> 00:58:23.480 nie są dobre, to nie". 00:58:24.640 --> 00:58:29.600 Nikt nie zauważył, władza powiedziała, że to jest złe i nagle 00:58:29.610 --> 00:58:32.110 rozpętało się piekło. Édouard Manet 00:58:33.620 --> 00:58:39.250 wbrew sobie stał się ojcem skandalu. Na początku XX 00:58:39.260 --> 00:58:43.800 wieku artyści, którzy celowo 00:58:43.810 --> 00:58:48.090 doprowadzali do takiego skandalu, żeby zaistnieć, wzięli 00:58:48.100 --> 00:58:53.790 sobie tego Édouarda Maneta Bogu ducha winnego, za takiego patrona 00:58:53.800 --> 00:58:59.170 swoich działań, a nikt nie zauważył podczas salonu odrzuconych, 00:58:59.180 --> 00:59:03.820 że śniadanie na trawie jest zbudowane na zasadzie kompozycji 00:59:03.930 --> 00:59:08.170 piramidy, czyli właściwie klasycznej kompozycji, która w 00:59:08.180 --> 00:59:09.170 renesansie 00:59:09.660 --> 00:59:13.430 była wyznacznikiem tego dobrego dzieła, sięgała czasów antyku, 00:59:13.440 --> 00:59:19.380 idealnej figury, że te trzy postacie 00:59:19.390 --> 00:59:23.350 kobieta, czyli ta Victorine, która pozowała i tych dwóch mężczyzn 00:59:23.360 --> 00:59:24.670 siedzących obok niej. 00:59:24.870 --> 00:59:30.220 To jest kompozycja wzięta zobrazu renesansowego mistrza, 00:59:30.230 --> 00:59:33.560 o którego wszyscy znamy Rafaela "Sąd Parysa". 00:59:33.570 --> 00:59:36.240 Jego obraz się nie zachował, ale zachował się w rycinie 00:59:36.250 --> 00:59:40.020 Marcantonio Raimondiego tam z około 1515 00:59:40.030 --> 00:59:45.820 roku i tą rycinę wszyscy studenci akademii kopiowali. Tam 00:59:45.830 --> 00:59:50.290 w rogu są trzy siedzące bóstwa i Manet po prostu przekopiowałem 00:59:50.300 --> 00:59:50.720 kompozycję, 00:59:51.590 --> 00:59:55.320 dając współczesny obraz, nikt tego nie zauważył. 00:59:55.330 --> 00:59:59.360 Krytyka nie wiedziała za bardzo, co zrobić z tym obrazem. Jeszcze Manet inspirował 00:59:59.370 --> 00:59:59.950 się Giorgione 01:00:00.070 --> 01:00:04.080 i jego "Koncertem wiejskim", a to jest już wielka klasyka. 01:00:04.090 --> 01:00:08.330 Weneckie malarstwo Tycjan Giorgione, 01:00:08.340 --> 01:00:10.480 przecież Rafael 01:00:10.550 --> 01:00:17.200 to proszę Państwa, wielkie nazwiska, klasyczne dzieła i 01:00:17.240 --> 01:00:20.930 władza powiedziała, że to jest niemoralne, ale siedzą dwie 01:00:20.940 --> 01:00:25.470 baby, które się znają na sztuce i mówią: "Wszyscy, wszyscy...". Ja 01:00:25.480 --> 01:00:28.870 bardzo polecam, bo zanim tu przyjechałam, posłuchałam sobie 01:00:28.880 --> 01:00:32.870 wykładu, który jest na youtubie o i wydawało mi się, 01:00:32.880 --> 01:00:37.210 że dużo wiem o Vermeerze, nie. Trzeba było posłuchać tego, naprawdę 01:00:37.220 --> 01:00:40.350 polecam, to jest ponad godzinę i wtedy się Państwo dowiecie, 01:00:40.480 --> 01:00:43.770 ile w tym, na co patrzymy, nie widzimy 01:00:43.840 --> 01:00:47.860 i jak trzeba dostać dopiero dodatkowe tło, żeby to zrozumieć, 01:00:47.870 --> 01:00:52.180 więc nie, nie wszyscy i nawet my, którzy przeszliśmy przez edukację 01:00:52.190 --> 01:00:56.710 szkolną i mieliśmy rysunek, jedni na lepszym poziomie, 01:00:56.750 --> 01:00:57.870 drudzy na trochę mniej. 01:00:58.070 --> 01:01:02.040 Nie wiedzą tego, ale chcę powiedzieć coś innego, bo tak uczciwie 01:01:02.050 --> 01:01:05.480 rzecz biorąc, te postacie są niezwykle realistyczne 01:01:05.720 --> 01:01:10.140 i gdybyście teraz przeszli Państwo do Parku Oliwskiego i 01:01:10.150 --> 01:01:13.900 raptem, zobaczyli gołą babę siedzącą w towarzystwie dwóch 01:01:13.910 --> 01:01:17.520 ubranych facetów i jakąś trzecią która jest rozgogolona i 01:01:17.590 --> 01:01:21.670 sobie brodzi. Czy wy byście się nie czuli, niewygodnie i 01:01:21.680 --> 01:01:25.600 skrępowani, i w końcu, bo już wiem, czego nie powiedziałam wcześniej, 01:01:25.610 --> 01:01:26.890 do tego chcę nawiązać. 01:01:27.180 --> 01:01:32.650 Może i byśmy nie zadzwonili po policjanta i może byśmy tylko 01:01:32.660 --> 01:01:36.570 skrępowani odwrócili wzrok, ale byśmy się czuli, 01:01:36.610 --> 01:01:41.950 tak mi się wydaje, że byłoby to coś, co by wydawało nam się nienaturalne, 01:01:42.300 --> 01:01:47.710 bo jednakże nawet zdobycie plaży dla nudystów nie jest rzeczą 01:01:47.720 --> 01:01:48.090 prostą. 01:01:48.160 --> 01:01:51.190 Ja tu ostatnio byłam rok temu, albo dwa lata temu 01:01:52.640 --> 01:01:56.700 i byłam na tej plaży nudystów i zmykałam z niej, bo się oczywiście 01:01:56.710 --> 01:02:01.630 wstydziłam rozebrać, więc my mamy to dość wcześnie nabyte w 01:02:01.640 --> 01:02:05.730 nie wiem czy w czwartym, czy piątym roku życia wstydliwość co do swojego 01:02:05.740 --> 01:02:10.470 ciała i nie wiem czy to dobre, czy to złe. Natomiast gdybyśmy 01:02:11.360 --> 01:02:14.750 tego nawet nie mieli, to dalej nie możecie się Państwo 01:02:14.760 --> 01:02:20.020 rozebrać i biegać sobie po ulicach, chyba że jesteście w Barcelonie. 01:02:20.060 --> 01:02:22.150 Tam prawo pozwala chodzić nago. 01:02:22.220 --> 01:02:25.450 Ja sobie myślę, że ten facet, którego ja widziałam najpierw 01:02:25.460 --> 01:02:29.510 3 lata wcześniej, a później niedawno, to on chyba jest zatrudniony 01:02:29.520 --> 01:02:33.050 przez to miasto, żeby chodzić nago, bo on chodzi w butach 01:02:33.060 --> 01:02:36.450 i z taką torebeczką tylko. Bardzo ładnie zbudowany, ale głównie 01:02:36.460 --> 01:02:40.230 wiem, jak wygląda od strony pupy, bo przecież nie wypada się 01:02:40.240 --> 01:02:41.860 patrzeć, jak idzie na przodzie. 01:02:42.130 --> 01:02:45.640 Więc wszyscy się odwracają, dopiero jak on przejdzie, więc w 01:02:45.680 --> 01:02:50.970 Barcelonie możecie sobie ganiać nago, tu nie i teraz 01:02:52.570 --> 01:02:55.940 To jest zachowanie nie... kodeks 01:02:56.010 --> 01:02:57.310 wykroczeń. 01:02:58.250 --> 01:03:02.880 Ono się nazywa nieobyczajne. Obyczaj nakazuje 01:03:02.890 --> 01:03:07.820 się zasłaniać i oczywiście, jak słyszę mojego męża, który mówi, 01:03:07.830 --> 01:03:11.260 zasłoń te zasłony, bo ktoś może na ciebie patrzeć, to ja mówię: 01:03:11.270 --> 01:03:16.490 "Słuchaj, jeżeli tam ktoś stoi i czeka, to niech se popatrzy, 01:03:16.760 --> 01:03:20.180 jeżeli nawet coś się stanie, niech się wstydzi, ten, kto widzi", 01:03:20.190 --> 01:03:25.980 ale to jest ten moment, kiedy to prawo oddziaływuje, więc nawiązując 01:03:25.990 --> 01:03:30.180 do poprzedniej tej Madonny i tych chłopaków, co palą tą tęczę: 01:03:30.690 --> 01:03:35.900 Gdybyśmy przestali walczyć o władzę, 01:03:35.910 --> 01:03:40.710 bo to jest władza, tylko wprowadzili równość małżeńską. 01:03:42.780 --> 01:03:44.630 Małżeństwo jest straszną instytucją, 01:03:44.640 --> 01:03:47.760 to jest potworna instytucja, ona się z czasem demokratyzuje, 01:03:47.820 --> 01:03:51.030 ale robi to powoli niewygodnie, niewyraźnie. 01:03:51.330 --> 01:03:56.120 To jest koszmar totalny, między nami mówiąc. Naprawdę, jeżeli 01:03:56.130 --> 01:03:57.970 prześledźcie Państwo te ostatnie 01:03:58.560 --> 01:04:01.290 to trochę inaczej było jeszcze za czasów rzymskich, 01:04:01.300 --> 01:04:03.490 tam było trochę więcej sprawiedliwości, natomiast to jest 01:04:03.530 --> 01:04:08.630 niezwykle upiorna, patriarchalna, szkodząca instytucja, 01:04:08.840 --> 01:04:12.270 ponieważ patriarchat nie szkodzi tylko kobietom przez to, 01:04:12.280 --> 01:04:16.570 że są podporządkowane, ale w równym stopniu szkodzi mężczyznom. 01:04:16.580 --> 01:04:20.290 Naprawdę, to zabija, patriarchat zabija, on niszczy zdrowie 01:04:20.300 --> 01:04:23.450 kobiet, zabija mężczyzn i jak będziecie Państwo chcieli bardzo 01:04:23.460 --> 01:04:27.030 chętnie to rozwinę, ale gdybyśmy wprowadzili równość małżeńską, 01:04:27.040 --> 01:04:31.770 bo tego wymaga współcześnie nie tylko świat, ale 01:04:32.080 --> 01:04:36.330 pewien porządek i też bardzo chętnie to Państwu uzasadnię to 01:04:36.340 --> 01:04:40.090 myślę, że to jest ten moment, kiedy prawo wpływa po momencie, 01:04:40.100 --> 01:04:43.390 kiedy zaczynamy, "bo bo bo bo"przyzwyczajamy się i za 01:04:43.400 --> 01:04:45.150 chwilę się okazuje, że to nic takiego. 01:04:45.240 --> 01:04:49.810 Ja widzę Polaków w Norwegii, którzy... to są ci sami Polacy, którzy 01:04:49.820 --> 01:04:53.190 jak wyjeżdżali do tej Norwegii, to w ogóle o homo nie chcieli 01:04:53.200 --> 01:04:57.050 słyszeć, a teraz jak się ich pytam: "No co ty? To twoje dzieci bawią 01:04:57.060 --> 01:05:00.900 się z dziećmi tych dwóch bab i tych dwóch facetów?", to jest takie: 01:05:00.910 --> 01:05:02.320 "Przestań co ty opowiadasz? 01:05:02.480 --> 01:05:03.970 On się nazywa tak, on się nazywa tak". 01:05:05.180 --> 01:05:07.040 Normalnie jemy po pół roku, 01:05:07.800 --> 01:05:12.010 normalnych kontaktów z ludźmi, którzy żyją w związkach osób 01:05:12.020 --> 01:05:17.290 tej samej płci, więc gdyby tu była wprowadzona równość małżeńska, 01:05:17.360 --> 01:05:22.620 a artykuł 18. konstytucji mówi: "Małżeństwo jako związek 01:05:22.630 --> 01:05:29.300 kobiety i mężczyzny, macierzyństwo, 01:05:29.310 --> 01:05:35.700 rodzicielstwo, jest pod opieką państwa". Czyli "małżeństwo 01:05:35.750 --> 01:05:39.130 jako" nie wyklucza małżeństwo jako związku kobiety i kobiety 01:05:39.140 --> 01:05:40.970 małżeństwa jako związku mężczyzny i mężczyzny. 01:05:41.230 --> 01:05:42.760 Wszystko, co trzeba zmienić to tylko artykuł pierwszy 01:05:42.770 --> 01:05:46.480 kodeksu rodzinnego, który mówi że małżeństwo może 01:05:46.490 --> 01:05:49.130 zawrzeć kobieta i mężczyzna, stojąc przed urzędnikiem stanu 01:05:49.140 --> 01:05:49.740 cywilnego. 01:05:50.130 --> 01:05:50.580 01:05:50.790 --> 01:05:53.270 Czyli gdyby to nastąpiło, 01:05:53.970 --> 01:05:54.620 to 01:05:55.740 --> 01:06:01.450 Efekt działania tych przepisów sprawiłby, że prawdopodobnie 01:06:01.460 --> 01:06:05.100 gdzie indziej ludzie by szukali swojego poczucia wartości, 01:06:05.160 --> 01:06:09.370 a nie w tym, że nie są homo bądź ukrywają, że są homo. To straszne, 01:06:09.680 --> 01:06:14.010 system, który zmusza ludzi do nienawiści 01:06:14.020 --> 01:06:18.670 do samego siebie i ukrywanie tego, kim się naprawdę jest, 01:06:18.710 --> 01:06:21.580 jest straszliwie niesprawiedliwy 01:06:22.150 --> 01:06:27.350 i mamy to w przypadku systemów, które potwornie niszczą 01:06:27.400 --> 01:06:29.930 i wykorzystują pewną cechę ludzi. 01:06:30.170 --> 01:06:34.470 Mieliście Państwo żydów, którzy byli potwornymi antysemitami. 01:06:34.480 --> 01:06:39.070 Macie Państwo osoby homoseksualne, które są potwornie homofobiczne 01:06:39.480 --> 01:06:44.370 i naprawdę to jest wina systemu, nie tych osób, bo ludzie chcą 01:06:44.380 --> 01:06:48.610 funkcjonować i chcą mieć znaczenie i chcą być poważani. 01:06:48.670 --> 01:06:52.030 Jeżeli kosztem tego jest to, że muszą dwa razy 01:06:52.560 --> 01:06:56.190 bardziej się zapeszać, to, to nie świadczy o nich źle, ale o systemie, 01:06:56.200 --> 01:06:59.980 w którym żyjemy i sobie myślę, że tego typu zachowania, które 01:06:59.990 --> 01:07:06.210 pokazują, że można na tym zyskać głosy, pieniądze, znaczenie, 01:07:06.290 --> 01:07:10.120 poczucie własnej wartości, to, to jest praca, którą my musimy 01:07:10.130 --> 01:07:12.110 wykonać również poprzez zmianę prawa. 01:07:13.640 --> 01:07:16.890 Pani Profesor czas nam się kończy. 01:07:18.120 --> 01:07:23.070 Chciałam jeszcze poruszyć jedną kwestię i widziałam, że ma 01:07:23.080 --> 01:07:24.390 Pani zdjęcie na ekranie, 01:07:24.400 --> 01:07:26.570 to jakby Pani mogła 01:07:26.740 --> 01:07:28.250 "Komm Frau" dzieło. 01:07:30.290 --> 01:07:35.080 Bardzo proszę Pani też nawiążę, proszę Państwa, chciałam 01:07:35.090 --> 01:07:36.160 powiedzieć o... 01:07:38.450 --> 01:07:43.430 o sprawie... Małgosia nie odkładaj mikrofonu bo zaraz... 01:07:44.790 --> 01:07:48.200 To jest dzieło, które przedstawia 01:07:48.200 --> 01:07:52.690 Chciałam skonfrontować z drugim dziełem sztuki. 01:07:52.690 --> 01:07:53.220 To jest czołg stojący na podeście. 01:07:54.760 --> 01:07:55.250 Obok tego czołgu był 01:07:59.820 --> 01:08:04.900 Tak proszę Państwa i bardzo dobrze, że Pani to pokazała, bo. 01:08:05.500 --> 01:08:08.230 to jest dzieło, które przedstawia gwałt. Małgosia 01:08:08.240 --> 01:08:12.970 zaraz Państwu opowie, jak to się potoczyła sprawa 01:08:13.570 --> 01:08:16.200 gdańskiego artysty Jerzego Szumczyka 01:08:16.810 --> 01:08:20.680 i dlaczego wzbudza takie kontrowersje? 01:08:20.690 --> 01:08:22.300 Dlaczego jest takie skandaliczne? 01:08:22.310 --> 01:08:27.820 To jest coś podobnego, jak Pani zaczęła od wagin i penisów. 01:08:28.140 --> 01:08:31.300 Dlaczego idę do muzeum 01:08:31.310 --> 01:08:33.500 a właśnie wróciłam z Wilanowa. 01:08:33.800 --> 01:08:39.980 gdzie oglądałam buławy, miecze, szable jako dzieła sztuki. 01:08:40.070 --> 01:08:43.960 Bardzo piękne tarcze, niektóre wysadzane 01:08:44.060 --> 01:08:46.530 szlachetnymi kamieniami czy półszlachetnymi. 01:08:46.840 --> 01:08:49.660 Podziwiałam to, opowiadałam, jak to wygląda. 01:08:50.120 --> 01:08:54.690 Bardzo dokładnie musiałam się skupić na tym, jak wygląda broń, 01:08:54.910 --> 01:08:58.140 ponieważ byłam z osobą niewidomą, więc musiałam dodatkowo 01:08:58.150 --> 01:09:02.910 wyjaśnić, co w tej gablocie się znajduje punkt po punkcie 01:09:03.650 --> 01:09:08.400 i ocena była taka, że to jest wspaniałe, wspaniałe są dzieła... 01:09:08.410 --> 01:09:09.060 Muszkiety, 01:09:09.070 --> 01:09:13.300 to jest wspaniałe przepiękne dzieło. Wspaniałe są dzieła, 01:09:13.360 --> 01:09:18.130 które są tworzone po to, żeby zadawać śmierć, 01:09:18.140 --> 01:09:19.920 ból. 01:09:19.990 --> 01:09:24.630 Nikogo nie oburza czołg, który brał udział w wyzwoleniu Gdańska 01:09:24.640 --> 01:09:26.530 w 1945 roku. 01:09:26.540 --> 01:09:29.800 Oczywiście nikogo nie oburza 01:09:30.100 --> 01:09:32.520 przemoc, wojna. 01:09:32.530 --> 01:09:34.620 Wojny są oczywiście potrzebne, 01:09:34.630 --> 01:09:38.850 cały czas się tak mówi. Od zarania dziejów toczymy 01:09:38.860 --> 01:09:43.170 wojny, które są czystym złem, kiedy wojny się kończą, nie bardzo 01:09:43.180 --> 01:09:46.010 możemy powiedzieć, z jakiego powodu one się zaczęły w ogóle, 01:09:46.120 --> 01:09:49.990 ale że pozostawiły po sobie ofiary to wiemy. 01:09:50.400 --> 01:09:55.720 Wojny, proszę Państwa, to są też setki gwałtów i one dzisiaj 01:09:55.730 --> 01:09:56.820 też się dzieją. 01:09:57.070 --> 01:09:58.980 01:09:59.050 --> 01:09:59.810 To jest 01:10:01.080 --> 01:10:06.230 narzędzie walki i kobiety są tutaj łupem wojennym. 01:10:06.280 --> 01:10:10.230 Zawsze tak było i dzisiaj, kiedy toczy się wojna w Ukrainie, 01:10:10.380 --> 01:10:12.720 nadal tak jest i my o tym wiemy. 01:10:12.800 --> 01:10:18.310 Oburza nas to i dostajemy takie dzieło sztuki, 01:10:18.320 --> 01:10:22.230 ono natychmiast zostaje zdjęte jako... co? 01:10:22.280 --> 01:10:26.640 Dlaczego? Ja oczywiście jestem też tym oburzona, ale oddaję 01:10:26.860 --> 01:10:31.230 głos mojej Gosi. To znaczy, proszę Państwa, 01:10:31.580 --> 01:10:34.880 ja nie wiem czy ja mam z tym problem. 01:10:34.920 --> 01:10:39.660 Pani Profesor też to pewnie powie, ponieważ Ania tutaj 01:10:39.670 --> 01:10:43.390 wie, mnie w sztuce właściwie nic nie obraża i też nie rozumiem 01:10:43.670 --> 01:10:45.930 obrazy na tle uczuć religijnych 01:10:45.970 --> 01:10:49.960 a mówię to z pewną świadomością, bo jestem i osobą wierzącą i praktykującą. 01:10:50.540 --> 01:10:53.460 Natomiast w przypadku tej pracy kompletnie nie rozumiem. 01:10:53.730 --> 01:10:57.610 Mam przyjemność współpracowania z kilkoma artystami z Afryki, 01:10:57.650 --> 01:11:01.780 którzy przepracowują swoje doświadczenie przeszłości 01:11:01.790 --> 01:11:02.720 kolonialnej 01:11:03.550 --> 01:11:07.000 i kilku z nich bardzo wyraźnie w tych pracach 01:11:07.840 --> 01:11:09.690 mówi o tym, czym jest gwałt. 01:11:09.700 --> 01:11:14.070 Gwałt jest po prostu starą metodą podporządkowywania sobie człowieka. 01:11:14.080 --> 01:11:19.570 Oczywiście dotyczy to większości gwałtu mężczyznę na kobiecie, 01:11:19.580 --> 01:11:23.410 natomiast to jest również środek przemocy, który jest stosowany 01:11:23.450 --> 01:11:24.400 w obrębie 01:11:24.740 --> 01:11:28.850 mężczyzna i mężczyzna jako dodatkowe ośmieszenie i upokorzenie. 01:11:28.900 --> 01:11:33.010 Mówimy również o gwałtach zbiorowych, czyli ci, którzy wyzwalają 01:11:33.020 --> 01:11:35.710 w ten sposób pokazują swoje terytorium. 01:11:36.180 --> 01:11:38.170 Niestety, w dziedzictwie kolonialnym 01:11:38.500 --> 01:11:42.800 aby złamać ducha oporu albo też podporządkować sobie człowieka, 01:11:43.510 --> 01:11:47.000 były odgrywane spektakle, w których na przykład ojciec musiał 01:11:47.010 --> 01:11:51.730 gwałcić córkę, uprawiać z nią seks albo brat z siostrą, albo 01:11:51.740 --> 01:11:52.990 matka z synem. 01:11:53.000 --> 01:11:57.760 Na to patrzył pan władca, który był właścicielem tego zasobu 01:11:57.770 --> 01:11:58.400 ludzkiego. 01:11:58.700 --> 01:12:02.220 Oni te historie znają jako opowieści rodzinne, 01:12:02.780 --> 01:12:06.720 oni to przepracowują również w swojej sztuce i te obrazy są miejscami 01:12:06.730 --> 01:12:08.020 bardzo dramatyczne. 01:12:08.460 --> 01:12:12.370 Tamta cielesność pojawia się jako rodzaj obnażenia, bo 01:12:12.690 --> 01:12:16.650 bardzo często, jeżeli chcemy kogoś upokorzyć to bez jego 01:12:16.660 --> 01:12:22.090 wiedzy, bez jego zgody. Po prostu zabieramy mu to, co jest tylko 01:12:22.100 --> 01:12:25.810 i wyłącznie jego, najbardziej jego, czyli zabieramy mu jego 01:12:26.000 --> 01:12:29.990 intymność, jego cielesność w ten czas, szczególnie kiedy 01:12:30.740 --> 01:12:33.330 słyszymy osławione słowo "nie". 01:12:33.720 --> 01:12:39.870 Ta praca jest bardzo mocna, jest pracą rzeczywiście pokazującą 01:12:40.680 --> 01:12:45.370 to, co się działo w historii, bo dokładnie wiemy, że kiedy wkraczała 01:12:45.380 --> 01:12:50.830 armia sowiecka, jednym ze sposobów wprowadzenia nowego porządku 01:12:51.080 --> 01:12:54.370 były oczywiście masowe gwałty i mówię to z pewną świadomością, 01:12:54.900 --> 01:13:00.090 ponieważ takie wspomnienia też znam z ust mojego dziadka, 01:13:00.100 --> 01:13:02.680 który trafił do kompanii karnej, 01:13:02.870 --> 01:13:08.020 ponieważ nie pozwolił żołnierzowi rosyjskiemu zgwałcić trzynastoletniej 01:13:08.110 --> 01:13:09.840 dziewczynki na Śląsku. 01:13:09.850 --> 01:13:13.480 W związku z tym w kompanii karnej był do czterdziestego siódmego roku, 01:13:13.490 --> 01:13:17.580 zdegradowano go z porucznika. Więc to nie są legendy, 01:13:17.590 --> 01:13:20.280 to są po prostu rzeczy, które się działy. 01:13:21.250 --> 01:13:25.430 Zadaniem artystów jest również przepracowanie historii, zdarzeń 01:13:25.440 --> 01:13:28.690 z tej historii okrutnych, dramatycznych i złych. 01:13:29.030 --> 01:13:32.220 To nie jest tylko przeszłość dotycząca II Wojny Światowej. 01:13:32.270 --> 01:13:35.240 Wiemy, że działo się to we wszystkich wojnach, które toczą się 01:13:35.250 --> 01:13:36.870 od 45. roku. 01:13:37.140 --> 01:13:40.120 Ja nie mówię tylko na kontynencie afrykańskim, ale również 01:13:40.130 --> 01:13:42.200 mieliśmy to, kiedy była wojna w Jugosławii. 01:13:42.530 --> 01:13:45.260 Mamy to teraz, kiedy dzieje się wojna na Ukrainie. 01:13:45.270 --> 01:13:49.280 Bardzo realistyczny pomnik, który nie mówi właściwie o niczym 01:13:49.290 --> 01:13:53.320 innym, nawet nie pomnik, rzeźba. Artysta, który świadomie 01:13:53.330 --> 01:13:55.370 postawił tą rzeźbę 01:13:56.160 --> 01:14:00.870 przy czołgu, który stoi jako symbol odniesionego spektakularnego 01:14:00.880 --> 01:14:01.750 zwycięstwa. 01:14:01.800 --> 01:14:03.830 Nikt niczego nikomu nie odbiera. 01:14:03.900 --> 01:14:08.350 Zwycięstwo zostało dokonane, ale też nie można zapominać 01:14:08.360 --> 01:14:11.850 o tym, że za tym zwycięstwem szły ofiary. 01:14:12.340 --> 01:14:16.860 Ofiara nie ma narodowości, ofiara nie ma płci, ofiara nie ma 01:14:16.870 --> 01:14:20.890 koloru skóry, jest zawsze ofiarą i każdy z nas może taką ofiarą 01:14:20.900 --> 01:14:22.330 się stać. 01:14:22.580 --> 01:14:28.770 W związku z tym, jakby ta cała akcja, która się złożyła tu artystę 01:14:29.270 --> 01:14:33.080 oskarżono o to, że on wzywa do nienawiści, a tą nienawiścią było 01:14:33.090 --> 01:14:38.400 to, że pokazuje, jakie działania robiła armia sowiecka, że 01:14:38.450 --> 01:14:41.360 tutaj jest kobieta, która jest oczywiście Niemką. 01:14:41.540 --> 01:14:45.540 To, że jest to jakieś wyolbrzymianie zafałszowanie historii 01:14:45.550 --> 01:14:49.110 i wreszcie, że jest to nieobyczajne, bo jednak ten żołnierz 01:14:49.190 --> 01:14:54.180 odwraca się, stoi tyłem i ma gołą pupę, miły Bóg a przepraszam 01:14:54.190 --> 01:14:58.240 bardzo, a jak ma mieć, skoro jest to określona 01:14:58.250 --> 01:14:59.000 czynność 01:14:59.590 --> 01:15:03.130 przemocowa więc, dotycząca naszej seksualności, więc niestety 01:15:03.140 --> 01:15:08.690 raczej trudno to zrobić w pełnym rynsztunku bojowym. Więc w 01:15:08.700 --> 01:15:10.970 końcu artysta został ukarany. 01:15:11.020 --> 01:15:15.480 Został ukarany za tak zwaną samowolę budowlaną i polegało 01:15:15.490 --> 01:15:21.270 to w ten sposób, że nie pytając się nikogo i nie mając pozwolenia, 01:15:21.280 --> 01:15:26.330 umieścił w miejscu, gdzie nie mógł tego po prostu tą swoją rzeźbę, 01:15:26.340 --> 01:15:30.400 czyli jakby nie mając zgody władz, postawił tą rzeźbę 01:15:30.470 --> 01:15:34.380 przy tym pomniku i nie miał papierka, który by mu zezwalało przynajmniej 01:15:34.390 --> 01:15:38.580 na tak zwane czasowe użyczenie placu, bo tam też tak było że 01:15:38.590 --> 01:15:42.050 ktoś mu podpowiedział nawet z urzędników, że: "No, ale proszę 01:15:42.060 --> 01:15:44.810 Pana, to mógł Pan wystąpić, że to niby taki stragan, 01:15:44.820 --> 01:15:46.610 my byśmy Panu dali takie czasowe". 01:15:47.240 --> 01:15:51.090 Oczywiście to można w tej chwili traktować właśnie w kategorii 01:15:51.100 --> 01:15:51.850 czegoś takiego. 01:15:51.860 --> 01:15:55.780 Natomiast artysta napisał też takie bardzo przejmujące oświadczenie. 01:15:56.380 --> 01:16:00.890 Oświadczenie, w którym on jakby bardzo dokładnie właśnie zmierzył 01:16:00.900 --> 01:16:03.950 się z historycznością, z emocjonalnym 01:16:04.020 --> 01:16:07.720 przepracowaniem, z dosłownością tej swojej rzeźby i w którym 01:16:07.730 --> 01:16:11.990 też bardzo jasno powiedział, że on nie przyjmuje tego... 01:16:13.140 --> 01:16:16.260 jakby tego upomnienia, czy tej kary, którą mu dano za tak zwaną 01:16:16.270 --> 01:16:20.170 samowolę budowlaną, bo dla niego to jest już tak totalny absurd, 01:16:20.450 --> 01:16:24.520 że właściwie chyba już większego absurdu być nie może. 01:16:24.690 --> 01:16:26.880 Prawdę mówiąc, nie bardzo wiem na czym to się skończyło. 01:16:27.370 --> 01:16:29.060 Rzeźba została... 01:16:30.380 --> 01:16:33.910 Zarekwirowana, ale czy on zapłacił tą karę za samowolę budowlaną 01:16:33.920 --> 01:16:34.170 czy nie, 01:16:34.180 --> 01:16:35.400 to tego niestety nie wiem. 01:16:35.410 --> 01:16:38.640 Nie wiem czy zapłacił karę, ale już wróciła rzeźba do artysty 01:16:38.650 --> 01:16:44.140 i będzie miała swoją dalszą historię, podobno gdzieś się znajduje 01:16:44.200 --> 01:16:47.110 i wtajemniczeni ją znajdą. 01:16:48.630 --> 01:16:52.970 Gdzieś w przestrzeni publicznej, a mnie się wydaje, że powinna 01:16:52.980 --> 01:16:54.170 być kupiona do Orańska 01:16:54.180 --> 01:16:57.400 na przykład gdzie jest Muzeum Rzeźby Polskiej 01:16:57.800 --> 01:17:02.700 i ja o tym napisałam, ale jest też pewna zmiana, bo ja wcześniej 01:17:02.710 --> 01:17:05.740 pisałam również o tym, że też 01:17:06.240 --> 01:17:10.930 w ramach tych tekstów, które były w Oświęcimiu pisane, że dopóki 01:17:10.940 --> 01:17:14.250 nie będzie składany wieniec na grobie nieznanego żołnierza 01:17:14.260 --> 01:17:17.130 dla wszystkich kobiet zgwałconych w wojnie, bez względu na 01:17:17.140 --> 01:17:20.570 to, czy przez zwycięzców, czy przez zwyciężonych to coś tam... 01:17:20.580 --> 01:17:20.950 01:17:21.280 --> 01:17:24.990 i wtedy usłyszałam, że okej, ale to muszę przenieść do przypisu, 01:17:25.000 --> 01:17:26.320 to się nie może znajdować 01:17:26.360 --> 01:17:30.090 w głównym tekście. To jest tekst z 2015 roku, 01:17:30.100 --> 01:17:32.780 już się mogło znaleźć w głównym tekście. 01:17:33.970 --> 01:17:39.210 Myślę sobie, że trzeba było niestety Ruandy i trzeba było Jugosławii, 01:17:39.490 --> 01:17:45.370 żeby po setkach lat i najróżniejszych rzeczywiście ponad 01:17:45.380 --> 01:17:49.870 stu lat, kiedy mamy konwencję mówiące o tym, co robić w czasie 01:17:49.880 --> 01:17:54.370 wojny, jak się zachowywać, dostrzec, że gwałt jest częścią 01:17:54.660 --> 01:17:56.550 tego, co się na wojnie odbywa 01:17:56.560 --> 01:17:58.050 i bardzo dobrze, że Pani zauważyła, 01:17:58.060 --> 01:18:02.170 mężczyźni też są gwałceni. Mężczyźni, chłopcy są również gwałceni 01:18:02.240 --> 01:18:04.410 i to jest broń. 01:18:04.500 --> 01:18:08.740 Jak macie wojnę, będziecie 01:18:08.750 --> 01:18:13.000 mieli gwałty i nie oszukujmy się gwałcą nie tylko ci, którzy 01:18:13.010 --> 01:18:18.380 są zwyciężeni, gwałcą również zwycięzcy, bo to jest najtańsza 01:18:18.390 --> 01:18:18.760 broń. 01:18:18.770 --> 01:18:22.460 Zanim się użyje tego mięsa armatniego, którym są młodzi chłopcy 01:18:22.470 --> 01:18:26.580 po obu stronach to się jeszcze ich wykorzysta w bardzo skuteczny 01:18:26.750 --> 01:18:27.350 sposób. 01:18:27.530 --> 01:18:29.480 Gwałt rzeczywiście jest o władzy, 01:18:29.490 --> 01:18:33.080 gwałt rzeczywiście jest o dominacji, ale gwałt jest również 01:18:33.090 --> 01:18:35.510 o seksie, z tego się również rodzą 01:18:36.070 --> 01:18:41.620 dzieci i trzeba być niezwykle nieludzkim, żeby wystosowywać 01:18:41.630 --> 01:18:44.590 do tych zgwałconych, ciężarnych kobiet 01:18:44.900 --> 01:18:48.660 apel, żeby rodziły i trzeba być 01:18:50.130 --> 01:18:55.020 niezwykle lekceważącym polskie prawo, które jednakże zezwala 01:18:55.030 --> 01:18:58.860 na usunięcie ciąży pochodzącej z gwałtu. 01:18:59.170 --> 01:19:02.550 Mieliśmy ponad 300 przypadków, o których ja wiem Ukrainek, 01:19:02.560 --> 01:19:06.480 które przyjechały w ciąży w różnym stopniu zaawansowania 01:19:06.490 --> 01:19:07.260 tej ciąży. 01:19:07.530 --> 01:19:09.170 Wszystkie musiały wyjechać do Czech. 01:19:10.480 --> 01:19:11.430 Nie wykonaliśmy. 01:19:14.360 --> 01:19:18.170 Smutnym akcentem kończymy, niestety tragicznym, ale mam 01:19:18.180 --> 01:19:22.130 nadzieję, że takie rozmowy jak dzisiaj i to, że mogliśmy Panią 01:19:22.140 --> 01:19:28.150 gościć, że jednak wciąż wyważamy jakieś drzwi które 01:19:28.220 --> 01:19:31.710 zaczynają się uchylać. To skończymy takim pozytywnym, 01:19:31.720 --> 01:19:35.420 bo chciałabym, bo może Państwo będziecie 01:19:35.430 --> 01:19:38.440 chcieli o coś zapytać, ale ja chcę powiedzieć tak, są granice 01:19:38.450 --> 01:19:40.160 sztuki, są granice sztuki. 01:19:40.170 --> 01:19:45.000 Najczęściej orzecznictwo w momencie, kiedy jest coś, co nas 01:19:45.010 --> 01:19:48.580 bulwersuje, do czego nie jesteśmy przyzwyczajeni, czego 01:19:48.590 --> 01:19:49.620 nie rozumiemy. 01:19:49.800 --> 01:19:52.660 To tutaj jednakże Europejski Trybunał Praw Człowieka, gdzie 01:19:52.670 --> 01:19:56.410 siedzi kilkunastu, z każdego Państwa, jest po jednym sędzim 01:19:56.450 --> 01:19:59.220 to rzadko, kiedy są ludzie, którzy są 01:20:00.500 --> 01:20:05.590 nowocześni, rewolucyjni. To są konserwatywne, najczęściej 01:20:05.600 --> 01:20:10.990 stare dziady naprawdę, a mimo to powoli, powoli wykuwa się 01:20:11.230 --> 01:20:16.110 pewna myśl i jest granica i myślę sobie... dwie granice. Po 01:20:16.120 --> 01:20:17.480 pierwsze, jest taka granica 01:20:19.470 --> 01:20:23.630 marginesu swobody, czyli mówimy tak to jest 47 01:20:23.640 --> 01:20:27.060 teraz 46 państw, bo Rosja odeszła, o bardzo 01:20:27.070 --> 01:20:29.660 różnej kulturze, o bardzo różnym systemie prawnym. 01:20:29.910 --> 01:20:34.760 W związku z tym trzeba założyć, że w pewnych miejscach pewne rzeczy 01:20:36.630 --> 01:20:40.180 się dopiero przepracowuje, stąd też jest apel do Polski, żeby 01:20:40.190 --> 01:20:44.290 wyrzuciła z kodeksu karnego ten przepis, który mówi o obrazie 01:20:44.300 --> 01:20:45.710 uczuć religijnych, 01:20:45.850 --> 01:20:48.910 ale to dalej jest i to nas nie wyklucza, 01:20:48.990 --> 01:20:54.060 ale z drugiej strony jest taki moment, w którym artysta chce 01:20:54.310 --> 01:20:58.900 przewalczyć jakiś problem i chce, żeby tego problemu nie było 01:20:58.910 --> 01:21:03.850 i na przykład to dotyczy właśnie wojny i symboli wojennych. 01:21:03.890 --> 01:21:07.670 Czy to dotyczy seksualnego wykorzystania dzieci i 01:21:07.750 --> 01:21:12.720 taka Fińska artystka wykorzystywała symbole hitlerowskie 01:21:12.760 --> 01:21:16.210 do tego, żeby zwalczać symbole hitlerowskie i wykorzystywała 01:21:16.520 --> 01:21:20.800 dzieci wykorzystywane do pornografii, dzieci wykorzystywane 01:21:21.180 --> 01:21:23.810 do seksu, z dziećmi można uprawiać seks 01:21:23.820 --> 01:21:26.050 proszę Państwa, w związku z tym też się tak nie oburzajmy. 01:21:26.060 --> 01:21:29.050 Po 15 roku życia możecie uprawiać seks bezkarnie, 01:21:29.060 --> 01:21:32.230 niestety wykorzystują dzieci do seksu, bo one nie otrzymują 01:21:32.240 --> 01:21:34.730 możliwości, żeby świadomie podejmować decyzji, 01:21:34.780 --> 01:21:38.490 ale wracając do tego głównego wątku, Sąd Europejski Trybunał 01:21:38.500 --> 01:21:39.800 Praw Człowieka, Pani się zdziwiła 01:21:39.870 --> 01:21:43.910 i dobrze, Europejski Trybunał Praw Człowieka powiedział, tak nie można 01:21:44.710 --> 01:21:48.910 pod pretekstem, że się zwalcza pewną ideę, 01:21:49.890 --> 01:21:55.540 tą ideę promować, jako że jeden obraz wart jest więcej 01:21:55.580 --> 01:21:56.650 niż tysiąc słów. 01:22:02.050 --> 01:22:07.120 01:22:07.520 --> 01:22:11.130 Drodzy Państwo, zgodnie z naszym dobrym zwyczajem, teraz oddajemy 01:22:11.140 --> 01:22:15.480 Państwu głos. Kto ma chęć zadać pytanie, ja podejdę z mikrofonem. 01:22:15.960 --> 01:22:16.610 Zapraszamy. 01:22:20.160 --> 01:22:21.220 Pani była oburzona. 01:22:34.720 --> 01:22:37.690 Ale wie Pani, po wyborach może potrwać, to jest proces. 01:22:37.700 --> 01:22:41.510 Chodzi o to, żebyście Państwo rozumieli, że mamy 01:22:41.520 --> 01:22:47.400 na ten proces wpływ. On się tu zaczyna i to jak mówimy, co rozumiemy, 01:22:47.410 --> 01:22:51.630 jak działamy. Swoim zachowaniem, możemy uratować niejednemu 01:22:51.640 --> 01:22:52.170 życie. 01:22:52.400 --> 01:22:57.930 Ludzie, którzy są w kiepskim stanie z tego powodu, że są ze względu 01:22:57.940 --> 01:23:02.010 na cechy, które mają niszczeni, jeżeli otrzymują pomocną dłoń 01:23:02.080 --> 01:23:04.330 to nie musi być tłum i to zmienia. 01:23:05.170 --> 01:23:08.710 Zaczynam mowę taką motywującą, tak? 01:23:09.970 --> 01:23:14.640 Tak ale drobnymi gestami i my żyjemy... Ja tak też nie lubię 01:23:14.650 --> 01:23:20.660 mówić, że nasze czasy są inne niż czasy sprzed stu sprzed 01:23:20.670 --> 01:23:24.980 dwustu lat czy pięciuset lat, bo widzę zataczające się to 01:23:24.990 --> 01:23:26.080 koło historii, 01:23:26.450 --> 01:23:32.360 ale jednak jestem wciąż pełna wiary w to, że te czasy teraz 01:23:32.720 --> 01:23:36.980 to są jedyne, które ja znam i ja mam na to realny wpływ. 01:23:36.990 --> 01:23:40.560 To co się już zadziało, to mogę to analizować jako historię i 01:23:40.570 --> 01:23:42.020 wyciągać z tego wnioski. 01:23:43.350 --> 01:23:48.660 Bo teraz mam realny wpływ, niestety smutne 01:23:48.670 --> 01:23:51.640 jest to, że nie potrafimy wyciągać wniosków z tej historii. 01:23:51.650 --> 01:23:55.780 Na przykład wciąż wzbudzamy wojny, chociaż wiemy, że doprowadzają 01:23:55.790 --> 01:23:56.860 do samego złego. 01:23:57.130 --> 01:23:59.730 Ja wiem, że to strasznie zabrzmi, ale jest ich znacznie mniej 01:23:59.740 --> 01:24:01.080 i one są znacznie lepiej 01:24:01.090 --> 01:24:01.760 opanowywane. 01:24:01.770 --> 01:24:05.960 Chociaż tysiące ludzi ginie, ale żyjemy naprawdę w spokojniejszych 01:24:05.970 --> 01:24:06.640 czasach. 01:24:06.750 --> 01:24:10.080 Pomimo tego wiatru który wieje i który jest groźny. 01:24:16.540 --> 01:24:19.840 Ja mam takie pytanie, proste bardzo: Czy mogłaby Pani Profesor 01:24:19.850 --> 01:24:23.310 wytłumaczyć mi, co to są te tak zwane uczucia religijne w kwestii 01:24:23.320 --> 01:24:23.890 prawnej? 01:24:24.220 --> 01:24:25.710 Bo ja mam z tym strasznie duży kłopot, 01:24:25.720 --> 01:24:28.610 ja jestem osobą wierzącą, natomiast takiej w ogóle kategorii 01:24:28.620 --> 01:24:32.900 nie znam. Mnie to co jest uznawane, że obraża coś znaczy uznawane 01:24:32.910 --> 01:24:35.850 ewentualnie, przez innych ludzi kompletnie nie obraża i 01:24:35.860 --> 01:24:36.510 mam z tym problem 01:24:36.520 --> 01:24:39.510 jakie są kryteria tych uczuć religijnych bądź tylko i wyłącznie 01:24:39.520 --> 01:24:42.870 ludzkich albo wrażliwości. Czy jest to jakoś zdefiniowane czy 01:24:42.880 --> 01:24:45.870 można to jakoś pod jakieś uznać jakąś normę, 01:24:45.940 --> 01:24:46.500 czegoś? 01:24:46.590 --> 01:24:50.640 Bo nie bardzo, to jestem w stanie zrozumieć. Bardzo dobrze 01:24:50.650 --> 01:24:54.200 to o Pani świadczy, ponieważ to nie jest zdefiniowane. 01:24:54.250 --> 01:25:00.390 Tyle tylko, że póki co... na przykładach: 01:25:07.120 --> 01:25:10.600 Jednak to pokażę, bo na tym mi zależało. 01:25:16.380 --> 01:25:16.990 01:25:19.220 --> 01:25:21.610 To jest jedna rzecz, którą chciałam pokazać 01:25:21.620 --> 01:25:23.200 Państwu Nergala i 01:25:24.330 --> 01:25:27.670 Dorotę Nieznalską, którą żeśmy przeczołgali straszliwie 01:25:27.680 --> 01:25:32.950 zanim wyrok uniewinniający zapadł, ale to, proszę zobaczyć. 01:25:32.990 --> 01:25:38.760 To się nazywa adoracja Chrystusa i to jest instalacja filmowa, 01:25:39.110 --> 01:25:43.240 zrobiona jakieś dziesiątki z dekadę wcześniej, zanim została 01:25:43.250 --> 01:25:48.580 pokazana w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, gdzie przychodziły 01:25:48.590 --> 01:25:53.040 pielgrzymki pod muzeum, nikt nie wchodził i nie oglądał i się 01:25:53.050 --> 01:25:55.760 oburzał, bo na tej instalacji 01:25:55.900 --> 01:25:59.180 jest krzyż i jest artysta. 01:25:59.980 --> 01:26:05.200 Goły, który w zasadzie znowu Panie nie miałyby z tym problemu, 01:26:06.880 --> 01:26:13.770 odtwarza dokładnie te same ruchy, jakie są na obrazach towarzyszące 01:26:14.480 --> 01:26:16.480 zdjęciu 01:26:17.160 --> 01:26:20.540 Jezusa z krzyża i to jest w tym malarstwie 01:26:20.550 --> 01:26:22.500 to jest oddzielna część. 01:26:22.750 --> 01:26:24.780 To jest artysta, on to robi 01:26:24.790 --> 01:26:28.460 ktoś, kto przychodzi i jest profanum tego nie widzi. 01:26:28.780 --> 01:26:33.120 Natomiast dla mnie to było takie oczywiste, że mamy do czynienia 01:26:33.130 --> 01:26:38.570 spotkanie Adama z Jezusem. Tego gołego pierwszego człowieka, 01:26:38.740 --> 01:26:40.300 któremu przypisano jakiś grzech, 01:26:40.310 --> 01:26:42.180 nie ma czegoś takiego jak grzech pierworodny, ale to jest na 01:26:42.190 --> 01:26:43.060 inną rozmowę. 01:26:43.110 --> 01:26:49.140 Zajmuje się tym, który z niego ten grzech symbolicznie zdjął 01:26:50.130 --> 01:26:53.150 i nie rozumiałam, skąd te całe oburzenie. 01:26:53.160 --> 01:26:58.350 One się oczywiście brało z tego, że żyjemy w kraju, w którym pewnie 01:26:58.360 --> 01:27:00.960 można to było potraktować jako obraz: 01:27:01.050 --> 01:27:02.330 Po pierwsze, goły facet. 01:27:02.480 --> 01:27:04.810 Ja rozumiem te gołe baby, 01:27:05.050 --> 01:27:11.110 one mogą stać w każdym, na każdym rogu i na każdym pomniku i świecić 01:27:11.120 --> 01:27:12.950 im większy tyłek, tym lepiej, 01:27:13.060 --> 01:27:16.260 im większe cyce tym lepiej, to nikomu nie przeszkadza, to nikogo 01:27:16.270 --> 01:27:19.620 nie oburza i nikt nie pyta, a co my na ten temat myślimy. Natomiast 01:27:19.630 --> 01:27:20.930 goły mężczyzna, 01:27:21.440 --> 01:27:23.600 to nie żadne sacrum, to musi być profanum. 01:27:23.980 --> 01:27:29.040 Mężczyzna ma prawo być zasłonięty i mieć tylko aureolę i koniec. 01:27:29.050 --> 01:27:29.460 01:27:29.690 --> 01:27:31.140 Robię sobie teraz żarty, ale 01:27:32.800 --> 01:27:36.720 właśnie tu miałam trudność ze zrozumieniem, skąd to oburzenie. 01:27:36.730 --> 01:27:38.280 Ludzie nie widzieli tego. 01:27:39.050 --> 01:27:41.090 Ale czy ja mogę też dodać? 01:27:41.100 --> 01:27:44.770 To znaczy, to jest też tym bardziej dziwne, że osoby, które wierzą 01:27:44.780 --> 01:27:47.890 i które wyrażały swoje oburzenie, powinny wiedzieć, że w tradycji 01:27:47.900 --> 01:27:51.330 kościoła Chrystus jest nazywany drugim Adamem, czyli jeżeli 01:27:51.340 --> 01:27:52.670 tu sięgamy, 01:27:52.680 --> 01:27:56.660 a poza tym te ruchy, które wykonywał ten artysta, który mówiono 01:27:56.670 --> 01:27:58.400 o tak zwanym 01:27:58.980 --> 01:28:02.970 pocieraniu się, to były klasyczne ruchy, które znamy 01:28:02.980 --> 01:28:07.830 między innymi z "Zdjęcia z Krzyża" Caravaggio, który wykonuje takiego 01:28:07.880 --> 01:28:13.130 czułego jakby ściągania Chrystusa z krzyża i kładzenia go i 01:28:13.140 --> 01:28:16.530 przecierania tego ciała, które jest ciałem udręczonym i 01:28:16.540 --> 01:28:17.460 dokładnie robił, 01:28:17.470 --> 01:28:18.430 to były cytaty. 01:28:18.440 --> 01:28:22.280 To były ikonograficzne cytaty z największych ukrzyżowań. 01:28:22.290 --> 01:28:25.590 I znowu walnęła Pani Caravaggiem, a tam przychodzili ludzie, którzy 01:28:25.600 --> 01:28:29.080 prawdopodobnie ani tego nie widzieli, a usłyszeli, 01:28:29.330 --> 01:28:32.620 że jest to coś oburzającego i można się było oburzyć 01:28:32.630 --> 01:28:36.870 ze względu na nagość i krzyż, więc to zostało uznane za coś, co 01:28:36.880 --> 01:28:41.600 nie podlega ocenie sądu. Za prawo do wyrazu artystycznego. 01:28:41.830 --> 01:28:47.480 Nergal zachowywał się w pojęciu większości z nas w sposób, znaczy 01:28:47.490 --> 01:28:50.520 rozumiem, że może tak być, ten człowiek bardzo inteligentnie 01:28:50.530 --> 01:28:53.980 wyglądający, ubiera się na czarno, krzyczy i to się nazywa, 01:28:53.990 --> 01:28:59.620 że śpiewa. Rzuca Biblię na podłogę i depcze, albo rzuca obrazek 01:28:59.630 --> 01:29:02.140 na którym jest wyobrażenie czegoś, co sobie wyobrażamy 01:29:02.210 --> 01:29:05.450 jako Matka Boska i krzyczy też jakieś nieprzyjemne rzeczy i 01:29:05.460 --> 01:29:08.050 jeszcze krzyczy jakieś nieprzyzwoite słowa, co mamy żyreć 01:29:08.060 --> 01:29:09.330 albo czego nie mamy żreć 01:29:09.700 --> 01:29:11.020 i oczywiście to jest, 01:29:11.820 --> 01:29:13.230 uczciwie mówiąc 01:29:14.450 --> 01:29:17.900 przystojny facet, ale chyba bym nie poszła na jego koncert i 01:29:17.910 --> 01:29:22.120 to jest niesmaczne i rozumiem, widzi Pani, 01:29:22.130 --> 01:29:27.590 to może obrażać uczucia. Jeżeli ja podchodzę do wyobrażenia 01:29:27.870 --> 01:29:31.480 postaci Boskiej jako do czegoś, co jest dla mnie święte. 01:29:32.470 --> 01:29:33.110 To, 01:29:34.490 --> 01:29:38.520 pokazywanie tego w przestrzeni publicznej po to, żeby mnie 01:29:38.530 --> 01:29:44.280 zbulwersować i podeptać, byłoby tym obrażaniem uczuć religijnych. 01:29:44.320 --> 01:29:48.680 Tyle tylko, że robi to za każdym razem dwóch facetów 01:29:48.690 --> 01:29:53.040 straszliwie prawicowych i nie bierze pod uwagę jednej rzeczy, 01:29:53.050 --> 01:29:57.520 że jeżeli ja kupuje bilet na koncert, a tam jest powiedziane 01:29:57.530 --> 01:30:02.340 że to będą teksty i treści, które muszę się zastanowić, bo będą 01:30:02.350 --> 01:30:04.990 się odnosić do wierzeń, to bierzecie 01:30:05.060 --> 01:30:06.580 to Państwo na swoją klatę. 01:30:06.910 --> 01:30:08.800 Sprawdźcie, do jakiego teatru idziecie. 01:30:08.810 --> 01:30:10.640 Nie musicie chodzić na wszystkie sztuki. 01:30:10.810 --> 01:30:12.790 Sprawdźcie, na jakie wystawy idziecie. 01:30:12.800 --> 01:30:15.280 Nie musicie wszystkiego oglądać, choć pewnie warto. 01:30:15.680 --> 01:30:18.070 Natomiast bierzemy to na klatę. 01:30:18.130 --> 01:30:19.900 Ja tej muzyki nie rozumiem, 01:30:19.910 --> 01:30:22.180 właśnie ja nie rozumiem heavy metalu. 01:30:22.390 --> 01:30:26.340 Ja jestem z czasów Foga i Santor, Czerwonych Gitar i Beatlesów, 01:30:26.440 --> 01:30:31.070 ale już rok Rolling Stones'i nie zawsze prawda, więc 01:30:31.780 --> 01:30:32.280 01:30:33.660 --> 01:30:38.800 Miała Pani "Panią Boverie" za którą Flaubert był ścigany. 01:30:38.810 --> 01:30:43.100 Miała Pani całą masę dobrej literatury, która się nie mogła 01:30:43.110 --> 01:30:44.660 przedrzeć przez 01:30:45.670 --> 01:30:49.830 rynek, bo uznawano, że są tam rzeczy niemoralne, czyli 01:30:49.890 --> 01:30:52.940 najczęściej to, co się odnosi do w ogóle 01:30:54.190 --> 01:30:58.430 istoty boskiej w sposób, który nie jest na klęczkach, a jeśli 01:30:58.440 --> 01:31:01.970 jeszcze połączony jest z czymś, co nas oburza, bo właśnie jest 01:31:01.980 --> 01:31:05.850 to goły mężczyzna, to, to jest ten moment, kiedy sąd będzie musiał 01:31:05.860 --> 01:31:07.710 to rozważać i sądy 01:31:07.720 --> 01:31:14.050 póki co nie działając na polecenie prezesa, najczęściej 01:31:14.060 --> 01:31:16.810 dochodzą do wniosku, że tutaj nie popełniono przestępstwa. 01:31:17.020 --> 01:31:20.910 Przecież Nieznalska miała 01:31:21.040 --> 01:31:24.770 i była w tym potwornie samotna, ja ją kiedyś spotkałam i omyślałam, 01:31:24.780 --> 01:31:26.040 że ponieważ ma ten proces. 01:31:26.240 --> 01:31:29.660 To jest otoczona grupą ludzi nie, ona była sama, więc tu jest problem, 01:31:29.670 --> 01:31:31.900 że zostawiamy tych ludzi samymi, ale 01:31:32.500 --> 01:31:34.660 to była cała instalacja, 01:31:35.280 --> 01:31:39.880 która informacja o tym doszła do jakiegoś posła, który chciał 01:31:39.890 --> 01:31:43.620 sobie zarobić punkty na tym w momencie, kiedy została złożona 01:31:43.690 --> 01:31:46.920 i w efekcie całość co Państwo oglądacie 01:31:46.930 --> 01:31:51.260 to jest jeden obrazek, na którym jest przybity penis gwoździem. 01:31:51.490 --> 01:31:52.780 Oburzające, 01:31:52.790 --> 01:31:55.820 bo skoro przybite gwoździe... Wiecie Państwo, gdyby Rzymianie 01:31:55.830 --> 01:31:59.440 w tamtych czasach wieszali, to byśmy się modlili do szubienicy, 01:31:59.450 --> 01:32:04.080 ale ponieważ po prostu krzyżowali to Rzymianie, a nie Żydzi 01:32:04.450 --> 01:32:06.160 to się modlimy 01:32:06.230 --> 01:32:09.330 do krzyża i wszystko to, co się symbolizuje z krzyżem 01:32:09.340 --> 01:32:11.050 to penis wiszący na krzyżu... 01:32:13.800 --> 01:32:15.730 Zamiast się zastanowić: "Zaraz, ale o co chodzi?", 01:32:16.390 --> 01:32:19.060 to nie mamy tego momentu, żeby się zastanowić o co chodzi, tylko 01:32:19.070 --> 01:32:24.310 mamy moment naturalny, odruchu niechęci, więc to może być 01:32:24.320 --> 01:32:27.790 czymś, co obraża uczucia religijne i wystarczy, że ma Pani dwóch 01:32:27.800 --> 01:32:30.910 takich co nie oglądali tego i to do tego prowadzi. 01:32:30.990 --> 01:32:35.600 Ta kobieta odbyła karę, ona została skazana na prace społeczne. 01:32:35.610 --> 01:32:40.710 Ona te prace społeczne wykonała zanim sąd wyższej instancji 01:32:40.720 --> 01:32:42.960 uznał, że nie popełniła żadnego przestępstwa. 01:32:46.440 --> 01:32:49.980 Czyli wiedza, cały czas chodzi o tą wiedzę. 01:32:50.160 --> 01:32:52.110 Kiedyś się zdaje się w jakimś wywiadzie 01:32:52.120 --> 01:32:57.920 przeczytałam Anda Rottenberg powiedziała, że chyba 01:32:57.930 --> 01:33:00.600 90% ludzi, ale mogę się mylić w cytacie 01:33:00.840 --> 01:33:04.980 nie oglądać dzieła sztuki oczami tylko uszami i to jest 01:33:04.990 --> 01:33:09.000 właśnie to o czym Pani mówi, że ci ludzie w ogóle nie weszli tam 01:33:09.010 --> 01:33:13.540 nie zobaczyli tego Chrystusa adorowanego, tylko usłyszeli 01:33:13.550 --> 01:33:18.170 że to jest dzieło obrażające ich uczucia religijne, 01:33:18.680 --> 01:33:22.770 a tutaj mamy całą ikonografię i tak Caravaggia, 01:33:22.780 --> 01:33:26.650 o którym prawdopodobnie też nigdy nie słyszeli mistrzu barokowego 01:33:26.700 --> 01:33:28.930 malarza. Rozumiecie Panie, 01:33:28.940 --> 01:33:31.650 Macie inne kompetencje, więc ja bym prosiła, żebyście mieli 01:33:31.660 --> 01:33:36.890 dla nas troszeczkę zrozumienia, bo to nie wystarczy, 01:33:36.900 --> 01:33:42.630 że ja zobaczę. Była wystawa Moneta i jakieś kobiety w takim fantastycznym 01:33:42.640 --> 01:33:46.250 ośrodku w Paryżu, który jest od torebek ten facet Louis Vuitton, 01:33:47.460 --> 01:33:51.090 jak tam Państwo pójdziecie bez wcześniejszego 01:33:51.100 --> 01:33:55.170 zarezerwowania miejsca, to proponuję, żeby stać tyłem 01:33:55.180 --> 01:33:58.450 do wejścia, bo wtedy widzicie, ile jeszcze za wami jest ludzi 01:33:58.660 --> 01:34:01.720 i lepiej się znosi tą godzinę, kiedy trzeba czekać na wejście 01:34:02.380 --> 01:34:06.090 i niektóre galerie i niektóre wystawy są warte zobaczenia i 01:34:06.100 --> 01:34:08.630 prawdopodobnie ta wystawa, o której zaraz powiem, to właśnie 01:34:08.640 --> 01:34:13.730 był Monet z jakąś babą z Ameryki, też jest być może warta zobaczenia 01:34:13.740 --> 01:34:17.670 i Anda Rottenberg się rozpływała nad tym i ona mi nawet starała 01:34:17.680 --> 01:34:20.190 się wytłumaczyć i nic mi nie wytłumaczyła. 01:34:20.470 --> 01:34:24.700 Bo jeżeli ja widzę mazaje, które bym sama mogła zrobić, to dla 01:34:24.710 --> 01:34:25.600 mnie to nie jest sztuka. 01:34:25.770 --> 01:34:27.790 To prawdopodobnie nie były mazaje. 01:34:27.910 --> 01:34:33.920 To jest granica, gdzie póki co ja jestem w stanie zrozumieć to 01:34:33.930 --> 01:34:36.000 dzieło, które tam wisi. 01:34:37.900 --> 01:34:40.240 Monet rozumiem, skąd się wziął. 01:34:40.900 --> 01:34:44.260 Oczywiście, że rozumiem, czyli byłam tam, gdzie on mieszkał, 01:34:44.270 --> 01:34:47.360 oglądałam jak on to robił, czyli przeszłam tą edukację. 01:34:47.710 --> 01:34:52.460 Tej baby nie chce poznawać, nie chce, to jest ponad moje siły. 01:34:52.790 --> 01:34:56.860 Tak samo jak nie rozumiem bardzo dużej części sztuki nowoczesnej, 01:34:56.870 --> 01:35:00.620 więc mogą być ludzie, którzy nie będą rozumieli Caravaggia 01:35:00.690 --> 01:35:02.740 i nie będą rozumieli Picassa. 01:35:03.380 --> 01:35:06.710 Prawdopodobnie powinni nas lepiej w szkole podstawowej uczyć 01:35:06.720 --> 01:35:07.450 i tłumaczyć. 01:35:07.510 --> 01:35:12.270 Jeszcze raz polecam naprawdę fantastyczny wykład na temat Vermeera. 01:35:12.320 --> 01:35:16.150 Zobaczycie Państwo to, czego nie widzieliście, chociaż żeście 01:35:16.160 --> 01:35:17.640 widzieli wszystkie te obrazy, 01:35:18.320 --> 01:35:21.310 ale trzeba mieć tę dodatkową... 01:35:21.640 --> 01:35:25.500 Kobieta mówi, że tym się zajmowała godzinami tak, a my lecimy 01:35:25.510 --> 01:35:27.480 na tą wystawę i przyznam się szczerze 01:35:27.490 --> 01:35:33.020 byłam na Vermerze teraz w Amsterdamie i to co mną najbardziej 01:35:33.030 --> 01:35:38.160 wstrząsnęło to ten dziki tłum do tej jednej dziewczyny z perłą, 01:35:38.170 --> 01:35:39.880 którą można sobie oglądać w Hadze. 01:35:39.890 --> 01:35:44.480 To nie trzeba jechać aż do Amsterdamu, ale ten obraz został sprzedany 01:35:44.490 --> 01:35:49.440 za cenę współcześnie 1 euro, a my 01:35:50.220 --> 01:35:54.910 lecimy do Amsterdamu, płacimy bilety, tkwimy w dzikim tłumie 01:35:55.090 --> 01:35:56.470 żeby raz rzucić okiem. 01:35:56.540 --> 01:35:57.840 To jest niesamowite 01:35:58.410 --> 01:36:02.030 i nic nie wiemy o twórcy i to jest niesamowite. Póki co, więc ja 01:36:02.040 --> 01:36:03.800 sobie myślę, właśnie 01:36:05.110 --> 01:36:10.300 Caravaggio też patrzymy na niego i trzeba pewnie dodatkowej 01:36:10.310 --> 01:36:12.260 wiedzy, żeby zgłębić co tam jest. 01:36:12.960 --> 01:36:16.240 Tyle tylko, że skoro tak, to powinniśmy też mieć... 01:36:16.250 --> 01:36:19.060 Czy ja bym proponowała, żeby tej babie co te mazidła zrobiła 01:36:19.070 --> 01:36:20.000 zrobić proces? 01:36:20.160 --> 01:36:25.810 No nie. Ja rozumiem, że to jest moja niezdolność do zrozumienia 01:36:27.630 --> 01:36:29.880 tego, co ona zaprezentowała na tym płótnie. 01:36:30.130 --> 01:36:32.960 Ale podchodzi Pani do tego bardzo uczciwie. 01:36:32.970 --> 01:36:37.800 Nie rozumie Pani tej sztuki i nie chce Pani procesu. 01:36:37.810 --> 01:36:42.600 Chce Pani, żeby wytłumaczyć. Wytłumaczyła Pani specjalistka 01:36:42.610 --> 01:36:44.530 od sztuki współczesnej. 01:36:44.540 --> 01:36:49.660 Mimo to do Pani te argumenty nie dotarły i mówi o tym Pani uczciwie 01:36:49.670 --> 01:36:54.020 i nie wstydzi się Pani tego, a w dużej mierze takie zachowania, 01:36:54.210 --> 01:36:58.440 które w konsekwencji bardzo często doprowadzają właśnie do 01:36:58.720 --> 01:37:01.620 takiej 01:37:02.280 --> 01:37:05.820 wręcz do takiego przeczołgania, jakie zapewniliśmy 01:37:05.830 --> 01:37:10.030 niestety Dorocie Nieznalskiej, do spraw sądowych wynikają 01:37:10.040 --> 01:37:14.370 z niewiedzy i ze wstydu. Ze wstydu do przyznania się do tego, że 01:37:14.380 --> 01:37:17.710 nie wiemy. Pani Profesor, ja mam prośbę. 01:37:18.860 --> 01:37:22.940 O skomentowanie, bo my tu w Gdańsku mamy dość schizofreniczą 01:37:22.950 --> 01:37:23.830 sytuację. 01:37:23.840 --> 01:37:25.580 Otóż 01:37:25.650 --> 01:37:30.990 Neptun w słynnej fontannie na Długim Targu ma przyrodzenie 01:37:31.000 --> 01:37:32.660 zakryte listkiem figowym, 01:37:33.290 --> 01:37:38.930 a kilkaset metrów dalej na fasadzie Wielkiej Zbrojowni 01:37:38.940 --> 01:37:45.020 od strony ulicy Piwnej są dwa herby wielkie, czyli Herb Gdańska 01:37:45.030 --> 01:37:49.710 i dwa podtrzymujące ten herb lwy i lewy lew 01:37:49.750 --> 01:37:55.330 w prawym herbie ma takiego fallusa, że każdy by o takim marzył 01:37:56.350 --> 01:37:58.370 i nie jest niczym zakryty. 01:37:58.490 --> 01:38:02.720 Jest jeszcze drugi herb na Ratuszu Starego Miasta. 01:38:02.910 --> 01:38:06.440 Dokładnie ta sama sytuacja, tylko on jest nie kolorowy i taki 01:38:06.450 --> 01:38:07.020 mniejszy. 01:38:07.030 --> 01:38:10.940 W związku z tym ten fallus jest jak, przecinek ale proporcjonalnie 01:38:10.950 --> 01:38:16.210 też jest wielki. Więc mamy tutaj tego Neptuna któremu ukrywamy 01:38:16.220 --> 01:38:20.750 przyrodzenia, akilkaset metrów dalej mamy tego lwa uosobienie 01:38:20.930 --> 01:38:26.780 króla, potęgi takie różne z odkrytym fallusem. Jakaś schizofrenia. 01:38:26.830 --> 01:38:32.170 Nie, nie. Po prostu Neptun mógłby się zaziębić, a 01:38:32.180 --> 01:38:35.960 penis urwany już nie odczuwa zimno. 01:38:38.000 --> 01:38:43.560 Ale to znowu są specjalistki, które wytłumaczą nam, że 01:38:43.570 --> 01:38:44.950 to nie jest nic nowego. 01:38:45.350 --> 01:38:47.070 Mamy jeszcze dwie godziny. 01:38:47.420 --> 01:38:51.620 Wilanowie było widać jak żeśmy niszczyli dzieła sztuki, dopinając 01:38:51.630 --> 01:38:55.250 różne listki, to pół biedy, bo było też bardzo często tak, 01:38:55.260 --> 01:38:59.620 że żeśmy kastrowali tych mężczyzn na potęgę i to dopiero 01:38:59.630 --> 01:39:03.690 jest zbrodnia, ale myślę sobie, że tutaj to jest kwestia temperatury. 01:39:05.320 --> 01:39:07.690 Przeciągów, prawda? Wieje. 01:39:10.630 --> 01:39:14.300 Proszę Państwa, czy macie Państwo jeszcze jakieś pytania do 01:39:14.310 --> 01:39:15.330 Pani Profesor? 01:39:16.480 --> 01:39:17.530 Bądź, bądź... 01:39:21.000 --> 01:39:23.690 Chwileczkę chwileczkę, chwileczkę bo Pani nie słychać, a 01:39:23.700 --> 01:39:24.540 jest transmisja. 01:39:24.550 --> 01:39:25.960 Ja zamiast tego to jeszcze skomentuję 01:39:25.970 --> 01:39:29.400 to co Pani powiedziała, bo widzi Pani to o tym wstydzie to się 01:39:29.410 --> 01:39:35.920 bierze stąd, że w takim razie trzeba tak działać, 01:39:35.930 --> 01:39:40.680 żeby ludzi nie zawstydzać, ale żeby ludzi nie zawstydzać 01:39:40.690 --> 01:39:41.900 to musi być w dwie strony. 01:39:41.910 --> 01:39:44.970 To znaczy musicie Państwo rozumieć, że nie musimy się na wszystkim 01:39:44.980 --> 01:39:49.940 znać naprawdę i pewną sztuką, którą ja uprawiałam, jeśli chodzi 01:39:49.950 --> 01:39:51.880 o moich studentów i studentki. 01:39:52.260 --> 01:39:55.300 To ja ich uczyłam dwóch rzeczy na samym początku, kiedy prowadziłam 01:39:55.310 --> 01:39:58.020 specyficzny rodzaj zajęć, gdzie oni się musieli dzielić swoją 01:39:58.030 --> 01:39:58.400 wiedzą. 01:39:58.690 --> 01:40:01.440 Pierwsze, dopóki nie potrafisz powiedzieć prostymi słowami, 01:40:01.450 --> 01:40:04.480 o czym mówisz, to znaczy, że nie wiesz o czym mówisz. Chodziło 01:40:04.490 --> 01:40:08.600 mi o to, żeby nie zgrywali prawników poprzez rzucanie ludziom 01:40:08.610 --> 01:40:09.150 łaciny. 01:40:09.350 --> 01:40:12.840 Oni mogą rzucać łacinę, ale muszą powiedzieć, co to znaczy. 01:40:13.030 --> 01:40:17.520 Nie mogą oczekiwać od ludzi, żeby rozumieli i nie mogą w ten sposób 01:40:17.530 --> 01:40:21.280 poprawiać poczucia wyższości nad ludźmi i stawiać ich w takiej 01:40:21.290 --> 01:40:21.860 pozycji. 01:40:21.950 --> 01:40:23.590 A druga rzecz to jest, którą 01:40:23.660 --> 01:40:27.040 ich uczyłam, żeby powiedzieli to jest: "Przepraszam, nie wiem". 01:40:27.330 --> 01:40:30.030 Ja nie mogę stanąć i mówić ciągle nie wiem, nie wiem, nie wiem, nie 01:40:30.040 --> 01:40:30.210 wiem, 01:40:30.220 --> 01:40:32.900 bo wtedy powinnam sobie pójść poszukać innego zajęcia, ale 01:40:32.950 --> 01:40:36.680 jeżeli ja się na czymś znam, to ja mam również prawo się na bardzo 01:40:36.690 --> 01:40:38.400 wielu rzeczach nie znać 01:40:38.440 --> 01:40:44.170 i myślę sobie, że większość z nas zna się na wielu rzeczach 01:40:44.440 --> 01:40:47.800 i to zawstydzanie bierze się z takiego poczucia, 01:40:47.810 --> 01:40:49.360 że nie chcę wyjść na głupią, 01:40:49.370 --> 01:40:53.430 w związku z tym nie zapytam, nie powiem, więc tu sobie trzeba 01:40:53.440 --> 01:40:56.660 rzeczywiście odpuszczać, ale z drugiej strony trzeba 01:40:57.070 --> 01:41:00.340 nas tą wiedzą karmić w sposób przystępny. 01:41:01.520 --> 01:41:03.810 01:41:07.480 --> 01:41:10.130 Ja bym tylko chciała prowokacyjnie jeszcze poprosić Panią 01:41:10.140 --> 01:41:13.510 Profesor, bo zadeklarowała, że: "Jeśli Państwa to interesuje, 01:41:13.520 --> 01:41:17.550 to ten temat rozwinę" na temat operacyjności małżeństwa. 01:41:19.590 --> 01:41:21.020 Bo to też jest sztuka. 01:41:24.420 --> 01:41:26.210 Zacznę od prostych rzeczy. 01:41:26.590 --> 01:41:30.300 Czy wiecie Państwo, kiedy można zawrzeć związek małżeński? 01:41:32.110 --> 01:41:38.010 Od 18 lat. Chyba, że dziewczynka lat 16 poprosi 01:41:38.020 --> 01:41:43.190 o to sąd i sąd dla dobra założonej rodziny wyrazi na to zgodę. To 01:41:43.200 --> 01:41:45.090 zdanie dla dobra założonej rodziny, 01:41:45.100 --> 01:41:47.710 artykuł 10. kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest 01:41:47.720 --> 01:41:51.810 bardzo ważny. Co naprawdę kryje się za tym? 01:41:52.590 --> 01:41:57.180 Ciążę, dziękuję bardzo. Kiedy to powiedziałam sędzia, który 01:41:57.190 --> 01:42:01.280 mi towarzyszył: "Pani nie może tak mówić", bo ja jeszcze powiedziałam, 01:42:01.290 --> 01:42:03.910 że to nigdy nie jest historia Romea i Julii, ani to że jedno z 01:42:03.920 --> 01:42:07.090 nich zaraz kojfnie i w związku z tym trzeba na tym łożu śmierci 01:42:07.100 --> 01:42:08.260 ich połączyć. 01:42:08.410 --> 01:42:09.720 Tam jest zawsze ciąża 01:42:10.420 --> 01:42:13.670 i poprosiłam sędziego, żeby dał jeden przykład, kiedy to 01:42:13.680 --> 01:42:17.110 była Romeo i Julia, bądź cokolwiek innego. Oczywiście nie 01:42:17.120 --> 01:42:20.810 potrafił podać, bo to jest zawsze ciąża i teraz niech mi Państwo 01:42:20.820 --> 01:42:27.590 powiedzą, dlaczego szesnastolatka może wyjść za mąż za osiemnastolatka, 01:42:28.910 --> 01:42:34.220 dla dobra założonej rodziny, a w sytuacji, kiedy to ten 01:42:34.230 --> 01:42:38.660 szesnastolatek zapłodni osiemnastolatkę, on nie może pójść 01:42:38.670 --> 01:42:40.710 do tego samego sądu i o to poprosić. 01:42:45.610 --> 01:42:49.020 Panowie najczęściej rzucają taki tekst: 01:42:49.030 --> 01:42:49.290 01:42:50.280 --> 01:42:51.950 "Mężczyźni w tym wieku... co?" 01:42:54.410 --> 01:42:56.160 ...są niedojrzali". 01:42:56.360 --> 01:42:59.230 To Panowie, w którym wieku powinniście dostać prawo jazdy, 01:42:59.240 --> 01:43:02.370 prawo palenia papierosów, kupowania alkoholu i głosowania. 01:43:02.380 --> 01:43:02.990 01:43:03.330 --> 01:43:06.910 A jakoś się to nie dzieje, więc nie to nie o to chodzi, bo czy ta 01:43:06.920 --> 01:43:09.390 osiemnastolatka to jest taka znowu dojrzała? 01:43:10.300 --> 01:43:11.200 Do spadania. 01:43:12.170 --> 01:43:13.660 Więc, o co chodzi? 01:43:13.710 --> 01:43:16.180 01:43:16.230 --> 01:43:17.020 Jakie są skutki, 01:43:17.030 --> 01:43:18.860 kiedy szesnastolatka wychodzi za mąż? 01:43:18.990 --> 01:43:20.560 Jak znajdzie tego osiemnastolatka? 01:43:21.380 --> 01:43:24.710 Ona nabywa pełną zdolność do czynności prawnych, czyli staje 01:43:24.720 --> 01:43:29.910 się osobą jak dorosłą. Może iść do pracy, może kupować, może decydować 01:43:29.920 --> 01:43:31.910 o sobie, ma prawo do swojego dziecka. 01:43:32.180 --> 01:43:35.190 Bez tego osiemnastolatka, ona jest dzieckiem. 01:43:35.200 --> 01:43:37.590 Nie ma żadnych praw do siebie, nie ma żadnych praw do dziecka, 01:43:37.600 --> 01:43:40.420 często te dzieci im odbieramy i oddajemy do adopcji. 01:43:40.580 --> 01:43:42.610 Kolejka jest długa w Polsce. 01:43:42.840 --> 01:43:46.340 Czyli dlaczego to jest tu możliwe, a w drugą stronę nie? 01:43:49.220 --> 01:43:52.780 Bo tylko mężczyzna może wyciągnąć kobietę do 01:43:53.690 --> 01:43:55.320 pełnoprawności, 01:43:55.980 --> 01:43:58.920 ale nie w drugą stronę i to jest taki początek, 01:43:58.930 --> 01:44:03.050 oczywiście ma Pani następną rzecz, która przez wiele, wiele 01:44:03.060 --> 01:44:07.350 lat obowiązywała i mówiła o tym, że każdy mężczyzna może wziąć 01:44:07.360 --> 01:44:11.510 swoją niepracującą żonę na swoje ubezpieczenie i każda kobieta 01:44:11.520 --> 01:44:14.270 może wziąć swojego niepracującego męża na ubezpieczenie 01:44:14.280 --> 01:44:17.510 jeżeli on jest inwalidą bądź osiągnął wiek emerytalny 01:44:18.650 --> 01:44:23.440 i potem mówi się, że to się wybiera, że sobie małżonkowie wybierają. 01:44:23.740 --> 01:44:25.960 W momencie, kiedy zaczęliśmy to pokazywać, 01:44:26.000 --> 01:44:30.630 zmieniono to na sytuację, która teraz brzmi tak, każda kobieta 01:44:30.920 --> 01:44:33.480 może wziąć urlop rodzicielski roczny 01:44:34.290 --> 01:44:38.630 i każdy mężczyzna może wziąć urlop rodzicielski, jeżeli jego 01:44:38.640 --> 01:44:41.260 żona jest zatrudniona na pełnym etacie. 01:44:42.630 --> 01:44:48.530 Tworzymy z punktu widzenia prawa przepisy, które różnicują 01:44:48.540 --> 01:44:51.440 pozycje, stawiając w efekcie 01:44:52.060 --> 01:44:54.170 kobiety w sytuacji gdzie 01:44:54.970 --> 01:44:57.810 mają mniej praw, mniej zarabiają, 01:44:58.620 --> 01:45:00.250 gorzej są traktowane. 01:45:00.300 --> 01:45:04.390 Narzucamy pewną politykę, która pozwala powiedzieć jednej 01:45:04.400 --> 01:45:08.190 babie, która była ministrą "Kobiety po sześćdziesiątce powinny 01:45:08.200 --> 01:45:12.130 iść na emeryturę, bo stanowią kapitał opiekuńczy". 01:45:12.530 --> 01:45:14.210 Myślicie Pani, że jesteście ludźmi? 01:45:14.220 --> 01:45:18.250 To się mylicie, wy jesteście kapitał opiekuńczy, który ma się 01:45:18.260 --> 01:45:22.050 zająć, czyli utrwalanie pewnych zwyczajów w XXI 01:45:22.060 --> 01:45:26.810 wieku jest efektem tego, co... Gdzie Pani chce, żebym zaczęła? Dwieście 01:45:26.820 --> 01:45:28.690 lat temu? Kiedy nie mogła Pani... 01:45:29.200 --> 01:45:30.720 Wychodząc za mąż 01:45:31.580 --> 01:45:36.880 małżonkowie stają się jednością i w związku z tym 01:45:36.920 --> 01:45:43.660 kobieta sceduje na swojego męża, prawo podmiotowe do decydowania 01:45:43.670 --> 01:45:49.020 o sobie, decydowania o współżyciu, decydowania o majątku, decydowania 01:45:49.260 --> 01:45:52.920 o swoich zarobkach, czyli troszeczkę 01:45:52.990 --> 01:45:56.760 to, żeśmy przewalczyli czyli prawdę mówiąc w latach 70' 01:45:56.770 --> 01:46:00.650 i 80' XX wieku. Prawo do otwarcia 01:46:00.660 --> 01:46:03.540 konta, prawo do prowadzenia 01:46:03.640 --> 01:46:07.360 własnej działalności gospodarczej, prawo do decydowania o 01:46:07.370 --> 01:46:08.940 sobie i swoim majątku. 01:46:10.100 --> 01:46:14.930 To są rzeczy, które są z ostatniego okresu, ale są też tego skutki, 01:46:14.940 --> 01:46:17.410 bo oczywiście my świetnie potrafimy... 01:46:17.420 --> 01:46:18.490 Ja bym mogła bardzo długo, 01:46:18.500 --> 01:46:22.370 ale już będę kończyć. My świetnie potrafimy ściągać od nas 01:46:23.570 --> 01:46:25.750 podatki, chyba, że ktoś jest Kraśko, 01:46:25.760 --> 01:46:27.800 to wtedy jakoś przez 4 lata nie płaci. 01:46:27.810 --> 01:46:28.900 Nie wiem jak on to robił. 01:46:29.190 --> 01:46:32.700 Zazwyczaj płacić musimy i proszę mi powiedzieć, dlaczego to 01:46:32.710 --> 01:46:37.460 samo państwo, które orzeka o alimentach ma taką dużą trudność 01:46:37.470 --> 01:46:39.120 ze ściąganiem tych alimentów? 01:46:40.010 --> 01:46:43.790 Bo jednak najczęściej to te alimenty są płacone przez mężczyzn 01:46:43.800 --> 01:46:46.070 na kobiety i ich dzieci wspólne. 01:46:46.080 --> 01:46:46.630 01:46:46.940 --> 01:46:51.580 Czyli ta niewydolność, która mówi, do czego jest kobieta i do 01:46:51.590 --> 01:46:54.730 czego jest mężczyzna, jest tak naprawdę pochodną 01:46:54.740 --> 01:46:58.510 cały czas takiego założenia z 1804 roku 01:46:58.520 --> 01:47:02.430 Kodeks Napoleona, który mówi: "Panie wszystkie jak jeden mąż, 01:47:02.640 --> 01:47:06.280 stoicie w jednym rzędzie", przepraszam tych słów się już normalnie 01:47:06.290 --> 01:47:08.990 nie używa, ale z 01:47:09.210 --> 01:47:13.650 idiotami, dziećmi i ubezwłasnowolnionymi. 01:47:14.440 --> 01:47:18.050 Napoleon był mizoginem, ale to był 1804 01:47:18.060 --> 01:47:21.610 rok, a my żeśmy to przejęli i skutki tego są do dnia dzisiejszego 01:47:21.720 --> 01:47:24.290 i teraz to co powiedziałam na samym początku: 01:47:25.210 --> 01:47:29.410 Patriarchat szkodzi jednej i drugiej części, dlatego, że Kobiety 01:47:29.420 --> 01:47:33.060 mają gorzej finansowo, mają gorzej, jeżeli chodzi o warunki 01:47:33.070 --> 01:47:36.870 pracy mają gorzej, jeżeli chodzi o funkcjonowanie w rodzinie. 01:47:36.880 --> 01:47:39.800 Jeżeli popatrzycie Państwo na podział obowiązków w rodzinach, 01:47:39.810 --> 01:47:41.300 oczywiście może być różnie, 01:47:41.420 --> 01:47:45.440 ale jednak ta kobieta. Polska kobieta nie ma wolnego czasu, 01:47:46.260 --> 01:47:49.480 mniej więcej tyle samo zarabia różnica pomiędzy zarobkami 01:47:49.490 --> 01:47:50.410 mężczyzn i kobiet 01:47:50.420 --> 01:47:53.300 w Polsce jest jedna z niższych, dlatego, że również mężczyznom 01:47:53.310 --> 01:47:57.710 mało płacą, natomiast ma znacznie gorszy dostęp do służby zdrowia. 01:47:57.840 --> 01:48:03.390 Znacznie gorszy dostęp do wypoczynku, polityki, możliwości 01:48:03.400 --> 01:48:06.930 uczenia się i oczywiście to, że tu jest więcej kobiet, najlepiej 01:48:06.940 --> 01:48:09.220 pokazuje na potencje, która w kobietach jest, 01:48:09.300 --> 01:48:11.530 ale teraz to jest druga strona medalu. 01:48:11.660 --> 01:48:14.440 To, co powiedziała mężczyźni, tracą życie. 01:48:15.150 --> 01:48:19.400 Patriarchat jest śmiertelną groźbą, ponieważ w momencie, 01:48:19.410 --> 01:48:23.420 kiedy mężczyzna słyszy od samego początku, że on musi sobie 01:48:23.430 --> 01:48:27.140 poradzić, zarobić, wszystko zrobić, być dzielny nie czuć, nie 01:48:27.150 --> 01:48:27.840 myśleć. 01:48:27.890 --> 01:48:32.120 Nie da się, jeżeli on się musi uchlać, żeby powiedzieć, co 01:48:32.130 --> 01:48:36.320 go boli i co mu na wątrobie leży i jeżeli on musi odreagowywać, 01:48:36.330 --> 01:48:39.650 bo nie potrafi rozmawiać, tylko musi wrzeszczeć, to się to niestety 01:48:39.660 --> 01:48:45.180 kończy złym seksem, złym pożyciem małżeńskim i tym, że mężczyźni 01:48:45.230 --> 01:48:48.060 częściej nie schodzą częściej na zawał 01:48:48.070 --> 01:48:49.020 to muszę się wycofać, 01:48:49.090 --> 01:48:52.810 kobiety inaczej na ten zawał schodzą, natomiast krócej 01:48:52.820 --> 01:48:55.410 żyją nie dlatego, że biologicznie się do tego nie nadają. 01:48:55.760 --> 01:48:58.150 Krócej żyją, ponieważ się im odbiera 01:48:58.450 --> 01:49:02.230 szansę na bycie sobą i na powiedzenie facet, który płacze i który 01:49:02.240 --> 01:49:07.690 jest słaby, wcale nie jest niemęski, więc te wyobrażenie o męskości 01:49:07.700 --> 01:49:12.080 i wyobrażenie o kobiecości jest szkodliwe dla obu stron, a przez 01:49:12.090 --> 01:49:14.670 to, że to się dzieje w małżeństwie, gdzie jeszcze niedawno... Ja 01:49:14.680 --> 01:49:18.400 nie wiem Państwo, kto z Państwa brał ślub kościelny i czy żeście 01:49:18.440 --> 01:49:20.890 ślubowały posłuszeństwo swojemu 01:49:20.960 --> 01:49:26.080 mężowi przecież to jest jakaś patologia, a trwała do dwutysięcznego 01:49:26.090 --> 01:49:27.200 któregoś roku. 01:49:29.470 --> 01:49:33.730 Zamiast tupnąć nogą i przepraszam bardzo, ale kto z Państwa, 01:49:33.840 --> 01:49:36.540 kto z Panów przyjął nazwisko swojej żony? 01:49:39.490 --> 01:49:45.280 Dwóch Lechów Wałęsów tego, co to wszyscy znają i mamy jego zięcia, 01:49:45.290 --> 01:49:46.440 który też się nazywa 01:49:46.450 --> 01:49:49.610 Lech Wałęsa, bo przyjął nazwisko Żony. Jakby Wałęsa nazywał 01:49:49.620 --> 01:49:52.700 się Radziwił, to też by przyjął nazwisko żony. 01:49:52.710 --> 01:49:56.260 Tego nie wiem. A ja wiem, bo to obserwuję. 01:49:56.270 --> 01:50:00.030 Natomiast ile z Pań zatrzymało swoje nazwiska? 01:50:01.520 --> 01:50:02.690 I trochę już jest lepiej. 01:50:03.660 --> 01:50:08.160 Moja córka. Pani Profesor, ja w swojej obronię, mam koleżankę z pracy, która niedawno 01:50:08.170 --> 01:50:11.620 w tak zwanym ona mówi w wieku uśmiechając się staro panieńskim, 01:50:11.630 --> 01:50:16.710 czyli 37+ wyszła za mąż i ona ma dwojga nazwisk 01:50:16.900 --> 01:50:20.800 znaczy jest z dwojga nazwisk i jej mąż też, czyli on przyjął jej 01:50:20.810 --> 01:50:23.910 nazwisko, zachował swoje, one zachowała swoje, przyjęła jego 01:50:24.040 --> 01:50:28.580 także mamy światełko w tunelu. Ale to nie jest światełko w tunelu, 01:50:28.590 --> 01:50:32.720 bo z punktu widzenia to też pokazuje, jak prawo powoli może cokolwiek. 01:50:32.730 --> 01:50:33.280 01:50:33.680 --> 01:50:37.480 To znaczy prawnie, to zawsze można było, to znaczy nie 01:50:37.490 --> 01:50:40.880 zawsze... Od 1964 roku, 01:50:40.890 --> 01:50:44.360 natomiast 01:50:46.900 --> 01:50:52.380 to wyobrażenie, że to wychodzi się za mąż i 01:50:52.390 --> 01:50:56.600 się żeni. Od języka przez zwyczaje, przez sposób, w jaki się 01:50:56.610 --> 01:50:57.400 to odbywa, 01:50:57.740 --> 01:51:03.220 to jest naprawdę podtrzymywanie sztucznie i szkodliwie pewnego 01:51:03.230 --> 01:51:07.240 wyobrażenia o tym, jak wygląda władza w rodzinie. 01:51:07.530 --> 01:51:12.960 Ostatni przykład pierwszy spis, w którym żeśmy świadomie uczestniczyli, 01:51:12.970 --> 01:51:17.940 przychodzi do nas ten cały spisujący i pyta się: "Kto tu jest głową 01:51:17.950 --> 01:51:18.560 rodziny?" 01:51:19.320 --> 01:51:22.450 I my mówimy, my jesteśmy oboje głową rodziny, a to tak nie może 01:51:22.460 --> 01:51:28.220 być i żeśmy potem napisali do tego Urzędu Statystycznego, 01:51:28.320 --> 01:51:32.280 że to jest niezgodne z Konstytucją, że to jest naruszanie Konstytucji. 01:51:32.420 --> 01:51:34.550 Kolejny spis powtórzyło się to samo. 01:51:34.640 --> 01:51:38.070 Teraz chyba już tego nie było, czyli w ogóle zlikwidowali, ale 01:51:38.080 --> 01:51:40.680 to wyobrażenie o głowie rodziny. 01:51:41.860 --> 01:51:42.280 01:51:42.860 --> 01:51:45.270 Te wszystkie zwyczaje... 01:51:46.200 --> 01:51:49.000 teksty pod tytułem "To ja tobie pomogę". 01:51:50.430 --> 01:51:53.160 Mężczyzna, który pomaga żonie. 01:51:53.930 --> 01:51:58.130 Tak jakby to nie był wspólny dom i ja wiem, że to się zmienia i naprawdę 01:51:58.310 --> 01:52:03.460 uczciwie obserwując młodych ludzi, którzy żyją jednak w sytuacji 01:52:03.470 --> 01:52:07.240 równościowej, co zmniejsza ilość rodzonych dzieci, bo ten 01:52:07.250 --> 01:52:10.580 mężczyzna, który wychowuje to dziecko, wprawdzie nie przechodzi 01:52:10.590 --> 01:52:13.840 ciąży i nie rodzi, ale wie, jakie to jest trudne, że to pięknie 01:52:13.850 --> 01:52:17.420 wygląda na obrazku, a na co dzień jest niekoniecznie takie różowe 01:52:17.490 --> 01:52:23.000 to są naprawdę świetne małżeństwa. Czyli dobra zmienię to... 01:52:23.500 --> 01:52:24.100 01:52:24.310 --> 01:52:29.360 Małżeństwo może się udać i może być piękne, ale od strony prawnej 01:52:29.370 --> 01:52:32.960 i od strony tradycyjnej władczo ustawione, 01:52:33.660 --> 01:52:38.490 szkodzi i nam nie służy, czyli musimy to bardzo intelektualnie 01:52:38.500 --> 01:52:42.350 przepracowywać, żeby jednakże nie doprowadzać do sytuacji, 01:52:42.360 --> 01:52:42.780 w której 01:52:43.690 --> 01:52:46.130 jedno i drugie jest nieszczęśliwe, a nie musi. 01:52:47.830 --> 01:52:52.130 Pani Profesor, załóżmy optymistycznie, że w najbliższych 01:52:52.140 --> 01:52:58.810 wyborach parlamentarnych PiS traci władzę, bierze ją opozycja. 01:52:58.820 --> 01:53:04.270 Cokolwiek to znaczy i jak Pani sądzi, 01:53:04.280 --> 01:53:08.470 czy te oczywiste rzeczy, o których Pani tu mówi 01:53:08.480 --> 01:53:13.660 te równościowe, różne inne obrażanie i tak dalej wydaje się, 01:53:13.670 --> 01:53:16.990 że większości, jeśli nie wszystkim na tej sali wydają się one 01:53:17.000 --> 01:53:20.380 oczywiste, czy znajdą się politycy 01:53:20.800 --> 01:53:22.500 01:53:22.570 --> 01:53:27.910 dostatecznie odważni cywilnie, którzy 01:53:28.060 --> 01:53:34.810 właśnie odważą się wprowadzić zmiany w prawie? 01:53:35.380 --> 01:53:39.300 Właśnie te takie oczywiste, których nie można 01:53:39.310 --> 01:53:44.380 z jakiegoś powodu wprowadzić od kilkudziesięciu lat Wolnej 01:53:44.390 --> 01:53:44.810 Polski? 01:53:44.820 --> 01:53:45.980 Ja nie jestem polityczką, 01:53:45.990 --> 01:53:52.220 wie Pan... Ja też nie. ...i nie wiem, czym się kierują polityczki 01:53:52.230 --> 01:53:53.290 i politycy, 01:53:54.880 --> 01:53:58.330 ale myślę sobie, że jako społeczeństwo na pewno jesteśmy już 01:53:58.340 --> 01:54:01.680 w innym miejscu, bo mamy jednak 01:54:02.300 --> 01:54:05.690 taką sytuację, w której nie pamiętam, czy to dwadzieścia lat 01:54:05.700 --> 01:54:12.090 temu była pierwsza 01:54:13.080 --> 01:54:16.380 Parada Równości to był dwadzieścia lat temu?. 01:54:17.460 --> 01:54:21.730 Dwadzieścia trzy lata temu i proszę zauważyć, że coś, co się 01:54:21.740 --> 01:54:23.800 na początku odbywało tylko w Warszawie. 01:54:23.810 --> 01:54:28.120 Pamiętam rok 2005 kiedy prezydent Lech Kaczyński 01:54:28.130 --> 01:54:31.190 zabronił parady, a policja wtedy powiedziała spadać na drzewo, 01:54:31.200 --> 01:54:34.820 my tu jesteśmy od tego, żeby ludzi chronić i parada się odbyła 01:54:34.830 --> 01:54:39.600 i to było piękne i później sądowo przyklepane i to, że teraz od 01:54:39.610 --> 01:54:43.510 kilku lat te parady odbywają się nawet w małych miejscowościach. 01:54:43.700 --> 01:54:47.320 To, to świadczy o tym, że ci politycy i polityczki będą musieli 01:54:47.330 --> 01:54:48.270 to wziąć pod uwagę, 01:54:48.340 --> 01:54:49.240 że my się zmieniamy. 01:54:49.440 --> 01:54:52.620 Jednocześnie powinno to być zrobione w sposób, który pozwoli 01:54:52.630 --> 01:54:58.180 ludziom, którzy mają inny na to pogląd i inaczej to widzą 01:54:59.020 --> 01:55:03.380 na zmierzenie się z tym w sposób, który nie będzie ich deptał 01:55:03.390 --> 01:55:07.510 i nie będzie mówił, że są prymitywy i ciemniacy, i że się do niczego 01:55:07.520 --> 01:55:10.650 nie nadają, bo się w ten sposób niczego nie przeprowadzi 01:55:10.890 --> 01:55:14.830 i oczywiście trzeba nie dopuścić do tego, żeby tym sposobem 01:55:14.840 --> 01:55:18.240 mógł wygrywać kościół i rozumieć, że kościół ma interes. 01:55:18.480 --> 01:55:22.400 Ma interes w tym, żeby utrzymywać nas w poczuciu winy i grzechu, 01:55:22.490 --> 01:55:27.080 a jednocześnie jeżeli stracą ten argument, to jaki jest argument, 01:55:27.090 --> 01:55:29.480 jeśli Państwo czytaliście dzieje apostolskie, to oczywiście 01:55:29.490 --> 01:55:31.020 są tam również apostołki. 01:55:31.140 --> 01:55:36.070 O których milczymy, ale one były, żeby nie dopuścić kobiet 01:55:36.080 --> 01:55:37.610 do święceń kapłańskich. 01:55:37.620 --> 01:55:42.670 Oto idzie, to się też zdarzy, bo za chwilę nie będzie już tych 01:55:42.680 --> 01:55:45.310 mężczyzn, którzy będą chcieli być księżmi. 01:55:45.570 --> 01:55:48.350 W związku z tym trzeba będzie te kobiety dopuścić, ale to jest 01:55:48.360 --> 01:55:53.680 chyba ten proces. Celibat ma tu niewiele do rzeczy, 01:55:53.920 --> 01:55:56.450 to majątek, który z tym jest związany. 01:56:00.500 --> 01:56:01.440 Może, 01:56:02.970 --> 01:56:04.610 ja tutaj, tu nie wiem. 01:56:04.620 --> 01:56:07.380 To by trzeba było zapytać samych zainteresowanych. 01:56:08.810 --> 01:56:09.350 01:56:10.840 --> 01:56:14.950 Bo mężczyźni, którzy pełnią posługi kapłańskie, najczęściej 01:56:14.960 --> 01:56:16.640 są w związku z kobietami. 01:56:16.770 --> 01:56:19.670 Tyle, że my utrzymujemy ich dzieci, a oni nie utrzymują 01:56:19.680 --> 01:56:23.850 kobiet, z którymi żyją, więc jest o tyle dość niekoniecznie 01:56:23.860 --> 01:56:24.370 fair, 01:56:25.440 --> 01:56:31.390 ale celibat im w tym świetnie służy, bo mają mają wymówkę. 01:56:32.730 --> 01:56:34.750 Co trochę przeczy temu, co powiedziałam przed chwilą, bo to 01:56:34.760 --> 01:56:37.690 właśnie jest tak małżeństwo jako instytucja jest fatalna, 01:56:37.820 --> 01:56:39.290 ale to dzisiaj już nie jest 01:56:39.300 --> 01:56:44.180 instytucja, która jest więzieniem, miłość, wspaniałość to 01:56:44.230 --> 01:56:47.040 ostatnie sto lat plus Szekspir Romeo i Julii 01:56:47.050 --> 01:56:48.310 i jak skończyli? 01:56:48.590 --> 01:56:53.780 Natomiast to jest tak naprawdę instytucja, która była instytucją 01:56:53.840 --> 01:56:59.350 układem majątkowym, politycznym, społecznym, a nie układem, 01:56:59.360 --> 01:57:02.870 gdzie jest partnerstwo między ludźmi w tej chwili się 01:57:02.880 --> 01:57:03.790 to zaczyna. 01:57:04.110 --> 01:57:08.780 Więc myślę sobie, że takie dyskryminowanie grupy ludzi z tego powodu 01:57:10.100 --> 01:57:14.890 i zabronienie im bycia sobą to jest pokazanie tak naprawdę, 01:57:15.140 --> 01:57:16.580 kim ja jestem. 01:57:17.720 --> 01:57:18.320 01:57:19.440 --> 01:57:20.990 To jest niedobre. 01:57:21.060 --> 01:57:25.340 W związku z tym oczywiście małżeństwo, tak w tym sensie dla każdego. 01:57:30.040 --> 01:57:36.020 Jola tutaj daje dyskretne znaki, że kończymy chyba. Wspaniałe spotkanie 01:57:36.440 --> 01:57:37.030 dwie godziny. 01:57:37.040 --> 01:57:41.030 Jesteśmy już razem. 01:57:48.920 --> 01:57:53.880 Pani Profesor Monika Płatek, Anna Cirocka, Małgosia Paszylka-Glaza. 01:57:54.130 --> 01:57:57.890 Dziękujemy, bardzo.